Frituurvet brengt schade aan riool rond oud en nieuw

Na het bakken van oliebollen tijdens Oud en Nieuw, verschijnt bij bijna 4 op de 10 Nederlanders het gebruikte frituurvet nog in de gootsteen of wc. Dat blijkt uit publieksonderzoek van de waterschappen. Oliebollenvet veroorzaakt grote problemen in leidingen en bij rioolwaterzuiveringen. De zuivering en afvoer van dit vet kost de waterschappen jaarlijks enkele miljoenen euro’s.

Wanneer frituurvet door de gootsteen wordt gespoeld, gaat het vet stollen en aan de binnenkant van leidingen zitten. Dit kan zorgen voor verstoppingen bij mensen thuis en op rioolwaterzuiveringen. Bij een verstopping thuis moet al snel een loodgieter gebeld worden. Waterschappen moeten vaak speciale bedrijven inhuren die het vet verwijderen uit de persleidingen en gemalen.

De zuivering en afvoer van oliebollenvet kost de waterschappen jaarlijks enkele miljoenen euro’s. De getallen verschillen per regio, maar een waterschap kan hier jaarlijks wel 2 ton aan kwijt zijn. Deze kosten worden via de waterschapsbelasting uiteindelijk door inwoners betaald.

Uit onderzoek van de waterschappen blijkt dat 1 op de 5 Nederlanders meer zou willen bijdragen aan schoon water. Een goed voornemen voor het nieuwe jaar zou kunnen zijn om gebruikt frituurvet in een (oude) verpakking in te leveren bij de hiervoor bestemde recyclepunten . Zo worden niet alleen verstoppingen op de rioolwaterzuiveringen voorkomen, ook kan van gebruikt frituurvet biobrandstof gemaakt worden, een vorm van groene energie.

Het Nederlandse kustsysteem toekomstbestendig maken

Om betere voorspellingen te kunnen maken gaat een groot consortium onder leiding van de Universiteit Utrecht de komende zes jaar modellen en tools ontwikkelen. Onlangs werd bekend gemaakt dat hun project WadSED vanuit financieringsinstrument Perspectief van NWO 2.8 miljoen euro krijgt toegekend.

Om het systeem beter te begrijpen moeten we patronen gaan herkennen en meten in de huidige datasets. Bijvoorbeeld patronen van verplaatsende geulen en zandbanken. Daarmee kunnen we een nieuw model bouwen voor voorspellingen, dat is te gebruiken door zowel managers als door wetenschappers. Fundamentelere wetenschap krijg je niet, en tegelijkertijd heeft het project direct impact: hoe gaaf is dat?

Als het project klaar is, hoopt het consortium dat we slimmer omgaan met zand en slib in het huidige beheer van de vaarwegen, waardoor onze kust veiliger blijft als de zeespiegel gaat stijgen, en de natuur daarbij gezond blijft. Beleidsmakers worden voorzien van handvaten voor effecten van ingrepen en van klimaatverandering.

Volgende stap aanpak bodemdaling in polders

Melkveehouders in de Vlietpolder, Blauwe Polder en Waterloospolder gaan samen met de provincie Zuid-Holland, het Hoogheemraadschap van Rijnland, gemeente Kaag en Braassem, coöperatie De Groene Klaver en LTO Noord een plan maken om bodemdaling tegen te gaan.

Daarnaast kijken zij ook naar mogelijkheden om hun bedrijfsvoering te verduurzamen. Vertegenwoordigers van deze partijen hebben hiervoor een intentieovereenkomst getekend tijdens een bijeenkomst op 1 december.

Het afgelopen jaar heeft Rijnland samen met ongeveer 20 boeren uit deze polders al een eerste verkenning uitgevoerd naar mogelijke maatregelen. Dat bleek positief, vandaar dat zij de plannen nu verder willen uitwerken. Dit moet uiteindelijk leiden tot concrete afspraken over maatregelen die kunnen worden uitgevoerd, zoals de aanleg van waterinfiltratiesystemen.

Deze polders in Kaag en Braassem bestaan grotendeels uit veen. Bij droogte of door bemaling klinkt het veen in, waarbij onder meer CO2 vrijkomt. In het Klimaatakkoord is afgesproken deze uitstoot uit het veen fors te verminderen. Een van de maatregelen hiervoor is de aanleg van waterinfiltratiesystemen. In droge periodes houden zij de veengrond nat waardoor minder CO2 vrijkomt. In extreem natte periodes kunnen zij het water ook afvoeren.

35 jaar beheer en onderzoek van de Drentsche Aa in beeld gebracht

Toen het Drents provinciaal bestuur in de jaren 60 van de vorige eeuw besloot om natuur en landschap van het beekdal van de Drentsche Aa te beschermen, kwam er een ontwikkeling op gang die leidde tot het huidige Nationaal Park en Natura 2000-gebied Drentsche Aa.

Dit gebied is tegenwoordig tot ver over onze landsgrenzen bekend vanwege de unieke natuur die er te vinden in. Om die natuur te behouden is uitgekiend beheer essentieel, en waar nodig ook een op natuur gerichte inrichting. Wat hebben al die activiteiten opgeleverd?

De provincie heeft professionals Henk Everts, Ab Grootjans, Jan Bakker en Piet Schipper gevraagd om de ontwikkeling van de natuur in de afgelopen decennia te evalueren.

Hun bevindingen tonen aan dat alle inzet van provincie, beheerders, waterschap en anderen heeft geleid tot flinke vooruitgang. Zo is bijvoorbeeld een heel zeldzaam natuurtype ontstaan, het kalkmoeras. Hier hebben zich tot de verbeelding sprekende plantensoorten gevestigd zoals parnassia, moeraswespenorchis en groenknolorchis. Het blijkt dat vernatting met water van goede kwaliteit echt helpt om karakteristieke natuur te herstellen. Waar de onderzoekers ook erg over te spreken zijn is het herstel van de zogenaamde blauwgraslanden en heischrale graslanden in het Eexterveld.

