Grootste sternenkolonies Waddenzee op broedeiland in Eems

Sinds de aanleg in 2017 is vogeleiland Stern in de Eems uitgegroeid tot een belangrijk broedgebied voor trekvogels als de noordse stern en visdief. In 2022 broedden er 945 paar visdieven. Ook de noordse stern deed het goed met 144 broedparen. Daarmee herbergt het broedeiland voor beide soorten de grootste kolonies van de Waddenzee. Dit blijkt uit metingen van Sovon Vogelonderzoek Nederland in opdracht van de provincie Groningen. Het eiland is in beheer bij Natuurmonumenten, die het jaarlijks voorafgaand aan het broedseizoen geschikt maakt voor de broedende sterns.
 
Het broedeiland voor de kust van Bierum is nu een van de beste broedplekken in het Waddengebied. In 2022 broedde ruim 30 procent van alle visdieven en noordse sterns in de Wadden op het eiland Stern. In vergelijking met andere kolonies in het Waddengebied was het broedsucces van de visdief goed (gemiddeld ruim 1 jong per paar) en van de noordse sterns redelijk (gemiddeld 0,7 jong per paar).

In 2021 wist een vos het eiland in de loop van het broedseizoen te bereiken en veel jonge sterns te doden. Vanwege de grote impact op de kolonies bedreigde vogels heeft de provincie Groningen een ontheffing verleend voor bestrijding van vossen rond het broedeiland. Daarnaast is een verbeterd elektrisch raster geplaatst om de vos weg te houden van de eieren en kuikens. Dit lijkt effectief, want er zijn in 2022 geen vossensporen binnen de omheining aangetroffen. Wel wist een vos enkele keren de rand van het eiland te bereiken, maar nu zonder sternenkuikens te doden.

Met de aanleg van een nieuw, veilig broedeiland van 2 hectare werd een groot deel van de sterns uit de Eemshaven weggelokt. Vóór 2018 veroorzaakten de broedende vogels daar veel overlast op de bedrijventerreinen. Bovendien was het industrieterrein voor de vogels zelf ook allesbehalve veilig. Zo vlogen er jaarlijks sterns tegen de windmolens en hoogspanningslijnen. Het eiland is een van de maatregelen van het programma Eems-Dollard 2050 om de natuur in het gebied te herstellen. De afgelopen jaren wisten steeds meer wadvogels het broedeiland in de Eems te vinden. In 2022 broedden er vijftien vogelsoorten, waaronder de bedreigde bontbekplevier, noordse stern en visdief. De talrijkste broedvogel is de kokmeeuw met ruim 1500 paar. Lees hier het Sovon-rapport over broedeiland Stern.

Goed natuurbeheer is belangrijk om het broedeiland geschikt te houden voor sterns en plevieren. Sterns hebben een sterke voorkeur voor leefgebieden met een kale bodem, terwijl het eiland de afgelopen jaren steeds meer begroeid raakte. In 2022 heeft Natuurmonumenten daarom het eiland weer kaal gemaakt en voor het begin van dit broedseizoen verder geschikt gemaakt voor broedende sterns.

KWR en de HU bundelen krachten voor onderzoek en onderwijs in de watersector

Sinds kort is de samenwerking tussen wateronderzoeksinstituut KWR en de Hogeschool Utrecht geïntensiveerd. Het doel is elkaar te versterken op het gebied van toegepast wateronderzoek en de opleiding van professionals in de watersector.

De afgelopen jaren is er bij de HU binnen het lectoraat Innovative Testing in Life Sciences & Chemistry steeds meer aandacht gekomen voor het onderwerp water. De drinkwatersector wil ook in de toekomst Nederland blijven voorzien van veilig drinkwater, maar dit vraagt om aandacht voor onderwerpen als micro-organismen, medicijnresten, opkomende stoffen (zoals PFAS), microplastics en nanodeeltjes. Andere uitdagingen zijn het aantal en kwaliteit van de beschikbare bronnen en de zuivering van afvalwater.

Daarom is in sinds januari 2023 associate lector Roberta Hofman-Caris aangesteld. Zij is vanuit het KWR Water Research Institute gedetacheerd bij Hogeschool Utrecht. Het is de ambitie dat het onderwerp ‘water’ daarmee verder kan uitgroeien tot een volwaardige kenniskring.

De watersector is aan het vergrijzen, waardoor de komende jaren meer mensen met pensioen zullen gaan en er dringend nieuwe medewerkers nodig zijn. Het is daarom belangrijk jonge mensen te interesseren en te enthousiasmeren voor de watersector.

De integratie van onderwijs en onderzoek levert tal van voordelen op. De HU beschikt over uitgebreide onderzoeksfaciliteiten, die studenten de mogelijkheid geven om kennis te maken met de praktijk van de waterzuivering. Door deze samenwerking worden onderzoek, onderwijs en de beroepspraktijk verder met elkaar geïntegreerd. Studenten life sciences & chemistry kunnen zo kennis maken met de praktijk van waterzuivering. Een voorbeeld is het onderzoek van studenten van de HU naar een expansiekolom, een meetopstelling waarmee zwevende korrels worden onderzocht in waterprocessen. Zie ook onze HU story met Waternet.

