Wereldwijde toename in blauwalgenbloei

Een internationaal onderzoeksteam, geleid door aquatisch ecologen van het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica, heeft afgelopen week een reviewartikel gepubliceerd over blauwalgengroei in het tijdschrift Nature Reviews Microbiology.

Blauwalgen kunnen in grote hoeveelheden tot ontwikkeling komen in zoet en zout water en zo blauwalgenbloei vormen. Blauwalgenbloei kan giftig zijn en vormt daarmee een gevaar voor recreatie, drinkwatervoorziening, visserij en de gezondheid van de mens. Het reviewartikel bespreekt bewijs dat zowel de frequentie, omvang als duur van algenbloei wereldwijd toeneemt. Het artikel bediscussieert de eigenschappen van blauwalgen die zorgen voor dominantie en bloeiontwikkeling, de rol van omgevingsvariabelen,  de productie en werking van cyanotoxines (gifstoffen) en strategieën om algenbloei  te controleren en tegen te gaan.

Professor Aquatische Microbiële Ecologie Jef Huisman, eerste auteur van het reviewartikel, legt uit waarom het  onderwerp erg actueel is: ‘Giftige blauwalgen vormen een steeds grotere zorg bij het waterkwaliteitsbeheer van meren en brakke wateren over de gehele wereld. Wat er simpelweg gebeurd is dat we hun groei stimuleren door onze wateren te verrijken met voedingsstoffen uit agrarische, stedelijke en industriële bronnen en door toenemende CO2 in de atmosfeer. Daarnaast wordt de blauwalgenbloei verder versterkt door hoge temperaturen, zoals veroorzaakt door het broeikaseffect. De laatste jaren is de wetenschappelijke kennis over blauwalgen enorm toegenomen. In dit reviewartikel geven we voor een breed publiek een overzicht van alle beschikbare kennis, met alle informatie die je zou willen weten over blauwalgenbloei, maar eigenlijk nooit durfde te vragen.’

Een speciaal deel van het artikel is gewijd aan historische observaties van blauwalgenbloei, met onder andere verhalen over dodo’s op het eiland Mauritius, quotes van Antonie van Leeuwenhoek, en verwijzingen naar de reizen van Charles Darwin en James Cook. Giftige algengroei wordt zelfs vermeld in De koopman van Venetië, een toneelstuk van William Shakespeare.

De beste methode om blauwalgbloei op de lange termijn te onderdrukken, is door de toestroom van voedingsstoffen in onze wateren te verminderen. In noodgevallen kan giftige blauwalgenbloei ook worden onderdrukt door het water te behandelen met waterstofperoxide. Deze techniek is recent ontwikkeld door de Universiteit van Amsterdam en wordt momenteel toegepast en onderzocht in verschillende meren in Nederland door mede-auteur Petra Visser en haar onderzoeksteam.