Stedin en Evides vervangen kabels in Delft

Gemeente Delft, netbeheerder Stedin en Evides Waterbedrijf werken de komende jaren intensief samen om kabels en leidingen in de ondergrond van de Delftse binnenstad te vervangen.

Doel van de samenwerking is om overlast voor bewoners, ondernemers en bezoekers te beperken, de binnenstad bereikbaar te houden en efficiënt gebruik te maken van financiële middelen en technisch personeel.

Stedin vernieuwt vóór 2028 alle oude brosse gasleidingen om het gasnet klaar te maken voor de toekomst. Evides vervangt in totaal 15 kilometer aan oude drinkwaterleidingen.

Bewoners en ondernemers in de binnenstad ontvangen van de nutsbedrijven tijdig bericht over geplande werkzaamheden. Bewoners met vragen kunnen bij een centraal aanspreekpunt terecht.

Uitvoerder BAM Infra is in oktober gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor de eerste fase (Achterom, Lange Geer, Breestraat). Eerst worden de hoofdleidingen voor gas en water vervangen. Daarna sluit de uitvoerder de nieuwe hoofdleidingen aan op de aansluitingen van woningen en/of panden. Tenslotte legt de gemeente de drainage aan. Dit is nodig om het grondwaterpeil in de binnenstad beter te reguleren. De werkzaamheden moeten in 2028 gereed zijn.

Hoger grondwaterpeil eerste stap naar beperken funderingsschade

Een hoger grondwaterpeil kan een belangrijke bijdrage leveren aan het beperken van funderingsschade. Daarom zijn Vereniging Eigen Huis, Aedes, het Verbond van Verzekeraars, het KCAF en de Nederlandse Vereniging van Banken positief over het voornemen van het kabinet om met name in veenweidegebieden de grondwaterstand te verhogen. Deze maatregel is eerder door deze partijen bepleit.

Minister Harbers (I&W) schrijft de Tweede Kamer dat de bodem van ons land ’het fundament is van onze huizen’ en dat het daarom van groot belang is om de voortdurende bodemdaling in veengebieden terug te dringen. Hiermee kan toekomstige funderingsschade worden beperkt. De minister wil het verhogen van de grondwaterstand per gebied laten bepalen door de provincies en waterschappen, in samenspraak met de agrarische sector en andere betrokken partijen.

De coalitie aanpak funderingsschade dringt aan op een stevige regierol van de rijksoverheid om te voorkomen dat tegengestelde belangen in het regionaal overleg tot vertraging of zelfs verlamming leiden. Een goede, doordachte aanpak beperkt zich niet tot het grondwaterbeheer, ook funderingsschade door toenemende droogte in kleigebieden en door bacterieaantasting van houten funderingen moeten in de beleidsplannen worden opgenomen. De coalitie biedt aan om de opgebouwde expertise en kennis met alle partijen te delen.

De schade aan funderingen van woningen en gebouwen kan bij ongewijzigd beleid oplopen tot 60 miljard euro. Alleen al in veenweidegebieden met een zogenoemde slappe bodem gaat het naar schatting om 16 miljard euro aan noodzakelijk funderingsherstel. Vele honderdduizenden woningen lopen een aanzienlijk risico hierdoor te worden getroffen.

Eerste stap gezet in ophogen Galgeplaat en omliggende platen in Oosterschelde

Op 8 december 2022 tekenden Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland en Natuurmonumenten een samenwerkingsovereenkomst om de planuitwerking te starten voor het ophogen van de Galgeplaat in het Nationaal Park Oosterschelde.

Door zandhonger en toekomstige zeespiegelstijging worden de zandplaten in de Oosterschelde kleiner en de omliggende geulen ondieper. Hierdoor staat een belangrijk leefgebied van vogels en zeehonden onder druk. Om ervoor te zorgen dat de Galgeplaat en de omliggende platen ook in de toekomst voedsel zullen verschaffen voor vogels en rustgebied voor zeehonden kan blijven, is een zandsuppletie nodig.

In de planuitwerkingsfase onderzoekt men onder andere het bodemleven, de sterkte en stabiliteit van de Galgeplaat en de omliggende zandplaten en ontwerpen we verschillende mogelijkheden voor de suppletie.

De planuitwerkingsfase loopt tot en met 2024 en vormt de basis voor de uitvoering. We verwachten dat de uiteindelijke zandsuppletie van de Galgeplaat en de omliggende platen in het oostelijk deel van Nationaal Park Oosterschelde plaatsvindt in de periode 2026-2027.

Door de aanleg van de Oosterscheldekering is de dynamiek in de Oosterschelde veranderd. De snelheid waarmee het water in en uit de Oosterschelde stroomt is sterk afgenomen.

Met name tijdens stormen wordt zand van de zandplaten afgeslagen. Maar door de geringe dynamiek is het getij niet meer in staat om het zand terug op de platen, slikken en schorren te brengen. Beetje bij beetje kalven de zandplaten af. Dat noemen we zandhonger.

Nederland moet beter worden voorbereid op extreme neerslag

Vergroot het bewustzijn dat ernstige wateroverlast ook in Nederland kan voorkomen. Geef mensen handelingsperspectief specifiek gericht op waar ze wonen. Kijk naar een groter gebied voor het treffen van maatregelen. Dit zijn drie van de aanbevelingen van de Beleidstafel wateroverlast en hoogwater, die was opgericht naar aanleiding van de overstromingen in Limburg in juli 2021.

Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) neemt alle aanbevelingen over en stuurde het eindadvies ‘Voorkomen kan niet, voorbereiden wél’ naar de Tweede Kamer.

