Diepzeebiologie vraagt om betere regelgeving

Hoewel we nog maar weinig weten over de diepzee, gebruiken we dat gebied al wel om grondstoffen te delven voor elektronica en medicijnen. Bioloog Erik Dücker beschrijft in zijn proefschrift de geschiedenis van de diepzeebiologie en biedt aanknopingspunten voor beleid en bescherming van dit bijzondere maar moeilijk toegankelijke gebied. Hij promoveert op 23 september aan de Radboud Universiteit.

De diepzeebiologie doet onderzoek beneden de duizend meter. ‘De bovenste duizend meter en de bodem zijn bekend terrein, die zijn relatief gemakkelijk te onderzoeken’, aldus Dücker. ‘Maar daartussenin tasten we letterlijk en figuurlijk in het donker. Het is enorm duur en ingewikkeld om daar diepzeeonderzoek te doen, één dag expeditie kost 30.000 dollar. Maar de weinige biologen die wél naar beneden gaan, vinden bij iedere expeditie nieuwe soorten. Er ligt dus veel potentie voor nieuwe kennis.’


Vanwege al die potentie is een duidelijk beleid belangrijk. Industrieën als de diepzeemijnbouw zetten hoog in op licenties voor uitbating zonder dat de gevolgen van het mijnen goed te overzien zijn. Ze willen bijvoorbeeld ‘manganeesknollen’ oogsten van de bodem, die miljoenen jaren nodig hebben om te volgroeien en sporen bevatten van waardevolle zeldzame aardmetalen die bruikbaar zijn bij de productie van elektronica als iPhones. Ook inactieve hydrothermaalbronnen - scheuren in de aardkorst - bevatten zulke metalen.

Momenteel is 95% van de zeldzame aardmetalen metalen afkomstig uit China. Afnemers (voornamelijk Westerse landen) zijn op zoek naar alternatieve bronnen. De diepzee lonkt. Maar: ‘Het oogsten van manganeesknollen is absoluut niet duurzaam. De vorming ervan is het traagste geologische proces dat we kennen, ze zijn dus niet vervangbaar. Ook het oogsten zelf is een technisch lastig en kostbaar proces waardoor het lang als onmogelijk werd beschouwd om ze te mijnen. Toch verwachten experts dat dit binnen tien jaar op grotere schaal gaat gebeuren, dus ook hier moeten snel goede afspraken over worden gemaakt.’

Dücker hoopt met zijn proefschrift beleidsmakers te laten inzien dat ze niet alleen de diepzee, maar ook de diepzeebiologen moeten beschermen. ‘De weinige diepzeebiologen die er zijn, hebben nu vaak een dubbele rol. Ze worden benaderd door zowel overheden, bedrijven en milieubeschermers om onderzoek te doen en informatie te verzamelen. Het is een grote verantwoordelijkheid om goed met die dubbele rol om te gaan en onafhankelijk te blijven.’