Start maaiseizoen: extra belangrijk vanwege droge periode

Onlangs startte Delfland met het maaien van sloten, vaarten en dijken. Door de uitzonderlijk droge start van het jaar is goed onderhoud van het watersysteem extra van belang. Met dat netwerk van sloten, vaarten, gemalen en inlaten kan Delfland bij aanhoudende droogte extra zoet water aanvoeren.

Bij droogte is het extra belangrijk dat water goed kan stromen door het gebied. Zo kunnen we zoetwater aanvoeren uit het Brielse Meer in het zuiden en vanuit de Vliet in het noorden. Voldoende schoon zoetwater is belangrijk voor de land- en tuinbouw, de waterkwaliteit, de natuur én voor onze veiligheid. Het juiste waterpeil in sloten en vaarten houdt onze dijken en kades namelijk in goede conditie.

De dijken krijgen in deze periode ook een maaibeurt. Dijken maaien we om een gevarieerde begroeiing en goede grasmat in stand te houden, want zo blijven dijken stevig.

Daarnaast moeten de gebiedsbeheerders de conditie van de dijk kunnen inspecteren. Bij aanhoudende droogte voert Delfland droogte-inspecties uit om scheuren en verzakkingen in de dijken op te sporen. Als de begroeiing te hoog wordt, zijn die niet goed te ontdekken.

In deze eerste maaironde pakt men alleen de knelpunten aan. Dit zijn plekken die snel dichtgroeien en daardoor de aan- of afvoer van water kunnen belemmeren. Het maaien gebeurt met grote zorg voor de natuur. Een ecoloog markeert vooraf broedvogels en nesten, zodat de aannemer eromheen kan maaien. Het maaisel blijft eerst 48 uur op de kant liggen. Zo krijgen insecten en amfibieën de kans om eruit te kruipen.

Capaciteit zoetwateraanvoer naar West-Nederland bij droogte verdubbeld

Tien jaar werk aan de capaciteitsvergroting van gemalen, sluizen en waterwegen in Utrecht voor de aanvoer van zoetwater is klaar, en dat is actueler dan ooit. Want het neerslagtekort in Nederland is al hoger dan in mei in droogterecordjaar 1976, destijds de aanleiding voor de aanleg van de voorloper van de Klimaatbestendige Water Aanvoer (KWA).

Donderdag 15 mei was de feestelijke afsluiting van het project Capaciteitsuitbreiding  Klimaatbestendige Water Aanvoer. Dit aanvoersysteem van zoetwater wordt ingezet tijdens extreem droge periodes en lage afvoeren van de grote rivieren. Verzilting en waterpeilverlaging kan dan namelijk onomkeerbare schade veroorzaken aan kwetsbare natuur, kapitaalintensieve gewassen, funderingen en dijken in het westen van Nederland. De Stichtse Rijnlanden heeft samen met Hoogheemraadschap van Rijnland tien jaar gewerkt aan tien projecten op drie routes om de aanvoer van zoetwater naar West-Nederland bij extreme droogte te verdubbelen.

Eerste duurzaamheidsverslag Deltares

Deltares draagt met haar kennis van water en ondergrond bij aan het veilig en duurzaam leven in delta's wereldwijd. Zijn werkt dagelijks aan een positieve impact op mens, milieu en samenleving, daarmee zit maatschappelijk verantwoord ondernemen in zijn DNA. De uitvoering van het werk heeft, ook soms onbedoeld, impact op mens, milieu en samenleving.

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), of in het Engels Corporate Social Responsibility (CSR), is inherent aan het werk van Deltares. Met haar onderzoek en adviezen draagt het instituut bij aan het veilig, duurzaam en bewoonbaar houden van delta’s, kust- en riviergebieden.

Op de campus in Delft verwarmt en koelt men bijvoorbeeld steeds meer gebouwen via een WKO-systeem, wekt men zelf elektriciteit op met zonnepanelen en experimenteert men met duurzame batterijen om overtollig opgewekte stroom op te slaan, zoals de AquaBattery.

Dat alles wordt samengevat in de eerste Corporate Social Responsibility (CSR)-rapportage. Hierin staat beschreven hoe Delatares zijn ambities en resultaten op het gebied van de milieu-impact willen realiseren. 'Maar we beschrijven ook hoe we met onze medewerkers omgaan, hoe we maatschappelijk verantwoord onderzoek uitvoeren, hoe we kennis delen met de maatschappij en welke partnerschappen we hebben en aangaan.'

Minder lachgas bij waterzuivering

Lachgas kennen wij als lachgaspatronen voor bijvoorbeeld slagroomspuiten of als narcosemiddel in het ziekenhuis. Maar lachgas is veel méér dan alleen dat. Zo komt dit krachtige broeikasgas bijvoorbeeld ook vrij bij waterzuiveringsinstallaties en vormt daarmee een bedreiging voor ons klimaat. Onderzoeker Nina Roothans (TU Delft) heeft echter bruikbare strategieën kunnen identificeren om de uitstoot van lachgas te verminderen. Het baanbrekende onderzoek is gepubliceerd in Nature Water.

Lachgas (N₂O) komt bij afvalwaterzuivering voornamelijk vrij door de activiteit van micro-organismen die ons afvalwater zuiveren. Deze micro-organismen leven in complexe gemeenschappen, waarbij elke groep een specifieke rol vervult. De lachgasuitstoot varieert gedurende de dag en met de seizoenen. Hoewel goed bekend is wanneer deze emissies optreden, blijft het onderliggende proces binnen de micro-organismen die lachgas produceren grotendeels onbegrepen. Dit maakt het lastig om effectieve maatregelen te ontwikkelen om de uitstoot te beperken.

