Nieuwe impuls voor Nederlands onderzoek naar grootschalig drijvend bouwen

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft 5,3 miljoen euro toegekend aan het onderzoeksprogramma Floating Future. Dit programma onderzoekt vanuit governance, technologie en ecologie hoe Nederland drijvend kan bouwen op grote schaal en hoe dat kan op een maatschappelijk acceptabele manier. Concreet gaat het om drijvende, klimaatadaptieve perspectieven voor het binnenwater, havensteden en de Noordzee.

De achterliggende vraag is hoe we ons dichtbevolkte land leefbaar kunnen houden. Er is toenemende vraag naar ruimte voor wonen, industrie, energietransitie en voedselproductie. Zo’n 60 procent van ons land is nu al kwetsbaar voor overstromingen, en door klimaatverandering vormen zeespiegelstijging en rivierafvoeren een toenemende bedreiging. Maar behalve risico’s, biedt het water ook kansen voor nieuwe vormen van veilig ruimtegebruik: grootschalig drijvend bouwen.

De uitvoering van het programma en de diverse werkpakketten zal de komende vijf jaar plaatsvinden en ligt in handen van een breed consortium van bedrijven, onderzoeksinstituten, universiteiten en hogescholen. Daarnaast zijn diverse ministeries, gemeenten, waterschappen en maatschappelijke organisaties betrokken. Het consortium verwacht de eerste onderzoeksresultaten in 2024 te presenteren.

Duitsland krijgt vier stuwen voor aanpak weersextremen

Er zijn door Waterschap Limburg vier stuwen geleverd aan Wasser- en Bodenverband Baaler Bruch, gevestigd in Weeze, Duitsland. Deze stuwen dragen bij aan het tegengaan van de verdroging tijdens periodes met neerslagtekorten. En helpen bij de waterbeheersing tijdens hevige neerslag.

Het verzoek om samenwerking en kennisuitwisseling kwam begin dit voorjaar van Wasser- en Bodenverband Baalerbruch. Hun beheergebied, binnen de deelstaat Noordrijn-Westfalen (NRW), omvat van onder anderen de Wellse Molenbeek, Eckeltsebeek en Horsterbeek. Dit gebied heeft ook met een toenemende mate last van verdroging en dus ook dalende grondwaterstanden. Het ontbrak echter aan stuwmogelijkheden in dit gebied. Het plaatsen van stuwen in dit gebied heeft een dubbel voordeel.

Door de stuwen in de hoogste stand te zetten houd je meer water vast aan zowel de Duitse als Nederlandse kant. Dit vermindert dus lokale verdroging en draagt bij aan het verhogen van de grondwaterstanden.

Ook helpen de stuwen bij het gecontroleerd afvoer van grote hoeveelheden water tijdens zware neerslag. Hierdoor kunnen de beken het water beter aan en draagt het bij aan het beperken van eventuele wateroverlast.

Nieuwe datum voor afzinken tweede tunneldeel Blankenburgverbinding

Zondag 8 oktober 2023 is de nieuwe datum waarop het tweede tunneldeel van de Maasdeltatunnel, onderdeel van de Blankenburgverbinding, wordt afgezonken. Voor de operatie wordt het Scheur ter hoogte van de Blankenburgverbinding voor alle scheepvaart ongeveer een etmaal afgesloten.

De afsluiting is van zondag 8 oktober 09.30 tot maandag 9 oktober 11.30 uur.

Tijdens de afzinkoperatie eind april 2023 brak een van de zes kabels waarmee het tunneldeel op zijn plek werd gehouden en kwam vervolgens tegen de tijdelijke kade. Het zogenoemde tijdelijke kopschot (de tijdelijke afsluiting van het tunneldeel aan de kopse kant) is hierdoor beschadigd.

Het kopschot wordt momenteel vervangen in het droogdok van Damen Verolme Rotterdam en is begin september 2023 gereed.

Het onderzoek naar de oorzaak van het breken van de kabel wordt op dit moment door gespecialiseerde onderzoeksbureaus uitgevoerd. Duidelijk is al wel dat de krachten die op de kabel kwamen te staan, groter waren dan vooraf is aangenomen.

Herstel voor behoud van historische Boutensteinse Sluis

De Boutensteinse Sluis in Rumpt wordt opgeknapt. Waterschap Rivierenland herstelt deze zomer het voeg- en metselwerk van het rijksmonument. De wetering is de oudste van het rivierengebied, uit 1316.

