Belangrijke stap vernieuwing Afsluitdijk

Rijk en regio hebben samen een belangrijke stap gezet naar de vernieuwing van de Afsluitdijk. Een aantal regionale projecten wordt opgenomen in een contract voor de Rijkswerkzaamheden aan de Afsluitdijk. De regionale projecten vertegenwoordigen een gezamenlijke extra investering van Rijk en regio van € 82,5 miljoen. Rijkswaterstaat besteedt in totaal € 830 miljoen aan de versterking van de dijk en vergroting van de waterafvoer.

De geplande werkzaamheden van het Rijk aan de Afsluitdijk bieden de regio, samenwerkend als De Nieuwe Afsluitdijk, een historische kans om gelijktijdig grote regionale projecten uit te voeren. Voorzitter van de regionale stuurgroep De Nieuwe Afsluitdijk, Tineke Schokker: “Door deze nauwe samenwerking wordt de Afsluitdijk niet alleen veilig en sterker gemaakt. Met De Nieuwe Afsluitdijk (DNA) creëren we schone energiebronnen en worden verbindingen van zout naar zoet gerealiseerd. De natuur kan zo letterlijk weer stromen en opleven. Al met al een enorme impuls voor veiligheid, natuur, toerisme en goed voor de werkgelegenheid. Bovendien profiteren we optimaal van de voordelen van werk-met-werk.”

Het Programma naar een Rijke Waddenzee heeft in opdracht van DNA de plannen voor een Vismigratierivier uitgewerkt in een ontwerp. De Vismigratierivier (kosten € 55 miljoen) is een baanbrekend project om de vistrek, tussen Waddenzee en IJsselmeer, te verbeteren. Samen met visvriendelijk sluisbeheer en de vispassage van Rijkswaterstaat, verbetert dit de omstandigheden voor trekvissen. Simpel gezegd: de Afsluitdijk gaat open voor vis. Het herstel van de visstand zal de natuurwaarden van het Waddengebied en het IJsselmeer sterk vergroten. De effecten van deze combinatie van projecten strekt zich uit tot ver in het Europese achterland. Ook biedt de Vismigratierivier kansen voor recreatie en educatie.

In het Tidal Testing Centre op de Afsluitdijk is een testlocatie voor stromingsenergie ingericht. Door middel van onderwaterturbines wordt energie opgewerkt door het water dat bij laagwater via de spuisluizen uit het IJsselmeer naar de Waddenzee stroomt. DNA heeft plannen om dertig van deze turbines, als democentrale, in het spuicomplex bij Kornwerderzand te plaatsen (kosten € 14,5 miljoen). Hiermee laat Nederland zien dat op bescheiden schaal energie uit stromend water haalbaar is. Dit is een van de energieprojecten op de Afsluitdijk die bijdraagt aan een energie-neutrale Afsluitdijk in 2021. Naast mogelijke uitbreiding van de stromingsenergie, staat er inmiddels een Blue Energy pilotcentrale bij Breezanddijk. Deze wordt op 26 november officieel in gebruik genomen door Zijne Majesteit Koning Willem Alexander.

De plannen voor het opknappen en uitbreiden van het Monument en het verbeteren van de bereikbaarheid voor toeristen (kosten ca. € 13 miljoen) worden samen met het Rijk uitgevoerd. Naast nieuwe wandelroutes, is er een plan voor recreatieve fietspaden aan de Waddenzeekant. Deze komen te liggen tussen Den Oever en het Monument en tussen de Friese kust en de sluizen- en kazematten van Kornwerderzand. Hiermee kunnen fietsers straks genieten van de natuur en het vrije uitzicht over zee. Het huidige fietspad langs de snelweg blijft bestaan. De minister van I&M heeft aan kunstenaar/ontwerper Daan Roosegaarde gevraagd om ‘Icoon Afsluitdijk’ verder te ontwikkelen. Het Icoon Afsluitdijk wordt een artistiek en innovatief ontwerp, waarin onderdelen van de ‘Smart Highway’ worden opgenomen.

Onderdeel van de dijkversterking is een stormvloedkering aan de Waddenzeekant. Deze kering krijgt een bredere doorvaartopening dan de huidige afmetingen van de sluizen en bruggen. Met deze oplossing heeft de Minister ruimte geboden voor de regionale wens om de sluizen te vergroten. De provincies Fryslân, Drenthe, Overijssel en Flevoland werken, samen met de daarin gelegen havengemeenten, aan het plan en financiering voor deze grote sluis. De eerste resultaten worden in het voorjaar van 2015 verwacht. Een definitief besluit volgt eind 2015. Daarom is de sluis geen onderdeel van de huidige afspraken met het Rijk.

De komende maanden wordt het besluit over de regionale projecten ter goedkeuring aangeboden aan de betrokken Provinciale Staten en gemeenteraden. De Minister van Infrastructuur en Milieu besluit in het voorjaar van 2015 over de versterking van de dijk en de vergroting van de waterafvoer. Als alles volgens planning verloopt kan in 2017 de eerste schop de grond in.

Het totaalprogramma van De Nieuwe Afsluitdijk heeft een investeringswaarde van circa € 250 miljoen tot 2025. Naast de projecten die meegaan in het Rijkscontract zijn er ook projecten die los staan van de werkzaamheden van het Rijk. Ook aan deze projecten wordt gewerkt. Meer informatie hierover is te vinden via www.deafsluitdijk.nl. DNA is een samenwerking van de provincies Noord-Holland en Fryslân, en de gemeenten Hollands Kroon, Súdwest-Fryslân en Harlingen.