Gemotiveerd door de behoefte om dit hardnekkige vraagstuk op te lossen, bundelden Michele Laureni (Universitair Docent Bioprocess Engineering) en Mark van Loosdrecht (Professor Milieubiotechnologie) de krachten met de Nederlandse waterschappen en STOWA. Onder hun begeleiding analyseerde de inmiddels gepromoveerde Nina Roothans twee jaar lang hoe individuele micro-organismen in de afvalwaterzuiveringsinstallaties elkaar beïnvloeden. Dit deed zij met geavanceerde technieken — waaronder DNA- en eiwitanalyses.

De afvalwaterzuivering van Amsterdam West van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, beheerd door Waternet, diende als modelsysteem. Het onderzoek laat zien hoe verschillende omgevings- en milieufactoren, zoals temperatuur en zuurstof, de uitstoot van lachgas beïnvloeden.

Eén van de dingen die Roothans ontdekte, is dat de opbouw van nitriet – een tussenproduct bij de afbraak van stikstofverbindingen – samenhangt met een disbalans tussen twee soorten bacteriën: bacteriën die ammonium omzetten in nitriet, en bacteriën die nitriet omzetten in nitraat. Omdat nitriet een voorloper is van lachgas, lijkt deze disbalans de voornaamste oorzaak van de uitstoot van lachgas. Cruciaal was ook Roothans’ bevinding dat de zuurstofconcentratie — een parameter waarop operators directe controle hebben — de belangrijkste factor is die deze disbalans veroorzaakt.

En precies daar ligt volgens Laureni de kans: “Het mooie is dat de oplossing in principe geen grote infrastructurele aanpassingen vereist. Het idee is dat het geleidelijk verhogen van het zuurstofniveau in de winter, in plaats van abrupt, al kan leiden tot een aanzienlijke vermindering in de uitstoot. Bovendien is dit een prachtig voorbeeld van hoe fundamenteel onderzoek direct kan leiden tot toepasbare technische inzichten.”

Veel jonge paling in Nederlandse meren

In de Randmeren en de Friese boezem zijn 825.000 pootaaltjes, ofwel jonge palingen uitgezet. Uitzet van pootaal vindt ieder voorjaar plaats, maar dit jaar was er meer dan de dubbele hoeveelheid beschikbaar ten opzichte van vorig jaar. Met de uitzet leveren het ministerie van LVVN en de palingsector een belangrijke bijdrage aan de groei van de palingstand.

In maart werd de jongste soort, ofwel glasaal, uitgezet. Die zijn veel kleiner en kwetsbaarder dan de pootaal die nu is uitgezet, maar in aantal daarom ook veel groter. In totaal zijn er bijna 3,4 miljoen jonge palingen uitgezet. Dat grote aantal komt door de enorme concentratie van glasaal aan de Franse kusten afgelopen winter. De kusten zijn ondoordringbaar voor die jonge palingen en daarom wordt een deel ervan opgevangen en overal in Europa uitgezet. De grote concentraties worden zo verdund en onbereikbare, gezonde opgroeigebieden herbevolkt. De overlevingskans van de jongen wordt daarmee vergroot.

Het uitzetten is een van de maatregelen om het aantal paaiende volwassen palingen en daarmee de kans op meer jongen te vergroten. Sinds 2011, twee jaar na de start van het uitzetprogramma als onderdeel van het Europese Aalbeheerplan, stopte de daling van het aantal jonge palingen aan de Europese kusten en is een voorzichtig positieve trend ingezet.

De gebieden die geschikt zijn voor uitzet van jonge palingen zijn geselecteerd door de overheid. Palingen kunnen daar goed opgroeien en eenmaal volwassen van daaruit onbelemmerd richting de Atlantische Oceaan zwemmen, om in de Sargassozee te paaien en voor nageslacht te zorgen.

De pootaal is afkomstig uit het Franse quotum en is SEG-gecertificeerd. De uitzet wordt mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van LVVN. Voor de aankoop van glas- en pootaal is steun verleend vanuit het Europees Maritiem, Visserij en Aquacultuur Fonds (EMVAF). Het doel is om zodoende de uittrek van schieraal (volwassen palingen) te verhogen, conform de doelstellingen uit de Europese Aalverordening en de nationale implementatie daarvan via het Nederlandse Aalherstelplan.

Het project wordt ondersteund door het Eel Stewardship Fund (ESF®) en gecoördineerd door Stichting DUPAN. In deze stichting werken palingkwekers, palingvissers en palinghandelaren samen om het herstel van de palingstand in Nederland te bevorderen. Naast het herbevolken van Nederlandse wateren met jonge paling, investeert de stichting vanuit het ESF-fonds in het over de dijk helpen van geslachtsrijpe palingen en in gericht wetenschappelijk onderzoek.

Bezoek de Publieksdag Landgoederenzone op zondag 25 mei

Op zondag 25 mei 2025 organiseert Waterschap Rijn en IJssel de Publieksdag Landgoederenzone Baakse Beek. In dit gebied neemt men maatregelen om water langer vast te houden. Zo is het gebied beter opgewassen tegen langere perioden van droogte en heftige regenbuien. Doe mee met de fietstocht en ontdek het verhaal van water, natuur en cultuurhistorie. 

De dag begint met een fietstocht bij Wijngoed Kranenburg. Op drie verschillende locaties op Landgoed 't Medler, Landgoed Wientjesvoort en Boswachterij de Meene staan medewerkers klaar voor uitleg en het beantwoorden van vragen. Bij Wijngoed Kranenburg is van 12 tot 15 uur een informatiemarkt. 

Startpunt: Wijngoed Kranenburg, Kostedeweg 2 in Vorden. Hier kun je parkeren.

