Vissen door de sluis: onderzoek bij Volkeraksluizen

Hoe vinden trekvissen hun weg door de Volkeraksluizen, het grootste binnenvaartsluizencomplex van Europa? Terwijl schepen dagelijks door de imposante Volkeraksluizen varen, proberen ook vissen hun weg te vinden tussen zee en rivier.

ATKB onderzoekt in opdracht van Rijkswaterstaat hoe die migratie precies verloopt en welke factoren hun reis beïnvloeden. De uitkomsten geven inzicht in hoe waterbeheer en natuur elkaar kunnen versterken.

Zo helpt het onderzoek om maatregelen te ontwikkelen, zoals slim sluisbeheer, die vismigratie verbeteren en de Zuidwestelijke Delta veerkrachtiger maken.
Wat doen de onderzoekers precies?

Om beter te begrijpen hoe vissen deze route gebruiken, bestaat het onderzoek uit twee fases: een voorjaars- en een najaarsmeting. In het voorjaar van 2025 is onder andere gekeken naar jonge aal (glasaaltjes), driedoornige stekelbaars, bot en spiering die vanuit zee het zoete water optrekken om op te groeien.

Dit zijn diadrome vissen, soorten die tussen zout en zoet water migreren om hun levenscyclus te voltooien. In het najaar ligt de focus op volwassen palingen (schieraal) die terugkeren naar zee om zich voort te planten.

In het onderzoek is extra aandacht voor paling, omdat deze soort ernstig wordt bedreigd. Bovendien is het aannemelijk dat als palingen het sluizencomplex kunnen passeren, dat andere diadrome vissoorten dat ook kunnen.

Door zowel het voor- als het najaar te onderzoeken, ontstaat een duidelijk beeld van hoe goed diadrome vissen het sluizencomplex in beide richtingen kunnen passeren en waar mogelijke knelpunten voor vismigratie aanwezig zijn.

Om het migratiegedrag van de vissen te volgen, zijn voor de voorjaarsmeting aan beide kanten van het sluizencomplex fuiken geplaatst. Honderden palingen zijn uitgerust met zenders en PIT-tags (kleine identificatiechips waarmee individuele vissen gevolgd kunnen worden).

‘De verwachting is dat de Volkeraksluizen een belangrijke rol spelen in de migratie van vissoorten,’ zegt Matthijs Koole, onderzoeker bij ATKB. ‘We willen weten hoeveel vissen zich hier bevinden en of ze erin slagen het sluizencomplex te passeren. We meten niet alleen hoeveel vis er is, maar ook welke routes ze nemen en hoe effectief die zijn.’