Oostbrug over het IJ op z’n vroegst in 2034 klaar

De brug over het IJ is belangrijk voor de bereikbaarheid tussen Noord en de rest van de stad. De voorbereidingen voor de brug zijn in volle gang. De brug wordt de grootste, langste en hoogste brug in Amsterdam en is op zijn vroegst in 2034 klaar.

De Oostbrug heeft flinke maten: een lengte van 1,2 kilometer en 14 meter hoogte met een doorvaarthoogte van 12,5 meter. Een enorm project dus. Bij de bouw van de Oostbrug moet rekening worden gehouden met een goede fietsroute van en naar de brug en met de veiligheid en doorstroming van het vaarverkeer onder de brug.

Het IJ is een belangrijke Europese vaarroute waarover veel goederen worden vervoerd. De brug en het water eronder zijn nauw met elkaar verbonden. Zo moeten we voor de bouw van de brug de vaarroute verplaatsen en nieuwe locaties in het water vinden voor wachtplekken en ligplaatsen voor schepen.

Volgens de huidige planning kan de brug op zijn vroegst in 2034 klaar zijn. Dat komt onder meer door de vele stappen die men moet zetten voordat we de brug kunnen bouwen.

Vanaf juni nieuwe werkzaamheden in natuurgebied 't Gulden Land

Waterschap Aa en Maas, gemeente Laarbeek en gemeente Helmond zetten de komende tijd flinke stappen met de herinrichting van ’t Gulden Land. Vanaf juni tot en met oktober vinden weer diverse werkzaamheden in het natuurgebied plaats.

Samen met aannemer Van Beers Hoogeloon gaat men aan de slag bij de Aa, in het gebied ten noorden van de Albers Pistoriusstraat tot in de Kop van Aarle-Rixtel. 

De werkzaamheden volgen op het werk aan de Gulden Aa vorig jaar, vanaf natuurgebied de Bundertjes tot aan de aansluiting op de Aa. Ook is toen de brug aan het Janus Meulendijkspad vervangen.

Men laat de Aa weer meer kronkelen door het landschap en de oevers geleidelijk aflopen. Dit geeft meer ruimte voor zowel de opvang als afvoer van het regenwater. Op een aantal plekken leggen we dood hout in het water, wat voor afwisseling in de stroming en voor beschaduwing zorgt.

Koning opent MARIN’s SOSc en ervaart ‘zee van de toekomst’

  

 

Zijne Majesteit de Koning opende dinsdagochtend 28 mei het Seven Oceans Simulator centre (SOSc) van MARIN, het Maritiem Research Instituut Nederland. Met het symbolisch omzetten van een telegraaf zette de Koning ‘de zee van de toekomst’ in beweging.

 Na deze openingshandeling kreeg de Koning een rondleiding in het SOSc. Daar simuleerde MARIN die zee van de toekomst in grote bolvormige en bewegende simulatoren: een emissieloos schip van de toekomst op waterstof en met windvoortstuwing, een onderhoudschip voor offshore windturbines met kranen en onderwaterdrones en een nieuwe KNRM reddingsboot. Naast de Koning waren ook de Commissaris van de Koning, de burgemeester van Wageningen en vertegenwoordigers van de Nederlandse maritieme sector en de ministeries van EZK, IenW en Defensie aanwezig bij dit event.

Met deze wereldwijd unieke onderzoeksfaciliteit draagt MARIN bij aan schone, slimme en veilige scheepvaart en aan duurzaam gebruik van de oceaan. Bemanningen kunnen in het simulatorcentrum worden voorbereid op maritieme operaties die steeds complexer worden doordat containerschepen groter worden, het verkeer op zee toeneemt en weerpatronen onvoorspelbaarder worden. Alle simulatoren kunnen aan elkaar worden gekoppeld om situaties na te bootsen met meerdere schepen die onder moeilijke omstandigheden op zee opereren.

De nieuwe simulatoren worden ook gebruikt voor onderzoek naar de toepassing van virtual reality technieken en het monitoren van onbemande schepen. Ook kan MARIN in het SOSc onderzoek doen naar Human Factors: het functioneren van de bemanning in moeilijke omstandigheden. MARIN zet nautisch en hydrodynamisch onderzoek in om schepen, platforms, windturbines en havens te optimaliseren en werkt aan innovaties om duurzame energie-, voedsel- en grondstoffenwinning op zee te realiseren.

Afsluitend sprak de Koning met betrokkenen bij de ontwikkeling en de realisatie van het simulatorcentrum en met samenwerkingspartners van MARIN uit de maritieme sector. Hij prees de eeuwenlange nautische inventiviteit die in dit centrum samenkomt en raadde iedereen met een hart voor de maritieme sector aan om een bezoek te brengen aan MARIN.

Herbevolking Friese boezem met 350.000 jonge palingen

Afgelopen vrijdag zijn in Friesland 350.000 jonge palingen uitgezet. Grote delen van de Friese meren, kanalen en vaarten zijn op die manier herbevolkt. Het ministerie van LNV en de Nederlandse sector leveren daarmee een belangrijke bijdrage aan de verbetering van de palingstand.