Starttijd fietstocht: Tussen 10 en 11 uur.

Informatiemarkt: Tussen 12 en 15 uur.

Meenemen: Je eigen fiets.

Route: Deze ontvang je bij het startpunt. De route is ongeveer twintig km lang. Bij de tussenstops moet je soms een klein stukje lopen.

Rijkswaterstaat rekent op hogere kosten voor renovatie Van Brienenoordbrug

De Van Brienenoordbrug is de drukste brug van Nederland en vanwege de hoge leeftijd aan vervanging toe. Deze grote en complexe klus is onderdeel van de grootste onderhoudsopgave aan de infrastructuur ooit en zal veel geld kosten. Rijkswaterstaat houd in zijn projectraming rekening met een bedrag van 1,5 tot 2 miljard euro.

Niet voor niets is de vorige aanbesteding voor de Van Brienenoordbrug stopgezet. Toen werd duidelijk dat het toen geraamde en gereserveerde budget te laag was voor de realisatie van het hele project.

Dat er nu rekening gehouden wordt met een hoger bedrag, komt onder andere door grote prijsstijgingen van de afgelopen jaren. Zo zijn de prijzen van materialen en personeel fors gestegen, maar ook de marktomstandigheden zijn veranderd. Markpartijen zijn op hun beurt minder bereid om risico’s te nemen en er is veel werk te doen in de infra-, energie- en woningbouwsector.

Na het afbreken van een eerdere aanbesteding presenteerde Rijkswaterstaat begin 2025 tijdens een marktconsultatie de vernieuwde aanpak voor de opknapbeurt van de drukste brug van Nederland. In deze aanpak zijn aanpassingen gedaan. Zo is het project opgedeeld in 4 contracten om risico’s voor marktpartijen te beperken.

Rijkswaterstaat verwacht midden juli 2025 te starten met de aanbesteding van het eerste contract voor het vernieuwen van de Van Brienenoordbrug. Het contract omvat de vervanging van de beweegbare delen en civiele werkzaamheden aan de brug. Later dit jaar volgt ook de aanbesteding voor een partij die het transport en de installatie van de twee bogen van de brug gaat uitvoeren.

Afrondende werkzaamheden Julianakanaal

Sinds 11 april 2025 is het Julianakanaal weer open voor de scheepvaart. Een goed moment om op dit indrukwekkende project terug te kijken. Letterlijk, want vanaf augustus 2024 filmde Rijkswaterstaat regelmatig de verruiming van het kanaal.

Inmiddels is het terrein netjes afgewerkt en zijn de dijken ingezaaid, maar er staan nog enkele afrondende werkzaamheden op de planning. Zo opende Rijkswaterstaat op 16 mei 2025 het inspectiepad aan de westzijde van het kanaal, tussen Brug Obbicht en de sluis van Born. In de weken daarna verwijderen we de hekken langs die zijde.

Vanaf 19 mei 2025 start men met het afvoeren van circa 300.000 m³ grond uit de tijdelijke depots, per schip via 2 tijdelijke pontons in het kanaal. De grond gaat naar Trierveld, een locatie van het Consortium Grensmaas. Deze werkzaamheden duren naar verwachting nog enkele maanden.

Vanaf 16 juni 2025 begint men aan de asfalteringswerkzaamheden van het inspectiepad aan de oostzijde tussen brug Obbicht en de sluis van Born. Als de bermen afgewerkt en ingezaaid zijn, wordt dit stuk ook weer toegankelijk.

Verbouwing waterschapskantoor vanwege onveilige vloer

Het waterschap Rijn en Ijssel moet het kantoor in Doetinchem de komende jaren verbouwen omdat de vloerconstructie onveilig is. Dit heeft het algemeen bestuur van het waterschap donderdag 8 mei 2025 bekend gemaakt. Bij de verbouwing neemt het waterschap gelijk het uitgesteld en groot onderhoud mee. Het gebouw is ruim vijftien jaar oud en heeft onderhoud nodig. Ook wordt het gebouw verduurzaamd. Door het combineren van deze werkzaamheden bespaart het waterschap uiteindelijk tijd en geld op de lange termijn. Het waterschap krijgt er in 2028 een veilig, duurzaam en toekomstbestendig gebouw voor terug.  

De vloerconstructie van het kantoor in Doetinchem bevat een bollenplaatvloer. Dat deze onveilig kunnen zijn, kwam aan het licht toen in 2017 een parkeergarage in Eindhoven met zo’n vloer instortte. Het waterschap heeft toen gelijk onderzoek laten doen naar de veiligheid van het kantoorgebouw. Hieruit bleek dat de vloerconstructie niet overal even sterk is en het gebouw versterkt moet worden. Het waterschap heeft toen meteen tijdelijke maatregelen genomen. Zo is een houten loopbrug geplaatst om de vloer op een bepaalde positie niet te belasten en wordt de vloer elk half jaar nagekeken door specialisten. Ook mag een deel van de vloer niet meer betreden worden. Hierdoor zijn meer dan veertig werkplekken van de driehonderd nu niet te gebruiken. Het kantoor is nu veilig met de tijdelijke maatregelen, maar dit is niet voldoende op de lange termijn. In de huidige situatie voldoet het gebouw namelijk niet aan de regelgeving (Bouwbesluit).

Als de verbouwing klaar is, is het gebouw bijna twintig jaar oud. Het is daarom logisch dat het kantoor op onderdelen onderhouden en vernieuwd moet worden. Groot onderhoud en uitgesteld onderhoud moeten sowieso gebeuren. Er komt ledverlichting en een aangepast klimaatsysteem. Hierdoor is er straks een gezondere werkomgeving voor de medewerkers. Ook komt er een indeling van het kantoor die beter past bij de nieuwe manier van werken. Deze werkzaamheden vinden plaats samen met de vloerrenovatie. Het kantoor kan na de verbouwing weer ongeveer twintig jaar mee.

