Invasie exotische quaggamossel: Helderder water nog geen schoner water

De wateren in het werkgebied van het hoogheemraadschap van Rijnland worden opvallend helder. Nieuw onderzoek toont aan dat dit komt door de recente invasie van de exotische quaggamossel. De komst van de mossel lijkt zowel een vloek als een zegen voor het waterbeheer.

De quaggamossel is een invasieve exoot, afkomstig uit het Zwarte Zeegebied. Hij is in 2006 voor het eerst in Nederland waargenomen en verspreidt zich via de grote rivieren over Nederland. In rijkswateren zoals het IJsselmeergebied zorgde de mossel door zijn filterende eigenschappen al eerder voor helderder water. Recent gepubliceerd Rijnlands onderzoek (  Waterkwaliteitsverandering in relatie tot de aanwezigheid van Dreissena mosselen: Implicaties voor beleid)  toont aan dat de quaggamossel nu ook op de Rijnlandse boezem verantwoordelijk is voor helderder water.

Of de komst van de quaggamossel positief of negatief is voor het waterbeheer, is niet eenvoudig te zeggen. Aan de ene kant biedt het kansen voor ecologisch herstel; door helderder water kunnen waterplanten (weer) groeien en kan de vispopulatie zich herstellen. Aan de andere kant geeft de komst van de mossel risico’s; een helder voedselrijk watersysteem kan leiden tot afname van de biodiversiteit en bij eventuele massale sterfte van de mossel opnieuw leiden tot troebel water. Daarnaast kunnen recreanten overlast ondervinden door toenemende watervegetatie en de aangroei van mosselen op steigers en boten. In Amerika is gebleken dat de aanwezigheid van de quaggamossel grote gevolgen kan hebben voor het waterbeheer. Daar veroorzaakte de mossel verstoppingen in leidingen en kunstwerken (zoals gemalen en stuwen). Ook leidde zijn aanwezigheid tot het uitsterven van waterleven.

Door de vele onzekerheden en mogelijke negatieve gevolgen van de exoot is Rijnland zeer terughoudend in het actief introduceren en/of stimuleren van de quaggamossel. Naar verwachting verspreidt deze mossel zich de komende jaren vanzelf verder en neemt in aantal toe. Om grip te krijgen op de precieze effecten van de mossel op de waterkwaliteit, blijft Rijnland hem actief volgen. Daarnaast gaat Rijnland door met de geplande waterkwaliteitsmaatregelen om te zorgen voor een duurzaam en robuust watersysteem. Martine Leewis, hoogheemraad: “Helder water is goed, maar schoon en gezond is beter. Helder water is een lust voor het oog. Schoon en gezond water waarin vissen en planten gedijen heeft als waterbeheerder de voorkeur. De natuur is en blijft onvoorspelbaar en we houden daarom structureel de komende jaren de vinger aan de pols.  ”