Een nieuwe ontwikkeling aan de HU, geïnitieerd door Waternet, is de Hydrometer(soft)sensor, die later dit jaar in gebruik zal worden genomen. Deze installatie kan studenten meer gevoel geven bij wat er in een industrieel proces gebeurt; zaken waarvan de prestatie niet direct te zien is maar moet worden afgeleid op basis van natuurkundige wetten. De verwachtingen over de inzichten die experimenten hiermee opleveren zijn hooggespannen, zowel bij de HU als bij Waternet. Het geeft studenten de mogelijkheid om multidisciplinair samen te werken aan een gezamenlijke opgave.

Herbevolking met kwartmiljoen jonge palingen

In onder andere de Zuidelijke Randmeren en het Zwartemeer worden vrijdag 26 mei zo’n 250.000 jonge palingen uitgezet. Beroepsvissers zetten de piepkleine palinkjes uit om deze wateren te herbevolken en de palingstand te vergroten. Op de kade worden honderdduizenden zogenaamde pootaaltjes gewogen en geteld, waarna ze in de natuur worden vrijgelaten.

Stichting DUPAN nodigt u uit om bij het uitzetten van de jonge palingen aanwezig te zijn, tussen 13.00 en 15.00 uur in de haven van Huizen.

De jonge palingen die vrijdag worden uitgezet, zijn begin dit jaar als glasaaltjes opgevangen in de riviermondingen van Frankrijk. De piepkleine 0,3 gram wegende palinkjes waren sindsdien in een Nederlandse kwekerij in quarantaine om groter te worden en aan te sterken. De palinkjes wegen nu tussen de 3 en 7 gram en worden pootalen genoemd. In totaal worden er vrijdag zo’n 250.000 van deze pootalen uitgezet.

Voorafgaand aan de uitzet worden monsters van de honderdduizenden jonge palingen geteld, gewogen en gecontroleerd op gezondheid en kwaliteit.

Water en nitraat: de tijd dringt, Nederland dreigt deadline te missen

De aanwezigheid van nitraat in grondwaterwinningen voor drinkwaterproductie is een langjarig en hardnekkig probleem dat nog steeds niet is opgelost. Dit komt duidelijk naar voren in de factsheet 'De tijd dringt' over de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en nitraat, dat onderzoeksinstituut KWR in opdracht van Vewin heeft gemaakt.

De factsheet is de eerste in een serie over stofgroepen die in verband met de KRW-doelen voor drinkwaterbronnen met urgentie moeten worden aangepakt. De KRW schrijft voor dat uiterlijk in 2027 de kwaliteit van oppervlaktewater en grondwater op orde moet zijn. Nederland is verplicht om (grond)water dat bestemd is voor drinkwaterproductie zodanig te beschermen dat de kwaliteit ervan niet achteruitgaat, dat er wordt voldaan aan de waterkwaliteitsnormen én dat de zuiveringsinspanning voor de productie van drinkwater vermindert. Uit de factsheet blijkt dat Nederland de deadline voor het halen van de KRW-doelen in 2027 dreigt te gaan missen.

Specifiek voor het terugdringen van de nitraatuitspoeling bij 34 winlocaties voor drinkwaterproductie in Zuid- en Oost-Nederland is in 2017 een aanpak gestart die is vastgelegd in een bestuursovereenkomst. Doel is om in 2025 blijvend aan de nitraatnorm in het grondwater te voldoen. In een flink deel van de winningen kan het doel met de aanpak naar verwachting niet tijdig gehaald worden.

Uit de factsheet komt naar voren dat de drinkwaterdoelen onvoldoende worden meegenomen bij de verschillende onderdelen van de stikstofaanpak. Sinds 1991 voert Nederland beleid om het stikstofoverschot in de landbouw, en daarmee de nitraatuitspoeling, te verminderen. Dit beleid was aanvankelijk succesvol: het stikstofoverschot in de Nederlandse landbouw daalde vanaf eind jaren 1990 gestaag. Sinds 2010 is daar echter geen sprake meer van en lijkt het stikstofoverschot weer iets te stijgen. Vooral in de omgeving van de 34 grondwaterwinningen vereist het terugdringen van de nitraatuitspoeling extra inspanning, omdat de bodems daar van nature gevoelig zijn voor uitspoeling.

Overijssel kent ‘hardste’ kraanwater van Nederland

Overijssel heeft gemiddeld het ‘hardste’ kraanwater van Nederland. Dit komt naar voren uit een analyse van Saniweb op basis van cijfers van waterhardheid.nl. Met een provinciaal gemiddelde van 9,65 dH° blijft de provincie Groningen (9,35 dH°) en Noord-Holland (8 dH°) voor.

De sanitairspecialist deed onderzoek naar de waterhardheid per provincie in Nederland. De hardheid van ons drinkwater wordt bepaald op basis van de hoeveelheid kalk die erin zit. De waterhardheid wordt geduid in dH°. Hoe hoger dit getal, hoe harder het water in die provincie. Uit de analyse komt naar voren dat naast Overijssel, Groningen en Noord-Holland, ook in Noord-Brabant en Friesland de hardheid van het water boven het landelijk gemiddelde van 7,69 dH° ligt.