De manier waarop de vloer hersteld moet worden, is de afgelopen jaren onderzocht. De vloer van het kantoor in Doetinchem is extra bijzonder, omdat er ook veel leidingen en buizen door de vloeren lopen. Er zijn veel onderzoeken en berekeningen geweest om te bepalen hoe de verbouwing eruit zou zien. En tegen welke prijs. Het waterschap wil namelijk niet alleen een veilig en duurzaam gebouw, maar ook kostenbewust omgaan met geld.

Het waterschap wist dat de verbouwing moest gebeuren. Daarom werd het onderhoud de afgelopen jaren uitgesteld en werd geld daarvoor opzijgezet. De verbouwing gebeurt nu in één keer goed, zodat het gebouw veilig is.

De kosten van het herstellen van de vloer wil het waterschap verhalen op de aannemer die het destijds gebouwd heeft. Omdat deze rechtszaak nog loopt, kan het waterschap geen uitspraken doen over de precieze kostenverdeling van de herstelwerkzaamheden. De totale kosten van het herstel van de vloer als gevolg van de onveilige constructie, inclusief onderhoud en slim combineren met verduurzaming, bedragen ca €17 miljoen incl. btw (€14 miljoen exclusief btw).  

Van deze €17 miljoen bedragen de kosten voor groot en uitgesteld onderhoud circa €4 miljoen (incl. btw).  

Vernieuwde rioolwaterzuivering zorgt voor schoner water in Achterhoek

Voortaan is de Groenlose Slinge bij Winterswijk weer een stuk schoner. Waterschap Rijn en IJssel opende vandaag de vernieuwde rioolwaterzuiveringsinstallatie in Winterswijk. Een extra zuiveringsstap zorgt ervoor dat nu nog meer vervuilende stoffen uit het water gehaald worden, zoals fosfaat, ammonium en medicijnresten. Door deze nieuwe techniek verminderen de medicijnresten in de Groenlose Slinge met meer dan zeventig procent. Daar komt het water van de waterzuivering namelijk terecht. Ook draagt het bij aan de Europese richtlijnen voor waterkwaliteit.

De vernieuwde rioolwaterzuivering is onderdeel van het pakket aan maatregelen om de beken en sloten rond Winterswijk schoner en gezonder te maken. Het waterschap bereidt zich daarmee voor op een toekomst met meer droogte en nieuwe stoffen in het afvalwater. Schoon en gezond water zijn van levensbelang voor mens en natuur. Het waterschap werkt hiervoor samen met onder meer gemeenten, ziekenhuis, apotheken, patiënten, inwoners en andere (overheids)organisaties. Deze partners dragen allemaal een steentje bij.  

Zo pompen we het rioolwater slimmer naar de zuivering. Dit doen we met gemeenten Winterswijk en Oost-Gelre. Het streekziekenhuis in Winterswijk geeft plaszakken aan patiënten die een CT-scan met contrastvloeistof ondergaan. En apotheken in Winterswijk reiken zakjes uit, waarin men overgebleven medicijnen weer terug kan brengen. Hierdoor komen deze medicijnresten niet in het rioolwater terecht. Dit zorgt voor minder vervuiling in de rioolwaterzuiveringen en in de natuur.

Om deze succesvolle samenwerking in de waterketen te laten zien, openden de bestuurders van verschillende partijen de rioolwaterzuivering vandaag: Dennis Wolsink en Peter Schrijver (bestuurders van Waterschap Rijn en IJssel), Joris Bengevoord (burgemeester Winterswijk), Joost van Oostrum (voorzitter omgevingsdienst en burgemeester Berkelland). Dit deden zij samen met Hugo Borger (Waterschap Rijn en IJssel), Freek Kramer (CLC Water namens Witteveen+Bos), Jeroen Steverink (gemeente Oost-Gelre) en Michael Bentvelsen (Unie van Waterschappen).

Nieuwe doorbraak in overstromingsvoorspellingen langs de kust

Tropische stormen en cyclonen hebben wereldwijd al honderden miljoenen mensen in kustgebieden getroffen. Extreem weer kan een verwoestende impact hebben op kustgemeenschappen. Om beter voorbereid te zijn, is gedetailleerde informatie over alle factoren die overstromingen veroorzaken, zoals stormvloeden, regenval en golven, essentieel. Deze factoren werken vaak op complexe manieren samen. Nieuw onderzoek van Tim Leijnse van Deltares en Vrije Universiteit Amsterdam biedt een oplossing voor deze uitdaging.

Tim Leijnse en collega-onderzoekers ontwikkelden de laatste jaren een nieuw open-source model voor overstromingen, genaamd SFINCS (Super-Fast INundation of CoastS). Hiermee kunnen verschillende soorten overstromingsrisico’s efficiënt gemodelleerd worden. In tegenstelling tot traditionele, rekentechnisch zware modellen, gebruikt SFINCS een vereenvoudigde complexiteit, maar kan het toch de essentiële kust, rivier- en regenvalprocessen nauwkeurig modelleren.

Ook wordt de invloed van dynamische golven meegenomen, wat het model krachtig maakt voor het begrijpen van de interactie tussen verschillende soorten overstromingen in kustzones. Het nieuw ontwikkelde model is in staat om vergelijkbare nauwkeurigheid te leveren als de traditionele, complexere modellen, maar dan veel sneller en met minder rekenkracht.

