Miljoenen boeren afhankelijk van smeltende gletsjers in de Himalaya

129 miljoen boeren zijn in hun gewasproductie en levensonderhoud afhankelijk van het smeltwater uit de Himalayagletsjers. Dat concludeert een internationale groep onderzoekers van onder andere Wageningen University & Research en de Universiteit Utrecht in een nieuwe studie die vandaag verscheen in Nature Sustainability. Vorige maand werd al bekend dat gletsjers in de Himalaya in de afgelopen twintig jaar sneller zijn gesmolten dan in dezelfde periode daarvoor.

Met ruim 900 miljoen inwoners behoren de stroomgebieden van de Indus, de Ganges en de Brahmaputra tot de meest dichtbevolkte gebieden ter wereld. De watervoorziening in deze gebieden is voor een groot deel afhankelijk van smeltende gletsjers en sneeuw uit de Himalaya. Dit smeltwater wordt gebruikt voor de irrigatie van gewassen en voorziet de landbouw van voldoende water in periodes van droogte en weinig regenval. De onderzoekers hebben voor het eerst in kaart gebracht hoe belangrijk smeltwater uit de Himalaya is voor de landbouwproductie en hoeveel inwoners hiervan afhankelijk zijn.

Deze studie laat zien dat 129 miljoen boeren hun land volledig of gedeeltelijk irrigeren met water afkomstig uit sneeuw en gletsjers in de bergen. Alleen al met dit smeltwater kan een totale jaarlijkse hoeveelheid voedsel voor 38 miljoen mensen worden verbouwd.
Met name boeren in het stroomgebied van de Indus zijn voor groot deel afhankelijk van smeltwater, omdat hier weinig neerslag valt. In het droge seizoen is 60% van al hun watergebruik afkomstig uit de bergen. Boeren in stroomgebieden van de Ganges zijn relatief minder afhankelijk van het inkomende smeltwater, maar het is ook hier essentieel voor landbouwproductie in het droge seizoen. Bijvoorbeeld voor de productie van suikerriet.

De onderzoekers hebben geanalyseerd wanneer de gletsjers smelten, hoe het smeltwater zich vermengt met regen en grondwater en vervolgens getransporteerd wordt naar de irrigatiesystemen. “In de Indus en Ganges zijn grote irrigatiesystemen met kanalen die het water uit de rivier over soms honderden kilometers transporteren,” vertelt Hester Biemans, onderzoeker bij Wageningen University & Research en eerste auteur van de studie. “Dit onderzoek laat voor het eerst zien hoeveel smeltwater in irrigatiesystemen terecht komt, wat er met de opbrengst gebeurt als er geen smeltwater meer is, en in welke periode smeltwater cruciaal is voor welke oogst. Met name de productie van rijst en katoen blijken hier sterk afhankelijk van te zijn.”

Eerder onderzoek wees al uit dat een derde van het ijs in de Himalaya voor het einde van deze eeuw is gesmolten. Met het verder smelten van het gletsjerijs en onvoorspelbaarder worden van het moessonseizoen, moeten boeren tijdig gaan anticiperen, benadrukken de onderzoekers. “Boeren kunnen bijvoorbeeld eerder zaaien, of gewassen gaan telen die minder water nodig hebben,” legt Biemans uit. “Katoen is een gewas dat veel water nodig heeft. Dit kan wellicht beter op andere plekken verbouwd worden waar meer water beschikbaar is. Maar een dergelijke keuze is grotendeels politiek. Met dit onderzoek voorzien we de politiek van de informatie die nodig is om goede beslissingen te kunnen nemen.”

Deze studie is onderdeel van het grotere project Hi-Aware naar klimaatadaptatie in de stroomgebieden van de Indus, Ganges en Brahmaputra. In een vervolgonderzoek wordt gekeken hoe het belang van smeltwater zich gaat ontwikkelen als het klimaat verandert en de watervraag toeneemt, en hoe boeren zich hierop aan kunnen passen.