De beleidstafel heeft onderzocht hoe inwoners, bedrijven en overheden beter bewust kunnen worden dat extreem weer ook in Nederland kan gebeuren, met wateroverlast of overstromingen tot gevolg. De tafel raadt aan om de communicatie te specificeren per doelgroep en per situatie, dus bijvoorbeeld voor mensen die dicht bij een beek wonen of akkerbouwers die gewassen telen in de uitwaarden.

Waterschappen en gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering van deze aanbeveling. Het ministerie geeft ondersteuning, bijvoorbeeld via het platform Ons Water. Dit platform maakt een toolbox die per doelgroep handvatten geeft: waar loopt hun gebied tegenaan, hoe kunnen ze voorzorgsmaatregelen nemen en wat kunnen ze doen bij wateroverlast?

Daarnaast gaat het ministerie onderzoeken of er een waterlabel kan worden toegevoegd bij de aankoop van een huis. Dit is vergelijkbaar met het energielabel en zal meer informatie geven over hoe groot de risico’s voor een woning of gebouw zijn om te worden getroffen door wateroverlast of overstroming.

Tot slot werken Rijk en waterschappen aan betere informatie voor burgers en bedrijven, zodat zij een betere voorspelling krijgen hoe hoog het water komt, wat dat voor hen betekent en wat ze kunnen doen in geval van een noodsituatie. Zo werkt Rijkswaterstaat aan het beteren van informatiedeling naar veiligheidsregio’s, waterschappen en sectoren zoals scheepvaart en drinkwaterbedrijven. Door die betere informatiedeling kunnen veiligheidsregio’s burgers beter informeren in geval van een crisis.

Renovatie slibvergistingstoren afvalwaterzuivering Haarlem Waarderpolder afgerond

Het afgelopen jaar is één van de drie slibvergistingstoren van de afvalwaterzuivering Haarlem Waarderpolder gerenoveerd. Eerder is ook al een toren gerenoveerd. In deze torens wordt slib, het restproduct wat overblijft na het zuiveren van afvalwater, vergist tot biogas. Dat wordt vervolgens weer ingezet voor elektriciteit en warmte.

Op donderdag 15 december is de renovatie van de slibvergistingstoren opgeleverd. Rijnland en bouwpartner ADS Groep kwamen bij elkaar op de zuivering om dit oplevermoment te vieren.

De renovatie is uitgevoerd om het proces van slibverwerking en biogasproductie ook in de toekomst goed te laten verlopen. Hoogheemraad Bas Knapp: ’Rijnland werkt komende jaren aan het verbeteren en uitbreiden van het zuiveringsproces op de zuivering in Haarlem Waarderpolder. Dit is nodig om te voldoen aan de nieuwe eisen voor waterkwaliteit en de groei van het aantal inwoners en bedrijven in de regio. Ik ben trots dat we vandaag weer een stap vooruit zetten met de oplevering van de gerenoveerde slibvergistingstoren.'

De renovatie bestond uit meerdere werkzaamheden op het terrein van de afvalwaterzuivering. Zo zijn er onder andere onderdelen vervangen die belangrijk zijn om de verspreiding van geur te voorkomen. Gedurende de werkzaamheden werd het slib nog steeds verwerkt via de andere twee slibvergistingstorens op het terrein. Dankzij de goede samenwerking met bouwpartner ASD Groep zijn de werkzaamheden binnen planning en budget afgerond.

De afvalwaterzuivering Haarlem Waarderpolder is één van de negentien zuiveringen van het hoogheemraadschap van Rijnland. Hier zuivert Rijnland afvalwater van zo’n 224.000 huishoudens en bedrijven uit Haarlem, Spaa

Verkenningsfase extra waterberging De Onlanden afgerond

Waterschap Noorderzijlvest wil extra waterberging in De Onlanden realiseren om zo wateroverlast in de regio zoveel mogelijk te voorkomen. Hiervoor is in maart de projectprocedure gestart door het bevoegd gezag; Gedeputeerde Staten van de provincie Drenthe.

In maart van dit jaar startte de provincie Drenthe op verzoek van het waterschap de procedure voor de extra waterberging in De Onlanden. In dit natuurgebied wordt bij heftige neerslag nu ook al water opgevangen. Klimaatscenario’s voorspellen steeds vaker periodes met hevige en langdurige regenval.  Daarmee is extra ruimte voor waterberging nodig. Betrokkenen en omwonenden konden reageren op de plannen van het waterschap. Deze uitnodiging leverde dertig reacties op. De reacties zijn behandeld en beantwoord in een Nota van antwoord. Gedeputeerde Staten hebben deze op 29 november samen met de Nota kansrijke oplossingsrichtingen en koppelkansen vastgesteld.

De komende periode wordt onderzocht hoe de extra waterberging het beste kan worden ingericht. Uit het MER blijkt welke effecten er zijn op onder andere de flora en fauna in het gebied. Er worden drie oplossingsrichtingen onder de loep genomen. Naast twee bestaande oplossingsrichtingen uit de Toelichting (‘Alternatief Droge Voeten 2050’ en ‘Compartimentering kwetsbaar natuurgebied’) wordt er ook een nieuw ingebrachte oplossing meegenomen in het MER, genaamd ‘Optimaal natuuralternatief/ Hooiwegvariant’. Deze variant gaat meer in op mogelijkheden voor natuurontwikkeling. Denk daarbij aan het aanleggen van vluchtheuvels voor dieren, het dempen van bermsloten, het aanpassen van het waterpeil op specifieke plekken in het gebied en het verplaatsen van de stuwen aan de kant van het Leekstermeer.

Plaquette van gemaal Barwoutswaarder via Twitter weer in Woerden

De plaquette van het voormalige stoom- en later zuiggasgemaal Barwoutswaarder is via een bijzondere zoektocht op Twitter weer teruggekeerd in Woerden. De plaquette is nu te bewonderen in stoomgemaal Kamerik-Teylingens.

