Rietproef Lauwersmeer van start

De proef met een natuurlijker waterstand in het Lauwersmeer start op zaterdag 27 februari. De proef zou op 15 februari beginnen maar vanwege de vorst was dat niet mogelijk.

Met de rietproef willen de provincies Groningen en Fryslân onderzoeken of een tijdelijk hogere waterstand helpt om het waterriet weer te laten groeien. Waterriet is belangrijk als leefgebied voor beschermde vogels, zoals de blauwborst en de rietzanger. De rietproef duurt tot en met 31 maart.

Het waterriet is bijna verdwenen in het Lauwersmeer en dat is een groot risico voor de natuur in het gebied. Waterriet is niet alleen de plek waar beschermde vogels veilig kunnen broeden, het is ook nodig voor een goede kwaliteit van het water en de visstand. Het huidige waterpeil in het Lauwersmeer is 0,93 meter onder NAP. Tijdens de proef wordt de waterstand tijdelijk verhoogd tot maximaal 0,52 meter onder NAP.

Het waterriet is nodig om verdere afkalving van de oevers te voorkomen. De afgelopen jaren zijn er al vele meters van de oevers van het Lauwersmeer afgeslagen. De nattere omstandigheden met fluctuerende peilen helpen om organisch materiaal, zoals plantenresten, op te ruimen. Ook opgehoopt strooisel van rietblad spoelt op deze manier weg. Dit voorkomt de verzuring van de bodem en daarmee verdere achteruitgang van het waterriet.

Digitaal bezoekerscentrum dijkversterking opent deuren

In Utrecht worden de dijken langs de Lek en Nederrijn over een lengte van 55 kilometer versterkt. Dit om de provincie in de toekomst beter te beschermen tegen hoogwater.

Versterking van de dijken biedt kansen op het gebied van natuur, recreatie en verkeersveiligheid. Het digitale bezoekerscentrum geeft een beeld van de plannen. Door bijvoorbeeld bestaande wandel- en fietspaden te verbinden, recreatieve voorzieningen aan te leggen, historische objecten als forten zichtbaar te maken en door de uiterwaarden aantrekkelijker te maken, wordt de dijk mooier en beleefbaar. Zo heeft de aanpak van de dijken enerzijds meerwaarde voor de waterveiligheid en anderzijds voor verbetering van de leefomgeving.

Tot en met 14 maart zijn de dijkplannen op het gebied van versterking, natuur, recreatie en verkeersveiligheid te bekijken in het digitale bezoekerscentrum.

Windpark Fryslân start ecologische monitoring nieuw natuureiland

Windpark Fryslân start met de ecologische monitoring van het windpark en het nieuw aangelegde werk- en natuureiland bij Kornwerderzand. Het natuureiland wordt een aantrekkelijk foerageer- en rustgebied voor vogels met ernaast een kunstmatig rif voor vissen en schelpdieren.

edurende vijf jaar zullen de adviesbureaus Bureau Waardenburg en Altenburg & Wymenga de vogels, vleermuizen, vissen, waterplanten en schelpdieren bij het eiland en het windpark nauwlettend in de gaten houden.

Het werk- en natuureiland van Windpark Fryslân bestaat uit ongeveer 2 hectare boven water en twee ondiepe waterzones van samen ongeveer 25 hectare. Het gebied wordt beschermd tegen golven
en stroming door een luwtedam van 800 meter.  

Door de ondiepe waterzones mag niet worden gevaren. Dit geeft de natuur de mogelijkheid om zich te ontwikkelen. Voor de start van het heien van de windturbinefundaties, in september, heeft Aannemersconsortium Zuiderzeewind het werkeiland gerealiseerd. Vanaf het moment dat de eerste windturbine draait, heeft het totale eiland een natuurfunctie en mag het niet meer als werkeiland gebruikt worden.

Rijkswaterstaat gunt baggerwerkzaamheden op de oost-westtak van de Maas in Zuid-Nederland aan Boskalis Nederland

Boskalis Nederland gaat baggerwerkzaamheden uitvoeren op diverse locaties op de Maas in Brabant en Gelderland. Rijkswaterstaat gunde deze week de opdracht voor deze werkzaamheden.

Boskalis Nederland zal vanaf de komende zomer gaan starten met de werkzaamheden. Dit betekent dat zij ruim 863.000 m3 aan slib zullen baggeren.

