Rijkswaterstaat wordt betere opdrachtgever door ook zelf te ontwerpen

Zo'n 30 jaar geleden was het vanzelfsprekend dat ingenieurs van Rijkswaterstaat zelf sluizen, bruggen en wegen ontwierpen. Met het uitbesteden van ontwerpwerk is die kennis flink afgenomen. Maar daar komt verandering in. Sinds dit jaar heeft Rijkswaterstaat namelijk weer een eigen ontwerpbureau. Het doel? Het ontwerpproces weer zélf in de vingers krijgen, om zo een betere opdrachtgever te worden voor de markt.

‘De tijd dat we zelf ontwierpen ligt ver achter ons’, vertelt Johan Bosch, kwartiermaker van het ontwerpbureau van Rijkswaterstaat. ‘Op een bepaald moment werd het credo “Markt, tenzij …”, wat er uiteindelijk toe leidde dat we het ontwerpwerk vrijwel volledig uit handen gaven. Daarmee verdwenen niet alleen de tekentafels uit onze organisatie, maar ook grotendeels de ontwerpkennis.’ En dat merkte Rijkswaterstaat volgens Bosch in de samenwerkingen met ontwerpers uit de markt. ‘We zijn niet altijd meer een goede gesprekspartner voor marktpartijen. Zo is het voor ons lastig om op de hoogte te blijven van nieuwe technieken. We kunnen wel functioneel specificeren, maar het is onzeker of we daarmee altijd de juiste eisen stellen voor nieuwbouw of onderhoud.’

Het nieuwe ontwerpbureau van Rijkswaterstaat moet weer kennis in huis halen over het ontwerpproces. ‘Dat betekent niet dat we terug gaan naar vroeger, toen alle ontwerpen uit ons eigen huis kwamen’, benadrukt Bosch. ‘We willen vooral de kwaliteit van het proces en de samenwerking met marktpartijen verbeteren. Daarvoor trekken we een klein deel van de ontwerpen weer naar ons toe. Ongeveer 1% doen we in huis en de overige 99% besteden we in de toekomst nog steeds uit.'
  
Door zelf weer ervaring op te doen met ontwerpen denkt Rijkswaterstaat de ontwerpvoorstellen van de markt ook beter op waarde te kunnen schatten. Bosch: ‘Met ons eigen ontwerpbureau verstevigen we onze opdrachtgeverskennis op het gebied van ontwerpen. Tegelijkertijd bouwen we aan en investeren we in ons vakmanschap.’ Het ontwerpbureau bestaat uit een vaste kern van 20 fte en een flexibele schil van ongeveer 15 fte. ‘Allemaal medewerkers van Rijkswaterstaat’, vertelt Bosch. ‘Het ontwerpbureau is voor adviseurs en specialisten die ontwerpkennis willen opdoen of delen. We nemen dus niemand van buiten aan om het ontwerpbureau te versterken.’
   
Volgens Bosch hebben marktpartijen de afgelopen jaren ook gemerkt dat het Rijkswaterstaat aan ontwerpkennis ontbrak. ‘We hebben daar vaak opmerkingen over gekregen. Het viel ingenieurs en anderen waarmee we samenwerkten op dat we vaak niet meer konden bieden dan een lijst met functionele specificaties voor een ontwerp.’ Rijkswaterstaat heeft inmiddels met verschillende marktpartijen contact gehad over het ontwerpbureau en de reacties zijn positief. ‘De markt snapt onze intenties en begrijpt ook dat deze stap hun inkomen niet in gevaar brengt. Ze zien vooral een opdrachtgever die zich inspant om goed voorbereid aan tafel te verschijnen. En dat is precies waarom we dit doen.’