Vanuit heel Friesland kwamen beroepsvissers van netVISwerk naar Woudsend om een hoeveelheid jonge palingen op te halen, om ze daarna in de eigen watergebieden weer uit te zetten. Met de aanwas van in totaal 350.000 jongen, kreeg de palingstand in Friesland een flinke impuls.

Dat er zulke grote aantallen jonge palingen uitgezet kunnen worden is mogelijk door de enorme concentratie van glasaal (zo heet de jongste paling) aan de Franse kusten. De Europese kusten zijn ondoordringbaar zijn voor de jongen. Daarom wordt een deel van die glasaal overal in Europa uitgezet. De grote hoeveelheden in Frankrijk worden zo verdund en onbereikbare, gezonde opgroeigebieden herbevolkt. De overlevingskans van de jongen neemt daardoor toe. Het uitzetten is een van de maatregelen om het aantal paaiende volwassen palingen te vergroten en daarmee de kans op meer jongen. Sinds 2011, twee jaar na de start van de uitzettingen als onderdeel van het Europese Aalbeheerplan, is de daling van het aantal jonge palingen aan de Europese kusten gestopt en omgezet naar een voorzichtig positieve trend.

Dit voorjaar zijn op diverse plaatsen jonge palingen uitgezet. Bij elkaar opgeteld is de natuur met zo’n 2,5 miljoen jonge palingen versterkt. De geschikte gebieden voor deze herbevolking zijn geselecteerd door de overheid. De jonge palingen kunnen daar goed opgroeien en eenmaal volwassen van daaruit onbelemmerd naar de Atlantische Oceaan zwemmen, om in de Sargassozee te paaien en voor nageslacht te zorgen.

De uitzet in Woudsend werd opgeluisterd door de De Korneliske Ykes II, een exacte replica van een historische Palingaak. Het schip, wiens voorbeeld in de vorige eeuw al paling vanuit Friesland naar Londen bracht, bood een prachtige uitkijk op de tewaterlating van de vele duizenden krioelende jonge palinkjes.

Doe mee en meet de waterkwaliteit in jouw buurt

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en gemeenten roepen inwoners op om deel te nemen aan een citizen science-onderzoek. Bij het project Meet de waterkwaliteit in je buurt verzamelen inwoners waardevolle gegevens over vijvers, sloten en grachten in hun omgeving. Deze samenwerking draagt bij aan praktische maatregelen om de waterkwaliteit en ecologie te verbeteren.

Het onderzoek loopt van mei tot augustus en biedt iedereen de kans om deel te nemen.  Als deelnemer kies je zelf een sloot in de buurt uit en deel je je bevindingen in een online vragenlijst.

De informatie, die het waterschap met de lokale metingen verzamelt, is een waardevolle aanvulling op de zogenaamde ecoscans. Deze scans laten het waterschap en gemeenten iedere drie jaar uitvoeren om de ontwikkeling van de waterkwaliteit te volgen in stedelijk en landelijk gebied. Gijs Stigter, portefeuillehouder waterkwaliteit: "De metingen door inwoners zijn heel waardevol en helpen ons om de aanpak van de waterkwaliteit en de ecologie in het stedelijk in het stedelijk gebied te verbeteren’.

Samen met gemeenten organiseert het waterschap bijeenkomsten waarbij deelnemers uitleg krijgen over de waterkwaliteit en hoe je zelf metingen kunt uitvoeren. Deze bijeenkomsten zijn ook heel geschikt voor deelnemers om elkaar te ontmoeten en informatie uit te wisselen.

Op de website hdsr.nl/meetjewaterkwaliteit staat meer informatie over het project en de bijeenkomsten die al gepland zijn.

Onder water kijken en vissen vangen op Wereldvismigratiedag

Op zaterdag 25 mei is het Wereldvismigratiedag. Dan is er wereldwijd aandacht voor vissen en hun leefgebied. Waterschap Rijn en IJssel en Sportvisserij Nederland organiseren die dag diverse activiteiten in Doetinchem en Doesburg. Het is het zesde jaar dat deze dag wordt georganiseerd.

De vispassage aan de Barend Ubbinkweg 4 in Doesburg is tussen 10:00 en 15:00 uur open voor publiek. Medewerkers van het waterschap geven rondleidingen en uitleg. Ook de kijkruimte onder de vispassage is open: bezoekers kunnen vanachter glazen ruiten de vissen door de vispassage zien zwemmen. Deze ruimte is normaal alleen op afspraak te bezoeken via VVV Doesburg.

Door stuwen, dijken en sluizen kunnen we veilig wonen in Nederland. Voor vissen zijn dit juist hindernissen. Hierdoor kunnen ze moeilijker stroomopwaarts zwemmen om te paaien en eitjes te leggen. In de rivier Oude IJssel zijn daarom meerdere vispassages gemaakt. Hierdoor kunnen vissen zonder hindernissen zwemmen richting Duitsland. Doesburg heeft een van de grotere vispassages in Nederland. Op deze plek kunnen vissen een hoogteverschil van wel vijf meter overbruggen.

