Dammen beïnvloeden beschikbaarheid van stikstof en fosfaat stroomafwaarts

Waterkracht is 's werelds grootste bron van energieopwekking. Over het algemeen wordt aangenomen dat reservoirs van waterkrachtcentrales voedingsstoffen vasthouden, en dat dit stroomafwaarts een aanzienlijk negatief effect heeft op de primaire productiviteit, visserijvangsten en voedselzekerheid.

Een internationaal onderzoeksteam, waaronder Prof. Jef Huisman van de Universiteit van Amsterdam, toont nu aan dat waterkrachtreservoirs in de bovenstroom van de Mekong rivier in China geen stikstof en fosfaat vasthouden, maar wel invloed hebben op de biologische beschikbaarheid van deze voedingsstoffen stroomafwaarts. De resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift National Science Review.

Het aantal waterkrachtdammen in rivieren is de afgelopen 100 jaar drastisch toegenomen voor energievoorziening, het inperken van klimaatverandering en economische ontwikkeling. Recente studies hebben zicht met name gericht op de negatieve gevolgen van de aanleg van dammen, zoals het vasthouden van voedingsstoffen. Als voedingsstoffen zoals stikstof en fosfaat worden vastgehouden door dammen stroomopwaarts, kan dit de productiviteit van ecosystemen verminderen en daarmee ook de visserijopbrengsten stroomafwaarts.

In tegenstelling tot de verwachting, laat de nieuwe studie zien dat waterkrachtreservoirs in de bovenstroom van de Mekong rivier geen stikstof of fosfor vasthouden. Dit komt doordat het water langere tijd in deze stilstaande reservoirs blijft, wat zorgt voor de vorming van lagen in de watermassa. Deze zogenoemde verticale stratificatie resulteert in lage zuurstofconcentraties in de diepere waterlagen en in het sediment, waardoor fosfaat vrijkomt uit het sediment en stikstof wordt omgezet naar ammonium.