Grebbeliniedijk in oude luister

Het dijkverbeterproject van Waterschap Vallei en Veluwe is niet alleen een zaak van het waterschap zelf. Veel mensen en organisaties zijn er op een of andere manier bij betrokken: als gebruiker, als aanwonende of bijvoorbeeld als belangenbehartiger.

De Stichting Grebbelinie houdt zich bezig met alles wat met de Grebbeliniedijk te maken heeft. Ze is dan ook al jarenlang betrokken bij de voorbereidingen van het dijkverbeterproject, in het bijzonder waar het gaat om het traject tussen gemaal Malesluis en de stuw bij de Balladelaan in Amersfoort. Dat te verbeteren deel van de dijk is onderdeel van de kilometerslange Grebbelinie, die een paar honderd jaar geleden als verdedigingslinie tussen Rhenen en Bunschoten-Spakenburg werd aangelegd
Jan de Vries, secretaris van Stichting Grebbelinie, zat geregeld om tafel met Waterschap Vallei en Veluwe als belangenbehartiger van de Grebbeliniedijk. "Waar het ons vooral om ging, is dat de kazematten in de dijk tijdens de dijkverbeterwerkzaamheden worden ontzien en dat de dijk niet zo hoog wordt dat de kazematten in de grond verdwijnen. Dat gaat gelukkig niet gebeuren. Het waterschap gaat zorgvuldig om met de kazematten, sterker nog: ze herstelt ook het oude Grebbelinieprofiel in de dijk, dat in de loop der tijd was verdwenen. Kenmerkend in dat profiel is de knik in de dijk, die verdedigers van de Grebbelinie beschutting gaf.''
De Vries is blij dat met de dijkverbetering, vooral omdat ook het verdedigingswerk Werk bij Krachtwerk uit 1799, dat ligt waar de Hoogehorsterweg de linie kruist, wordt gerestaureerd. "Dat werk is in de afgelopen decennia flink beschadigd geraakt. Nu wordt de oude vorm in ere hersteld.''

Democratisch

De Stichting Grebbelinie doet historisch onderzoek en strijdt voor het behoud van de Grebbeliniedijk, inmiddels een rijksmonument. Ze houdt zich vooral bezig met de periode van de Tweede Wereldoorlog, het enige moment dat de Grebbelinie daadwerkelijk als verdedigingslinie in gebruik is geweest. Overblijfselen uit die tijd, zoals kazematten en anti-tankversperringen vind je dan ook op vele plekken in de liniedijk. Alleen al in de Grebbeliniedijk langs de Eem, het 4,5 kilometer lange traject dat wordt verbeterd, liggen negentien kazematten.
Over de manier waarop het waterschap omgaat met de cultuurhistorisch belangrijke Grebbeliniedijk, heeft Jan de Vries niets dan lof. "Ik vind het sowieso bewonderenswaardig hoe democratisch het waterschap bij dit project te werk gaat. Het praat al jarenlang met allerlei belanghebbenden en probeert met iedereen rekening te houden.''
Toch heeft De Vries persoonlijk nog wel wat bedenkingen bij het dijkverbeterplan. "Als je ziet hoe de laatste jaren het klimaat is veranderd, heb ik twijfels of het huidige plan wel voldoende is. We zien een stijgende zeespiegel, grote stormen, harde regenbuien... Ik ben zelf bang dat de dijk over twintig of dertig jaar misschien wel weer opnieuw moet worden verbeterd. Maar het is lastig kijken in de toekomst.''