Ruim een jaar eerder plaatste Hilda Boesjes-Beljon een oproep op Twitter. Een bijzondere plaquette was aangeboden op het afvalstation in Lemmer, en niemand wist waar die vandaan kwam. Andere twitteraars schoten te hulp, en zo werd nog dezelfde avond de herkomst bekend: precies honderd jaar eerder, ter gelegenheid van de ombouw van stoomgemaal tot zuiggasgemaal, was hij geplaatst in gemaal Barwoutswaarder in Woerden.

In 1951 werd het zuiggasgemaal omgebouwd tot elektrisch gemaal. Waarschijnlijk is toen de plaquette verwijderd en meegenomen door de aannemer naar Friesland. Daar stond de glazen plaat decennialang verborgen in een schouw in een woning in het dorp Echten, tot hij bij een verbouwing weer opdook en op het afvalstation werd gebracht.

Het voormalige stoomgemaal Barwoutswaarder is al sinds de zeventiger jaren van de vorige eeuw in particulier bezit.

Witte kerst met dik pak sneeuw helpt bij terugdringen neerslagtekort

Waterschappen hopen op een witte kerst met een flink pak sneeuw. Dat zou namelijk niet alleen mooie kerstplaatjes opleveren, maar sneeuw die smelt draagt ook bij aan het verminderen van het neerslagtekort en het herstel van de grondwaterstanden.

Het landelijk gemiddelde neerslagtekort is gedaald en staat nu ruim onder de 5 procent droogste jaren. Op weerstation Twenthe meet men nog steeds een flink neerslagtekort van 262 mm. Dat tekort zal naar verwachting de aankomende week maar iets dalen. Het neerslagtekort op weerstation Hoogeveen ligt met 120 mm ongeveer gelijk met de lokale 5 procent droogste jaren. De exacte neerslaghoeveelheden zijn onzeker en kunnen lokaal sterk verschillen. De meetstations geven een beeld van de lokale omstandigheden.

Momenteel bevinden de meeste grondwaterstanden zich nog steeds ruim onder het gemiddelde voor de tijd van het jaar, zowel in natuur- als landbouwgebied. Met de komende weersverwachting zal de grondwaterstand gelijk blijven.

Nieuwe Podcast: hoe houden De Nieuwe Dijkbewakers Nederland droog?

Vanaf vandaag is een nieuwe podcastserie te beluisteren over wat er bij de Rijksoverheid achter de schermen gebeurt als in Nederland een hoogwatercrisis dreigt. De zesdelige serie ‘Werken voor Nederland: De Nieuwe Dijkbewakers’ begint met de signalering via weermodellen van de aanzwellende storm en eindigt bij evacuaties en het aanpakken van schade. 

Het verhaal is fictief maar de scenario’s zijn levensecht. De nagespeelde crisis geeft zo inzicht in het werk in de IT bij uiteenlopende rijksorganisaties.
 
Ruby, de grootste storm ooit in Nederland, komt op ons land af. Wat gebeurt er dan achter de schermen bij de Rijksoverheid? In deze podcastserie bezoekt presentator Jim Stolze zeven rijksorganisaties om te ontdekken wat het werk van de nieuwe dijkbewakers inhoudt. Van zware datamodellen feilloos laten draaien tot stormvloedkeringen bedienen, cyberaanvallen tegenhouden en digitale verzoeken voor hulpdiensten coördineren. Nederland draait op IT.
Jim Stolze stelt de vragen.

De podcast is gemaakt in samenwerking met presentator Jim Stolze en productiebureau Het Podcast Kantoor. Jim stelt de vragen die we allemaal hebben als het water voor onze kust begint te stijgen. Zo bezoekt hij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) waar hij samen met een veiligheidsmeteoroloog en architect de weermodellen bekijkt die aangeven hoe de storm aanzwelt. Met welke organisaties houden zij de vinger aan de pols? Hierna gaat Jim naar Rijkswaterstaat en vervolgens bewondert hij de Maeslantkering. Wanneer gaat deze imposante kering dicht? Hoe hoog moet het waterpeil stijgen?
 
Steeds duidelijker wordt dat zo’n ramp als deze aantrekkelijk kan zijn voor hackers. Aan het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) vraagt Jim hoe Nederland dit soort criminelen te slim af is. Als ons land dan toch onder water begint te lopen, reist Jim naar het Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum (LOCC) om te horen hoe evacuaties georganiseerd worden. Tenslotte komt hij terecht bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en DICTU met de vraag hoe er wordt omgegaan met schade. Wat kunnen inwoners van getroffen gebieden doen als sommige zaken niet verzekerd blijken te zijn?
 
De podcastserie ‘Werken voor Nederland: De Nieuwe Dijkbewakers’ is vanaf nu te beluisteren via verschillende podcastapp. Meer informatie over de podcast is te vinden op: https://www.werkenvoornederland.nl/vakgebieden/icter-bij-de-rijksoverheid/podcast-werken-voor-nederland-de-nieuwe-dijkbewakers.
 

Drinkwaterbedrijven leveren goede kwaliteit water, wel vaker verontreinigingen in de bron

Drinkwaterbedrijven leverden ook in 2021 water van goede kwaliteit. Dat concludeert de ILT die als toezichthouder beoordeelt of het drinkwater voldoet aan de wettelijke normen van het Drinkwaterbesluit. Het drinkwater voldeed bij 99,9% van de metingen aan de gestelde normen. Dat constateert de ILT in het jaarlijkse rapport Drinkwaterkwaliteit 2021 dat naar de Tweede kamer is gestuurd.

99,9 procent van de genomen monsters voldeed aan de wettelijke normen. In 747 gevallen voldeed het drinkwater niet aan de norm. Bij 617 gevallen hiervan (83%) ging het om stoffen die geen gevaar opleveren voor de volksgezondheid. Binnen het wettelijk meetprogramma meten de drinkwaterbedrijven de kwaliteit van het water na de zuivering en aan de kraan, bij consumenten thuis in het distributiegebied.