Dit betekent dat kustbeheerders sneller toegang hebben tot cruciale informatie om bewoners op tijd te waarschuwen voor mogelijke overstromingen.

Het onderzoek, 'Riding the wave: Enabling large-scale wave-resolving probabilistic coastal compound flood modeling' heeft ook geleid tot een nieuwe manier om de gevolgen van tropische cyclonen beter te voorspellen, zoals in de Golf van Bengalen. Dankzij nieuwe technieken kunnen onderzoekers nu veel betrouwbaardere schattingen maken van stormvloeden en hoge golven dan met oude, traditionele methoden.

Daarnaast is er in het model een nieuwe golfsimulator ontwikkeld, die helpt om de invloed van golven op overstromingen beter te begrijpen. De simulator kan zelfs grote gebieden afdekken en voorspellen hoe golven zich van ver weg naar de kust bewegen, waardoor de voorspellingen voor overstromingen nog nauwkeuriger worden.

Het nieuwe model werd getest aan de hand van orkaan Florence in 2018 en het bleek in staat in beperkte tijd de complexe overstroming te kunnen voorspellen voor 1000 km kust. Het model is hierbij veel sneller te zijn dan traditionele modellen, die slechts kleine gebieden in detail kunnen voorspellen. De resultaten laten zien hoe belangrijk golven zijn voor de totale waterstand en hoe essentieel het is om ze mee te nemen in overstromingsvoorspellingen.

Water vol met leven, maar waterkwaliteit niet overal goed genoeg

Uit de rapportage waterkwaliteit 2024 komt naar voren dat de kwaliteit van veel wateren in Schieland en de Krimpenerwaard redelijk is en verbetert. Nog niet overal is de toestand van het water goed genoeg. Dat komt bijvoorbeeld doordat voedingstoffen en niet-natuurlijke stoffen zoals bestrijdingsmiddelen en PFAS terechtkomen in het water. Ook planten en dieren die hier van nature niet voorkomen, zoals Amerikaanse rivierkreeften, zetten de waterkwaliteit onder druk.

Met verschillende meetnetten houden we voortdurend de kwaliteit van water in sloten, singels en plassen in de gaten. Voor de waterkwaliteit onderzoeken we wat er in en langs water leeft (biologie) en de samenstelling van het water (chemisch). We hebben ruim 1800 monsters genomen en meer dan 66.000 metingen gedaan van bijna 400 verschillende stoffen en kenmerken van het water.

Waterkwaliteit heeft te maken met de planten en dieren die in het water leven. Bij de waterkwaliteitsmetingen hebben we bijna 1200 verschillende soorten waargenomen. Water is van grote waarde als leefgebied voor dieren en planten en levert een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit. Goede waterkwaliteit valt vaak te herkennen aan helder water en onderwaterplanten.

Waterplanten hebben een sleutelrol in het onderwaterleven (ecosysteem). Zij zorgen voor de productie van zuurstof en vormen het voedsel en leefgebied voor vissen en andere waterdieren. In de Krimpenerwaard is het aantal locaties met onderwaterplanten sterk afgenomen, vooral in de laatste zeven jaar. In dit gebied zijn vrijwel geen plekken meer waar onder water nog planten groeien. Dit is een probleem voor het halen van de ecologische doelen voor de Kaderrichtlijn Water (KRW). Het is aannemelijk dat afname van onderwaterplanten komt door de toename van Amerikaanse rivierkreeften.

Waterkwaliteit heeft ook te maken met de chemische stoffen in het water. Sommige daarvan komen van nature voor in het water en andere juist niet. Een goede waterkwaliteit betekent zo min mogelijk onnatuurlijke stoffen in het water. Ook moet de hoeveelheid natuurlijke stoffen passen bij de aard van het gebied.

Fosfaat en stikstof zijn voedingsstoffen die planten en algen nodig hebben om te groeien. Door veel fosfaat en stikstof in het water kunnen algen en kroos snel groeien; dat zijn soorten die voor overlast kunnen zorgen. In gebieden die worden gebruikt voor landbouw is de meeste fosfaat en stikstof aanwezig. Positief is, dat in veel gebieden de hoeveelheid fosfaat in het water nog steeds afneemt. Voor het eerst sinds lange tijd is de hoeveelheid fosfaat in water in het glastuinbouwgebied niet meer het hoogste. De inspanningen met de glastuinbouwsector om emissies te verminderen, lijken voor fosfaat succesvol te zijn. Wel blijven gezamenlijke inspanningen nodig; de toestand van het water is nog niet goed.

Bestrijdingsmiddelen (stoffen om landbouwgewassen te beschermen tegen schade en ziektes) komen vaak ook terecht in het water. Omdat deze giftige stoffen bedoeld zijn om bepaalde schimmels, insecten of planten te doden, zijn de stoffen zeer schadelijk voor het onderwaterleven. Vooral omdat vaak meerdere schadelijke stoffen tegelijk in het water komen.

Uit onderzoek blijkt, dat in water in glastuinbouwgebieden de meeste bestrijdingsmiddelen voorkomen. Op de meeste van de onderzochte locaties in ons werkgebied werd in 2024 de norm overschreden. Wel neemt over het algemeen de schade door de giftigheid van de bestrijdingsmiddelen af, blijkt uit de metingen. Vooral locaties waar de giftigheid zeer hoog is, komen steeds minder voor. Het percentage normoverschrijdingen neemt over het algemeen af. Gezamenlijke inspanningen blijven nodig; de toestand van het water is nog niet goed.

Unie van Waterschappen kiest Johnny Wonder voor nieuwe publiekscampagnes

Na een strategische en creatieve competitie tussen vijf bureaus heeft de Unie van Waterschappen gekozen voor Johnny Wonder. Het bureau gaat de komende tijd werken aan de gezamenlijke campagnes van de 21 waterschappen, waaronder de verkiezingscampagne.

