IJsverlies Antarctica in 10 jaar tijd verdrievoudigd

Antarctica verliest steeds sneller steeds meer ijs. In de afgelopen 10 jaar is het ijsverlies verdrievoudigd van 75 naar 219 miljard ton per jaar. Hierdoor stijgt ook de zeespiegel steeds sneller. Dit blijkt uit een combinatie van metingen van 24 internationale onderzoeksgroepen. De resultaten van deze studie verschenen onlangs in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Eén van de vijf onderzoeksleiders is prof. Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht.

Voor de publicatie in Nature werden gegevens over Antarctica gecombineerd die in de afgelopen 25 jaar verzameld zijn door 24 onderzoeksgroepen. Op basis hiervan is voor heel Antarctica de verandering in de ijsdikte en de massa van het ijs bepaald. Hieruit blijkt dat de afgelopen 10 jaar het ijsverlies is verdrievoudigd, tot gemiddeld 219 miljard ton per jaar in de periode 2012-2017.
In één generatie

Door het ijsverlies van Antarctica is de zeespiegel in 25 jaar wereldwijd gemiddeld gestegen met 7,2 mm. Waarvan 3 mm, 40 procent, in de afgelopen vijf jaar. “Het ijsverlies schommelt door variaties in sneeuwval per jaar, maar de grote lijn is heel duidelijk. En dat in één generatie. Dat is niet niks”, vindt Van den Broeke, hoogleraar Polaire Meteorologie aan de Universiteit Utrecht.

Want het versneld afsmelten en de gevolgen daarvan kunnen op zeker moment een kantelpunt bereiken. Van den Broeke: “Het Klimaatakkoord van Parijs streeft daarom naar het beperken van de opwarming van de aarde tot maximaal 2°C. Het is niet duidelijk of dit voor Antarctica genoeg is. We kunnen nu nog niet precies voorspellen wat de maximale temperatuurstijging is waarbij we dit kantelpunt kunnen voorkomen.”

Om het toekomstig smeltgedrag van Antarctica te voorspellen is een accuraat model nodig van de uiterst complexe interacties tussen oceanen, atmosfeer en ijskappen. “Zo'n model is er nog niet, maar daar wordt momenteel wereldwijd hard aan gewerkt”, aldus Van den Broeke.

Uit het donderdag verschenen onderzoek blijkt het grootste ijsverlies dat van de immense Pine-Island Gletsjer en de nabijgelegen Thwaites Gletsjer op West Antarctica te zijn. Omdat de rotsbodem onder deze gletsjers onder zeeniveau ligt en afloopt naar het binnenland, is de stroming van deze gletsjers instabiel, wat het ijsverlies verder versnelt.

Voor de koudste plek op aarde, het gigantische Oost-Antarctica, is nog geen ijsverlies aangetoond. De groep van Van den Broeke laat zien dat de sneeuwval daar de aflopen decennia constant is gebleven, terwijl ook de ijsstroming vooralsnog stabiel lijkt. Maar vanwege de grote uitgestrektheid van Oost Antarctica zijn de onzekerheden groot. “En een procent verandering in de massa van de Oost Antarctische ijskap betekent al een verandering van een halve meter in de zeespiegel. Dus het is belangrijk om dit gebied heel goed in de gaten te houden.”