Inzet geluidsgolven om visscholen in Waddenzee waar te nemen

Het is bekend dat basale kennis over een belangrijke diergroep in onze eigen kustzeeën ontbreekt. Dat zijn de grote scholen kleine vissen die massaal kunnen voorkomen, maar heel lastig in kaart te brengen zijn. Het zijn juist deze vissen waar vogels als sterns, meeuwen, futen en duikers, en ook bruinvissen en zeehonden van leven, maar waar we weinig vanaf weten.

Het in kaart brengen van deze groep scholen kleine vissen is erg uitdagend: ze leven in grote groepen in de waterkolom (niet op de bodem), in troebel water, zijn uiterst mobiel en zijn klein (<20 centimeter). Een oplossing is werken met geluidsgolven; akoestische apparatuur (echolood) dat signalen uitzendt die gereflecteerd worden door objecten in het water, vergelijkbaar met de techniek die vleermuizen gebruiken om insecten te vinden.

Deze technologie wordt op open zee en in diep water al langer gebruikt, maar was tot voor kort niet toepasbaar in ondiep water zoals langs onze kusten. Het probleem hierbij is dat de zeebodem ook signalen reflecteert en het beeld sterk vertroebelt.

Het project Waddentools Swimway gaf PhD-student Margot Maathuis de mogelijkheid om te experimenteren met een nieuwe techniek die wel werkt in ondiep water. De akoestische apparatuur werd gemonteerd op een frame dat op de zeebodem werd geplaatst. In plaats van vanaf het wateroppervlak naar beneden richtten de onderzoekers de geluidsgolven naar boven, richting het wateroppervlak. Zo werden alle vissen die door die bundel zwommen gedurende één heel jaar vastgelegd. Dat frame stond op de bodem van het Marsdiep, het zeegat tussen Texel en Den Helder. Het Marsdiep vormt een doorgang voor vissen die van de Noordzee naar de Waddenzee willen migreren, en vice versa.