In Doetinchem wordt onderzoek gedaan naar het zwemgedrag van vissen in de Oude IJssel. Hoe ver trekken vissen tijdens de vismigratie? Hoe vaak doen ze dat? Medewerkers van het waterschap en Sportvisserij Nederland leggen uit waarom en hoe dit onderzoek gebeurt. De vissen zoals de gigantische meerval, roofblei en winde worden gevangen en krijgen een zender. Daarna worden ze weer vrijgelaten. Bezoekers kunnen dit met eigen ogen zien. Via een meetnetwerk volgen de onderzoekers zo hoe de (trek)vissen de rivier gebruiken. Er zijn verschillende presentaties over dit onderzoek ‘Swimway Oude IJssel’. Ook kunnen kinderen ervaren hoe het is om zelf te vissen. De activiteiten vinden plaats van 10:00-16:00 uur bij het clubgebouw van visvereniging de Rietvoorn aan de Stokhorsterweg 4 in Doetinchem.

Rivieren en dus ook vissen stoppen niet bij de grens. Daarom werken waterschap en Sportvisserij Nederland samen met Duitse partners. In Bocholt vinden daarom ook publieksevenementen plaats.

Verticale drainage op eerste zandlaag dijkversterking Marken

 

De eerste zandlaag van de dijkversterking bij Marken is voltooid. Om ervoor te zorgen dat de waterspanning uit de ondergrond zo goed en snel mogelijk verdwijnt, plaatst Rijkswaterstaat in totaal 36.000 zogeheten drains.

Misschien is het opgevallen dat de schepen die een aantal weken langs de Zuid- en Westkust van Marken schoven, inmiddels zijn verdwenen. Dat betekent dat de 1e zandlaag van de nieuwe dijk er ligt.

Een peleton ‘prikt’ gedurende een week of 10 drains verticaal in het zand met een onderlinge afstand van 1,5 m. Zo ontstaan er in de bodem drainagepaden met een goede doorlaatbaarheid voor het water.

Dankzij de drains kan het water sneller uit de bodem en klinkt het zand beter in
Drainagelinten.Die verticale drains, ook wel drainagelinten genoemd, zijn linten die bestaan uit een filter gewikkeld rondom een kern van polypropyleen. Elk lint wordt tot ongeveer 6 m beneden NAP in de grond aangebracht.

Waterschappen vragen aandacht voor water en bodem in commissiedebat Ruimtelijke Ordening

Op woensdag 22 mei spreekt de commissie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) over ruimtelijke ordening. Ter voorbereiding op het debat stuurde de Unie van Waterschappen de aandachtspunten van de waterschappen naar de commissieleden.

De nieuwe Nota Ruimte geeft een langetermijnvisie voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. De waterschappen vinden dat de draagkracht van het water- en bodemsysteem leidend moeten zijn in alle ruimtelijke plannen.

De waterschappen willen daarnaast meer nationale regie en zijn bezorgd over de versnippering van ruimtelijk beleid. Op nationaal en regionaal niveau lopen er verschillende trajecten die de inrichting van gebieden de komende jaren gaan bepalen, waaronder het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en de Regionale Energiestrategieën (RES), woningbouwafspraken en verstedelijkingsstrategieën. De planning en het abstractieniveau van deze lopende trajecten verschillen.

Water en bodem leidend laten zijn blijkt lastig als het concreet wordt. Daarom is wettelijke borging nodig, ook in de Nota Ruimte. Nu zijn er vaak lastige discussies over verschillende belangen. De weging van het waterbelang is weliswaar in de Omgevingswet opgenomen als verplicht instrument bij ruimtelijke planvorming, maar moet in de dagelijkse werkelijkheid van planvorming en inrichting nog steviger verankerd en ingebed worden.

Schaalbare quantum netwerkverbinding in haven Rotterdam

Een consortium van Havenbedrijf Rotterdam, Q*Bird, Single Quantum, Cisco, Eurofiber, Portbase, Intermax en InnovationQuarter heeft als eerste ter wereld een schaalbare quantum netwerkverbinding aangelegd in de haven van Rotterdam. In een proefopstelling is aangetoond dat door het gebruik van quantum technologie de toegang tot gevoelige informatie onmogelijk wordt gemaakt.

Dit nieuwe communicatiesysteem kan in de toekomst de veiligheid van de tienduizenden zeeschepen die de haven jaarlijks bezoeken verbeteren en ook het economische verkeer dat daaruit voortvloeit beter beveiligen tegen de dreiging van quantum computers.

Tijdens de proefperiode, die eind 2022 is gestart, is er door Q*Bird in het datacentrum van Eurofiber een centrale hub voor het creëren van een quantum netwerk geïnstalleerd. Deze centrale hub is verbonden met twee eindpunten bij Portbase en Havenbedrijf Rotterdam. Deze twee eindpunten hebben tijdens de proefperiode data uitgewisseld die beveiligd is met quantum sleutels. Het genereren en verdelen van de sleutels, vindt plaats binnen het quantum netwerk, waarbij Q*Bird een unieke multipoint-to-multipoint configuratie voor de eindpunten gebruikt.

Aan de centrale hub kunnen vele nieuwe eindpunten worden gekoppeld die elk quantum sleutels kunnen genereren. Andere quantum sleutel-distributiesystemen berusten op een minder flexibele peer-to-peer-configuratie. Q*Bird is naar eigen zeggen de enige ter wereld die dit schaalbare systeem aanbiedt. Het systeem kan ook gebruikt worden voor de beveiliging van andere kritieke infrastructuur netwerken in Nederland. Nu deze proef geslaagd is, zullen in de loop van dit jaar nieuwe eindpunten bij de Douane en een aantal nautische dienstverleners in de haven worden aangesloten op de centrale hub.

De opzet die tijdens de proef is gebouwd maakt het in de toekomst mogelijk om meerdere eindgebruikers van een veilige, niet af te tappen verbinding te voorzien. De kracht van deze opzet is het gemak waarmee deze kan worden uitgebreid tot veel meer gebruikers en de relatief lage kosten van uitbreiding. Na aansluiting kunnen betrokken partijen er zeker van zijn dat er niet is geknoeid met de communicatielijn. Als een hacker probeert de sleutels te stelen, dan zorgen de wetten van de quantum mechanica ervoor dat de gebruikers worden geïnformeerd zodra de sleutels gecompromitteerd zijn. Een andere set sleutels wordt dan aangemaakt om verdere berichten veilig te kunnen uitwisselen.

Cyberveiligheid wordt momenteel geborgd door versleuteling van data, die gebaseerd is op rekensommen die met de huidige computers nauwelijks op te lossen zijn. Een krachtige quantum computer kan algoritmes echter kraken en gevoelige data blootleggen. Door de ongekende rekenkracht van de computer kan versleutelde informatie binnen een mum van tijd ontcijferd worden met het risico dat staats- en bedrijfsgeheimen toegankelijk worden voor partijen met kwade bedoelingen. Ook kan data die nu onderschept en opgeslagen wordt, later met een quantum computer gekraakt worden.

Aandacht voor water in hoofdlijnenakkoord

De waterschappen vinden het goed dat er in het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB aandacht is voor veilige dijken en de beschikbaarheid van zoetwater. Ook nemen de partijen het belang van water en bodem mee bij het bouwen van nieuwe woningen.

Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen: 'De waterschappen zijn bij uitstek van de uitvoering; wij staan letterlijk en figuurlijk met de voeten in de klei. Dat wij vroegtijdig worden betrokken bij de voorbereiding van beleid en wetgeving is dan ook essentieel. Waterschappen dragen bij aan de grote maatschappelijke opgaven zoals wonen, de inrichting van Nederland en de energietransitie. Voor ons is het belangrijk wat beleid in de praktijk betekent voor veilig wonen achter de dijken, het voorkomen van wateroverlast en een watertekort. Wij kijken ook scherp mee naar de effecten op de waterkwaliteit in Nederland. Des te belangrijker dat wij de komende maanden intensief betrokken worden bij de verdere uitwerking.'

In het hoofdlijnenakkoord staat dat de dijken ook in de toekomst voldoende bescherming moeten blijven bieden. De waterschappen blijven hierin graag samenwerken met het Rijk in het Hoogwaterbeschermingsprogramma.

De coalitie geeft aan toekomstbestendig te willen bouwen en daarbij rekening te houden met water, bodem, landschap en stedenbouwkundige kwaliteit. Ook is er terecht aandacht voor de beschikbaarheid van zoetwater voor onder meer waterberging, natuur en het voorkomen van schade door droogte.

Amerikaanse Sudoc brengt watertechnologie naar Europese markt

Het Amerikaanse Sudoc - een startup in watertechnologie - heeft 6 miljoen dollar aan extra kapitaal opgehaald voor verdere internationale groei. Als eerste stap op de Europese markt opent zij binnenkort haar deuren in Amsterdam. Sudoc krijgt daarbij hulp van de Amsterdamse impactinvesteerder Momentum Capital, die de investering van 6 miljoen dollar voor haar rekening neemt.

Sudoc heeft duurzame chemische oplossingen voor waterzuivering ontwikkeld en gepatenteerd waarmee industrieën en consumenten hun verbruik van water, reinigingsmiddelen en energie structureel kunnen verminderen. De onderneming ontving haar initiële startkapitaal van het Amerikaanse family office Hunter Lewis. Sudoc's stap naar de Europese markt werd vandaag aangekondigd in San Francisco op de Imagine H2O StartUp Summit in het Google Community Space Center.

De gepatenteerde zogenoemde TAML-katalysatoren van Sudoc maken chemische reacties exponentieel efficiënter, waardoor het bedrijf duurzame en krachtige schoonmaakproducten kan maken met minder en schone chemicaliën. Ook maakt het waterbehandelingssystemen efficiënter, effectiever en minder energie-intensief. Sudoc breidt momenteel haar schoonmaakproductlijn uit en lanceert nieuwe oplossingen voor onder meer de kledingschoonmaaksector via het merk Dot. Met het merk Neat heeft Sudoc aangetoond dat haar oplossingen zogeheten elektrochemische behandelingssystemen aanzienlijk kunnen verbeteren, waardoor 90% van de energiekosten kan worden bespaard.

 

Goed nieuws voor de delta’s: toename in sediment sinds 2000

Wanneer je een rivier afdamt, komt er minder sediment in de zee, en dan kan de delta makkelijker onder water komen te staan. Dat werd lang gedacht, maar uit nieuw Utrechts onderzoek blijkt dat de hoeveelheid sediment in delta’s sinds 2000 juist is toegenomen. Dat is goed nieuws voor het behoud van delta’s – zoals Nederland – tegen zeespiegelstijging.

Sediment is belangrijk voor de kust. Tegen overstroming, of voor kustbeschermingsprojecten waar de natuur centraal staat – nature based solutions. Bijvoorbeeld bij het aanplanten van nieuwe mangrovebossen. Dat aanplanten heeft geen zin als er niet genoeg sediment is, want dan spoelen zaailingen zo weg. Veel van zulk soort projecten slagen daardoor niet.

Dat de hoeveelheid sediment in delta’s is toegenomen de laatste 20 jaar is dus goed voor dat soort projecten. Maar meer sediment, en daardoor de vertroebeling van water, kan ook nadelen met zich meebrengen. Het kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat het voor sommige vissen moeilijker is om te jagen, en dat koralen niet genoeg zonlicht kunnen krijgen.

Dat de sedimentconcentraties wereldwijd zijn toegenomen, was verrassend voor de onderzoekers. Men weet niet goed waar die toename door komt. Wel denken de onderzoekers dat de getijden en golven een rol spelen. En doordat rivier en deltaland tegenwoordig op veel plekken gescheiden zijn door dijken, kan het zijn dat sediment niet het land op ‘ontsnapt’ maar in het water blijft zitten.

Waterschap oefent flexkering Zaltbommel

Op woensdag 15 mei oefent Waterschap Rivierenland de opbouw van de flexibele waterkering in de vesting van Zaltbommel. De flexkering van bijna 400 meter verrijst op de kademuur langs de Waal en de Stadshaven. Het opbouwen van de flexkering is een oefening, die plaatsvindt tussen 08.30 en 15.00 uur. De gemeente zet de Waalkade deels af.

Voor de veiligheid is het belangrijk dat de dijken goed op orde zijn. Net als doorgangen voor verkeer (coupures) en flexibele keringen. Het waterschap oefent regelmatig of de opbouw goed gaat. En kijkt of alle materialen nog in orde zijn.

De flexkering op de Waalkade beschermt de vesting Zaltbommel en de Bommelerwaard tegen hoogwater op de Waal. Om het zicht op de rivier te behouden, is de Waalkade voorzien van een flexkering die alleen bij extreem hoogwater wordt opgebouwd. De kering bestaat uit honderden aluminium balken die samen over een lengte van 396 meter de kademuur verhogen. Tijdens de oefening zet de gemeente Zaltbommel een deel van de Waalkade af.

Varen in Strijp en Reijnerwatering kan na 15 juni weer

De Strijp en Reijnerwatering tussen Den Haag en het Westland is tussen 15 april en 15 juni gesloten voor gemotoriseerd vaarverkeer. Kanovaarders bijvoorbeeld mogen er wel door. In deze periode liggen balken in het water om de waternatuur te beschermen.

De Strijp en Reijnerwatering vormen een aantrekkelijke vaarverbinding tussen Den Haag en het Westland/Midden Delfland. De vaart is ook belangrijk voor het netwerk van waternatuur dat wij aanleggen om de waterkwaliteit te verbeteren. Om de oevers en de natuur in en om het water te beschermen worden deze wateren beperkt opengesteld voor vaarrecreatie:

Na 15 juni is de vaart alleen open voor eenrichtingsverkeer, zodat boten in het midden kunnen varen. Zo is de invloed op de waternatuur langs de oevers beperkt. Boten kunnen van Den Haag richting Midden-Delfland/Westland varen. Terug kunnen ze via Delft en de Vliet. Omwonenden en ondernemers met een ontheffing mogen wel twee kanten op varen.

Groningen onderzoekt locaties grondwater

Eind 2023 vond er in 't Hebrecht een grond- en bodemonderzoek plaats, in opdracht van de provincie Groningen en Waterbedrijf Groningen. Dit onderzoek is onderdeel van de zoektocht naar nieuwe drinkwaterbronnen in de provincie Groningen, zogenoemde Aanvullende Strategische Voorraden (ASV's). In dit nieuwsbericht leest u meer over de uitkomsten van het onderzoek en over de vervolgstappen in het ASV-proces.

De provincie Groningen zoekt in opdracht van het Rijk naar ASV's: plekken in de provincie waar grondwater gewonnen kan worden om er drinkwater van te maken. In december 2022 selecteerde de provincie Groningen op basis van vooronderzoek vier zoekgebieden die potentieel geschikt zijn: Leek-Roden, Zuidoost Groningen, Veendam en Bellingwolde.

Om te bepalen of het gebied Zuidoost Groningen ook daadwerkelijk geschikt is als ASV, voerden we aanvullend onderzoek uit in 't Hebrecht, in de vorm van een proefboring. De proefboring was nodig om inzicht te krijgen in de bodemopbouw en de hoeveelheid en kwaliteit van het grondwater. In de overige zoekgebieden was dit aanvullend fysiek onderzoek niet nodig, omdat er hier al voldoende gegevens beschikbaar zijn over de bodem en het grondwater.

De boring duurde in totaal acht weken en heeft gedetailleerde informatie opgeleverd over de bodem. Zo konden we goed zien op welke diepte klei, veen, fijne of grovere zandlagen voorkomen. Mede op basis van deze informatie kan de provincie Groningen uiteindelijk beoordelen hoe geschikt het gebied is voor mogelijke grondwaterwinning. Naast het meten van de bodemopbouw zijn er ook peilbuizen geplaatst om de grondwaterstanden te meten en de waterkwaliteit te bepalen. Hieruit blijkt tot dusver dat het water erg schoon is. Omdat deze gegevens in de loop van de tijd kunnen variëren, blijven de peilbuizen langere tijd in de grond zitten om de waterstanden en -kwaliteit te monitoren.

Hoewel de grondboring waardevolle informatie opleverde, weet men nu slechts op één plek in het gebied hoe de bodem eruitziet. Als Zuidoost Groningen daadwerkelijk aangewezen wordt als ASV en hier in de toekomst waterwinning voor drinkwater nodig is, vindt mogelijk nog aanvullend bodemonderzoek plaats in het gebied.

Op basis van de nu beschikbare informatie lijken de vier zoekgebieden wat betreft grondwaterhoeveelheid en kwaliteit geschikt voor mogelijke drinkwaterwinning. De komende periode onderzoeken we de geschiktheid van de vier gebieden in meer detail, in een zogeheten plan-m.e.r.-procedure.   

Momenteel werkt de provincie aan het opstellen van een Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). Daarin staat waarom we zoeken naar ASV's in de vier aangewezen gebieden en welke alternatieven er zijn. Ook beschrijven we in de NRD hoe we de mogelijke effecten van ASV's op het milieu verder gaan onderzoeken. 

Troebel water houdt kust gezond

Om de belangrijke droogvallende zandplaten en daarmee ook de schorren en kwelders voor onze kusten voor de toekomst te behouden, hebben we meer troebel water nodig. Dat is één van de opvallende conclusies uit een nieuw onderzoek uitgevoerd door een Nederlands-Chinees team van onderzoekers en vandaag gepubliceerd in Nature Geoscience. “Die droogvallende, buitendijkse kustgebieden zijn essentieel voor de natuur én voor de kustverdediging. Maar door de manier waarop we nu bouwen in de Delta en het achterland, komt de kustverdediging daar op de lange termijn in gevaar”, waarschuwt NIOZ onderzoeker Tim Grandjean.

Voor zijn onderzoek koppelde Grandjean tientallen jaren van satellietmetingen van droogvallende platen over de hele wereld aan de gegevens over de troebelheid van het water, die ook met satellieten wordt gemeten. Belangrijk is dat Grandjean voor het eerst een ondergrens heeft vastgesteld voor de benodigde troebelheid van het water in delta’s wereldwijd. Op de lange termijn kwam daar een heel duidelijke relatie uit: zandplaten langs de kust groeien alleen als het water voldoende troebel is. “Troebel water betekent immers: meer zand en slibdeeltjes in het water, die de kust kunnen laten groeien”, zo licht de onderzoeker toe.

Wereldwijd is de troebelheid van veel kustwateren al decennia aan het dalen, waardoor de zandplaten dreigen te verdwijnen. Daarnaast zorgt zeespiegelstijging ervoor dat het water een hogere troebelheid nodig heeft om zandplaten te laten blijven bestaan. Door de relatief lage troebelheid wereldwijd dreigen essentiële gebieden voor biodiversiteit en kustveiligheid verloren te gaan. Zandplaten dragen immers bij aan het dempen van golven en zijn belangrijke foerageergebieden voor vogels.

Wereldwijd biedt de vaststelling van de benodigde troebelheid voor het behoud van zandplaten door Grandjean een essentiële basis voor het heroverwegen van menselijke ingrepen in delta's. We moeten zorgvuldiger nadenken over de manieren waarop de mens ingrijpt rond de kust. Zo heeft de aanleg van dammen en het indijken van gebieden inmiddels geleid tot een aanzienlijke vermindering en verstoring van de aanvoer van sediment, met als belangrijkste gevolgen een verminderde natuurlijke kustbescherming en verlies van biodiversiteit. Deze problemen komen ook voor in ons eigen land. Bijvoorbeeld mede door de aanleg van de Oosterscheldekering in de jaren tachtig, heeft dit gebied een enorme ‘zandhonger’ gekregen. Er komt minder zand vanuit de Noordzee, of in de woorden van Grandjean: het water is te helder geworden, waardoor de zandplaten afkalven. Ook in de Westerschelde veranderen veel waardevolle kustgebieden door het vele baggeren, waarmee de haven van Antwerpen bereikbaar moet blijven. Beide systemen liggen op of nabij de kritische waarde die het voortbestaan in gevaar brengt.

Radioactieve stoffen gebruikt in ziekenhuizen aantoonbaar in rioolwater

Het RIVM heeft voor het eerst, op kleine schaal, onderzocht of het mogelijk is om radioactieve stoffen in het rioolwater aan te tonen. Dat blijkt het geval. Het RIVM vond jodium-131 en lutetium-177. Ziekenhuizen gebruiken deze stoffen bij de behandeling van patiënten. Dit onderzoek is een mooi voorbeeld van een nieuwe manier om radioactiviteit in het milieu te meten. En een nieuwe toepassing van rioolwateronderzoek.

In Nederland mogen ondernemers onder bepaalde voorwaarden radioactieve stoffen lozen op het openbare riool. Dat zijn vooral ziekenhuizen met een afdeling nucleaire geneeskunde. Via patiënten komen de gebruikte radionucliden in het toilet terecht en op die manier in de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI(Rioolwaterzuiveringsinstallatie)).   

Het RIVM heeft voor dit onderzoek mee kunnen doen met de surveillance van het coronavirus in rioolwater. Er zijn 11 rioolwatermonsters onderzocht uit 5 verschillende RWZI's. Op 4 van de RWZI's zijn ook ziekenhuizen aangesloten. In dit onderzoek zijn alleen de radionucliden lutetium-177 en jodium-131 in detecteerbare hoeveelheden aangetroffen. Deze stoffen worden onder andere gebruikt voor de behandeling van prostaatkanker en voor aandoeningen van de schildklier.  

Dit onderzoek geeft nog geen overzicht van alle radionucliden die in rioolwater te vinden kunnen zijn. Het rioolwater is maar op een paar plaatsen onderzocht. Ook heeft de tijd tussen monstername en analyse invloed op welke radionucliden nog in het water meetbaar zijn.  

Toch is het nuttig om rioolwater op radioactieve stoffen te onderzoeken. De hoeveelheid radioactieve stoffen in het riool kan gevolgen hebben voor de gezondheid van mensen en het milieu. Ook verandert steeds welke radionucliden in het rioolwater terecht komen, en de hoeveelheid ervan. Dit komt onder andere door de ontwikkelingen in de nucleaire geneeskunde.  

Er zijn veel mogelijkheden voor vervolgonderzoek naar radionucliden in rioolwater. Om te weten wat de situatie in Nederland is, is het nodig de RWZI’s te onderzoeken waarop lozingen van radionucliden te verwachten zijn. Dit soort informatie helpt om onverwachte lozingen of een ongeval met straling op te sporen.
 
Rioolwater kan een graadmeter zijn voor de gezondheid in Nederland. Ziekten die bij een groep mensen voorkomen, zijn in het rioolwater te zien. Denk bijvoorbeeld aan griep of corona. Ook kunnen we in het rioolwater stoffen vinden die ons meer vertellen over onze leefstijl of leefomgeving, zoals drugs. Dit onderzoek laat zien dat in rioolwater ook radioactieve stoffen aangetoond kunnen worden. 

Tosyalı wint de aanbesteding voor de Rijnwaterleiding (RWTL)

Tosçelik Spiral Boru, een van de bedrijven van Tosyalı, Türkiye's wereldwijde staalproducent en Europa's grootste buizenfabrikant, heeft de aanbesteding voor de Rijn Water Pipeline (RWTL) gewonnen.

De Rijnwaterleiding (RWTL) is een van de belangrijkste milieuveranderingsprojecten in Duitsland, dat tot doel heeft water uit de Rijn aan te voeren om stilgelegde dagbouwmijnen te vullen.

In het kader van dit project, dat zal worden uitgevoerd door RWE, een van de toonaangevende Duitse energiebedrijven, zal Tosçelik Spiral Boru 130.000 ton en 105.600 meter buizen met een grote diameter van 2235 mm leveren. Tosyalı en RWE Power ondertekenden een contract in het congrescentrum van RWE, Kasteel Paffendorf, vlakbij Keulen.

Tegen 2030 zal het Duitse energiebedrijf RWE stoppen met het exploiteren van kolengestookte energiecentrales en dagbouwmijnen. Met dit project zal het bedrijf de niet meer gebruikte dagbouwmijnen in Garzweiler en Hambach opnieuw in cultuur brengen en omvormen tot meren. Hiervoor pompt het bedrijf water uit de Rijn bij Düsseldorf en Keulen langs een 45 km lang traject door ondergrondse leidingen onder druk. Dit zal niet alleen voormalige dagbouwmijnen terugbrengen in de natuur, maar ook schoon water leveren aan beschermde wetlands en het regionale grondwaterpeil stabiliseren.

