Gemeenten verbeteren stedelijk waterbeheer

De riolering werkt in Nederland over het algemeen probleemloos en dat vindt iedereen eigenlijk vanzelfsprekend. Gemeenten houden met hun bedrijfsmatige aanpak de kosten in de hand en werken samen aan verbetering van de kwaliteit en kennis. Uitdaging voor de toekomst is het vinden van draagvlak voor de noodzakelijke stijging van de rioolheffing om het systeem op peil te houden. Dat blijkt uit de Benchmark Rioleringszorg 2013 die Stichting RIONED vandaag aanbiedt aan Ina Adema namens de Vereniging Nederlandse Gemeenten en aan Paulus Jansen, voorzitter van de Tweede Kamercommissie voor Infrastructuur en Milieu.
Vrijwel alle woningen in Nederland zijn aangesloten op de in totaal 123.000 kilometer rioolbuizen. De rioolinfrastructuur vraagt voortdurende aandacht van de gemeenten in zowel dagelijks beheer, bij vervanging vanwege slijtage en voor droge voeten, waterkwaliteit en volksgezondheid. Vervanging van het riool is kostbaar maar noodzakelijk voor een goedwerkend afvoersysteem nu en in de toekomst. Op dit moment is er geen achterstand in de rioolvervanging. Gezien de leeftijdsopbouw van het systeem zullen in de toekomst wel meer buizen dan nu moeten worden vervangen. De rioolvervanging zal leiden tot stijging van de rioolheffing vanwege de gebruikte financieringsmethodiek; de riolering is oorspronkelijk betaald uit de grondexploitatie en de vervanging wordt uit de rioolheffing betaald. Sinds 2010 steeg de rioolheffing met 1,0% per jaar (gecorrigeerd voor inflatie).
De gemiddelde Nederlander heeft een hoge waardering voor de functies en het kwaliteitsniveau van de riolering en geeft het rapportcijfer 8. Een doorsnee gezin betaalt nog geen 50 eurocent per dag voor deze basisvoorziening, die onze gezondheid beschermt en wateroverlast en (milieu)schade voorkomt.
Om overlast of zelfs schade door hevige regenbuien te voorkomen, zijn naast goede riolering onder de grond ook boven de grond passende oplossingen nodig. Zo kunnen straten, parken en groenstroken regenwater tijdelijk opvangen totdat het riool vrij is voor afvoer. Vaak kan het regenwater ter plaatse in de grond zakken: op straat, in het park maar ook in en onder tuinen en andere particuliere terreinen. De benchmark laat zien dat gemeenten schade en overlast zoveel mogelijk voorkomen, knelpunten aanpakken en rekening houden met toekomstige toename van hevige neerslag door veranderingen in het klimaat.
De benchmark maakt duidelijk dat in de komende jaren veel ervaren rioolbeheerders met pensioen zullen gaan. Personele kwetsbaarheid is daarom één van de aandachtspunten van de regionale samenwerking waarin veel gemeenten actief zijn, veelal samen met het waterschap. Mede vanuit afspraken in het Bestuursakkoord Water werken de overheden samen voor betere kwaliteit, versterking van kennis, het verminderen van kwetsbaarheid en een ambitieuze besparingsopgave. Stichting RIONED wijst op het risico dat de besparingsdoelstelling in combinatie met de economische situatie en de effecten van de decentralisatie van taken van rijk en provincie naar de gemeenten kan leiden tot een forse afname van de investeringen in de riolering, waardoor het functioneren afneemt. De benchmark onderstreept daarmee de recente waarschuwing van het COELO (Rijksuniversiteit Groningen) dat een sterke afname in de gemeentelijke investeringen dreigt.