Voorontwerp Nota Ruimte: keuzes nodig voor veiligstellen drinkwatervoorziening

Het Voorontwerp Nota Ruimte maakt duidelijk dat op weg naar de definitieve Nota Ruimte nadere keuzes nodig zijn om de openbare drinkwatervoorziening veilig te stellen. De groei van bevolking en economie richting 2050 zorgt ervoor dat de beschikbaarheid van drinkwater in steeds meer regio’s – zonder snelle actie – niet meer vanzelfsprekend zal zijn. Nieuwe drinkwaterbronnen zijn nodig en bestaande bronnen moeten goed worden beschermd. Provincies vragen in hun ruimtelijke voorstellen aan het Rijk om een grotere rol te spelen bij de drinkwaterbeschikbaarheid.

Dit onderstreept het pleidooi van Vewin dat het Rijk actief invulling moet geven aan de systeemverantwoordelijkheid voor de drinkwatervoorziening. Dit is op korte termijn aan de orde bij de afronding van het Actieprogramma drinkwaterbronnen 2023-2030, dat IPO en Vewin samen met IenW opstellen, maar ook noodzakelijk voor de langere termijn. De ambitie in het hoofdlijnenakkoord om de drinkwatervoorziening zeker te stellen moet daarom snel worden uitgewerkt in het regeerprogramma en worden verankerd in de Nota Ruimte.

Het vorige kabinet publiceerde op 21 juni 2024 het Voorontwerp Nota Ruimte, een tussenstap op weg naar de definitieve Nota Ruimte die het nieuwe kabinet zal presenteren. Het Voorontwerp schetst drie samenhangende bewegingen richting 2050: naar een nieuw evenwicht tussen landbouw en natuur, naar een klimaatneutrale en circulaire samenleving, en naar sterke steden, dorpen en regio’s. Water en bodem vormen de basis waaruit de drie bewegingen worden geschetst. Per beweging wordt een ruimtelijke strategie beschreven, bestaande uit al gemaakte keuzes én keuzes die nog moeten worden gemaakt of die worden geagendeerd voor na de Nota Ruimte.

De beschikbaarheid van drinkwater geldt in steeds meer regio’s als niet altijd vanzelfsprekend en vraagt – naast drinkwaterbesparing – ook om nieuwe en diverse drinkwaterbronnen, aldus het Voorontwerp. Daarnaast wordt een groeiende spanning in de ondergrond gesignaleerd tussen grondwatervoorraden voor de drinkwatervoorziening en het benutten van warmte in de ondergrond. Provincies vragen in hun ruimtelijke voorstellen in het kader van het programma NOVEX aandacht voor voldoende drinkwatervoorziening als harde voorwaarde voor woningbouw.
Het Voorontwerp formuleert verschillende ‘te maken keuzes’ voor de Nota Ruimte op het vlak van drinkwater:

Het is essentieel dat de Nota Ruimte goede voorwaarden schept voor het veiligstellen van de drinkwatervoorziening. De openbare drinkwatervoorziening staat op zowel de korte als de lange termijn voor grote uitdagingen. Zonder snelle actie van alle betrokken partijen, in het bijzonder provincies en Rijk, ontstaan in steeds meer regio’s knelpunten en kunnen drinkwaterbedrijven niet aan de tot 2030 stijgende vraag naar drinkwater voldoen. Bij een verder groeiende bevolking en economie zullen de problemen richting 2050 alleen maar groter worden.

In het gepresenteerde hoofdlijnenakkoord staat dat Nederland de vitale infrastructuur, waaronder de watervoorraad, zeker moet stellen. Dit heeft betrekking op de openbare drinkwatervoorziening. Het is dus zaak dat de ambitie van het hoofdlijnenakkoord snel wordt uitgewerkt in het regeerprogramma, niet alleen voor de periode tot 2030, maar ook richting 2050. De noodzakelijke ruimtelijke keuzes moeten worden verankerd in de Nota Ruimte.