De duikersluis ligt in de dijk langs de Linge en is nog altijd in gebruik om hoogwater op de rivier te keren, om het peil in de Tielerwaard te sturen en om scheepvaart mogelijk te maken. De sluisdeuren onder het wegdek van de Polderdijk sluiten elke winter en zijn open in de zomer, tenzij de Linge hoog staat.

Na de vorige restauratie in 1999 is het voeg- en metselwerk toe aan herstel van oppervlakkige schade. Ook keren metalen stempels terug die ook vroeger al de constructie verstevigden. De werkzaamheden vinden plaats tot september, vooral vanaf het water. De dijk blijft open voor verkeer, dat wel rekening moet houden met een wegversmalling en aangepaste snelheid.

De Boutensteinse Wetering is in het rivierengebied de oudste door mensen gemaakte watergang die we kunnen dateren: in 1316 gaf graaf Reinald II van Gelre toestemming om de wetering te graven. Al ruim 700 jaar watert een groot deel van de Tielerwaard hier af. Al snel volgden de Gelderse dijkbrieven voor de Tielerwaard, Bommelerwaard, Betuwe en het Land van Maas en Waal. De sluis heeft sporen uit de veertiende eeuw.

De wetering werd onderdeel van een drukke vaarverbinding tussen de Waal en de Lek: van Tuil (tegenover Zaltbommel) via Linge, Bisschopsgraaf en Meer naar Culemborg. Het rietgedekte huis naast de sluis was halteplaats en herberg.

Werkzaamheden in ‘de schil’ van het Naardermeer van start

Omdat het gebied rond het Naardermeer – de zogenaamde schil – op dit moment niet nat genoeg is, dreigen sommige planten en dieren in het Naardermeer te verdwijnen.

Daarom wordt nu in het gebied rond het Naardermeer een bufferzone ingericht. In deze zone komt meer ruimte voor uitgestrekte rietvelden en mag het waterpeil op een natuurlijke manier licht stijgen. Hierdoor ontstaat een rietlandschap waarin de kwaliteit van de natuur en het water verbetert, en wordt het leefgebied voor specifieke soorten als de purperreiger en grote karekiet uitgebreid.

Het inrichten van de schil is verdeeld in drie fasen. De werkzaamheden voor de eerste fase zijn gestart op 10 juli 2023, na het broedseizoen. Deze werkzaamheden wordt uitgevoerd door aannemingsbedrijf Huub Verlouw BV, vinden plaats in Naardermeer-Oost en de Hilversume Bovenmeent en worden naar verwachting in maart 2024 afgerond.

In Naardermeer-Oost bestaan de werkzaamheden uit het baggeren van de bestaande slootjes en het verwijderen van een aantal keerschotten. Dit zijn constructies om water tegen te houden. Daarnaast worden de diverse stuwtjes en keerschotten in sloten aangepast ter voorbereiding op het nieuwe flexibele waterpeil. Het gebied blijft een kleinschalig, open landschap met grasland en begrazing. Er zal vooral meer water en riet ontstaan.  In de Hilversumse Bovenmeent worden aan de oostkant sloten en greppels gegraven waardoor dit gebied zich kan ontwikkelen tot vochtig hooiland. Aan de westkant ontstaat nat rietland. Tenslotte wordt de kade rond het Naardermeer in deze beide gebieden opgehoogd.

De provincie Noord-Holland werkt in het project Schil Naardermeer nauw samen met het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en Natuurmonumenten. Zo houdt het waterschap de grondwaterstanden in de omgeving van de schil in de gaten. Binnen de schil en het kerngebied van het Naardermeer mag het waterpeil stijgen. Het mág stijgen, maar het peil wordt niet ‘kunstmatig’ verhoogd. Dit betekent dat als het peil door regenval stijgt, daar in de nieuwe situatie ruimte voor is.

Uit berekeningen blijkt dat een hoger slootwaterpeil binnen de schil geen tot nauwelijks effect heeft op de grondwaterstand in de omgeving. Om zorgvuldig te werk te gaan, worden de waterstanden en effecten daarvan nauwkeurig gemonitord door het waterschap. Hiervoor zijn extra peilbuizen geplaatst. Met deze buizen worden de grondwaterstanden in de gaten gehouden. Deze standen en de analyse van die data worden jaarlijks besproken met de direct omwonenden van het Naardermeer.

Hoogheemraadschap van Delfland sluit uit voorzorg sloot Forepark af

Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft besloten om de sloot op het bedrijventerrein Forepark in Den Haag uit voorzorg af te sluiten.