Het gemiddeld ‘zachtste’ water komt uit de kraan in Zuid-Holland (4,98 dH°) en Flevoland (6,25 dH°). Beide provincies liggen ruim onder het landelijk gemiddelde.

De waterhardheid verschilt per regio. Dit komt omdat de herkomst van het water anders is, zegt professor Jan Peter van der Hoek, specialist op het gebied van drinkwater. In West-Nederland komt ons drinkwater uit de grote rivieren. Dan weten we behoorlijk goed wat de hardheid in het water is. Wanneer drinkwater gewonnen wordt uit grondwater, kan het zelfs per postcode verschillen hoe hard het water is.

Kabeljauwen dol op kunstrif in windpark

Bij windpark Borssele 1&2 voor de Zeeuwse kust zijn kunstriffen aangelegd om de onderwaternatuur een boost te geven. Uit onderzoek van Wageningen Marine Research (WMR) blijkt dat kabeljauwen vaak te vinden zijn bij de kunstriffen en deze gebruiken als basis. Het gedrag van de kreeften laat een minder eenduidig beeld zien.

Het is belangrijk dat offshore windenergie en ecologie hand in hand gaan. Ørsted zet wereldwijd innovatieve biodiversiteitsprojecten op om te testen, ervaring op te doen en te leren. Dit draagt bij aan het realiseren van de ambitie om offshore windparken te bouwen die een netto-positieve impact hebben op biodiversiteit.

Via zenderonderzoek bestuderen WMR-onderzoekers het gedrag van kabeljauw en kreeft onder water. Beide soorten hebben een voorkeur voor hard substraat zoals kunstriffen in hun directe leefomgeving.

Opening zwemwater Fryslân met frisse duik

Met een frisse duik in de Langwarder Wielen gaf gedeputeerde Sietske Poepjes het startsein voor zwemmen in het Friese buitenwater. Dit gebeurde na een uitleg van gedeputeerde Douwe Hoogland over hoe zwemwateradviezen tot stand komen. Ieder jaar wijst de provincie Fryslân open zwemwaterlocaties aan. Dit jaar zijn het er 53.

In opdracht van de provincie controleren Wetterskip Fryslân en FUMO de zwemwaterlocaties in het zwemseizoen tussen 1 mei en 1 oktober. Wetterskip Fryslân meet  op 34 locaties de kwaliteit van het water, voor de overige 19 zwemwateren (IJsselmeer, Waddenzee en Noordzee) is Rijkswaterstaat verantwoordelijk. Om de twee weken nemen de medewerkers van het waterschap op een locatie watermonsters en meten ze of er bacteriën en blauwalgen in het water voorkomen, die ziektes kunnen veroorzaken. FUMO houdt toezicht op veiligheid en hygiëne.

Om meer duidelijkheid te geven in het soort waarschuwingen en klassen voor zwemwater presenteerde gedeputeerde Douwe Hoogland vanmorgen de infographic ‘Zwemmen in Buitenwater’.  Hierop staat afgebeeld wat er op de blauwe informatieborden bij de locaties kan staan, zoals een waarschuwing of een negatief zwemadvies en wat te doen bij die vermeldingen. De infographic is te vinden  op de websites van de provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, FUMO en social media. Via www.zwemwater.nl(externe link) of de zwemwaterapp kunnen zwemmers zien waar ze veilig in heel Nederland kunnen zwemmen.

Hetere zomers en extremer weer leveren meer kans op gezondheidsklachten die bij vervuild zwemwater kunnen horen. Zoals zwemmersjeuk, hoofdpijn, maag- en darmklachten. Betere meetmethoden kunnen dit gevaar eerder opsporen. Wetterskip Fryslân, FUMO en provincie Fryslân spannen zich samen in om de algemene waterkwaliteit in Fryslân te blijven verbeteren, zodat  het zwemplezier in het buitenwater groot blijft.

Rondje Anna’s Hoeve via vlonderpad

Het recreatiegebied Anna’s Hoeve, gelegen op de grens van Hilversum en Laren, krijgt een vlonderpad over de Bergvijver.

Een deel van Anna’s Hoeve, tussen de Bergvijver en de natuurbrug, wordt ingericht als rustgebied voor dieren en planten en is daardoor in de toekomst niet meer toegankelijk. Om te zorgen dat recreanten nog wel hun rondje Anna’s Hoeve kunnen lopen, legt de provincie Noord-Holland een vlonderpad aan over de vijver.

Begin mei starten de voorbereidende werkzaamheden gevolgd door de aanleg van een tijdelijke gronddam. Vanaf de gronddam worden met een heistelling heipalen geplaatst die nodig zijn voor het vlonderpad. De bovenzijde van het pad krijgt een afwerking met antislipribbels. Naar verwachting is het werk eind juli 2023 afgerond en kan het vlonderpad in gebruik worden genomen.

Tegelijkertijd met de werkzaamheden aan het vlonderpad vergroot de provincie de Bergvijver aan de zuidkant en worden er rondom natuurvriendelijke oevers aangelegd. Natuurvriendelijke oevers zorgen voor een geleidelijke overgang van land naar water. Ondiep water is een belangrijk leefgebied voor oever- en waterplanten, een paaiplaats voor vissen en het is aantrekkelijk voor insecten vogels en kleine zoogdieren. Door de natuurvriendelijk oevers komt er meer leven in en om het water en neemt de biodiversiteit in Anna’s Hoeve toe.

De aanleg van het vlonderpad en de ecologische oevers is onderdeel van het project Voltooiing Groene Schakel, een initiatief van provincie Noord-Holland, stichting Goois Natuurreservaat, de gemeenten Hilversum en Laren, ProRail en Rijkswaterstaat. Met de realisatie van het project ontstaat een groot, divers en aaneengesloten natuurgebied en neemt het leefgebied van plant- en diersoorten toe.

Elke druppel water optimaal benutten

Het watersysteem in Nederland staat door klimaatverandering, verontreinigingen en toenemend watergebruik steeds verder onder druk. In het programma AquaConnect werken onderzoekers met partners uit de watersector aan een slim en circulair watersysteem.

Ook de waterkwaliteit baart kopzorgen, onder meer door oprukkende verzilting, medicijnresten en industriële stoffen als PFAS. Kwantiteit en kwaliteit zijn altijd aan elkaar gelinkt, vertelt Nora Sutton, universitair hoofddocent Milieutechnologie bij Wageningen University & Research (WUR) en verbonden aan het Wagenings Instituut voor Milieu en Klimaatstudies (WIMEK). 'Wanneer water verontreinigd is, neemt ook de bruikbare en beschikbare hoeveelheid af. Je kunt deze vraagstukken dus niet los zien.'

Om de uitdagingen integraal aan te pakken zette WUR met andere kennisinstellingen, bedrijven en partners uit de watersector het programma AquaConnect op. Doel van het programma is het ontwerpen en implementeren van een toekomstig, klimaatrobuust watersysteem.

De verschillende onderdelen zijn verdeeld in vijf onderzoeksonderwerpen, ofwel werkpakketten: technologieën voor het modelleren van grondwaterstromen, risicobeoordeling van circulair watergebruik, technieken voor het zuiveren van afvalwater, governance voor de zoetwatervoorziening en, tot slot, het ontwerp van een slim waternetwerk.

Deel kademuur Tweede Haven Scheveningen sneller versterkt

De gemeente Den Haag repareert een deel van de kademuur in de Dr. Lelykade. De kade is in slechte staat. Er is geen gevaar voor instorting. De gemeente versterkt de bodem voor de veiligheid. Het werk duurt ongeveer 1 maand. De kade blijft open voor verkeer.

Het verstevigen van de kademuur en bodem stond al op de planning. De gemeente onderhoudt kademuren en bruggen in de stad. De werkzaamheden zijn onderdeel van het Meerjarenprogramma Kunstwerken (MJPK).

De gemeente start eerder met het onderhoud omdat er ruimte is gekomen tussen de kademuur en de waterbodem. Daardoor spoelt grond achter de kademuur weg. Hierdoor verzakt de straat en wordt de grond onder de kademuur minder stevig. De kademuur zelf is zo groot en zwaar dat deze niet zal breken.

De aannemer versterkt de kade met stalen matten (zinkstukken). Deze matten worden in elkaar gezet op het strandje bij de Hellingweg. De matten gaan dan met de boot naar de kade. Daar worden zij gevuld met zand en stenen waardoor ze naar de bodem zakken.

Als de matten op de bodem liggen, worden ze volgestort met beton. Na het versterken van de bodem worden de holle ruimtes achter de kademuur weer opgevuld met zand. Het werk gebeurt vanaf het water en met duikers. Het beton storten gebeurt vanaf de kade.

QR codes bij vispassages waarmee je filmpjes van vissen kunt bekijken

Stel een vis drukt op een knopje in een lift en gaat een verdieping hoger. Toekomstmuziek? Niet echt! Aa en Maas heeft namelijk meerdere vispassages in de vorm van een vislift. Ze hoeven alleen niet echt op een knopje te drukken. Binnenin zit een soort wenteltrap waarmee vissen naar boven zwemmen om de weg langs de stuw te vervolgen.

Ze hebben wel een zetje nodig. Bij alle vispassages staan of komen bordjes met een QR-code. Als je die scant, kun je meer info krijgen over de vislift. En je kunt filmpjes van vissen zien die gebruik maken van onze vispassages. Hoe leuk!

In elke vislift hangt namelijk een camera welke continu beelden maakt (als er wat voorbij komt zwemmen natuurlijk). Deze beelden worden via Artificial Intelligence (AI) gescand om zo het soort visje vast te stellen wat door de vislift zwemt.

'Extra maatregelen noodzakelijk voor goede waterkwaliteit'

De kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater in Nederland is onvoldoende. Bovendien wordt niet voldaan aan nationale en internationale voorschriften. Zo stelt de Europese Kaderrichtlijn Water normen voor 2027. Maar dat is vrijwel zeker niet meer haalbaar. Dat is schadelijk voor mens en natuur. Ook kunnen juridische procedures economische activiteiten belemmeren als niet aan de normen wordt voldaan. Het kabinet moet daarom met spoed extra maatregelen treffen. Dit beveelt de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) aan in zijn advies ‘Goed water goed geregeld’, dat is overhandigd aan minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat.

Voldoende water van een goede kwaliteit is vitaal voor gezondheid, natuur, drinkwatervoorziening, industrie en landbouw. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), sinds 2000 van kracht, schrijft voor dat alle wateren in Europa uiterlijk in 2027 aan de normen voldoen. Er is sindsdien veel gedaan, maar de doelen van de richtlijn zijn nog verre van gerealiseerd. Slechts een beperkt percentage van de Nederlandse wateren verkeert in een goede toestand. Zo overschreed in 2019 75% van de oppervlaktewateren de normen voor één of meer verontreinigende stoffen. En in 2020 was bij 90% van de oppervlaktewateren de biologische waterkwaliteit nog niet goed genoeg, vooral door een te hoge belasting met de meststoffen stikstof en fosfaat. Er is dus alle reden om vaart te maken.

Wanneer de KRW-doelen niet op tijd worden bereikt, kunnen economische activiteiten in Nederland – zowel in de landbouw als in de rest van de economie – stil komen te liggen. Bijvoorbeeld door een verbod van activiteiten waarbij sprake is van een lozing op het riool of het oppervlaktewater, of door het verbieden van de onttrekking van grondwater. Ook kan Nederland wanneer het niet aan zijn verplichtingen voldoet te maken krijgen met boetes vanuit de Europese Unie.

Verschillende bewindspersonen (voor water, landbouw, stikstof, ruimtelijke ordening en milieu) zijn verantwoordelijk voor het bereiken van goede waterkwaliteit. Maar naast het Rijk zijn ook provincies, gemeenten en waterschappen aan zet. Er zijn drie redenen waarom het halen van de KRW-doelen de afgelopen decennia niet is gelukt: een gebrek aan urgentiegevoel zowel bij deze overheden als in de samenleving, een te grote vrijblijvendheid bij de afspraken die overheden onderling hebben gemaakt en een gebrekkige beleidsinvulling en beleidsuitvoering.

De Rli doet een aantal aanbevelingen waarmee de doelen van de KRW alsnog wel gehaald moeten kunnen worden. Zo dienen de algemene regels voor meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en het lozen van gevaarlijke stoffen te worden aangescherpt. Ook moeten de waterschappen verplicht worden om rioolwaterzuiveringsinstallaties te verbeteren. Daarnaast adviseert de Rli om alle grond- en oppervlaktewateronttrekkingen vergunningplichtig te maken in gebieden waar risico op watertekort bestaat. Al die maatregelen moeten snel worden ingevoerd. Bovendien bepleit de Rli dat het effect op de waterkwaliteit van al het reeds voorgenomen beleid én van de in zijn advies voorgestelde maatregelen wordt doorgerekend. Mocht dat nodig blijken, dan moeten aanvullende maatregelen worden genomen.

College en bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel bekend

Waterschap Rijn en IJssel heeft binnen twee maanden na de waterschapsverkiezingen een nieuw bestuursakkoord en een nieuw college. Het college bestaat uit BBB, Water Natuurlijk, VVD en een vertegenwoordiging namens landbouwsector (LTO). Hoofdlijnen van het bestuursakkoord zijn dat het waterschap de komende vier jaar verder gaat werken aan een watersysteem dat voorbereid is op klimaatverandering, aan veilige sterke dijken, aan een betere waterkwaliteit en aan circulair en klimaatneutraal werken. Het hele bestuur wil het beleid samen met de inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en andere overheden in het gebied verder vormgeven. Deze partners zijn erg belangrijk voor de toekomst.  

Ook de personen die het college van het waterschap gaan vormen, zijn bekend. Dit zijn Dennis Wolsink (BBB), Antoinet Looman (Water Natuurlijk), Floor Wissing (VVD) en Peter Schrijver (namens landbouwsector/LTO). Zij vormen samen met de dijkgraaf Hein Pieper het college, ofwel dagelijks bestuur van het waterschap.  

In het bestuursakkoord staat welke richting het beleid op moet gaan en welke onderwerpen het waterschap de komende vier jaar gaat aanpakken. Dit is samen met alle partijen in het algemeen bestuur tot stand gekomen. Omdat de wereld om het waterschap heen snel verandert, hebben ze vooral de hoofdlijnen opgeschreven: wat ze willen bereiken in het gebied. De komende tijd bepaalt het hele bestuur samen hoe snel. Ook gaan ze regelmatig evalueren of de maatregelen wel het gewenste resultaat hebben. Zo kunnen ze het beleid van het waterschap goed en snel aanpassen aan nieuwe gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld nieuwe wetten vanuit Nederland of Europa.  

Afzinken Maasdeltatunnel uitgesteld voor verder onderzoek

De twee reservemomenten op 14 en 15 mei en 29 en op 30 mei 2023 voor het afzinken van het tweede tunneldeel van de Maasdeltatunnel worden uitgesteld. Zaterdag 29 april 2023 is de afzinkoperatie afgebroken, omdat er een kabel brak waarbij het tijdelijke kopschot van het tunneldeel beschadigd raakte.

Er is onderzoek nodig naar de oorzaak en dat kost meer tijd. Ook moet de schade aan het tijdelijke kopschot verder worden geïnspecteerd en hersteld. Wanneer de onderzoeksresultaten beschikbaar zijn, bepalen we wanneer de afzinkoperatie wordt voortgezet.

De Maasdeltatunnel is onderdeel van de Blankenburgverbinding. Deze nieuwe snelweg, de A24, verbindt de A20 bij Vlaardingen met de A15 bij Rozenburg.

Opening fietspad Afsluitdijk op 1 en 2 juli 2023

Op zaterdag 1 juli en zondag 2 juli 2023 opent Rijkswaterstaat het fietspad op de Afsluitdijk voor fietsers en wandelaars.

De tijdelijke openstelling is één van de maatregelen om fietsen en wandelen over de Afsluitdijk mogelijk te maken nu de werkzaamheden op de Afsluitdijk langer duren dan aanvankelijk werd gedacht.

Het fietspad is gesloten sinds 1 april 2019 vanwege de vernieuwing van de Afsluitdijk. Op 1 en 2 juli is het mogelijk om tussen 08.00 en 18.00 uur over de gehele Afsluitdijk te fietsen of te wandelen. Voor het eerst kunnen fietsers en wandelaars dat weekend gebruik maken van het nieuwe fietspad langs de Waddenzeezijde. Dit fietspad is gerealiseerd op initiatief van de regio.

Het openstellen van het fietspad tijdens de werkzaamheden is een complexe operatie. Ter hoogte van de spuicomplexen in Den Oever en Kornwerderzand werken we namelijk nog volop. Na de openstelling op 1 en 2 juli gaat het fietspad weer dicht vanwege de werkzaamheden aan de Afsluitdijk.

Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen officieel geopend

Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen is onlangs officieel geopend tijdens het Tenth International Symposium on Land Subsidence (TISOLS). TISOLS is een internationaal wetenschappelijk congres over bodemdaling.

Bodemdalingsexperts van over de hele wereld kwamen een week lang bij elkaar om te praten over de laatste inzichten en methodes op het gebied van bodemdaling. De laatste dag vond plaats in Gouda en stond in het teken van wetenschap en beleid bij elkaar brengen.

Kenniscentrum Bodemdalingen en Funderingen in sinds eind vorig jaar gevestigd in Arti Legi aan de Markt in Gouda. Daarmee heeft het prachtige gebouw een mooie functie gekregen. Dit nationale Kenniscentrum is een ‘bottom-up’ initiatief van landelijke organisaties en de overheden die actief zijn op deze onderwerpen.

Bodemdaling raakt miljoenen mensen alleen al in Nederland. Het is ontzettend belangrijk voor de toekomst dat we de kennis hierover bij elkaar brengen en toegankelijk maken. Alleen dan kunnen we op een goede manier leren omgaan met de gevolgen van bodemdaling.

De gevolgen van bodemdaling en funderingsproblemen voor de samenleving nemen steeds verder toe. Een miljoen woningeigenaren kan te maken krijgen met funderingsproblemen, overheden krijgen te maken met stijgende kosten voor onderhoud aan de infrastructuur en bodemdaling in de veenweidegebieden zorgt voor een flinke bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen. Er wordt al hard gewerkt aan oplossingen voor deze problemen, maar deze kennis bereikt nog onvoldoende mensen. Daarom is het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen opgericht. De thema’s van het Kenniscentrum zijn onmisbaar en ondersteunend voor de realisatie en versnelling van diverse Rijksprogramma’s zoals de opgaven rondom woningbouw, klimaatverandering en energietransitie.

Onderzoeken naar het riviergebied van de Maas

Na de overstromingen in de zomer van 2021 startten Nederland, België en Duitsland onderzoeken om het riviergebied van de Maas beter in kaart te brengen.

Onderzoeken, daarom draait het om bij EM Flood Resillience. Het KNMI en Rijkswaterstaatcollega’s doen met Deltares onderzoek naar alle typen neerslagen en hoogwaters die kunnen voorkomen op de hoofdrivier en zijrivieren van de Maas. Dat is nodig omdat de bestaande modellen het zomerhoogtewater niet konden verklaren.

Bij morfologie gaat het om de invloed die het zomerhoogwater heeft gehad op de ligging van de (onder)waterbodem. Op de zandbodem van de Maas ligt een dunne, beschermende laag grind. Door hoogwater kan die grindlaag wegspoelen.

Enerzijds kunnen daardoor in de bodem grote erosiegaten ontstaan die nabijgelegen waterkeringen instabiel kunnen maken. Anderzijds kan zand aanslibben en de rivier opstuwen, waardoor het waterpeil op sommige plekken hoger wordt.

Ook ecologisch heeft het zomerhoogwater voor veranderingen in en rondom de rivier gezorgd. Met name in de Grensmaas. Adviseur waterkwaliteit & ecologie Martijn Antheunisse (Zuid-Nederland) werkt samen met het Belgische Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek aan een ecologisch onderzoek.

De eerste resultaten in het onderzoek waaraan Antheunisse meewerkt druppelen al binnen. Bijvoorbeeld over waterplanten die bij overstromingen in hun zomerse bloeiperiode met wortel en al uit de bodem gerukt kunnen worden.

Uit de eerste data komt naar voren dat er in het jaar na de overstromingen veel minder waterplanten stonden. Een afname van zo’n 50 procent.