Een houten regenton in een weelderige tuin, gevuld met water dat uit een metalen pijp stroomt. Op de achtergrond zijn verschillende soorten bloemen en planten te zien, waaronder zonnebloemen en andere kleurrijke bloeiende planten. De tuin is groen en goed onderhouden, met bomen die schaduw bieden.

Waarom Johnny Wonder? “De nuchtere aanpak past bij ons”, zegt Willem Wensink, MT-lid Vereniging en Communicatie & Bestuurlijk Juridische Zaken bij de Unie van Waterschappen.

“Met de gezamenlijke communicatie van de 21 waterschappen willen we laten zien hoe belangrijk het waterbeheer voor ons land is, zeker in het licht van alle uitdagingen op het gebied van klimaatverandering”, zegt Wensink. “Daarvoor is een ambitieuze campagne nodig. De strategische inzichten en creatieve uitwerking van Johnny Wonder sloten goed aan bij onze ambities.”

Johnny Wonder gaat aan de slag met de belangrijke thema’s voor de waterschappen: weersextremen, wateroverlast, droogte en waterkwaliteit. Na de succesvolle Waterbazen-campagne maken de waterschappen nu de stap naar communicatie gericht op gedragsverandering op basis van wetenschappelijke inzichten over gedragsverandering.  Als je weet wat mensen echt motiveert en belemmert, dan kun je daar met communicatie gericht op inspelen. De eerste campagne over de gevolgen van weersextremen en het opvangen van regenwater staat gepland voor het voorjaar van 2026.

Bezoek spetterende Waterdag vol wateractiviteiten!

Op maandag 9 juni (tweede Pinksterdag) zijn kinderen met hun (groot)ouders welkom bij natuurcentrum en stadsboerderij De Elzenhoek in Oss voor de Waterdag. Van 11.00-16.00 uur is er van alles te beleven rondom het thema water. Kinderen kunnen waterdiertjes vangen, hun dijkwachtersdiploma halen, meedoen aan een zandzakkenrace, een klimaatvriendelijk tuintje maken en nog veel meer. De toegang is gratis.

Kinderen staan centraal deze dag! Met allerlei leuke, stoere, wateractiviteiten worden ze een echte waterbaas. Maar ook (groot)ouders hoeven zich niet te vervelen. Struin langs kraampjes en leer meer over bevers en dassen, maak kennis met onze subsidies of geniet samen van de dieren op de stadsboerderij. Een greep uit de kinderactiviteiten:

Ben je nieuwsgierig welke waterdiertjes er onder water leven? Doe dan mee en vang met je schepnet waterdiertjes in de vijver. Samen met onze ecologen en vrijwilligers van IVN ontdek je hoeveel verschillende waterdiertjes er wel niet zijn - je zult verstelt staan! - en wat dit betekent voor de waterkwaliteit.

Help je ons mee om de dijken stevig te houden? Ga met een helm op en veiligheidshesje aan mee op inspectie langs onze ‘Dijk van een wand’. Met je pen in de hand noteer je wat er allemaal moet gebeuren om onze voeten droog te houden.

O jee, wat als er hoogwater komt?! Dan moeten de zandzakken tegen de dijk. Of voor de deur. Race mee en laat je spierballen zien! Neem het tegen elkaar of je ouders op en kijk wie het snelst zandzakken kan stapelen.

Help jij mee om het water schoon te houden? Dan is het belangrijk dat je weet wat je wel en niet door de wc mag spoelen! Doe een gooi met de 3P’s (poep, plas en pleepapier) en wie weet scoor jij de meeste punten.

Hoe houd je droge voeten als er een enorme wolkbreuk is geweest? Op de watertafel ga je aan de slag om de wateroverlast van een enorme regenbui - die met de gieter is gevallen ;) - te verminderen. Hup, aan de slag: tegels eruit, groen erin, groene daken aanleggen en slootjes graven om het water op te vangen!

De Waterdag vindt plaats bij natuurcentrum en stadsboerderij De Elzenhoek, Anna van Schuurmanstraat 602, Oss. Er is (beperkte) parkeerplek in de buurt. Dus kom lekker op de fiets als het kan!

Naast energielabel in de toekomst ook overstromingslabel, zeggen onderzoekers Erasmus Universiteit en TU Delft

Waterdichte luiken voor de ramen, afvoerputjes met terugstroombeveiling, vloeren die tegen nattigheid kunnen: als huiseigenaar kun je veel doen om de schade te beperken als het water komt. Maar de meeste Nederlanders niet geïnformeerd en niet voorbereid als het om overstromingsrisico’s gaat. Een team van Delftse en Rotterdamse wetenschappers wil daar verandering in brengen met een waterlabel voor woningen. ''We willen mensen niet bang maken, maar ze beter in staat stellen zichzelf en hun huis te beschermen.''

Hoe overstromingsbestendig is jouw huis? Wie in Rotterdam woont, stelt zichzelf die vraag waarschijnlijk niet vaak. Maar het is een vraag die steeds urgenter wordt, omdat de kans op overstromingen door klimaatverandering toeneemt in kwetsbare gebieden, zoals de Rotterdamse delta.

Om huiseigenaren en huizenkopers op weg te helpen in deze nieuwe klimaatrealiteit, sloeg Filatova de handen ineen met gedragswetenschapper Antonia Krefeld-SchwalbOpent extern, universitair docent Marketing aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, en een groot team van andere Delftse en Rotterdamse wetenschappers en maatschappelijke partners. Hun missie: een tool ontwikkelen die niet alleen de overstromingsrisico’s per woning in kaart brengt, maar die huiseigenaren ook aanspoort om effectieve maatregelen te treffen vóórdat wateroverlast tot schade leidt.

