Toenemend risico op schade door overstromingen vraagt om andere aanpak Europese schade

Terwijl de schade door overstromingen in Europa in de periode 2000-2012 zo’n 4,9 miljard euro per jaar bedroeg, zal dit in 2050 zijn opgelopen tot zo’n 23,5 miljard euro per jaar. Dat komt enerzijds doordat overstromingen vaker optreden en verwoestender zijn en anderzijds doordat de financiële schade in getroffen gebieden toeneemt door economische groei. Volgens wetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam en collega’s uit Oostenrijk en Italië is een andere aanpak nodig om de Europese risico’s op schade door overstromingen te beperken. Ze publiceren hun bevindingen in het tijdschrift Nature Climate Change.
Overstromingen treffen vaak grote gebieden en meerdere landen tegelijkertijd omdat overstromingen worden veroorzaakt door grootschalige weersystemen die niet gebonden zijn aan landsgrenzen. In juni 2013 werden door een overstroming bijvoorbeeld negen landen in Centraal en Oost-Europa getroffen, met een totale schade van 12 miljard euro. Om de schade door overstromingen zo veel mogelijk te voorkomen is beleid op Europees niveau nodig.
Om de hoeveelheid onverzekerde schade door overstromingen te beperken is een combinatie van maatregelen mogelijk: ervoor zorgen dat meer huishoudens zich verzekeren tegen overstromingen, een verhoging van het budget van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (EU), en het verbeteren van fysieke bescherming zoals dijken en stormvloedkeringen.
Dijken blijven de belangrijkste manier om de totale schade te beperken. Uit de studie blijkt dat de constructiekosten van zulke maatregelen aanzienlijk zijn, maar dat die in de meeste gevallen een stuk lager zijn dan de schade die ermee voorkomen kan worden. Verzekeringen en het Solidariteitsfonds van de EU moeten worden aangewend om het overgebleven risico op te vangen.
Als het aantal verzekerde huishoudens stijgt van 30% naar 50%, zoals het geval is in risicogebieden in de Verenigde Staten, zal de onverzekerde schade in 2050 zijn gedaald met 10 miljard euro. De vraag is echter huishoudens bereid zijn en genoeg geld beschikbaar hebben om de verzekeringspremies, die kunnen stijgen als het risico toeneemt door klimaatverandering, te betalen.
Een andere mogelijkheid is verhoging van het budget van het EU Solidariteitsfonds, waardoor een groter gedeelte van de kosten kan worden gedragen op Europees niveau. Dit verlicht de financiële druk op individuele landen, maar er zitten haken en ogen aan. Ten eerste kan het EU Solidariteitsfonds leiden tot een distributie van geld van laag-risico landen naar hoog-risico landen, met als gevolg ongelijkheid tussen EU-landen. Ten tweede kan het ertoe leiden dat landen zich minder geroepen voelen hun eigen risico’s zo veel mogelijk te beperken als de EU toch betaalt bij een overstroming.