Vanwege de coronapandemie hebben de drinkwaterbedrijven een deel van de monsternames op alternatieve locaties gedaan, in plaats van bij consumenten thuis. Dit waren bijvoorbeeld buitenkranen en tapkranen in openbare gebouwen. De ILT stelt dat de vergelijkbaarheid van de resultaten met eerdere jaren daardoor minder vanzelfsprekend is maar zegt geen signalen te hebben dat waterkwaliteitsgebreken daardoor onopgemerkt zijn gebleven. In 2021 voerden de drinkwaterbedrijven 544.006 metingen uit in het meetprogramma.

In 2021 hebben zich twee incidenten voorgedaan met een omvangrijke E.coli-besmetting, in Zuidoost-Brabant en in Oldenzaal en omgeving. Hiervoor werd een grootschalig kookadvies afgegeven. De betrokken drinkwaterbedrijven hebben de incidenten intensief geëvalueerd, de resultaten hiervan besproken met de ILT en de lessen gedeeld met de overige drinkwaterbedrijven. De aanwezigheid van chemische stoffen is de oorzaak van de overige 19 normoverschrijdingen.

Drinkwaterbedrijven controleren de hoeveelheid lood in drinkwater. Ze rapporteren per distributiegebied of het jaargemiddelde van de meetwaarden aan de drinkwaternorm voldoet. In 2021 is de norm voor lood eenmaal overschreden. In 2021 zijn er ook 1832 individuele loodmetingen geanalyseerd. In 18 gevallen hiervan is een overschrijding gemeten van de drinkwaternorm (10 microgram per liter of meer). Loden leidingen in oudere woningen zijn meestal de oorzaak van individuele normoverschrijdingen. Eigenaren van die panden zijn verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen. Drinkwaterbedrijven adviseren hierbij.

Drinkwaterbedrijven hebben een ontheffing van de ILT nodig om drinkwater te blijven produceren uit oppervlaktewater dat verontreinigd is. De ILT geeft deze ontheffing alleen als de verontreiniging geen gevolgen heeft voor de volksgezondheid. Op 31 december 2020 waren er tien ontheffingen van kracht. Op 31 december 2021 was dat er nog één. Drinkwaterbedrijven die drinkwater maken uit oppervlaktewater merken steeds vaker dat dit water stoffen bevat in concentraties boven de signaleringswaarde van 1 microgram per liter (1 μg/L) voor organische microverontreinigingen en ‘overige antropogene stoffen’, zoals vastgelegd in de Drinkwaterregeling.

Groenlandse smeltwaterbuffer kan al over een eeuw zijn uitgewerkt

Firn, de laag samengedrukte sneeuw die de Groenlandse ijskap bedekt, dreigt te verdwijnen. Als dit gebeurt, neemt het massaverlies van de ijskap dramatisch toe. De ijskap kan dan tot bijna 1 cm per jaar gaan bijdragen aan de wereldwijde zeespiegelstijging.

Deze nieuwe resultaten onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications, onder leiding van Brice Noël van het IMAU in samenwerking met collega’s van het National Center for Atmospheric Research (NCAR) en de University of Colorado, beiden in Boulder, VS.

De ijskap van Groenland, die een oppervlak heeft van ongeveer veertig keer Nederland, is voor negentig procent bedekt met een tot wel honderd meter dikke laag firn, de wetenschappelijke naam voor samengedrukte sneeuw.

De firnlaag zit vol lucht, en absorbeert als een spons het smeltwater dat elke zomer ontstaat. In de winter bevriest dat water, zodat de helft van het smeltwater nooit de ijskap verlaat. Dit werkt als een natuurlijke rem op het massaverlies van de ijskap.

Helaas dreigt de bufferfunctie van de firnlaag te verdwijnen, nu de hoeveelheid smeltwater in een opwarmende wereld zo groot wordt dat de firnlaag verzadigd kan raken.

Waterschapsbelasting Rivierenland stijgt in 2023 gemiddeld met 30 euro per gezin

Gezinnen met een eigen huis gaan volgend jaar gemiddeld 30 euro meer aan waterschapsbelasting betalen. Een alleenstaande huurder gaat gemiddeld ongeveer 12 euro per jaar meer betalen.

De verhoging wordt vooral veroorzaakt door maatregelen om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen en de stijgende (energie)prijzen. Met deze belastingstijging zit Rivierenland op het landelijk gemiddelde van alle waterschappen. 

Daarnaast is het werk van het waterschap steeds complexer. Dit komt bijvoorbeeld door extremer weer, hogere eisen aan schoon en voldoende water en de zuivering van rioolwater. Rivierenland moet daarom kostbare maatregelen nemen om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Op dit moment is dit in het rivierengebied goed zichtbaar bij de verschillende dijkversterkingsprojecten.

Als Algemeen Bestuur van Waterschap Rivierenland zijn wij ons daarvan bewust. De afgelopen maanden hebben wij in verschillende werksessies gewerkt aan de voorbereidingen van de begroting. Dat heeft geleid tot bezuinigingen op verschillende beleidsterreinen. Dit om de stijgende prijzen zoveel mogelijk op te vangen.

Stichtse Rijnlanden en gemeente Nieuwegein gaan nauwer samenwerken

De gemeente Nieuwegein en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden gaan nauwer samenwerken. Daarvoor hebben hoogheemraad Nanda van Zoelen en wethouder John van Engelen van Nieuwegein op 22 november 2022 twee overeenkomsten ondertekend.

De gemeente en het waterschap gaan samenwerken bij het onderhoud van de watergangen in Nieuwegein. De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van de kleinere watergangen (singels en sloten) en het waterschap voor grotere watergangen (primair water). Voorheen werd het onderhoud onafhankelijk van elkaar uitgevoerd, waardoor omwonenden twee keer te maken kregen met overlast.