''We werken aan een waterlabel waarmee we mensen kunnen empoweren, zonder angst of paniek te veroorzaken op de huizenmarkt,' zegt Antonia Krefeld-Schwalb. 'Dat vereist een interdisciplinaire aanpak. Ingenieurs berekenen de materiële risico’s, terwijl economen modellen ontwikkelen om te voorspellen hoe risico’s huizenprijzen beinvloeden en hoe klimaatadaptie op het niveau van huishoudens tot schadebeperking leidt. Tegelijkertijd richten gedragswetenschappers zich op de manier waarop mensen klimaatrisico’s en interventies ervaren en hoe ze erop reageren.'

Van Brienenoordbrug: start aanbesteding eerste contract; midden juli 2025

Rijkswaterstaat verwacht midden juli 2025 te starten met de aanbesteding van het eerste contract voor het vernieuwen van de Van Brienenoordbrug. Het 1e contract omvat onder andere de vervanging van de beweegbare delen en civiele werkzaamheden aan de brug. Later dit jaar volgt ook de aanbesteding voor een partij die het transport en de installatie van de 2 bogen van de brug gaat uitvoeren.

Na het afbreken van een eerdere aanbesteding presenteerde Rijkswaterstaat begin 2025 tijdens een marktconsultatie de vernieuwde aanpak voor de opknapbeurt van de drukste brug van Nederland. In deze aanpak zijn aanpassingen gedaan.

Zo is het project opgedeeld in 4 contracten om risico’s voor marktpartijen te beperken. Rijkswaterstaat zal de rol van integrator op zich nemen. Ook is er een aangepaste contractvorm, Cost+, voorgesteld waarbij wordt uitgegaan van de werkelijk gemaakte kosten van de opdrachtnemer om beter met de risico’s om te gaan.

Tijdens de marktconsultatie begin 2025 is de vernieuwde aanpak toegelicht en zijn aansluitend gesprekken gevoerd met diverse partijen waarin de markt om haar reactie is gevraagd. Deze week rondde Rijkswaterstaat de marktconsultatie af met de publicatie van het gespreksverslag  op TenderNed.

Met het inplannen van de start van de aanbesteding heeft Rijkswaterstaat rekening gehouden met de wens van marktpartijen om te beginnen met de dialoog na de zomervakantie van 2025. Dit vanwege de benodigde capaciteit en om extra tijd te geven voor combinatievorming.

De selectiefase voor dit 1e contract vindt plaats in september en eind september/begin oktober 2025 begint de dialoogfase voor deze aanbesteding met een startbijeenkomst. De verwachting is dat het werk nog voor de zomer van 2026 wordt gegund. Geïnteresseerde marktpartijen kunnen deelnemen aan de aanbestedingsprocedure van het 1e contract via TenderNed.

Volgens de huidige planning start de uitvoering van het project in 2027, wordt het beweegbare deel vervangen in 2029 en wordt in 2030 een nieuwe westboog geplaatst. Als laatste wordt in 2032 de oostboog vervangen.

Vervolg sedimentmanagement in het Eems Dollardgebied: Duits-Nederlandse samenwerking succesvol

Hoe kunnen we het teveel aan sediment (slib) in de Eems-Dollard verminderen, zodat de ecologie en klimaatbestendigheid van het estuarium verbeteren? Om deze vraag te beantwoorden werken Nederland en Duitsland sinds 2019 samen aan sedimentmanagement.

In de week van 14 april 2025 werd de aangescherpte ecologische strategie voor sedimentmanagement ondertekend. De ondertekening werd gedaan door: door de Nedersaksische minister van Milieu Christian Meyer, de Nederlandse staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur Jean Rummenie, het hoofd van het directoraat-generaal Waterwegen en Scheepvaart Eric Oelmann, de hoofdingenieur-directeur (HID) van Rijkswaterstaat Joost de Ruig en de Groningse gedeputeerde Leo Wenneger die het netwerk Ecologie en Economie in Balans in de Eemsdelta vertegenwoordigt. Hierin zijn de vervolgstappen voor de toekomst van deze grensoverschrijdende samenwerking vastgelegd.

In de aangescherpte ecologische strategie voor sedimentmanagement is een actieplan opgenomen voor de ontwikkeling van een gemeenschappelijk begrip van het ecosysteem, de uitvoering van grensoverstijgende projecten, het gezamenlijk zoeken naar ecologisch optimale verspreidingslocaties voor baggerslib en oplossingen voor juridische belemmeringen bij de uitvoering van projecten en het opzetten van een estuarium-dekkend monitoringprogramma.

Scouting Nederland wijs met drinkwater

De meer dan 115.000 scouts die lid zijn van Scouting Nederland kunnen dit jaar aan de slag met het thema drinkwater. In samenwerking met drinkwaterbedrijf Vitens is een programma ontwikkeld om leden van de grootste jeugd- en jongerenorganisatie van Nederland wegwijs te maken in de wondere wereld van het drinkwater. De kwaliteit van ons kraanwater behoort tot de beste van de wereld. Met dit programma leren de scouts hoe bijzonder ons kraanwater eigenlijk is, waar het vandaan komt, waarom de natuur zo belangrijk is en waarom we er bewust mee om moeten gaan.