Het baggeren is nodig omdat de Maas als hoofdvaarweg op plaatsen te ondiep dreigt te worden. Natuurlijke sedimentatie van zand en slib maken het onderhoudswerk noodzakelijk. De te baggeren locaties liggen tussen Hedel (Noord-Brabant) en Heumen (Gelderland).

In totaal zijn op ongeveer 120 locaties baggerwerkzaamheden nodig. Vanwege de grote omvang is het werk verdeeld over drie contracten met verschillende aannemers. De eerste 2 contracten zijn nu gegund. Voor het 3e contract moet nog de precieze omvang bepaald worden. Daarna zal het 3e contract voor baggerwerkzaamheden worden aanbesteed.

Duurzame kustbescherming door combinatie van kwelders en dijken

Volgens UT-promovendus Pim Willemsen kunnen natuurlijke kwelders traditionele kustbescherming ondersteunen en verduurzamen. De ecosystemen groeien mee met de stijgende zeespiegel en dempen zowel kleine als grote golven en verkleinen daarmee de impact op  traditionele kustbescherming, zoals dijken en zeeweringen. Aanstaande vrijdag verdedigt hij zijn proefschrift over dit onderwerp.

70 procent van de megasteden (met meer dan 1,6 miljoen inwoners) wereldwijd bevinden zich in de kustzone. Met de verwachte zeespiegelstijging en het mogelijk vaker voorkomen van extreem weer is het daarom essentieel om deze gebieden goed te beschermen tegen de zee. Traditioneel gebeurt dit met dijken en zeeweringen, maar volgens Willemsen wordt deze verdediging duurzaam versterkt door een kwelder of schor ervoor.

Om de breedte van de golfdempende kwelders 50 jaar  te kunnen voorspellen, ontwikkelde Willemsen een computermodel waarin hij de gemiddelde golfhoogte en de hoeveelheid beschikbaar sediment in het water kon variëren. De uitkomsten van zijn model kwamen goed overeen met wat hij observeerde door oude kaarten en foto’s van kwelders te bekijken, en golven te meten in echte kwelders. Het model verklaart wanneer de kwelderrand zich meer zeewaarts of juist meer landwaarts beweegt en hoe dat de golfdempende capaciteit van de kwelder beïnvloedt. 

Zutphen en waterschap werken samen verder aan IJsselkade

Zutphen en Waterschap Rijn en IJssel hebben hun samenwerkingsovereenkomst voor de herinrichting van de IJsselkade geactualiseerd. Hiermee kunnen de partijen samen aan de slag met de tweede fase van IJsselkade. De uitvoering begint halverwege dit jaar en omvat onder meer de aanleg van de IJsseltrappen.  

De herinrichting van de IJsselkade maakt deel uit van het programma Rivier in de Stad. In 2017 hebben de gemeente en het waterschap een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor dit programmaonderdeel. Deze overeenkomst ging over het opknappen van de IJsselkade in combinatie met het vervangen van de waterkering. De eerste fase van de herinrichting is in 2018 afgerond.

In de afgelopen jaren zijn de plannen voor de tweede fase van de IJsselkade aangepast. Dat vormt de aanleiding om de bestaande overeenkomst aan te vullen. In de aanvulling staan onder andere afspraken over de coupure in de waterkering bij de Brugstraat en het aanpassen van de waterkering en de inrichting van de openbare ruimte tussen de IJsselbrug en Noorderhaven.

Daarnaast is er voor een deel van de aanpassing van de waterkering subsidie toegekend vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). In de aanvulling op de overeenkomst zijn de afspraken over de verdeling van de subsidie formeel vastgelegd.

Beide partijen hebben de aanvulling op de overeenkomst met een (digitale) handtekening bekrachtigd. Doel is om de werkzaamheden uiterlijk 2022 af te ronden.

Rijkswaterstaat derde in top 10 innovatievriendelijke inkopers

Rijkswaterstaat staat op de derde plaats in de ranglijst van publieke organisaties die innovatie stimuleren.

De lijst wordt opgesteld door PIANOo, het expertisecentrum aanbesteden. Als het gaat om de inzet innovatievriendelijke inkoopinstrumenten bij ICT-aanbestedingen scoort RWS zelfs een tweede plek.

