Water in openbare ruimte moet gezonder

Water op straat en water in bedriegertjes of fonteinen is niet van dezelfde kwaliteit als zwemwater, waardoor kinderen die in dit water spelen, ziek kunnen worden. Met eenvoudige maatregelen is dit te voorkomen. Dat blijkt uit het proefschrift 'Best urban water management practices to prevent waterborne infectious diseases under current and future scenarios' waar Heleen de Man 8 april op promoveert aan de Universiteit Utrecht. Het promotieonderzoek spitste zich toe op de hygiënische betrouwbaarheid van water in bedriegertjes en fonteinen, en van regenwater op straat en in wadi's. Aansluitend is onderzocht hoeveel van elk water mensen kunnen inademen of inslikken. Door voorlichting en door de bedriegertjes te vullen met drinkwater is besmetting grotendeels te voorkomen. Bedriegertjes zijn verrassende waterspuitertjes uit de grond, bedoeld om in te spelen.
Gemeenten kunnen het risico wegnemen door de reservoirs van bedriegertjes te vullen met drinkwater in plaats van regen-, grond- of oppervlaktewater. Ook is het van belang om de reservoirs van de bedriegertjes regelmatig te desinfecteren en te zorgen dat afstromend regenwater niet in het reservoir komt. Belangrijkste aanbeveling voor fonteinen is om geen fonteinen te hebben met oppervlaktewater dat is verontreinigd met afvalwater vanuit overstorten. Het onderzoek beveelt verder aan om fonteinen minder hoog en met minder fijne druppels te sproeien zodat mensen de nevel niet inademen.
Naast de aanpassingen van gemeenten is er ook een taak voor ouders weggelegd om hun kinderen de risico's van regenwater op straat bij te brengen. Hugo Gastkemper, directeur Stichting RIONED: "Ouders laten kinderen ook geen snoepje opeten, dat ze op straat vinden omdat dat vies is. Hetzelfde moeten ze hun kinderen leren als het om water in wadi's en regenplassen gaat."
De belangrijkste veroorzakers van ziekte bij de vier onderzochte soorten water in de openbare ruimte zijn uitwerpselen van mensen en dieren. Die uitwerpselen bevatten bacteriën die diarree of overgeven kunnen veroorzaken, vooral bij kinderen. Bij 10% van de fonteinen geeft de waternevel van de fontein, een verhoogde kans op gezondheidsklachten zoals hoesten, keelpijn of hoofdpijn. Bij extreme regenval kan het gebeuren dat regenwater, soms vermengd met rioolwater, een korte tijd op straat blijft staan. Dit straatwater is zo verontreinigd dat het inslikken van één druppel al kan leiden tot diarree en overgeven. Daarom moeten mensen en zeker kinderen leren dat straatwater geen speelwater is. Regenwater dat naar wadi's stroomt, kan ook verontreinigd zijn met honden- en vogelpoep. Het onderzoek beveelt aan om te zorgen voor een goed doorlatende wadi-bodem zodat het regenwater snel in de grond wegzakt. Speeltoestellen worden het beste buiten de wadi geplaatst.
Het onderzoek heeft de gezondheidsrisico's van water in de openbare ruimte goed in beeld gebracht én reikt praktische maatregelen aan om de kans op ziekte verder te beperken. Ontwerpers, beheerders en gebruikers van bedriegertjes, fonteinen en voorzieningen voor de opvang van regenwater kunnen met de resultaten van het onderzoek bewust omgaan met de gezondheidsrisico's van water in stedelijk gebied. Afstromend regenwater is afvalwater en géén speelwater. Water van bedriegertjes is wel speelwater, maar géén drinkwater.