Met deze overeenkomst wordt het jaarlijkse onderhoud van alle watergangen in één keer uitgevoerd onder regie van de gemeente. Bewoners hebben dan maar één keer per jaar te maken met eventuele hinder door werkzaamheden en afvoer van het gemaaide groen en waterplantenafval uit sloten en singels. Bijkomend voordeel van deze regeling is dat de biodiversiteit in en rond de watergangen minder schade oploopt.

De tweede overeenkomst gaat over maatregelen en investeringen om de waterkwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren. Zo wordt bijvoorbeeld in de wijk Rijnhuizen een watertuin ontwikkeld. Met de Impulsregeling van het waterschap is het mogelijk om drie extra inlaten in Rijnhuizen te bouwen. Dit is belangrijk voor de doorstroming, waarmee wildgroei van kroos, blauwalg en botulisme wordt voorkomen.

Tarieven voor waterschapsbelasting Delfland in 2023 omhoog

De waterschapsbelasting gaat voor de regio Delfland in 2023 omhoog. Dat is nodig om ervoor te zorgen dat we droge voeten houden, dat de waterkwaliteit vooruitgaat en dat het afvalwater van de huishoudens en bedrijven goed wordt schoongemaakt.

Hoeveel de belasting omhoog gaat zal per gezin of situatie verschillen. De wereld is in verandering en ook Delfland wordt geconfronteerd met extreme omstandigheden zoals inflatie, stijgende energiekosten, gebrek aan materialen en een verhoogd risico op cyberaanvallen. De stijging van de waterschapsbelasting komt door de onvoorziene stijgende energiekosten.

Het bestuur van Delfland vindt het belangrijk, in deze dure en onzekere tijden, om niet alle kostenstijgingen door te berekenen in de tarieven. Delfland heeft een deel van de kostenstijging binnen de organisatie opgevangen. De stijgende energiekosten kunnen helaas niet opgevangen worden binnen de huidige heffingen.

Waterschapsbelasting is opgebouwd uit twee heffingen. De watersysteemheffing is voor veilige dijken, gezond, schoon en zoet water en minder kans op wateroverlast. De zuiveringsheffing is voor het schoonmaken van het afvalwater. In ons beheergebied wordt veel water verbruikt.

Nieuwste innovatie voor herstel oesterriffen geïnstalleerd in windpark Luchterduinen

Bij windpark Luchterduinen zijn vier zogeheten oestertafels geplaatst. Een oestertafel is een structuur van beton en ander materiaal waarop levende oesters worden geplaatst. Met de plaatsing van de oestertafels werken De Rijke Noordzee, Eneco, en Van Oord, aan het herstel van oesterriffen in de Noordzee.

De oestertafels hebben een innovatief ontwerp, waar vier jaar onderzoek aan vooraf ging. Dit ontwerp werd nog nooit eerder ingezet. Daarmee heeft het windpark een wereldwijde primeur.

Tot zo’n 200 jaar geleden kwam op 20% van de Nederlandse Noordzee grootschalige oesterriffen voor. Nu zijn er nauwelijks meer wilde oesterbanken te vinden in de Noordzee.

Het nieuwe design van de oestertafels is speciaal gemaakt voor omstandigheden zoals heersend in windpark Luchterduinen, waar sprake is van hoge stroomsnelheden en veel zand. De nieuwe tafels, die meer dan drieduizend kilo wegen, zijn extra stabiel door het gewicht aan de onderkant. De oestertafels worden daarnaast op de steenbestorting rondom de windmolen geplaatst. Hiermee wordt voorkomen dat de tafels wegzakken in de zanderige zeebodem. De levende oesters worden bij het nieuwe ontwerp voor het eerst op verticale palen gelijmd, in plaats van in mandjes geplaatst. Hierdoor krijgen zij voldoende vers water en zuurstof om te overleven en zich voort te planten.

Rapport over Nationale Grondwater Reserves in Nederland

De komende decennia wordt een groeiende vraag naar drinkwater verwacht. Om ook in de toekomst aan de drinkwatervraag te kunnen blijven voldoen, hebben provincies Aanvullende Strategische Voorraden (ASVs) aangewezen. Dit zijn gebieden die ingezet kunnen worden om nieuwe winningen voor drinkwater te ontwikkelen waarbij rekening is gehouden met ontwikkelingen in de drinkwatervraag tot circa 2040.

NGRs zijn aanvullend op het huidige grondwaterbeschermingsbeleid en de ASVs. Het zijn diepe schone zoete en brakke grondwatervoorraden die als natuurlijk kapitaal dienen. NGRs kunnen in de toekomst mogelijk ingezet worden in geval van grootschalige en meerjarige crisissituaties waarbij de huidige bronnen onbruikbaar of ontoereikend zijn. In de verre toekomst kunnen NGRs mogelijk ook ingezet worden ten behoeve van de structurele drinkwatervoorziening.

Vanaf begin 2022 voeren Deltares en TNO een driedimensionale kartering uit van  grondwatervoorraden in de ondergrond van Nederland die in potentie geschikt zijn als NGR. Daarin wordt onder andere de geologische opbouw, de zoet-brak-zout grensvlakken en het ouderdom van het grondwater bekeken. Naast de 3D kartering wordt ook een inventarisatie gemaakt van huidig gebruik van die grondwatervoorraden en van (mogelijk toekomstig) reserveringen waarmee rekening gehouden moet worden bij de begrenzing van de NGRs en/of bij de ontwikkeling van eventueel beleid om de NGRs te beschermen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om gebieden die in het kader van de energietransitie mogelijkheden bieden om geothermie te ontwikkelen.

Omdat het grondwatersysteem een dynamisch systeem is, kijkt men ook naar de invloed van lange termijn ontwikkelingen op het grondwatersysteem (tijdshorizon 2100).