Sinds enkele jaren is het voor scouts mogelijk een jaarinsigne te verdienen. Dit jaar draait het insigne om het thema drinkwater. Het gaat dan om de thema's drinkwaterbron, drinkwater maken, kwaliteit van water en slimmer omgaan met water. Samen met drinkwaterbedrijf Vitens zijn verschillende activiteiten ontwikkeld om te leren over de waarde van (drink)water en die thema's vorm te geven. Scouting draagt bij aan een betere wereld en leert leden verantwoordelijkheid te dragen voor zichzelf en hun omgeving.

Voor alle leeftijdsgroepen – van de bevers (5-7 jaar) tot de roverscouts (18-21 jaar) – zijn uitdagende activiteiten samengesteld. Zo leren de scouts welke reis een druppel water aflegt voordat het uit de kraan komt, gaan ze zelf aan de slag met het zuiveren van water en zijn er verschillende spellen waarbij water centraal staat. Wanneer de scouts deelnemen aan de activiteiten ontvangen ze het jaarinsigne dat in het teken staat van drinkwater.

Definitieve documenten dijkversterking IJsselmeerdijk ter inzage

Waterschap Zuiderzeeland gaat de IJsselmeerdijk versterken. Dit is nodig om Flevoland ook in de toekomst te beschermen. 

Voordat het waterschap kan beginnen met dit project, biedt de gemeente belanghebbenden de mogelijkheid om diverse documenten te bekijken.

Om de IJsselmeerdijk te kunnen versterken, heeft het waterschap een projectbesluit en een MER opgesteld. MER staat voor milieueffectrapportage. Daarnaast heeft het waterschap omgevingsvergunningen aangevraagd bij Rijkswaterstaat en provincie Flevoland. Voor de omgevingsvergunningen coördineert provincie Flevoland de ter inzagelegging. Tegelijkertijd legt het waterschap het projectbesluit en de MER ter inzage.

Passief vissen tussen de windmolens

Nederland bouwt steeds meer windparken op de Noordzee, ook op plaatsen waar eerder gevist mocht worden. Als gevolg hiervan hebben vissers steeds minder ruimte om te vissen. Wageningen University & Research onderzoekt of er tussen de windmolens toch nog kansen zijn voor kleine vissersvaartuigen met bijvoorbeeld handlijnen of staande netten.

De Noordzee biedt ideale omstandigheden voor offshore windenergie. Het waait er vaak en stevig, en het is er niet te diep. Nederland wil daar gebruik van maken en bouwt aan negen nieuwe windparken, als uitbreiding op de vier bestaande parken. 1700 windturbines staan er in 2030, die jaarlijks samen jaarlijks 90 TWh aan energie gaan leveren, oftewel 90 biljoen wattuur.

Al die windmolens nemen straks ongeveer 4,5% van het Nederlandse Noordzeegebied in beslag. Dat lijkt beperkt, maar het kan betekenen dat gebieden waar al generaties lang wordt gevist, straks alleen worden gebruikt voor energieproductie.

Toch hoeft energieproductie niet alle vormen van visserij in de weg te staan. Tussen de nieuwe turbines is namelijk meer ruimte om te varen dan tussen de oude. Zou het mogelijk zijn om vis te vangen in die tussenruimte? Die vraag liet het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) onderzoeken door Wageningen Marine Research (WMR). Sophie Neitzel, visserijbioloog bij WMR, leidde het onderzoek en werkte samen met onderzoekers van Wageningen Economic Research (WECR) en Maritime Research Institute Netherlands (MARIN). ‘Wij wilden weten: kan vissen in windparken veilig en economisch interessant worden gemaakt?’

De schepen waarmee passieve visserij wordt bedreven, zijn niet erg groot: maximaal 45 meter lang. Dat betekent dat ze goed tussen de windmolens kunnen varen. De windparken zijn echter verder op zee dan dit soort kleinere schepen meestal varen. Borsselle ligt op 23 km van de kust. Het kost tijd en geld om daar te komen. Bovendien kunnen de golven op de Noordzee erg hoog zijn.' Toch bleken die risico's in de praktijk kleiner dan gedacht. Er is voldoende ruimte tussen de turbines om een golf op te vangen. Netten en korven blijven ook op hun plaats bij zwaar weer. Maar hoge golven zorgen er wel vaker voor dat vissers besluiten om niet uit te varen.

Recreatievaart weer welkom op Julianakanaal

De recreatievaart is op 25 april 2025 vanaf 12.00 uur weer welkom op het Julianakanaal tussen Born en Stein. De recreanten moesten iets langer wachten vanwege afrondende werkzaamheden.
Het Julianakanaal heeft de afgelopen 8 maanden drooggestaan over een lengte van 4 km. Tussen Berg aan de Maas en Sluis Born is het kanaal verbreed en verdiept om grotere schepen toe te laten in de toekomst.

Na de opening van het kanaal op 11 april 2025 mocht alleen de beroepsvaart gebruikmaken van het kanaal. Vanwege veiligheidsredenen moest de recreatievaart iets langer wachten. Tijdens de opening was nog maar 1 kolk beschikbaar bij sluis Born. Ook was de tijdelijke dam bij Berg aan de Maas nog niet helemaal verwijderd.

Op 25 april is de 2e kolk beschikbaar en is de tijdelijke dam afgebroken. Zo kunnen de beroepsvaart en de recreatievaart weer gebruikmaken van het Julianakanaal.

Het Julianakanaal is onderdeel van de Maasroute, een belangrijke scheepvaartroute naar havens in België, Duitsland en Nederland. De Maasroute is geschikt gemaakt voor de zogenoemde tweebaksduwvaart (klasse Vb-schepen). Dat zijn schepen van 190 m lang, 11.4 m breed en met een maximale diepgang van 3.5 m. Hiervoor moesten we het Julianakanaal verbreden en verdiepen. Op deze manier blijft de Maasroute ook in de toekomst een vaarroute van formaat.