Net als over 2019 onderzocht PIANOo welke publieke organisaties in 2020 instrumenten hebben ingezet die het inkopen van innovaties makkelijker maken. Het gaat daarbij om het inzetten van instrumenten zoals een marktconsultatie, prijsvraag of innovatiepartnerschap. Binnen de top 10 is Rijkswaterstaat de grootste stijger en komt van de zevende plaats. Nummer 1 is dit jaar gemeente Rijswijk.

PIANOo stelde ook een top 20 samen van organisaties die innovatievriendelijke inkoopinstrumenten gebruiken voor ICT. Hier scoorde Rijkswaterstaat een tweede plaats.

Verkenning monitoring van coronavirus in afvalwater in Peru

De wereldwijde COVID-19-pandemie is op dit moment een groot probleem voor de menselijke gezondheid. Het coronavirus SARS-CoV-2 wordt door besmette mensen uitgescheiden met hun ontlasting. Het virus kan met de uitwerpselen worden verspreid in rioleringen en door overstort van afvalwater stroomafwaarts in rivieren terecht komen.

De Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Peru heeft aangegeven een verkenning in dit land te willen doen om de traceerbaarheid van SARS-CoV-2 in afvalwater te bepalen. Uiteindelijk kan dit leiden tot de ontwikkeling van een systeem dat vroegtijdig waarschuwt om op die manier een effectieve strategie te ondersteunen om verdere uitbraken in Peru te voorkomen. Peru is in de pandemie een van de meest getroffen landen ter wereld.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft Deltares gecontracteerd om deze verkenning in samenwerking met KWR uit te voeren. KWR is de organisatie die SARS-CoV-2 als eerste in afvalwater aantrof.

Negentien procent van de wereldbevolking heeft te maken met bodemdaling

Een nieuwe wereldwijde bodemdalingskaart laat zien dat bodemdaling door het onttrekken van grondwater op veel plekken in de wereld voor komt.

De groep onderzoekers die aan deze kaart heeft gewerkt stelt vast dat 19 procent van de wereldwijde bevolking en 12 procent van het mondiale bruto binnenlands product met een hoge waarschijnlijkheid blootgesteld is aan bodemdaling.

Ruim 200 bekende bodemdalingslocaties in 34 landen zijn gebruikt om de omgevingsfactoren voor bodemdaling te bepalen. Potentiele bodemdalingsgevoelige gebieden kenmerken zich als gebieden met lage hellingen, zandige en kleiige bodems en liggen in de buurt van dichtbevolkte gebieden en of landbouwgebieden. Uit deze gebieden wordt veel grondwater onttrokken voor drinkwater, voedselproductie en de industrie. Met behulp van deze omgevingsfactoren is vervolgens voor de hele wereld de bodemdalingsgevoeligheid bepaald per 1 km². Op basis van het berekende watergebruik in deze gebieden is de wereldwijde bodemdalingspotentie bepaald die nu is gepubliceerd in Science.

Loodgieters verwachten veel waterschade bij dooi

De vrieskou zorgt voor topdrukte bij de verwarmingsbedrijven door haperende cv-ketels. Installateurskoepel Techniek Nederland verwacht dat de invallende dooi tot veel waterschade zal leiden.

Wanneer het water in kapotgevroren leidingen weer gaat stromen, loopt het door scheuren in de leiding weg. Wie de leidingen controleert en scheurtjes aantreft, doet er goed aan nu al een deskundige loodgieter in te schakelen.

De loodgieters die aangesloten zijn bij Techniek Nederland kregen de afgelopen week al veel meldingen binnen van bevroren leidingen en watermeters. De bedrijven zijn volop bezig met het verhelpen van de problemen om erger te voorkomen. Toch verwachten de installateurs dat de grote drukte nog moet komen. In veel woningen en andere gebouwen komt de vorstschade pas aan het licht wanneer de dooi invalt. Techniek Nederland verwacht daarom komende week een hausse aan meldingen.

Bij huizen waar noodreparaties aan daken zijn uitgevoerd, kunnen lekkages ontstaan. Een hemelwaterafvoer die bevroren is geweest, begeeft het wanneer de temperatuur boven nul komt. Ook kunnen dakpannen dan los gaan zitten en lekkages veroorzaken.

Utrechtse drinkwatervoorziening beter beschermd

De provincie Utrecht neemt nieuwe maatregelen om de kwaliteit van het Utrechtse drinkwater ter beschemen. In het zogenoemde Uitvoeringsprogramma drinkwater 2021 – 2027 staat beschreven wat de provincie gaat doen om het drinkwater schoon en veilig te houden voor haar inwoners.

