'Zacht water in Noord-Holland is niet echt zacht'

Deze maand zijn de Noord-Hollandse drinkwaterbedrijven Waternet en PWN een campagne begonnen tegen verspilling van wasmiddelen. Sinds juni van dit jaar komt er in heel Noord-Holland nog alleen maar "zacht water" uit de kraan. Dat zeggen de drinkwaterbedrijven. Toch zit er bij een gemiddeld huishouden dat 180 m3 water per jaar gebruikt nog maar liefs 19 kilo kalk in dat water. Alleen met een goede waterontharder kan maximaal op het wasmiddelengebruik worden bezuinigd.

“Helaas verzwijgen de waterleidingbedrijven in deze campagne dat er een radicale oplossing voor zeepverspilling bestaat. De aanschaf van een waterontharder kost weliswaar een paar duizend euro maar daar staan tegenover de besparing op zeep en wasmiddelen en vooral het behoud van kostbare apparatuur”, aldus Gerrit Dijkstra, directeur van Aquacombi, de Nederlandse importeur van de Aquacell waterontharder.

Vetluis

De campagne in Noord-Holland past in een landelijk streven van drinkwaterbedrijven om het wasmiddelengebruik terug te dringen. Het is bekend dat de meeste huishoudens in Nederland te veel wasmiddel gebruiken. Zeepresten in het water veroorzaken vetluis - een vieze, vettige slijmlaag in wasmachines en afvoerleidingen - en jagen daardoor ook de rioolwaterzuivering op kosten. Joost de Ruig, directeur Water van het Hoogheemraadschap Noorder Kwartier, berekende onlangs dat er nu per jaar 2 miljoen kilo minder wasmiddel in Noord-Holland zou kunnen worden gebruikt. Maar dan moeten wel alle consumenten de zeepdosering voor “zacht water” volgen in plaats van “gemiddeld hard” zoals tot nu toe. Volgens een berekening van de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (Stowa rapport 46, 2014 bijlage 2) zou het zuiveringsschap dan 170.000 euro per jaar besparen en de ongeveer 1 miljoen inwoners van dit zuiveringschap tezamen 4,3 miljoen euro.

Uit marketing onderzoek van de PWN blijkt echter dat maar een kwart van de consumenten werkelijk minder zal gaan doseren wanneer het water minder hard wordt. Dat is ook eigenlijk geen wonder als je kijkt naar het standaard doseringsvoorschrift op de wasmiddelenverpakking. Dat is erg grof en onduidelijk. Je moet er echt studie van maken om het te kunnen begrijpen. De gebruiksaanwijzing spreekt over 'licht' in plaats van 'zacht' water. Ook mag je raden naar het verschil tussen 'normaal vuil' en 'sterk vuil'.  En wat de hardheidsgraad betreft zijn er maar drie mogelijke doseringen; 'licht', 'middelhard' en 'hard tot zeer hard water'. Dat laatste komt in Nederland niet meer voor maar dat weet alleen de consument die de moeite neemt dat na te vragen bij het waterleidingbedrijf. Kortom, de meeste mensen doen maar wat, met als prettig gevolg voor de zeepfabrikanten dat er in Nederland veel zeep wordt verspild. Bovendien zullen consumenten die wél altijd al nauwkeurig op de waterhardheid letten en precies meten hoeveel wasmiddel ze gebruiken, teleurgesteld worden met deze campagne omdat de daling van de waterhardheid in Noord-Holland zo gering is – van gemiddeld 8,4 dH  naar 7,8 dH – dat daar eigenlijk geen effect van verwacht kan worden.

De drinkwaterbedrijven zouden ook moeten wijzen op de mogelijkheid van waterontharding. Maar niet alle waterontharders zijn hetzelfde. Op de Nederlandse markt worden drie typen waterontharders aangeboden voor huishoudelijk gebruik. Magnetische ontharding, filtratie en ionenwisselaars. Magneten op de waterleidingbuis zouden verhinderen dat de kalk zich ergens op vastzet. Bij verschillende tests van de Duitse consumentenbond bleek dit een loze belofte. Waterfiltratie heeft als nadeel dat er elektriciteit moet worden verbruikt om het water door de filters te pompen, en dat behalve calcium en magnesium ook nog andere mineralen uit het water verdwijnen. De ionenwisselaars verwijderen alleen de kalk en laten de rest van het water zoals het is. De Aquacell ionenwisselaar van Aquacombi is bovendien extra zuinig met energie doordat hij geheel automatisch werkt op louter waterdruk.

De wasmiddeldosering hangt af van de hoeveelheid kalk in het water. Het is een glijdende schaal, hoe meer kalk in het water is opgelost, hoe meer wasmiddel je nodig hebt. De hoeveelheid kalk wordt aangegeven in Duitse graden (dH). Eén dH bevat 17,8 gram kalk (calcium) per kubieke meter oftewel 1000 liter. De hardheidsgraad in de provincie Noord-Holland schommelt nu tussen de 5,4 dH (Diemen) en 8,4 dH (delen van Amsterdam). Met deze gegevens kun je berekenen dat een huishouden in Amsterdam met 180 m3 watergebruik per jaar meer dan 26 kilo kalk van de waterleidingmaatschappij cadeau krijgt (17,8 gram x 8,4 x 180). Die kalk, het beruchte ketelsteen, zet zich af op het sanitair, tegels in de badkamer en in elektrische apparaten, zoals cv-ketels, boilers, koffiezetapparaten enzovoorts. En al die kalk zorgt er ook voor dat je meer zeep nodig hebt bij de was, de vaat en het douchen.

Een waterontharder haalt alle kalk uit het water en levert dus water van 0 dH. Je hebt dan nog maar heel weinig zeep en wasmiddel nodig voor eenzelfde wasresultaat. Bij 0 dH kun je in een vaatwasmachine met een half vaatwastablet volstaan, of zelfs géén tablet als de vaat maar licht vervuild is. Glansspoelmiddel is bij 0 dH al helemaal niet meer nodig. Wanneer er geen kalk in het water zit, kan die ook niet achterblijven op de glazen.