Dijkversterking Marken: proefvakken geven inzicht in de praktijk

Hoe gedraagt de zachte ondergrond van Marken zich als we daar een nieuwe dijk op bouwen? De beste methode om daar achter te komen is: uitproberen.

Daarom richttw Rijkswaterstaat de afgelopen jaren twee proefvakken in, tegen de bestaande dijk om Marken. Deze leverden waardevolle lessen op over onder andere de beste volgorde van het werk en inzet van het materieel.

De proefvakken zijn bedoeld om te testen of het bouwen van de dijkversterking in de praktijk net zo uitwerkt als vooraf is bedacht.

Hoewel de aanleg van de nieuwe dijk pas net op gang is, liggen er op de Zuidkade en de Westkade van de dijk op Marken al een hele tijd twee stukjes dijk klaar. Proefvakken van elk ongeveer 100 m, die het afgelopen jaar zandlaag voor zandlaag zijn opgebouwd.

Deze proefvakken geven inzicht in de praktijk van een dijkontwerp. Komt de praktijk overeen met alle plannen en berekeningen? Gedraagt de bodem van Marken zich zoals beoogd?

De bodem bij Marken heeft een zachte, waterverzadigde ondergrond en dat vereist een speciale aanpak. Op basis van de proefvakken kunnen we beoordelen of er aanpassingen nodig zijn in de werkwijze.

Aannemerscombinatie Hof op Marken (CHoM) startte in februari 2023 met de aanleg van de proefvakken. De eerste stap bestond uit het aanbrengen van monitoringsapparatuur. Op diverse plekken in en voor de oude dijk werden zogeheten zakbaken, waterspanningsmeters en peilbuizen geplaatst, om inzicht te geven in het zettingsgedrag van de ondergrond.

Vervolgens bracht sproeiponton de Omega een laag zand aan van ongeveer 50 cm. Tot mei 2024 hebben we 9 lagen zand aangebracht. En tussen die afzonderlijke 9 ophoogslagen kreeg het zand steeds 35 tot 55 dagen de tijd om te zetten, met behulp van verticale drainage.
Eerste leermoment

Verticale drainage zorgt ervoor dat (grond)waterspanning snel verdwijnt en dat de grond eerder inklinkt. Na de 1e zandlaag werden honderden drains om de 1,5 m in de grond ‘geprikt’. Al snel bleek dat de eerder geplaatste monitoringsapparatuur zodanig in de weg stond dat niet alle drains optimaal geplaatst konden worden.

En daarmee was het 1e leermoment een feit: tijdens de grootschalige dijkversterking die dit jaar is gestart buiten de proefvakken, plaatst men daarom de monitoringsapparatuur ná het aanbrengen van de 1e zandlaag en de verticale drainage.