De provincie wil waterbronnen voor nu en in de toekomst goed beschermen met onder meer adequate monitoring van de kwaliteit. De maatregelen worden uitgevoerd in samenwerking met partners, zoals waterschappen, gemeenten en waterbedrijven.

Het meeste water dat bij ons uit de kraan komt, wordt rechtstreeks uit de grond opgepompt. In de provincie Utrecht zijn 27 plekken waar dat gebeurt. Nabij Nieuwersluis wordt drinkwater gewonnen uit oppervlaktewater. Het gewonnen water in Utrecht is al redelijk goed van zichzelf en hoeft vaak relatief beperkt gezuiverd te worden. Om deze waardevolle Utrechtse drinkwatervoorziening schoon en veilig te houden, neemt de provincie maatregelen tegen verontreinigingsrisico’s.

Waterschap gaat minder malen voor meer ijs

Met het oog op de vorstperiode neemt Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden maatregelen om de ijsgroei op sloten en kanalen te bevorderen.

Het waterschap stelt waar mogelijk gemalen, stuwen en inlaten op zo’n manier in dat het waterpeil minder fluctueert. Door de stroming in het water te beperken, helpt men de natuur een handje. Het betekent niet dat er sprake is van een totale maalstop. Als het voor het peil of de waterkwaliteit in de polder noodzakelijk is om water af te voeren, zal het waterschap dit voor laten gaan.

Met het vaarverbod wil het waterschap voorkomen dat het ijs kapot wordt gevaren. Het is maandagochtend 8 februari 2021 ingegaan en geldt totdat de dooi is ingezet. Het verbod geldt onder meer voor de Grecht, de Wierickes, de Lange Linschoten, de Montfoortse Vaart, de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel en de Leidsche en (deels) Oude Rijn.

Duurzame internationale boeien op de Westerschelde

Goede vaarwegmarkering is van groot belang om schepen op de juiste koers te houden. Omdat de stalen boeien op de Westerschelde aan het einde van de levensduur zijn, vervangt Rijkswaterstaat deze voor een kunststof variant. De kunststof boeien zijn makkelijker in onderhoud, goedkoper én duurzamer.

In tegenstelling tot de stalen exemplaren hoeven kunststof boeien bijvoorbeeld niet regelmatig gereinigd of opnieuw geverfd te worden. Een ander groot voordeel is dat de nieuwe boeien niet meer naar wal hoeven voor een onderhoudsbeurt.

Maas­park Ooi­j­en-Wans­sum be­wijst di­rect al haar waar­de

Slechts een maand na de oplevering van Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum wordt het gebied direct al serieus getest door de Maas. Door de hoge waterstanden stromen sinds afgelopen weekend de hoogwatergeulen in Ooijen en Wanssum mee met de Maas.

Ook in delen van de Oude Maasarm stroomt op dit moment Maaswater. Het is prachtig om te zien dat het nieuwe gebied doet waarvoor het bedoeld is; ruimte geven aan de Maas.

Nu is goed te zien dat de investeringen die de Provincie Limburg de afgelopen jaren deed, hun waarde direct bewijzen. Namelijk onze leefomgeving beschermen tegen hoog water.

Dijkversterkingen Maaswerken zijn gereed

Met het plaatsen van de glazen waterkering bij Neer - de laatste van de 18 zogenoemde geprioriteerde kades – is ook dit gebied beschermd tegen hoogwater.

Zo zijn alle dijkversterkingen van project Maaswerken binnen de afgesproken tijd afgerond.

In 2010 maakten de toenmalige waterschappen in Limburg en Rijkswaterstaat een afspraak over bescherming tegen hoogwater: eind 2020 moesten de meeste bewoners en bedrijven beschermd zijn tegen een hoeveelheid hoogwater, volgens de destijds geldende wettelijke norm. De afspraak is een onderdeel van project Maaswerken.

Voorbereidingen rietproef Lauwersmeer van start

Maandag 1 februari zijn de provincie Groningen en de waterschappen Noorderzijlvest en Wetterskip Fryslân gestart met de voorbereidingen voor de rietproef in het Lauwersmeer.

Op vijf locaties worden pompen geplaatst en twee vispassages. De rietproef houdt in dat tijdelijk het waterpeil verhoogd wordt om het waterriet te laten groeien. Waterriet is belangrijk als leefgebied van beschermde vogels, zoals de blauwborst en de rietzanger. De rietproef is gepland van 15 februari tot 1 april.