Uit metingen blijkt dat het slootwater vervuild is. De gemeten PFOS-waarden zijn lager dan uit eerder metingen is gebleken (180 nanogram per liter in 2021 ten opzichte van 85 nanogram per liter nu), maar er zitten ook andere PFAS-stoffen in de sloot.

Door het afsluiten van de sloot op het bedrijventerrein voorkomt men ondertussen dat het vervuilde water zich verspreidt.

Ook in de woonwijk naast de sloot is een meting verricht, maar de resultaten daarvan geven vooralsnog geen aanleiding om ook daar sloten af te sluiten.

De Doorslagsluis in Nieuwegein is helemaal gerenoveerd

De Doorslagsluis in Nieuwegein is helemaal gerenoveerd en een dezer dagen feestelijk geopend. Bij de renovatie is de sluis onder water op zo’n manier teruggebouwd, dat er veel meer water doorheen kan. Water dat in droge periodes zoals nu heel hard nodig is in West-Nederland, om daar de gevolgen van de verzilting tegen te gaan. Boven water is recht gedaan aan de cultuurhistorische uitstraling van de locatie.

Door de klimaatverandering is er vaker en meer behoefte aan zoetwater. Reden om de capaciteit van de KWA te vergroten en op verschillende locaties in het gebied van De Stichtse Rijnlanden maatregelen uit te voeren om meer water aan te voeren.  

Een van de maatregelen is het verwijderen van versmallingen uit de aanvoerroutes. De Doorslagsluis was zo’n versmalling. Door de nieuwe sluis onder water niet terug te bouwen en te vervangen door ‘zwevende balkons’, ontstaat er ruimte voor de aanvoer van extra water.

Hoe ontwikkelt het bodemleven zich in een verlaten zandwinput?

Hoe ontwikkelt het bodemleven zich in zandwinputten, waarin zand tot zes meter is afgegraven?

Dit hebben het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en Wageningen Marine Research (WMR) in 2022 onderzocht in opdracht van het programma Zand uit Zee (Rijkswaterstaat en Stichting LaMER). Hiervoor hebben zij het bodemleven in verlaten middeldiepe zandwinputten vergeleken met omliggende referentiegebieden met behulp van de NIOZ Triple D bodemschaaf.

In Nederland winnen we veel zand uit de Noordzee, bestemd voor het kustonderhoud van Nederland en de aanleg van infrastructuur en bebouwing. Om aan de groeiende vraag van zand te kunnen blijven voldoen, moeten we in zandwinputten steeds dieper graven. Vroeger was dat nog twee meter, maar tegenwoordig graven we geregeld zo’n zes meter diep in de zeebodem.

Er zijn grote effecten zichtbaar van deze diepere zandwinning op de ecologische ontwikkeling van het bodemleven in zo’n zandwinput, aldus Rob Witbaard, ecoloog van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Zelfs 12 jaar na de zandwinning verschilt de biodiversiteit in oude een zandwinput nog duidelijk van zijn omgeving. Het zijn een soort littekens op de zeebodem.

Uit eerder onderzoek bleek dat het bodemleven in ondiepe zandwinputten (maximaal twee meter diepe afgraving) binnen vier à vijf jaar herstelt naar de oorspronkelijke ecologische situatie. Ook is bekend dat het oorspronkelijke bodemleven níet meer terugkeert na zeer diepe winning in een zandwinput van ongeveer 20 meter diep. In zo’n diepe put ontstaat een slibrijke bodem met andere diersoorten die daarbij passen.

Zand uit Zee, het gezamenlijke onderzoeksprogramma van Rijkswaterstaat en de commerciële zandwinners van Stichting LaMER, heeft onder andere als doel te onderzoeken hoe het bodemleven zich ontwikkelt in middeldiepe zandwinputten, waarin zand tot 6 meter is afgegraven. In het voorjaar van 2023 hebben NIOZ en WMR de onderzoeksresultaten opgeleverd. Later dit jaar worden ook resultaten van andere deelonderzoeken verwacht.

In het voorjaar van 2022 hebben de onderzoekers vier verlaten middeldiepe zandwinputten van verschillende leeftijd (variërend van twee tot 12 jaar geleden afgegraven) én omliggende referentiegebieden bemonsterd. Dit gebeurde met een de zogenaamde bodemschaaf, die voornamelijk de grotere bodemdieren bemonsterd (groter dan 5mm) zoals schelpdieren, zeesterren, kreeftachtigen en bodemvissen zoals zandspiering. Naast bodemdieren zijn waterdiepte, korrelgrootte en het percentage organische stof in het zeewater bepaald.

