Natuurlijke wetlands beschermen ons beter dan dijken
De klimaatverandering zorgt voor een stijging van de zeespiegel en voor meer extreme weerfenomenen zoals orkanen. Dat maakt wereldsteden zoals Londen, New York en Shanghai, die allen in rivierdelta’s liggen, erg kwetsbaar voor overstromingen. Ook de Lage Landen zijn grote risicogebieden.
Traditioneel wordt er in kustgebieden en langs rivieren geïnvesteerd in dammen en dijken. “Op korte termijn bieden die ingrepen wel degelijk bescherming”, zegt prof. Stijn Temmerman, fysisch geograaf verbonden aan het Departement Biologie. “Maar die constructies verstoren de natuurlijke processen in rivierdelta’s. Op langere termijn leiden ze tot een daling van het land en lokaal tot een versnelde verhoging van de zeespiegel, en dus tot een groter risico op overstromingen.”
Temmerman en zijn Amerikaanse collega noemen onder meer de Mississippidelta in de VS en de delta van Rijn, Maas en Schelde in Nederland en Vlaanderen als grootste risicozones in de wereld. In de Vlaamse Schelde is het waterniveau sinds 1930 tot 130 cm gestegen, vijfmaal zo snel als aan de kust.
“Kustgebonden wetlands, zoals schorren en mangrovebossen, spelen een erg belangrijke rol in het meegroeien van rivierdelta’s met de stijgende zeespiegel. Maar de mens maakte er massaal ruimte voor landbouw, industrie en steden van. Het natuurlijke proces van zand- en slibafzetting, waardoor het land mee ophoogt met het zeeniveau, wordt zo gestopt. Dat heeft nare gevolgen: bijvoorbeeld in de Missisipidelta verdwijnt daardoor jaarlijks 100 km² land in zee, en in de delta van de Ganges, waar 170 miljoen Indiërs en Bengali wonen, ligt het ingedijkte bewoonde land vandaag 1 tot 1,5 meter lager dan de overgebleven wetlands.”
Onbedoeld zorgen de menselijke ingrepen dus voor een hoger overstromingsrisico. Temmerman en zijn collega pleiten dan ook voor nieuwe, natuurgerichte oplossingen. “Het herstel van grote wetlands is erg belangrijk. Daar kan immers veel water worden ‘opgeslagen’. Wetlands houden ook zand en slib vast, waardoor het land op natuurlijke wijze hoger komt te liggen en dus meer kans maakt om de stijging van de zeespiegel het hoofd te kunnen bieden.”
Die natuurlijke processen zijn vaak ook meer kostenefficiënt dan de bouw van dammen en dijken, zeker wanneer de energiekosten in de toekomst alleen maar zullen stijgen. Het wereldwijd meest ambitieuze plan vinden we in de Mississippidelta, waar 500 000 ha wetlands worden hersteld om New Orleans en omgeving te helpen beschermen tegen zware stormen. Ook in de Lage Landen worden op veel kleinere schaal overstromingsgebieden in ere hersteld.
Geen opmerkingen: