Historische Worthingtonpomp krijgt plek in gerenoveerd gemaal Ankersmit

Gemaal Ankersmit in Deventer is bouwkundig gerenoveerd en werd tijdens de open monumentendag (zaterdag 10 september) officieel heropend. Naast het moderniseren van de gevels kreeg ook de historische Worthington-pomp uit de nabijgelegen Prins Bernardsluis een prominente plek bij het gemaal. Tauw heeft middels een donatie bijgedragen aan de restauratie, die is uitgevoerd door de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer.

De bijna acht ton zware Amerikaanse Worthington centrifugaalpomp, aangedreven door een General Motors dieselmotor, speelde begin jaren vijftig van de vorige eeuw een essentiële rol in de waterbouwkundige geschiedenis van Deventer. Dit type pomp was onderdeel van de door de Verenigde Staten in 1947 opgezette Marshallhulp om het door oorlog getroffen Europa er weer bovenop te helpen en werd op grote schaal in Nederland ingezet om de door oorlogsonderhandelingen opgetreden watersnoden en andere afwateringsproblemen de baas te worden.

Na de wederopbouwwerkzaamheden kregen diverse pompen een nieuwe bestemming. Zo ook de nu gerestaureerde Worthingtonpomp die in 1951 in de kelder van de nieuwe Prins Bernardsluis werd geplaatst. De sluis werd de belangrijkste schakel in het nieuwe watermanagement in Deventer met een centrale rol voor de Worthingtonpomp. Deze zorgde voor het terugpompen van weggesluisde water en het op peil houden van de waterstand in haven en het Overijsselse kanaal. In 1957 werd er een tweede pomp bijgeplaatst. Na de opening van gemaal Ankersmit in 1968 werd de rol van de pompen aanzienlijk minder en na een grondige verbouwing in 1993 nagenoeg overbodig. Daarom werden de pompen in 2011 gedemonteerd.

Onder voorwaarde dat een plan tot behoud zou worden ontwikkeld, schonk het waterschap Drents Overijsselse Delta de pomp in 2011 aan de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer, met een substantiële financiële bijdrage. De vrijwilligers van de stichting brachten samen met een groep sponsoren de pomp en de dieselmotor weer in oude staat terug. 

Tauw heeft in het verleden een belangrijke rol gespeeld bij het ontwerp en de realisatie van het gemaal en bij de renovatie in 1993 waarbij de pompaandrijving elektrisch is geworden. Ook toen was er oog voor het historische erfgoed: de oude dieselmotoren werden behouden.