De locatie, bodemligging (blauw is diep, rood is ondiep) en jaartal van zandwinning van de 4 onderzochte zandwinputten. Het grijsgekleurde grid (500x500m) geeft een indicatie van het formaat van de put.

De onderzoekers zien duidelijke verschillen tussen de zandwinputten en de referentiegebieden. In de putten verzamelt zich fijn sediment en organisch materiaal, waarschijnlijk omdat de stroomsnelheden daar lager zijn door de toegenomen diepte. Dit slib heeft effect op de samenstelling van het bodemleven. Hoewel er in de zandwinputten meer dieren en meer biomassa is gevonden, is de biodiversiteit afgenomen. Diersoorten die houden van neerdwarrelend voedsel, zoals de zee-egel (Echinocardium cordatum), doen het goed. Maar soorten die hun voedsel uit water filteren, zoals de meeste schelpdieren, zijn juist grotendeels afwezig in deze oude zandwinputten. Opvallend is ook dat enkele soorten die kenmerkend zijn voor onze zandige kust ontbreken in de zandwinputten, zoals de half geknotte strandschelp (Spisula subtruncata) en de zandspiering (Ammodytes sp.). Dit zijn soorten die een belangrijke voedselbron vormen voor roofvissen, vogels en zeezoogdieren.

Uit het onderzoek blijkt dat zich binnen twee jaar wel weer een levendige bodemdiergemeenschap kan vormen in een middeldiepe zandwinput. Maar de bodemsamenstelling en de bodemdiergemeenschap is veranderd ten opzichte van de zeebodem in de omgeving. Dus hoewel er rekolonisatie heeft plaatsgevonden, is van herstel naar de oorspronkelijke situatie geen sprake. Ook 12 jaar na de zandwinning verschilt een zandwinput nog duidelijk van zijn omgeving. Per put varieert de mate van slibsedimentatie en de ontwikkeling van het bodemleven sterk. Naast de diepte van de put, is het nog onduidelijk welke factoren bepalend zijn voor de ontwikkeling van een zandwinput. Komende onderzoeken kunnen daar licht op werpen.

De onderzoeksresultaten laten zien dat de diepte van de zandwinput (-2, -6 of -20m) van grote invloed is op de ontwikkeling van bodemleven in de put. De verkregen inzichten in de ecologische effecten van zandwinning bepalen mede hoe en waar het broodnodige zand gewonnen kan worden; de zandwinstrategie. Hoe dieper we zand winnen, hoe langer deze zandwinputten fysisch en biologisch blijven verschillen van de oorspronkelijke situatie. Bij het bepalen van de beste zandwinstrategie spelen naast ecologie ook andere afwegingen mee – onder meer vanuit de ruimtelijke ordening. Ook de kosten en praktische haalbaarheid spelen mee. En wat betekent de zeespiegelstijging voor de zandwinstrategie in de komende decennia? De kennis uit het nu gepubliceerde onderzoek geeft meer houvast bij het bepalen van deze toekomstige zandwinstrategie.

Blotevoetenpad laat wandelaars klimaatbewuste stad ervaren

Ingenieurs- en adviesbureau Antea Group lanceert tijdens de Nijmeegse 4Daagse een Blotevoetenpad voor wandelaars. Op dit pad kunnen bezoekers zelf ervaren wat de impact is van de keuze van materialen op hittestress en waterberging in steden en dorpen.

Na de première van 18 tot en met 21 juli in Nijmegen, kan het pad wisselend op meer plaatsen in Nederland bewandeld worden.

Tijdens warme zomers draagt het grote aandeel van straatstenen, stoep- en terrastegels in de stedelijke omgeving bij aan de hittestress die mensen kunnen ervaren. Tegelijk vormt deze verstening tijdens hevige regenbuien de oorzaak van veel wateroverlast of zelfs overstromingen. Met klimaatadaptieve maatregelen en het vergroenen van de omgeving, kunnen de temperaturen in de stad worden verlaagd en kan water beter worden vastgehouden. Bovendien biedt de vergroening van de stad meer ruimte voor biodiversiteit om te gedijen, waardoor een harmonieus ecosysteem ontstaat.

Het Blotevoetenpad is speciaal ontworpen om mensen te laten beleven hoe belangrijk het is om klimaatadaptieve maatregelen te nemen. Met hun blote voeten voelen wandelaars wat het verschil is tussen een tuin met gras en een tuin met bestrating. Verschillende elementen langs het pad laten bezoekers kennismaken met toepassingen om de stad koeler en leefbaarder te maken. Ook kunnen zij de functie van groen en schaduw ervaren. Verder etaleert Antea Group slimme methoden om water vast te houden, van waterbuffers tot wadi's.

Drijvende plantjes zuiveren afvalwater het beste

Azolla en kroos, kleine drijvende waterplanten, helpen het beste bij het zuiveren van afvalwater, blijkt uit onderzoek van Lisanne Hendriks, ecoloog aan de Radboud Universiteit. De planten nemen stikstof en fosfor op uit afvalwater, waardoor het water een stuk schoner wordt. Die fosfor, net als andere schadelijke stoffen, kan vervolgens weer worden teruggewonnen en hergebruikt.

Het afvalwater dat op dit moment wordt geloosd in de natuur bevat volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW) te hoge concentraties schadelijke stoffen, zoals fosfor en stikstof. Daar moeten de waterschappen iets aan doen, maar conventionele technieken zijn heel duur of niet toereikend. Drie waterschappen zoeken een oplossing en Hendriks neemt deel aan een pilotproject (Aquafarm) waar nieuwe technieken worden getest. Hendriks: ‘Het is bekend dat planten een belangrijke rol kunnen spelen in het opschonen van water. We kijken met dit onderzoek welke planten goed werken en welke niet. En of we die opgenomen schadelijke stoffen terug kunnen winnen.’

Een mooie bijkomstigheid is dat de planten fosfor opnemen en dat die fosfor weer uit de planten gehaald kan worden. Fosfor is een eindig product, en we zullen het nodig blijven hebben voor bijvoorbeeld kunstmest.

Het onderzoek is nog niet klaar, maar de resultaten zijn veelbelovend. Hoe de planten precies geïntegreerd kunnen worden in het schoonmaakproces, is de volgende uitdaging.

Hittestress bij waterdieren in rivieren groter dan gedacht

Vlokreeften kunnen niet zo goed tegen hoge temperaturen van rivierwater als werd gedacht, helemaal niet als ze kouder water gewend zijn. Dat blijkt uit onderzoek van onder andere ecoloog Wilco Verberk aan de Radboud Universiteit.

Het onderzoek presenteert een nieuwe methode om hittetolerantie van dieren te meten, waarmee de koppeling tussen lab en de veldsituatie makkelijker kan worden gelegd

Verberk onderzocht daarom hoe goed vlokreeften het volhouden als ze langer dan die 1-2 uur in warm water zitten.

Dat een hogere temperatuur voor vlokreeften stressvol kan zijn, was duidelijk. Maar de hoogte is dus niet het enige wat ertoe doet, ontdekten de onderzoekers: hoe langer ze in hoge temperatuur zitten, hoe stressvoller het is. ‘Je kunt daarmee dus niet zeggen dat de hittetolerantie een bepaald aantal graden is, je moet ook rekening houden met de tijd en met de hoeveelheid zuurstof in het water. Dat kan met dit model, dat de overlevingskansen met echte data van Rijkswaterstaat berekent, inclusief fluctuaties in temperaturen en zuurstofgehalte.’

West-​Nederland krijgt zoetwater aangevoerd vanuit Lek en Amsterdam-​Rijnkanaal

De regen die nu af en toe valt, is lang niet voldoende om het watertekort in het westen van Nederland aan te vullen.

Om verzilting (zouter water) tegen te gaan, wordt daarom vanuit de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal (in Midden-Nederland) zoetwater aangevoerd naar West-Nederland.

Het inzetten van deze aanvoerroute is een gezamenlijk besluit van Rijkswaterstaat en de vier waterschappen Rijnland, De Stichtse Rijnlanden, Delfland en Schieland en de Krimpenerwaard.

Via deze zogeheten klimaatbestendige wateraanvoer (KWA) zorgen de waterschappen ervoor, dat in West-Nederland voldoende water beschikbaar is om wateren op peil te houden en dat er zoetwater is voor onder andere (agrarische) bedrijven die zoetwater nodig hebben. Hiervoor wordt water vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal en de Lek gepompt. Het water wordt via de Leidsche Rijn en de doorvoerroute door de Krimpenerwaard naar West-Nederland geleid.

Waterschap plaatst WaterQi© in Veldhuizerplas Utrecht

In de Veldhuizerplas in Utrecht komt jaarlijks blauwalg voor. Daarom start Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden een proef met de WaterQi©. Een innovatieve techniek om de waterkwaliteit te verbeteren. De WaterQi© wordt geplaatst in een zeecontainer nabij de Heldammersingel. De proef loopt van eind juni tot en met eind oktober 2023. Op 4 juli 2023 is de feestelijke opening op locatie.

Problemen met blauwalgen zijn complex en niet makkelijk aan te pakken. Nu willen het waterschap, de gemeente Utrecht en de provincie Utrecht dit toch proberen met de WaterQi©. In het apparaat zit een pomp die extra zuurstof in het water brengt via minuscuul kleine luchtbelletjes. Hierdoor komt het water in beweging en wordt het zuurstofrijke water verder verspreid. Dit stimuleert de natuurlijke zuiverende processen in het water. De afvalstoffen die hierbij vrijkomen worden afgevangen en verwijderd. Zo moet het water schoner en helderder worden met een kleinere kans op blauwalgen.

Elders in het land zijn er goede ervaringen opgedaan met de WaterQi©. De verwachting is dat het water in de plas schoner wordt. Dat gaan we goed monitoren. Het waterschap neemt maandelijks watermonsters om te kijken hoe de waterkwaliteit zich ontwikkelt.

Verontreinigde grond bij Waalstrandje in Nijmegen verwijderd

Bij een Waalstrandje vlakbij de brug Ooypoort in de Stadswaard bij Nijmegen is verontreinigde grond aangetroffen. Begin juli is de verontreinigde grond zoveel mogelijk afgegraven.

Tijdens de werkzaamheden bleek dat in de diepere laag nog restverontreiniging zit. Daarom is de grond afgedekt met worteldoek, schone klei en stortsteen. Hiermee is het strandje voor nu veiliggesteld.

Voor het vervolg is nader onderzoek nodig. Dit gaat Rijkswaterstaat na de zomer uitvoeren. Op basis van dit onderzoek worden aanvullende maatregelen bepaald.

De grond op het Waalstrandje is nu bedekt en geïsoleerd, en in overleg met de gemeente Nijmegen zijn de hekken weggehaald. Het strandje daarmee sinds vrijdagmiddag weer toegankelijk.

Het is niet bekend wie verantwoordelijk is voor de verontreiniging en hoe die daar terecht is gekomen.

Ploffen buitenhoofd Middensluis

Nieuwe Sluis Terneuzen 'ploft' op 11 en 12 juli 2023 de wand van het buitenhoofd van de Middensluis.

Tijdens de ploffen is het sluizencomplex in een straal van 300 m rond de ploflocatie niet toegankelijk. Het wegverkeer wordt tijdens het ploffen kort staande gehouden. Fietsers en voetgangers kunnen wel door. In de Oostsluis liggen tijdens de plof geen schepen.

De ploffen zorgen ervoor dat het beton van de wand scheurt. Men kan deze dan afbreken en opruimen. Met een kraan haalt Rijkswaterstaat de brokstukken uit het water.

Provinciale Staten akkoord met Damen als nieuwe vervoerder veerverbinding Maassluis-Rozenburg

Provinciale Staten van Zuid-Holland hebben ingestemd met het voorstel van het college van Gedeputeerde Staten om de tijdelijke exploitatie van een fiets-voetveer tussen Maassluis en Rozenburg te gunnen aan Damen.

 Per 10 juli zal deze vervoerder de verbinding exploiteren. Voorlopig werkt Damen nog samen met KRVE (fiets-voetveer) en RMC (bussen). Zodra meer bekend is over de mogelijkheid tot volledige inzet van het fiets-voetveer door Damen wordt dit direct gecommuniceerd via onze website.

Tijdens de vergadering is besloten 1 miljoen euro vrij te maken voor de aanschaf en reparatie van de autoveer Blankenburg. Dit is bedoeld om de autoveerverbinding tussen Maassluis en Rozenburg te herstellen. Hierover voert Damen gesprekken met de curator en belanghebbende partijen. Als Damen tot aanschaf kan overgaan, hebben zij 6-8 weken nodig voor de benodigde reparaties.

Provincie Zuid-Holland wil duidelijkheid over PFAS in zwemwater

Voor recreatieplas het Lammetjeswiel in Alblasserdam geeft de provincie Zuid Holland geen negatief zwemadvies. Het PFAS-gehalte in het water, dat het Waterschap Rivierenland sinds 2018 meet en sinds 2020 publiceert op zijn website, is door de jaren heen stabiel.