Quickscan over massale toename mosdiertjes op Nederlandse stranden

 
Onderzoeker Reinier Nauta (Wageningen Marine Research) bood 30 maart het eerste exemplaar van de quickscan "Mosdiertjes op het strand van Nederland: bronnen, soorten en handelingsperspectieven" aan Theo Faber, wethouder van Ameland en aan Jacco Knape, wethouder van Katwijk, aan.

Aanleiding voor het laten schrijven van de quickscan in opdracht van de Waddenacademie was de massale stranding van mosdiertjes in de zomer van 2021 en 2022 op het strand van verschillende kustgemeenten, in het bijzonder op Ameland en bij Katwijk aan Zee. De strandingen leidden vooral tot hinder in de recreatiesector, want het strand werd moeilijk begaanbaar, het veroorzaakte in sommige gevallen gevaarlijke situaties en bovenal stonk de rottende massa.

Uit de quickscan wordt duidelijk dat de oorsprong van de massa’s mosdiertjes moeilijk te achterhalen is. De mosdiertjes verplaatsen zich in westelijke richting, waarbij de stroming en lokale omstandigheden tot uitzonderlijk grote ophoping leidde bij Ameland en Katwijk.

Ook weten we uit DNA-analyses dat er in Europa twee aparte soorten mosdiertjes voorkomen, die aan de hand van hun morfologie in het verleden beide gedetermineerd zijn als E. pilosa. Van een van deze twee soorten zijn alleen kolonies in Europa bekend, terwijl van de andere soort ook kolonies bekend zijn van bijvoorbeeld de Amerikaanse kust. Reinier Nauta: “Deze laatste soort, een exoot lijkt zich nu langs de volledige Nederlandse kust te hebben gevestigd en de problemen te veroorzaken”.

Of er in de toekomst nog steeds mosdiertjes in deze hoeveelheden aan zullen spoelen valt niet met zekerheid te zeggen. Op de kortere termijn is het opruimen van de mosdiertjes van de stranden een zeer effectieve, doch arbeidsintensieve  aanpak. Ook is het de overweging waard om te kijken naar de mogelijkheid om de mosdiertjes weg te vissen en aan te landen. Dit voorkomt overlast op het strand en biedt daarmee een mogelijke verlichting voor de recreatieve sector.      

Voor de langere termijn kan er overwogen worden om te kijken naar toepassingsmogelijkheden van de aangespoelde biomassa, want het materiaal bestaat voor een aanzienlijk deel uit chitine. Deze polysacharide wordt onder meer gebruikt als bodemsupplement in de agricultuur. Daarnaast kan het materiaal worden omgezet tot een grondstof voor andere producten zoals verf, coatings, bioplastics en waterzuivering.

Rli brengt advies uit over beleidsaanpak Kaderrichtlijn Water

Op 11 mei 2023 brengt de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) zijn advies ‘Goed water goed geregeld’ uit. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft als doel dat uiterlijk in 2027 al het water in de Europese Unie wordt beschermd.

Hoewel er al veel is bereikt, staan de kwaliteit en kwantiteit van het oppervlakte- en grondwater in Nederland onder druk en zijn de KRW-doelen nog buiten bereik. Problemen die dringend moeten worden aangepakt betreffen de hydromorfologie (rivierdynamiek en oeverkenmerken en dergelijke), de concentraties van nutriënten en chemische stoffen in het grond- en oppervlaktewater, en het tekort aan water in droge perioden. Voldoende water van goede kwaliteit is belangrijk voor de gezondheid, de natuur en de drinkwaterproductie, de (levensmiddelen)industrie en de landbouw.

Daar komt bij dat het niet op tijd bereiken van de KRW-doelen kan betekenen dat tal van activiteiten in Nederland – zowel in de landbouw als in de rest van de economie – noodgedwongen stil komen te liggen, net zoals is gebeurd in het stikstofdossier. Denk daarbij aan een verbod op het opstarten, uitbreiden of doorzetten van activiteiten waarbij sprake is van lozingen op het riool of het oppervlaktewater of van onttrekking van grondwater voor bemaling of beregening.

Ook bestaat het risico dat Nederland, wanneer het de KRW-doelen niet haalt, te maken krijgt met boetes vanuit de Europese Unie. Er is dus alle reden om vaart te maken. De raad doet in zijn advies aanbevelingen voor een aanscherping van het Nederlandse KRW-beleid. De raad overhandigt het advies op 11 mei om 16:45 uur aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat. Het advies wordt ook aangeboden aan de staatssecretaris van IenW, de minister van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit, de minister voor Natuur en Stikstof en de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

Gelderland werkt aan verbeterde grondwaterkwaliteit

In de 40 grondwaterbeschermingsgebieden (waar water wordt gewonnen voor drinkwater) meet Gelderland regelmatig de kwaliteit van het grondwater. De nieuwste meetgegevens laten zien dat in verschillende gebieden de kwaliteit van het water afneemt. Ingezette maatregelen hebben nog niet het gewenste effect.

Uit onderzoek blijkt dat de (grondwater)kwaliteit bij 16 grondwaterbeschermingsgebieden niet goed is. Dat geldt ook voor 30 grondwaterafhankelijke beken. De samenstelling van het ondergrondse water staat onder druk. Dit komt bijvoorbeeld door droogte, rioolwatersystemen, Duits rivierwater en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Rekenkamer Oost-Nederland heeft, n.a.v. het rapport Drinkwaterbronnen grondig beschermd, aanbevolen om met aanvullende regels te komen. Om zo de grondwaterkwaliteit te borgen.