'Overstromingen in Valkenburg lastig te voorkomen'

Maatregelen om water bovenstrooms (ook in België) langer vast te houden kunnen de schade enigszins beperken, maar zijn te weinig effectief om extreme overstromingen in Valkenburg te voorkomen. 

Dat is een van de conclusies van een korte verkennende studie van kennisinstituut Deltares, in samenwerking met onderzoekers van de TU Delft en van universiteiten uit België, Duitsland en Luxemburg, in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Aanleiding voor het onderzoek  zijn de overstromingen in Zuid-Limburg van juli 2021. Door zware en aanhoudende regenval steeg het water van de rivier de Geul binnen korte tijd tot een recordhoogte.

Er zijn veel maatregelen mogelijk die zorgen voor minder hoogwater in Valkenburg, zoals water bovenstrooms langer vasthouden, door bijvoorbeeld bebossing van hellingen en rivierdalen, het aanleggen van regenwaterbekkens, of het vertragen van regenwaterafvoer uit bebouwd gebied. Maar helaas is dit positieve effect te klein om dit soort extreme overstromingen in Valkenburg volledig te voorkomen.

De onderzoekers komen wel met de volgende aanbevelingen:

Maak een grensoverschrijdend beheerprogramma voor de Geul in nauw overleg met de inwoners. Denk aan het opnemen van maatregelen die op de korte termijn eenvoudig zijn uit te voeren: verbetering van het meetnet en het waarschuwingssysteem, een goede (schade-)regeling voor herstel, inzetten op lokale bescherming en aanpassingen aan gebouwen.

Overweeg ook maatregelen voor de langere termijn; zorg dat water zo veel mogelijk wordt vertraagd tot onderaan de hellingen en in de beek, zonder dat dit op die locaties zelf tot wateroverlast leidt.
Investeer in internationale samenwerking om van de Geul een living-lab te maken; zo kunnen we samen het bodem- en watersysteem beter begrijpen en de effectiviteit van maatregelen goed monitoren.

Werkzaamheden Ruhenbergerbeek gestart

 Donderdag 17 november is gestart met de werkzaamheden aan de Ruhenbergerbeek. Aannemersbedrijf Gerwers uit Tilligte voert de werkzaamheden uit.

Tussen de Gildehauserstraat en de uitmonding in de Dinkel wordt de Ruhenbergerbeek aangepast met als doel de beek haar natuurlijke karakter terug te geven.

De beek wordt plaatselijk verlegd en de oevers worden natuurvriendelijk ingericht. Hierdoor wordt de leefomgeving van planten en dieren verbeterd. Daarnaast worden de beek en de aanliggende gebieden zo ingericht dat er meer ruimte ontstaat om bij extreme weersomstandigheden het water tijdelijk in het gebied zelf op te slaan. Zo kan het water vertraagd worden afgevoerd, zodat het elders geen overlast veroorzaakt, én wordt het grondwater aangevuld.

Opnieuw scheuren in stuw Roermond hersteld

Bij duikinspecties in september 2022 ontdekte Rijkswaterstaat scheuren in een aantal jukken. Dit was in februari 2022 ook het geval. De scheuren zijn dichtgelast.

Stuw Roermond is een van de 7 stuwen in de Maas waarmee men het waterpeil kan beïnvloeden. De stuw is op dit moment gezet, dat betekent dat alle schuiven erin zitten. Als de afvoer van de Maas hoger dan 400 m3/s wordt, halen we de 1e rij schuiven van dit deel van de stuw.

Zo kan het water sneller wegstromen. Normaal gesproken zet men hiervoor de stuwkraan in, nu zal men een kraanschip inzetten.

Als de afvoer weer gaat zakken en daarmee de waterstand naar daalt, wordt gekeken men de schotten veilig terug kunnen zetten. Als dit niet zo is, kan het Maaspeil bovenstrooms verder zakken dan normaal. Zonder de bovenste rij zal dit normaal gesproken maximaal 56 cm lager zijn.

Kabinet maakt water en bodem sturend bij ruimtelijke keuzes

Het kabinet wil water en bodem sturend laten zijn bij beslissingen over de inrichting van ons land. Dat heeft de ministerraad besloten, op voorstel van minister Harbers en staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat.

Het kabinet wil bij de inrichting van Nederland meer rekening houden met water en bodem. Daarom zijn er diverse structurerende keuzes gemaakt. Veel van deze keuzes zijn randvoorwaarden waarmee provincies samen met alle betrokken partijen een gebiedsgerichte aanpak kunnen opstellen. Dit is maatwerk, want er zijn grote verschillen tussen de gebieden.

Een paar voorbeelden:

Er moeten meer zoetwatervoorraden komen. Daarmee wordt het mogelijk om bijvoorbeeld meer water op te slaan in het IJsselmeer en in het Markermeer, onze ‘nationale regenton’.
Ook is gekeken naar bouwlocaties. We willen niet meer bouwen op plaatsen die we later nodig hebben voor het bergen en afvoeren van water, zoals in de diepste delen van diepe polders en in de uiterwaarden van rivieren.

Verder komen er afspraken om de bodem minder te bedekken, denk bijvoorbeeld aan minder stenen in de stad. Minder bodemafdekking zorgt voor een gezondere bodem, betere omgang met hitte en minder wateroverlast.

Per gemeenteWater en bodem sturend maken bij de inrichting van het land is een omslag in ons denken en doen en daarom een stevige opgave.

Baggeren Loosdrechtse Plassen van start

Half november is gestart met het baggeren in de Loosdrechtse Plassen. Bestuurders van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, gemeenten en de provincie schepten samen de eerste bagger uit de plassen.

Het waterschap werkt samen met andere overheden, recreatieondernemers, beheerders en gebruikers om de prachtige Oostelijke Vechtplassen klaar te maken voor de toekomst.