In 2020 heeft het RIVM uit deze gegevens geconcludeerd dat er geen gezondheidsrisico’s zijn voor zwemmen in het Lammetjeswiel. De berichtgeving door Zembla brengt daar voor ons nu geen verandering in.

De provincie vraagt RIVM wel om te komen tot een duidelijk advies voor PFAS in zwemwater in het algemeen. Dat ontbreekt tot nu toe. De provincie Zuid-Holland overlegt met het RIVM om de bewoners van de provincie nog meer duidelijkheid te kunnen geven. En liefst zo snel mogelijk, nu het zwemseizoen al gestart is. Zodra de provincie een advies van het RIVM heeft, gaat ze dat direct toepassen.

Inloopbijeenkomst voorlopig ontwerp Wijboschbroek

Waterschap Aa en Maas pakt samen met provincie Noord-Brabant de verdroging in natte natuurparel Wijboschbroek aan. De afgelopen maanden werkten we aan een voorlopig ontwerp met mogelijke maatregelen in het gebied. Voor belangstellenden houden we op woensdag 12 juli een inloopbijeenkomst in de Schaapskooi in Schijndel. Dan lichten we het voorlopig ontwerp toe en horen we graag of er aandachtspunten zijn.

De bijzondere natuur in Wijboschbroek is sterk afhankelijk van natte omstandigheden. Door een te lage grondwaterstand staan zeldzame planten zoals de zwartblauwe rapunzel, knikkend nagelkruid en éénbes onder grote druk. Met maatregelen willen we de waterhuishouding in het gebied verbeteren zodat de natuur zich kan herstellen.

De afgelopen maanden voerde men onder begeleiding van adviesbureau Sweco diverse onderzoeken uit om tot een schetsontwerp te komen. Men organiseerde werkateliers met specialisten op het gebied van ecologie, hydrologie, cultuurlandschap en landgebruik van de betrokken gebiedspartners.

Op woensdag 12 juli 2023 kunnen omwonenden en belangstellenden tussen 16.00 - 20.00 uur het voorlopig ontwerp Wijboschbroek komen bekijken in de Schaapskooi in Schijndel (Martemanshurk 12, 5482 WP Schijndel).

'Nederlandse dijken staan onder druk door droogte'

Door klimaatverandering worden we in Nederland steeds vaker geconfronteerd met weerextremen. Dat betekent vaker hevige regenval met een daarbij behorende hoge waterstand. Maar ook steeds langere periodes van droogte. Ook droogte heeft invloed op de waterveiligheid. Het zorgt namelijk voor scheurvorming in de dijken., zegt Leo Zwang, Directeur Waterveiligheid & Klimaatadaptatie bij Fugro.

Bij enorme droogte kunnen er basten ontstaan in het fundament van een dijk. Vanuit deze barsten volgt dan weer scheurvorming. De mate wordt bepaald door de kwaliteit van het materiaal waarmee een dijk is opgebouwd. Scheurvorming komt vaak voor op veenkades tijdens droge zomers. Veen wordt namelijk erg licht als het opdroogt.

Het is belangrijk dat dijkenbouwers nieuwe methoden ontwikkelen om de Nederlandse dijken te versterken. Door een bestendig materiaal als klei te gebruiken bij het opnieuw bouwen van de dijken kan dit effect beperkt worden. In een dijk van klei zullen niet zo snel scheuren ontstaan als bij veen. Ook het nat houden van dijken kan een tijdelijke oplossing zijn om scheurvorming te voorkomen.

Maar het belangrijkste voor waterveiligheid is preventie. Bij de bouw van dijken moet al rekening worden gehouden met de mogelijke gevolgen van klimaatverandering. Er moet daarom gezocht worden naar duurzame materialen die bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden. Ook de manier van ontwerpen is hierbij belangrijk.

Meer onderzoek

Staat van Ons Water: ministerie en waterschappen kijken samen vooruit

Halverwege juni organiseerde de Unie een webinar over de Staat van Ons Water 2022. Circa 80 bestuurders en secretarissen-directeuren van waterschappen waren aanwezig. Ook Liz van Duin, directeur Waterkwaliteit en Grote Wateren bij het ministerie van Infrastructuur en Water (IenW), en Kaspar Sonnemans, beleidsadviseur bij IenW bij blikten mee terug en vooruit.

Liz van Duin gaf onder meer aan dat er de laatste jaren veel meer middelen van het Deltafonds worden uitgegeven aan waterkwaliteit. Ook benoemde Van Duin het Impulsprogramma Kaderrichtlijn Water (KRW). En dat er een dashboard komt om te bekijken waarom de doelen van 2027 zo lastig te behalen zijn.

