Succesvolle herintroductie otter in Nederland

De herintroductie van de otter in Nederland is succesvol te noemen. Mede dankzij wetenschappelijke begeleiding door Alterra Wageningen UR is de otterpopulatie in tien jaar tijd voldoende gegroeid om de soort in stand te kunnen houden. Verkeersongelukken en inteelt blijven echter een gevaar vormen voor de overlevingskansen van de otter in Nederland, waarschuwen onderzoekers. De zorg voor de duurzame instandhouding van de populatie wordt binnenkort overgedragen aan de provincies.
De otter was in 1988 uitgestorven in Nederland. Natuurbeschermingsorganisaties en de overheid zetten daarom tussen 2002 en 2008 31 otters uit in Nationaal Park Weerribben-Wieden. Inmiddels is daar sprake van een groeiende populatie. Het uitzetgebied voor otters lijkt volledig bezet. Het jaarlijkse surplus aan nieuwgeboren otters zwerft uit om elders leefgebied te vinden. De ecologische infrastructuur die daarvoor nodig is, is nog niet op orde. Dit leidt tot een toenemend aantal verkeersslachtoffers onder zwervende otters (momenteel cira 15 op jaarbasis). Alterra Wageningen UR heeft op verzoek van EL&I gekeken naar de kansen voor een duurzame instandhouding van de huidige Nederlandse otterpopulatie en heeft de risico’s van uitsterven in beeld gebracht.
Voorlopig lijkt de herintroductie succesvol. Over de afgelopen jaren laat de otterpopulatie een sterke aanwas zien. Steeds vaker worden otters ook waargenomen buiten de grenzen van het uitzetgebied. Wel is het van belang het aantal verkeersslachtoffers binnen en buiten het huidige kernleefgebied terug te dringen. Daarvoor zijn gepaste maatregelen nodig, met prioriteit bij de nu bekende hotspots waar de afgelopen jaren meerdere slachtoffers zijn gevallen. Hoge prioriteit hebben de wegen die het kernleefgebied doorkruisen.
Een andere mogelijke bedreiging voor de populatie vormt inteelt. De komende jaren moeten maatregelen worden genomen die het proces van genetische verarming en inteelt vertragen. Zolang er geen uitwisseling tot stand komt met naburige populaties (Duitsland), is het advies eens in de paar jaar een aantal genetisch niet-verwante dieren bij te plaatsen.
De otter is inmiddels opgenomen in het Netwerk Ecologische Monitoring, waar Alterra voor heeft gepleit. Verder heeft Nederland de otter vooralsnog niet aangemeld in Brussel in het kader van de Europese Habitatrichtlijn, ofschoon het een strikt te beschermen soort is (Bijlage II en IV van de Habitatrichtlijn). Aanbevolen wordt dit wel te doen en de soort op te nemen op de Europese referentielijst voor Nederland. Dat garandeert de noodzakelijke maatregelen om de otterpopulatie duurzaam in stand te houden.