RIVM maakt risicotoolbox om lokaal de kwaliteit grondwater te kunnen beoordelen

RIVM heeft de Risicotoolbox Grondwater ontwikkeld. Met deze risicotoolbox weet de lokale overheid snel of een specifieke toepassing van grondwater veilig is. En kunnen ze maatregelen nemen als dat nodig is.

De risicotoolbox brengt namelijk de mogelijke risico’s van schadelijke chemische stoffen in grondwater in beeld. Het gaat om risico’s voor de gezondheid van mensen, voor micro-organismen in het grondwater, voor de drinkwaterwinning in Nederland en voor het oppervlaktewater. Het is voor het eerst dat deze brede beoordeling voor grondwater mogelijk is.

De risicotoolbox brengt kwaliteit grondwater in kaart
De kwaliteit van het grondwater in Nederland wordt slechter. Tegelijk gebruiken we  grondwater voor verschillende doelen. Het is daarom belangrijk te kunnen bepalen of het gebruik ervan veilig kan.

Voor de gezondheid gaat de risicotoolbox na hoe en in welke mate mensen via verschillende ‘routes’ in contact komen met schadelijke stoffen uit grondwater.  Sommige mensen gebruiken bijvoorbeeld  het grondwater als drinkwater. Of ze eten groenten die schadelijke stoffen via de wortels uit grondwater hebben opgenomen. Ook is het mogelijk dat schadelijke stoffen vanuit het grondwater verdampen en in woningen terechtkomen.

De risicotoolbox ondersteunt beslissingen
Directe aanleiding om de Risicotoolbox Grondwater te ontwikkelen, is de Omgevingswet. Deze wordt  op 1 januari 2024 van kracht. In de Omgevingswet is het niet meer verplicht om vervuilde bodem schoon te maken. In plaats daarvan bepaalt de verantwoordelijke provincie, het waterschap of de gemeente of en hoe zij moeten ingrijpen.  

De Risicotoolbox Grondwater ondersteunt deze beslissingen. Door de kwaliteit van het grondwater op een specifieke locatie te kunnen onderzoeken is eerder duidelijk waar de problemen zitten. En welke dat zijn. Zo weet het bevoegd gezag snel voor welke doelen het grondwater daar gebruikt kan worden, en of maatregelen (bijvoorbeeld sanering van vervuild grondwater, beperken van het gebruik voor beregening) nodig zijn.

In drie stappen onderzoekt de risicotoolbox of de hoeveelheid chemische stoffen in het grondwater schadelijk is. In de eerste stap wordt bepaald of deze stoffen niet boven de voor het gebruik vastgestelde grenswaarde uitkomen. Als dat wel zo is, wordt het risico in de volgende stappen gedetailleerder onderzocht. Voor deze stappen is meer kennis nodig over hoe stoffen in de ondergrond verplaatsen en hoe mensen ze kunnen binnenkrijgen. In de praktijk zullen vooral adviesbureaus en omgevingsdiensten gebruik maken van deze risicotoolbox.