Onderzoekers verkennen diepste en grootste onderwater-zinkgaten ter wereld

Van 5 tot 20 december organiseren het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en Wageningen Marine Research een expeditie naar de Sababank, vlakbij het Nederlandse eiland Saba in het Caribisch gebied. Experts hopen aan boord van onderzoekschip Pelagia meer kennis op te doen over de zinkgaten en de recent ontdekte honderden vreemdsoortige kalkalgen torentjes.

De onderzoekers gaan alle 21 zinkgaten in de Sababank uitgebreid verkennen. Met het doel om meer te weten te komen over de aard van de kalkalgentorentjes en de omgevingsfactoren die hun groei beïnvloeden. Hoe werkt de wateruitwisseling tussen de zinkgaten en het bovenliggende water, en welke biologische gemeenschappen en voedingsstoffen zoals bacteriën en nutriënten zijn er aanwezig? Op die manier wordt inzicht verkregen waarom in sommige zinkgaten deze mysterieuze torentjes wel voorkomen en in andere niet. Hiertoe laten zij vanaf het schip allerlei meetapparatuur en camera’s afdalen tot tientallen meters diepte. Waarmee verschillende gegevens van de waterkolom worden verzameld en monsters kunnen worden genomen van water en bodemleven. Hierbij wordt geprobeerd enkele torentjes naar boven te halen. Ook plaatsen de onderzoekers verankeringen met meetapparatuur in de zinkgaten zodat circa zeven dagen monitoring tijdens de expeditie mogelijk is.

In 2018 ontdekten huidige expeditieleiders Fleur van Duyl (NIOZ) en Erik Meesters (Wageningen Marine Research) tijdens de NICO onderzoekexpeditie op de Luymesbank, een deel van de Sababank, meer dan 20 enorme gaten van 10 tot 375 meter diepte, variërend in diameters van 70 tot 1.100 meter. De bodem van de Sababank bestaat uit één à twee kilometer dikke kalkafzetting. Toen de bank boven water lag tijdens ijstijden, en de zeespiegel 120 meter lager stond dan nu, is er door langsstromend zoet water kalk opgelost en zijn er grote gaten ontstaan. Eerst vormden zich grotten, die vervolgens instortten. Deze op land ontstane zinkgaten kwamen weer onder water te staan na de laatste ijstijd (20.000 jaar geleden), toen de zeespiegel weer steeg.