Grondwater moet van goede kwaliteit zijn. Gelderland wil verdere achteruitgang voorkomen.

Inmiddels is ook de mestregelgeving veranderd. Begin 2023 verviel namelijk de EU-toestemming om meer mest uit te rijden (derogatie)..Agrariërs kunnen overwegen daarom om andere gewassen te laten groeien op grasland. Maar andere landbouwproducten hebben mogelijk meer gewasbeschermingsmiddelen nodig. En die kunnen de grondwaterkwaliteit verslechteren. Gelderland wil hierover in gesprek met boeren en agrarische bedrijven binnen grondwaterbeschermingsgebieden. En hun vragen om hierin mee te denken. Het is immers een onderwerp wat ongeveer 220 bedrijven aangaat.

Wageningen University & Research (de WUR) doet onderzoek naar maatregelen die de kwaliteit van grondwaterafhankelijke beken moet verbeteren. Na de zomer komt de WUR met haar aanbevelingen.

151 Noord-Hollandse zwemlocaties in open water

Het zwemseizoen voor zwemmen in open water start op 1 mei. Er zijn 151 zwemlocaties aangewezen in Noord-Holland. Het zwemseizoen eindigt op 1 oktober.

Ieder jaar wijst de provincie zwemlocaties aan voor zwemmen in oppervlaktewater. Dat is een wettelijke verplichting. Bij het aanwijzen van deze locaties wordt rekening gehouden met het aantal zwemmers, de waterkwaliteit en de bereikbaarheid en veiligheid van de locaties.

Ten opzichte van 2022 is de locatie Sloterstrand in Amsterdam van de lijst afgevoerd en is Zwemsteiger Nieuwe Meer in Amsterdam toegevoegd. Het Sloterstrand is van de lijst gehaald, omdat het kwaliteitsoordeel voor deze locatie voor een vijfde jaar op rij slecht is.

Informatie over de afzonderlijke zwemlocaties is te vinden op www.zwemwater.nl. De zwemwaterlocaties in Noord-Holland zijn te herkennen aan een blauw informatiebord van de provincie Noord-Holland.

Tel de libel-actie tijdens Week van Ons Water

De waterkwaliteit in Nederland moet verbeteren om aan Europese Europese richtlijnen te voldoen. Een groep natuurorganisaties, wetenschappers en waterbeheerders roept alle Nederlanders op om vanaf de Week van Ons Water (1 t/m 14 mei) libellen te tellen en zo te onderzoeken wat de invloed van de waterkwaliteit is op de verspreiding van libellen.

De actie ‘Tel de libel’ met Waterdiertjes.nl wordt gelanceerd tijdens De Week van Ons Water. Tijdens deze “week” kun je van 1 t/m 14 mei deelnemen aan allerlei wateractiviteiten door het hele land.  De Week van Ons Water is een initiatief  van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, waterschappen, provincies, gemeenten, drinkwaterbedrijven en Rijkswaterstaat. Deze organisaties willen dat iedereen weet hoe bij-zonder water is. Dit doen zij door te laten zien hoe er gezorgd wordt voor het water in Nederland. Tijdens de Week van Ons Water leren mensen wat ze zelf kunnen doen bij overstromingen, wateroverlast en droogte en hoe ze kunnen helpen om het water schoon te houden.

Waterdiertjes.nl is een burgerwetenschap initiatief van onder meer Wageningen Universiteit en een grote groep waterbeheerders en natuurorganisaties. Vrijwilligers gebruiken de webapp Waterdiertjes.nl al jaren om de waterdiertjes die ze gevangen hebben door te geven. Dit jaar met als campagnethema ‘Tel de libel’.
Europese richtlijnen te voldoen. Een groep natuurorganisaties, wetenschappers en waterbeheerders roept alle Nederlanders op om vanaf de Week van Ons Water (1 t/m 14 mei) libellen te tellen en zo te onderzoeken wat de invloed van de waterkwaliteit is op de verspreiding van libellen.

De actie ‘Tel de libel’ met Waterdiertjes.nl wordt gelanceerd tijdens De Week van Ons Water. Tijdens deze “week” kun je van 1 t/m 14 mei deelnemen aan allerlei wateractiviteiten door het hele land.  De Week van Ons Water is een initiatief  van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, waterschappen, provincies, gemeenten, drinkwaterbedrijven en Rijkswaterstaat. Deze organisaties willen dat iedereen weet hoe bij-zonder water is. Dit doen zij door te laten zien hoe er gezorgd wordt voor het water in Nederland. Tijdens de Week van Ons Water leren mensen wat ze zelf kunnen doen bij overstromingen, wateroverlast en droogte en hoe ze kunnen helpen om het water schoon te houden.

Waterdiertjes.nl is een burgerwetenschap initiatief van onder meer Wageningen Universiteit en een grote groep waterbeheerders en natuurorganisaties. Vrijwilligers gebruiken de webapp Waterdiertjes.nl al jaren om de waterdiertjes die ze gevangen hebben door te geven. Dit jaar met als campagnethema ‘Tel de libel’. 

Foto Envato Stock Images