Tosyalı, dat RWE heeft gecontracteerd als leverancier voor deze investering in het kader van groene transformatie, realiseert de staalproductie met de laagste koolstofvoetafdruk in de sector. Tosyalı, dat duurzaamheidsgerichte investeringen doet in zijn faciliteiten in Türkiye en Algerije, is een van de pioniers in de sector van groene staalproductie in de wereld met zijn investeringen in schone energiebronnen zoals zonne-energie en waterstof. In Türkiye heeft het bedrijf 235 MW geïnstalleerde capaciteit bereikt met het SPP-project dat werd gerealiseerd met investeringen in alle faciliteiten tegelijk, waardoor het bedrijf het grootste SPP-dakproject ter wereld heeft. Met dit project is het ook een van de groenste staalproducenten ter wereld door ongeveer 171 miljoen kg aan koolstofemissies te voorkomen.

Tosyalı investeert ook in waterstof, de energie van de toekomst, met technologieën van de nieuwe generatie. De tweede DRI productiefaciliteit in Algerije, die werd gerealiseerd met MIDREX technologie, zal kunnen werken met 100% waterstof.

LandSeaLot gaat grensvlakken van land naar zee in Europa observeren

Het Europese project LandSeaLot gaat een observatiestrategie voor Europese land-zee grensvlakken maken. Dit grensvlak, van land naar zee, speelt een grote rol in het verbeteren van de biodiversiteit, CO2 vastlegging en klimaatbestendigheid. Verschillende wetenschappelijke expertises worden gecombineerd met adviezen van belanghebbenden waardoor het potentieel van land-zee grensvlakken in beeld komt. Deltares coördineert dit onderzoek.

Aan de Europese land-zee grensvlakken vinden we dichtbevolkte gebieden en belangrijke economische activiteiten. Dat gebied kent ook de nodige uitdagingen. Het in evenwicht brengen van tegenstrijdige belangen en gebruiken zoals visserij, aquacultuur, energieproductie, toerisme en transport is belangrijk voor het delicate ecologische evenwicht dat op haar beurt weer belangrijk is voor de leefbaarheid in het grensgebied.

Naar verwachting zal de productie en daarmee gebruik van hulpbronnen in deze gebieden enorm toenemen, tot wel zes keer meer voor voedsel en veertig keer voor energie tegen 2030. Observaties van zowel zout- als zoetwatersystemen in dit grensgebied zijn belangrijk om beslissingen hierover te onderbouwen. Zeker ook in het kader van de EU missie ‘restore our Ocean and Waters by 2030’.

Waterschap test coupure in fietstunnel Werkendam

Op donderdag 2 mei oefent Waterschap Rivierenland het sluiten van de coupure in de fietstunnel door de Werkense Dijk bij de kinderboerderij in Werkendam. Fietsverkeer wordt die ochtend omgeleid.

Voor de veiligheid is het belangrijk dat de dijken goed op orde zijn. Net als doorgangen voor verkeer (coupures). De Werkense Dijk dient van oudsher ter bescherming van Werkendam tegen het water van de Nieuwe Hollandse Waterlinie of een overstroming in Altena. De coupure sluit pas bij extreem hoogwater: bij 17,80m +NAP op de Rijn bij Lobith of 14,50m +NAP op de Maas bij Sambeek-Beneden.

Het waterschap oefent regelmatig of de opbouw van coupures goed verloopt en of alle materialen in goede staat verkeren. Bij de oefening op donderdag 2 mei sluit de fietstunnel in de Werkense Dijk tussen 09.00 en 11.30 uur.

Waterschap speurt met nieuwe eDNA-techniek naar muskusratten

Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) werkt met een nieuwe techniek om muskusratten, beverratten en bevers op te sporen. De nieuwe techniek is gebaseerd op eDNA (environmental DNA). Het waterschap vaart met een bootje een traject af en neemt om de 25 meter een ‘slokje water’. Het verzamelde water wordt daarna in een laboratorium geanalyseerd op aanwezigheid van DNA van muskusratten, beverratten en zo nodig bevers.

Drents Overijsselse Delta start nu met eDNA, omdat het waterschap steeds minder muskusratten vangt. eDNA inzetten als opsporingsmethode heeft pas meerwaarde als er geen of nauwelijks muskusratten aanwezig zijn in een gebied, anders wordt er altijd DNA gevonden . De nieuwe techniek is een methode om te controleren of een gebied (nog steeds) ‘schoon’ is

Het waterschap ziet toekomst in de eDNA-techniek: Zij vangt steeds minder muskusratten in ons gebied. Nu zijn twee vanggebieden schoon genoeg om met deze techniek aan de slag te gaan.

Het waterschap vangt muskusratten, omdat ze een gevaar vormen voor dijken en oevers. De dieren graven diepe gangen en brengen daardoor de stabiliteit in gevaar. Het aantal muskusratten is de afgelopen jaren sterk afgenomen. De afstanden die muskusratbestrijders afleggen worden daardoor groter. Controles worden daarom steeds vaker op de quad gedaan in plaats van te voet. Daar wordt eDNA nu aan toegevoegd.