Het ministerie van IenW wil de mestwetgeving afstemmen op de Kaderrichtlijn Water. Hierin zet het ministerie concrete stappen en stuurt voor de zomer nog een brief naar de Tweede Kamer.

Een ander thema dat besproken werd was water en bodem sturend. En dan in het bijzonder het principe van niet afwentelen. Dit betekent niet op de volgende generatie (gewasbeschermingsmiddelen kunnen nog jaren in de grond achterblijven), niet op een andere regio (hoofdwater op een polder en visa versa), en publiek en privaat (bedrijventerreinuitbreiding bijvoorbeeld).

Juni warmste maand Waddenzeewater ooit

In de afgelopen zes zomers, zaten er maar liefst vijf met veel sterfte onder de kokkels in de Waddenzee. Die sterfte trad steeds enkele weken op nadat er bovengemiddeld hoge watertemperaturen werden geregistreerd.

Het NIOZ meet al sinds 1861 de temperatuur van het waddenwater. Sinds 2001 gebeurt dat zelfs om de tien minuten, waardoor een heel betrouwbaar daggemiddelde kan worden bepaald, ongeacht hoog- of laagwater. Nadat dit jaar een relatief warme winter en een aanvankelijk fris voorjaar kende, schoot de watertemperatuur in de Waddenzee halverwege juni ineens omhoog. Uiteindelijk werd juni de warmste Waddenzeewatermaand ooit gemeten in ruim 160 jaar. En er was ook een recordtemperatuur voor de week van 19 juni: meer dan 21 graden!

In de jaren met verhoogde sterfte van kokkels lagen de zomerse temperaturen van het waddenwater bij de steiger van het NIOZ ruim boven het langjarige gemiddelde. Ook dit jaar (de rode lijn) laat nu hoge gemiddelden zien. In juni 2023 was het water gemiddeld 18,501 graden Celsius.

Tussen 2018 en 2023 was alleen 2020 een gemiddeld jaar voor de kokkels. Alle andere zomers trad met name in de tweede helft van augustus veel sterfte op.

Zhengquan Zhou, promovendus aan het NIOZ en de Universiteit Utrecht, publiceerde onlangs de resultaten van experimenten met kokkels die hij in gevangenschap aan hoge temperaturen blootstelde. Daaruit bleek dat de schelpdieren pas vanaf vier weken na een experimentele verhoging van de temperatuur verhoogde sterfte lieten zien.

De onderzoekers houden de kokkels de komende weken nauwlettend in de gaten, na de record hoge temperaturen van juni.

Regio Utrecht stimuleert meer goederenvervoer over water

De gemeenten Nieuwegein, Stichtse Vecht en Utrecht, de provincie Utrecht en Parkmanagement Lage Weide gaan meer goederenvervoer over water stimuleren. Hiermee wil de regio drukke wegen ontlasten en een positieve bijdrage leveren aan het klimaat en schone lucht.

De wegen in Utrecht raken steeds voller. Met een groeiende stad wil nen daar niet meer logistieke bewegingen aan toevoegen. Op het water is nog ruimte genoeg, maar dat is niet altijd bekend bij bedrijven of ze weten nog niet hoe ze dat kunnen inzetten.

De ondertekenende partijen kijken daarom wat ondernemers en logistieke bedrijven nodig hebben om hun goederen meer via water in plaats van over de weg te vervoeren. Dit doen ze door eerst uit te zoeken welke goederen daarvoor geschikt zijn, ten tweede of het financieel haalbaar is en ten derde of het praktisch uitvoerbaar is. Op basis daarvan worden pilots gestart met als doel het uitgroeien naar een structurele, dagelijkse stroom van goederen over water.

Vervoer over water is niet nieuw voor de regio Utrecht. Horeca wordt in de stad Utrecht deels al via water beleverd en afval wordt opgehaald met schepen. Verder is in 2022 bijvoorbeeld het bouwafval en een deel van het materiaal voor de bouw van appartementen aan de Oudegracht via elektrische boten vervoerd. Deze ervaringen laten zien dat er veel voordelen zitten aan vervoer over water. Zo zijn voor genoemd bouwproject bijna 500 diesel voertuigbewegingen bespaard door 39 keer volledig elektrisch te varen. Dit bespaart bijna 6.000 kg aan CO2-uitstoot. Ook andere projecten laten grote winsten zien op het aantal bewegingen en CO2-uitstoot.