17e-eeuws rioolstelsel onder oude gebouwen Tivoli opengemaakt

Tijdens de verbouwing van panden aan Oudegracht 245 is een zeer groot en uniek gangenstelsel opengemaakt. Het betreft een bakstenen riool uit de 17e eeuw, onder het gebouwencomplex waarin tot 2013 Tivoli gevestigd was. Het riool was sinds de jaren tachtig bekend, maar door de huidige verbouwing is het gehele stelsel opnieuw toegankelijk en brengt gemeente Utrecht het rioolstelsel uitgebreid in kaart met 3D-scans. De vondst is van groot belang voor de geschiedenis van deze plek in de stad.

Het gangenstelsel is ongeveer 50 meter lang, een meter breed en op sommige punten tot 3 meter hoog. Uitzonderlijk hoog voor een riool. Het riool loopt van de binnentuin achter de gebouwen tot aan de Oudegracht. Ook nu wordt het nog altijd als riool gebruikt, hoewel dit nu via rioolbuizen loopt.

Het rioolstelsel is gebouwd toen het voormalige regulierenklooster aan het begin van de 17e eeuw werd ingericht als burgerweeshuis. Oorspronkelijk liep het helemaal door tot aan de achterzijde van de huizen aan de Springweg, die toen ook bij het burgerweeshuis hoorden. Dat het riool goed gebruikt is weten we van een vermelding in de archieven: in 1838 hebben vijf man er maar liefst 19 dagen over gedaan om het riool leeg te scheppen.

Vanaf de middeleeuwen kregen huizen een riool. Voornamelijk voor waterafvoer, maar ook voor het afvoeren van afval en uitwerpselen. Om de stad leefbaar te houden was lozen op de grachten niet de bedoeling. Pas in de 20e eeuw kreeg de Utrechtse binnenstad overal riolering. In de eeuwen ertussen werden uitwerpselen opgeslagen in beerputten, beerkelders en dus ook in hoge riolen onder gebouwen en binnenplaatsen.

Vorig jaar onthulde gemeente Utrecht de nieuwe 'Loertoeter' waarmee een kijkje kan worden genomen in de 'slokop' onder de Mariaplaats. Ook deze slokop is in kaart gebracht met behulp van 3D-technieken. Het verschil met het 17e-eeuwse riool aan de Oudegracht is echter dat de slokop geen riool is, maar een sloot die aan de bovenkant is dichtgezet.