Bangladesh bewijst potentieel oesterriffen voor kustverdediging en voedselproductie

Royal HaskoningDHV, het Marine Science & Fisheries Instituut (Universiteit van Chittagong, Bangladesh), IMARES en LEI (beide onderdeel van Wageningen UR) presenteerden de eerste resultaten van het pilotproject ECOBAS in Bangladesh: oesterriffen zijn een goede oplossing voor duurzame kustverdediging en aquatische voedselproductie. De riffen zullen bijdragen aan een betere bescherming tegen kusterosie en overstromingen en voorzien bovendien in een duurzame bron van aquatisch voedsel.
Ondanks de miljarden euro's die jarenlang in waterbeheer zijn geïnvesteerd, wordt de samenleving nog steeds geconfronteerd met grote overstromingen, droogte en problemen met de waterkwaliteit. De klassieke benadering is om de strijd met de natuur aan te gaan door constructies te bouwen, zoals steunmuren of golfbrekers. De vraag rijst echter of het duurzaam is om uitsluitend harde structuren te gebruiken. Een concept dat een aanvulling kan vormen op deze harde structuren is Building with Nature. Building with Nature maakt gebruik van de natuurlijke dynamiek van het ecosysteem om flexibele en duurzame oplossingen te creëren en natuurwaarden te verhogen.
Via het project ECOBAS (Eco-engineering in Bangladesh) wordt de technische, ecologische en sociaal-economische haalbaarheid van het concept Building with Nature getest aan de zuidoostkust van Bangladesh. In dit concept wordt kustverdediging gecombineerd met een duurzame productie van oesters. Schelpdieren als oesters vormen van nature driedimensionale riffen, die van invloed zijn op de stroming en daardoor ook op de erosie en sedimentatie van het kustgebied. Dit kan de onderhoudskosten voor harde structuren verlagen en de biodiversiteit bevorderen. In Nederland zijn klein- en grootschalige pilots met oesters uitgevoerd in de Oosterschelde en daaruit bleek dat er achter het rif meer sedimentatie optrad.
Aan de zuidoostkust van Bangladesh verzamelen lokale minderheden oesters en andere tweekleppigen en buikpotigen uit het intergetijdengebied. Aangezien slechts een deel van het oesterrif mag worden geoogst om de continuïteit te waarborgen, is het belangrijk de oesteroogst te reguleren om overexploitatie te voorkomen. Daarom moeten de lokale gemeenschappen zich bewust zijn van de broedval, de groei en de overlevingspercentages van de oesters en de effecten van het rif. Het project laat zien dat er nog een aantal uitdagingen zijn met betrekking tot het technische ontwerp en het beheer van het rif voor de duurzame exploitatie en verkoop van oesters.
Het project ECOBAS wordt uitgevoerd met subsidie van het programma Partners voor Water. Oesterriffen bieden niet alleen bescherming en voedsel, maar kunnen ook de groei van mangroves stimuleren doordat ze voor meer afzettingen zorgen en de kustlijn stabiliseren. Dit is interessant vanwege de extra mogelijkheden voor kustverdediging en de andere ecologische en economische voordelen die mangroves bieden.
In de volgende fase (januari 2013 – november 2014) zal het concept worden opgeschaald. Hiertoe zullen diverse natuurlijke structuren worden gebouwd en langs de kust van Kutubdia en het eiland Maheshkhali worden uitgezet. De technische, ecologische en sociaal-economische haalbaarheid zal worden beoordeeld op basis van de uitkomsten van het pilotproject en zal worden gepresenteerd tijdens een workshop in december 2014.