Waterinnovatieprijs 2015: Waterschappen klaar voor de toekomst

De Unie van Waterschappen reikt elk jaar de Waterinnovatieprijs uit aan innovatieve projecten die toepasbaar zijn binnen de taken van de waterschappen. Uit de 135 inzendingen heeft de jury, onder leiding van Annemieke Nijhof, op 30 november de winnaars bekendgemaakt tijdens een feestelijke prijsuitreiking.

De jury wees winnaars aan in de categorieën 'Waterveiligheid', 'Schoon water', 'Voldoende water' en 'Klaar voor de toekomst'.

In de categorie 'Waterveiligheid' zijn het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Rijkswaterstaat en Deltares in de prijzen gevallen met hun 'Dijken op veen'-methode. De Markermeerdijken zijn in het Hoogwaterbeschermingsprogramma aangewezen voor dijkversterking. Uit de ontwerpberekeningen met de gangbare ontwerpmethodiek bleken relatief grote ingrepen nodig. Het vermoeden rees dat het veen onder de dijken sterker was dan in de huidige rekenregels tot uitdrukking kwam.

Met een combinatie van veldproeven, laboratoriumproeven en numerieke modelanalyses, is aangetoond dat het veen inderdaad sterker is. De resultaten van het praktijkonderzoek zijn vertaald naar een innovatieve ontwerpmethodiek voor de Markermeerdijken.

Met deze 'Dijken op veen'-methode worden nu nieuwe ontwerpberekeningen gemaakt. Naar verwachting kan hierdoor op deeltrajecten worden volstaan met een slankere versterking. En dat is goed nieuws voor de omgeving én kan geld besparen.

In de categorie 'Schoon water' mocht het bedrijf Wingssprayer de Waterinnovatieprijs in ontvangst nemen. Fruit en andere gewassen worden in de akkerbouw en fruitteelt vaak zijwaarts besproeid met gewasbe-schermingsmiddelen. Op deze manier komt een hoge concentratie van dit soort middelen in het opper-vlaktewater terecht. De verticale Wing van ondernemer Hoeben uit Maarheeze biedt de oplossing voor dit probleem. De neerwaartse Wingssprayer heeft zich in de akkerbouw al bewezen en zorgt voor een reductie van 99% van de "verwaaiing" van gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater.

De 'Inlaat op maat'-methode van Acacia Water, SODAQ en Akvo ontving de Waterinnovatieprijs in de categorie 'Voldoende water'. Bij deze methode wordt door middel van een innovatieve geleidbaarheidsensor bepaalt hoeveel water er moet worden ingelaten in een polder om tot een wenselijk waterpeil te komen. De geleidbaarheidsensor kan op de smartphones van gebruikers en beheerders worden aangesloten. Het enige wat de gebruiker hoeft te doen, is de sensor in de sloot te hangen en met één druk op de knop wordt de meting uitgevoerd en verstuurd naar een online databank. De gegevens worden vervolgens vertaald naar operationeel advies.

Door deze methode beschikken de agrariër en het waterschap over meer informatie van het watersysteem. Door de samenwerking worden knelpunten sneller opgemerkt en gemeld aan het waterschap. Door slimmer te meten, hoeft minder water ingelaten te worden. Minder inlaat bespaart fors op de energiekosten van gemalen, omdat die minder hoeven te worden uitgemalen.

Nieuw dit jaar was de categorie 'Klaar voor de toekomst'. In deze categorie wilde de jury initiatieven op het gebied van HRM en educatie in het zonnetje zetten. De prijs werd uitgereikt aan de lesmodule 'Hoogwater op het schoolplein?' van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) en het hoog-heemraadschap Hollands Noorderkwartier. In deze lesmodule voor 3 havo/vwo worden leerlingen bewuster gemaakt van overstromingsgevaar. Naast inzicht en begrip gaat het erom dat leerlingen in hun eigen leefomgeving op indringende wijze ervaren wat voor impact een overstroming kan hebben.

De lesmodule zorgt ervoor dat jongeren in contact komen met de waterschapspraktijk en zich bewust worden van het vele werk dat hiervoor verzet moet worden. 'Hoogwater op het schoolplein?' maakt daarbij duidelijk dat waterbeheer geen ver-van-je-bed-show is, maar heel nadrukkelijk deel uit maakt van ieders leefomgeving. 'Hoogwater op het schoolplein?' wist ook de Publieksprijs in de wacht te slepen. Op waterinnovatieprijs.nl kon de afgelopen maand worden gestemd op de genomineerde projecten. Met maar liefst 34,5% van de stemmen schaarde 'Hoogwater op het schoolplein?' de meeste stemmen achter zich.

Op initiatief van de nieuwe partner binnen de Waterinnovatieprijs, de Nederlandse Waterschapsbank, werd dit jaar de groenste inzending beloond met de Duurzaamheidsprijs. Deze eervolle prijs kwam toe aan GEOWALL, een idee van waterschap Vechtstromen en NETICS B.V.. De GEOWALL is een duurzaam en groen antwoord op de vele duizenden kilometers aan houten beschoeiing van watergangen. De GEOWALL is een muurelement van samengeperst natuurlijk materiaal.

De winnaars van de 4 categorieën krijgen een intensief versnellingstraject ter waarde van 15.000 euro. Het is een traject op maat, waarbij een innovatiemakelaar de winnaar op weg helpt bij de realisatie of marktin-troductie van de innovatie. Dit traject wordt aangeboden door de Unie van Waterschappen, de Nederlandse Waterschapsbank, STOWA, de Topsector Water en het Valorisatieprogramma Deltatechnologie & Water.