ERC Grant voor onderzoek Peter Bijl naar toekomstige zeespiegelstijging

Het nauwkeurig voorspellen van zeespiegelstijging in de toekomst is een van de grootste uitdagingen van deze tijd,” zegt aardwetenschapper dr. Peter Bijl van de Universiteit Utrecht. Bijl is een van de drie Geowetenschappers die vrijdag een prestigieuze subsidie voor jonge onderzoekers ontvingen van de Europese Onderzoeksraad (ERC). Met zijn ERC Starting Grant ter waarde van 1,5 miljoen euro gaat Bijl onderzoek doen naar de rol van oceaancondities in de veranderende grootte van de Antarctische ijskap in warme perioden in het verleden. Met deze kennis kan het smelten van ijskappen in de toekomst nauwkeuriger voorspeld worden.

De mate van zeespiegelstijging in de toekomst kan niet met zekerheid worden vastgesteld, ook niet in projecties zoals die van het IPCC. “Dat komt vooral doordat we niet weten hoeveel daarvan wordt veroorzaakt door het smelten van de Antarctische ijskap,” legt Bijl uit. “In tegenstelling tot wat men vroeger aannam, heeft de opwarming van de oceanen sterke invloed op de stabiliteit van de ijskappen op Antarctica.” Op plaatsen waar de ijskap het sterkst smelt, wordt dat voornamelijk veroorzaakt door de opwarming van het oceaanwater en niet van de atmosfeer. Volgens Bijl wijst dit erop dat de interactie tussen ijs en oceaan een sleutelrol speelt in de stabiliteit van de Antarctische ijskap, en daarmee in de mondiale zeespiegelstijging. “Hoewel deze interactie erg belangrijk is, is hier weinig over bekend, en is deze factor daardoor ondervertegenwoordigd in smeltscenario’s,” zegt Bijl. “Hierdoor kunnen geen goede voorspellingen worden gemaakt van het smelten van het ijs op tijdsschalen van eeuwen of langer.”


De enige manier om te begrijpen wat de invloed is van oceanen op de ijskappen in warme perioden in het verleden en in de toekomst is door geologische perioden uit het verleden te bestuderen met CO2-niveaus die vergelijkbaar zijn wat wordt voorspeld voor deze eeuw en daarna. Tot nu toe was het niet mogelijk om de oceaancondities uit het verleden te reconstrueren. Dit is precies wat Bijl gaat doen met zijn ERC Starting Grant. In het onderzoeksproject ‘OceaNice’ richt hij zich op het ontwikkelen van nieuwe manieren voor het reconstrueren van oceanografische omstandigheden uit het verleden op basis van organische cysten van dinoflagellaten – een groep van algenfossielen – en organische moleculaire technieken. Dit past hij vervolgens toe op twee warme perioden uit het verleden die lijken op het klimaat dat verwacht wordt in de toekomst. Vervolgens test hij deze reconstructies met oceaancirculatiesimulaties. “Deze combinatie van een reconstructie van oceaancondities in het verleden op basis van proxies leidt tot een beter begrip van de dynamiek van ijssmelt en preciezere toekomstscenario’s. Dat zal bijdragen aan betrouwbare zeespiegelvoorspellingen voor de komende eeuwen,” zegt Bijl.