Verborgen stormvloedkering moet Venetië beschermen tegen hoogwater

In de Lagune van Venetië worden de komende jaren 78 stalen klapdeuren gemonteerd. Normaal zijn deze klapdeuren verborgen, ze liggen plat op de zeebodem. Bij hoogwater komen ze omhoog en sluiten dan de zeegaten af. Op deze wijze wordt Venetië beschermd tegen de stormvloeden van de Adriatische zee. Alterra-onderzoeker prof. Pier Vellinga is al jaren nauw bij dit project betrokken.
Venetië wordt een paar keer per jaar getroffen door de 'acqua alta', het hoge water. Sinds de 20ste eeuw zijn er steeds vaker overstromingen door de stijgende zeespiegel en het verzakken van de stad. Venetië zoekt dan ook naarstig naar manieren om verdere schade door overstromingen te voorkomen. “Er was lange tijd weerstand tegen een technische oplossing,” zegt Pier Vellinga, die al meer dan 30 jaar bij dit onderzoek betrokken is. “Ook waren er zorgen over de invloed van de tijdelijke sluitingen op de ecologische kwaliteit van de lagune. Maar de invloed van de kering op dat laatste is in mijn ogen klein omdat de kering alleen in de winter enkele malen dicht gaat. Naar aanleiding van ons advies is besloten het werk door te zetten en de financiële middelen vrij te maken.”
De oplossing met beweegbare deuren die scharnieren om de bodem is ontwikkeld in de jaren ‘80 van de vorige eeuw, na de grote stormvloed van 1966. Ook andere oplossingen zijn toen onderzocht zoals een volledige afsluiting van de lagune, het inpolderen ervan of afsluiting door een soort Oosterscheldedam. Venetië wilde echter geen horizonvervuiling. Het idee van een open verbinding van stad met de zee moest blijven. Vandaar de oplossing van de verborgen kering.
Het definitief ontwerp en de verdere detaillering is gestart in 2004. Pier Vellinga maakt deel uit van de commissie die de uitvoering van de werken begeleidt, de Ufficio di Piano. “Onze commissie komt eens per twee maanden bijeen om advies te geven aan de regering in Rome over voortgang, planning en prioriteiten. We verwachten dat de stormvloedkering in 2017 officieel in gebruik wordt genomen. Het project zal naar schatting 5,4 miljard euro kosten. Daarnaast wordt een ongeveer even groot bedrag besteed aan het herstellen van de ecologische kwaliteit van de lagune en aan het uitvoeren van werken in en rondom de stad, zoals het ophogen van de trottoirs en het aanpassen van de monumenten. Het is het enige grote infrastructurele project dat op dit moment in Italië doorgaat. De belastingbetaler heeft dat voor Venetië over.”
De kering die nu wordt gebouwd is zowel vooruitstrevend als complex en kostbaar, maar het gaat om het behoud van de stad en zijn toeristenstroom. Pier Vellinga: “Het San Marcoplein loopt nu 30 tot 40 keer per jaar onder water. Met de nieuwe kering is dat niet afgelopen, want de toeristen vinden het leuk. Pas als er 10 tot 20 cm water op het San Marcoplein staat, wordt de kering gesloten. Hij is, typisch Italiaans, knalgeel. Je mag hem beschouwen als een Ferrari die het erfgoed van Venetië beschermd, in ieder geval voor de komende 100 jaar.”