Het waterriet is nagenoeg verdwenen uit het Lauwersmeer en dat is een groot risico voor de natuur in het gebied. Waterriet is niet alleen de plek waar beschermde vogels, zoals de roerdomp en de porseleinhoen, veilig kunnen broeden maar het is ook nodig voor een goede kwaliteit van het water en voor de visstand. Tegelijkertijd is waterriet, dat sterker is dan gewoon riet, nodig om verdere afkalving van de oevers te voorkomen. De afgelopen jaren zijn er al vele meters van de oevers van het Lauwersmeer afgeslagen.

Rijkswaterstaat zoekt aannemer voor het project Dijkversterking Marken

Op 30 september 2020 is de aanbesteding van het project Dijkversterking Marken van start gegaan.
Achter de schermen is het projectteam van Rijkswaterstaat druk bezig om de juiste aannemer te vinden om deze bijzondere klus te klaren.

Rijkswaterstaat verwacht dat in 2023 de werkzaamheden zullen starten. De tijd tussen gunning van het werk en de start van de werkzaamheden wordt door de aannemer gebruikt om in overleg met Rijkswaterstaat onder andere het ontwerp te optimaliseren, vergunningen aan te vragen en werkzaamheden af te stemmen met bewoners en ondernemers.

Afhankelijk van de aanlegmethode is de nieuwe dijk klaar tussen 2025 - 2027.

Draslanden zijn nog steeds in verval

Op 2 februari 2021 viert de Convention on Wetlands, ook bekend als het Ramsar-congres, haar 50e jubileum. Ondanks de lange geschiedenis van het congres staat het er nog steeds slecht voor met draslanden (in het Engels: wetlands). Dr. Rakhyun E. Kim van het Copernicus Institute for Sustainable Development (Universiteit Utrecht) en dr. Peter Bridgewater (University of Canberra) schreven over de gemengde nalatenschap van het congres in Nature Ecology & Evolution. Zij stellen dat het congres een nieuwe weg in moet slaan om relevant te blijven in huidige tijden.

In de huidige vorm vinden de auteurs het twijfelachtig of het congres op lange termijn voldoende impact zal hebben op draslanden. “Een van de grootste tekortkomingen is hoe het Ramsar-congres de bescherming van draslanden op gebiedsbasis benadert,” betogen Bridgewater en Kim. 

Het Ramsar-congres wijst draslanden aan die op de ‘Ramsar-lijst’ komen. Eenmaal op de lijst verplicht het congres landen om ervoor te zorgen dat de gebieden hun ‘ecologische karakter’ behouden. De auteurs stellen echter dat als een gebied eenmaal op de lijst is geplaatst, er weinig daadwerkelijke verandering in het beheer en de instandhouding te zien is.

Bridgewater en Kim roepen daarom het congres op om actie te ondernemen. De komende vijftig jaar kan het congres volgens hen floreren als het beter aansluit op andere mondiale processen, de focus op nieuwe gebieden vermindert en tegelijkertijd zorgt voor een beter beheer van bestaande gebieden.

Dobberend Bos onderweg naar Floriade in Almere

Het Dobberend Bos is vanuit Rotterdam onderweg naar Floriade Expo 2022 in Almere en krijgt donderdag haar nieuwe ligplaats bij de Expo.

Het bos bestaat uit 20 gerecyclede zeeboeien uit de Noordzee gevuld met 20 Hollandse iepen. Deze drijvende bomen zorgen voor extra vergroening, compensatie van CO2 en reductie van fijnstof.

Tijdens Floriade Preview 2021 en de Expo in 2022 kunnen bezoekers de kunstinstallatie bekijken vanuit de kabelbaan, de boot en vanaf het terras aan het Weerwater.

Het Dobberend Bos werkt niet alleen vergroenend in de stad, het kunstwerk vraagt ook aandacht voor klimaatadaptatie, innovatie, gezondheid en bewustwording van het belang van groen bij kinderen en volwassenen.

Het Dobberend Bos is een concept van Jeroen Everaert, oprichter van kunstproducent Mothership, gebaseerd op het kunstwerk ‘In Search Of Habitus’ van kunstenaar Jorge Bakker. Het Dobberend Bos dreef vijf jaar in de Rijnhaven in Rotterdam.