Antiaanbakmiddel blijft achter in gezuiverd drinkwater

De aanwezigheid van perfluoroalkylzuren, die onder andere gebruikt worden voor antiaanbaklagen in pannen, in het Nederlandse drinkwater laat zien dat de huidige zuiveringsmethodes ontoereikend zijn om blootstelling aan deze soms giftige stoffen te vermijden. Dit stelt Christian Eschauzier in het promotieonderzoek dat hij op vrijdag 29 november verdedigt aan de UvA.
Perfluoroalkylzuren (PFAAs) zijn stoffen die veel worden toegepast in industriële en consumptiegoederen vanwege hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen en hun microbiële en chemische stabiliteit. Zo worden ze gebruikt bij de productie van waterafstotende jassen, brandblusmiddelen en antiaanbaklagen in pannen. Bestaande zuiveringsmethoden voor drinkwater - zoals duinfiltratie en ozonbehandeling - blijken weinig tot geen effect te hebben op de verwijdering van verschillende PFAAs. Hierdoor wordt een deel van deze stoffen die in drinkwaterbronnen zoals de Rijn aanwezig zijn, teruggevonden in het daarvan gemaakte drinkwater, en zelfs in cola uit postmix-apparaten in de horeca en in automatenkoffie.
Eschauzier onderzocht in welke mate PFAAs aanwezig zijn in drinkwaterbronnen (oppervlakte- of grondwater) en keek naar de herkomst van PFAAs in deze bronnen. Hij laat zien dat een aantal soorten PFAAs niet of niet volledig verwijderd kan worden. Hierdoor kan ons drinkwater substantieel bijdragen aan onze totale blootstelling aan deze stoffen (ook ons dagelijks voedsel draagt bij). Deze blootstelling is er verantwoordelijk voor dat iedereen PFAAs in zijn bloed heeft zitten.
Eschauzier richtte zich ook op het vinden van meer efficiënte materialen voor de verwijdering van PFAAs uit water. Hij ontdekte dat ionenwisselaars geschikt zijn om de PFAAs met een zogenoemde korte alkaanketen te verwijderen, terwijl PFAAs met een lange alkaanketen beter met actief kool verwijderd kunnen worden.
Hoewel de gemeten concentraties in drinkwater onder bestaande toelaatbare grens blijven, is er nog veel discussie over de toxicologie van de alkaanverbindingen. De PFAAs worden niet op regelmatige basis gemonitord in drinkwater. Eschauzier doet dan ook de aanbeveling deze stoffen op te nemen in de reguliere monitoringsprogramma’s die drinkwaterproducenten hanteren voor de waterkwaliteit.