Het baggeren in de plassen is een van de grootste projecten binnen het gebiedsakkoord ‘Aanpak Oostelijke Vechtplassen’. In dit 10-jarenplan werken 21 partners samen aan projecten die het landschap, de natuur, waterkwaliteit, openbare ruimte en de recreatiesector verbeteren. Tot midden 2024 halen we ongeveer 115.000 m3 bagger uit de plassen.

Men baggert tot een maximale diepte van 2 meter (-3,2 m NAP). In de Oostelijke Drecht gaat het om een maximale diepte van 1,7 meter (-2,9 m NAP).

De bagger uit de Loosdrechtse Plassen is van goede kwaliteit. Als deze gedroogd is hebben we nieuwe grond. Deze kan weer gebruikt worden. Deze circulaire manier van verwerken is mogelijk omdat grondeigenaren in het gebied willen meehelpen. Dankzij hen hoeven we de bagger niet ver te vervoeren. Dit is veiliger voor de omgeving en beter voor het milieu.

Kabinet wil grondwaterpeil verhogen

Het kabinet wil het grondwaterpeil verhogen om CO2-uitstoot te verminderen en verzakking van huizen tegen te gaan. Dat bevestigen Haagse bronnen na berichtgeving in de Telegraaf.

Morgen wordt een pakket met maatregelen verwacht om de stikstofuitstoot terug te dringen, waaronder het verhogen van het waterpeil.

Vooral melkveehouders in veenweidegebieden in het Groene Hart en het oosten en noorden van het land zullen hinder ondervinden van de plannen: op nattere weilanden kunnen koeien moeilijk rondlopen en tractors niet rijden.

Het waterpeil moet ook omhoog om verzakking van huizen tegen te gaan.

Fien Snelting is de nieuwe jeugddijkgraaf

Fien Snelting (17) uit Megchelen is de nieuwe jeugddijkgraaf van Nederland. Als jeugddijkgraaf wil ze met andere jongeren samenwerken aan water, waterschap en klimaat. Gisteren was Fien al te zien in een video op het Deltacongres, een belangrijke bijeenkomst over water en klimaat.

Fien zit in het eindexamenjaar van het vwo. Daarna wil ze gaan studeren aan het conservatorium in Enschede. Ze wil docent muziek worden.

Dijkgraaf Hein Pieper benoemt Fien op dinsdag 20 december officieel tot jeugddijkgraaf. De jeugddijkgraaf is voorzitter van het landelijke jeugdwaterschapsbestuur. Hierin zitten jongeren tussen de 14 en 18 jaar. Zij komen van alle 21 waterschappen. De jeugddijkgraaf wordt voor een jaar benoemd.

Onderzoek naar nieuwe gebieden voor drinkwaterwinning

De Provincie Groningen start een zoektocht naar Aanvullende Strategische Voorraden (ASV), oftewel plekken waar mogelijk in de toekomst grondwater kan worden gewonnen voor de drinkwatervoorziening. 

Niet alle gebieden zijn daarvoor geschikt. Dat heeft te maken met de waterkwaliteit en ook of het water goed uit de grond te krijgen is. De Provincie Groningen wijst de komende maand vier gebieden aan als zoekgebied. Op basis van zorgvuldig onderzoek moet vervolgens blijken welke van deze gebieden daadwerkelijk geschikt zijn als waterwingebied. Uiteindelijk stelt de provincie de ASV-gebieden vast. Hoe dit proces in z'n werk gaat, is te zien in deze YouTube video.

Als de vraag naar drinkwater doorzet, verbruiken we met z’n allen in 2040 25 procent meer water dan nu. Dit komt omdat het aantal inwoners toeneemt en er meer industrie bij komt die voor haar productieproces zoet water nodig heeft. Ook klimaatverandering (langere periodes van droogte) en steeds intensiever gebruik van de bodem spelen een rol. Om ervoor te zorgen dat er ook in de toekomst voor iedereen voldoende drinkwater is, is het belangrijk dat we nu al onderzoeken waar we extra drinkwater kunnen winnen.\

Nadat de vier zoekgebieden door de provincie Groningen zijn aangewezen, start een uitgebreid onderzoek waarbij we de geschiktheid van de zoekgebieden in meer detail in kaart brengen. Dankzij berekeningen met modellen krijgen we per gebied inzicht in de mogelijke gevolgen van waterwinning voor de omgeving. Alle overwegingen die meespelen, worden vervolgens vastgelegd in een milieueffectenrapportage (PlanMER). In het derde kwartaal van 2023 wijst de provincie Groningen de definitieve ASV-gebieden aan. De provincie heeft vanaf dat moment ook de taak om deze gebieden te beschermen.

In de zoektocht naar ASV-gebieden werkt de provincie samen met het Waterbedrijf Groningen, dat verantwoordelijk is voor de levering van schoon en betrouwbaar drinkwater. Op de website van het Waterbedrijf lees je hier meer over.

Grondstoffen uit rioolwater nog te vaak als afval gezien

Waterschappen mogen vanaf nu struviet leveren voor de productie van kunstmest. Struviet is een grondstof die uit rioolwater wordt gehaald.

Waterschappen halen fosfaat uit rioolwater in de vorm van struviet. Dat is een stof die weinig voorkomt in de natuur. Planten hebben deze stof nodig om te groeien. Het heeft jaren geduurd om officieel toestemming te krijgen om het op de markt te brengen. Dat komt omdat het struviet uit rioolwater wordt gezien als ‘afval’.

De waterschappen vroegen al in 2015 aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om de stoffen die ze uit het rioolwater halen niet meer als afval te zien. Het ministerie wilde hier eerst onderzoek naar doen. Daarom is er een voorbeeld uit de praktijk bekeken. Bij de beoordeling hiervan bleek dat er extra onderzoek nodig was naar ziekteverwekkers en medicijnresten. Ook zijn er rioolwaterzuiveringsinstallaties beoordeeld. Dit hele proces heeft bijna 6 jaar geduurd.

Verzilting kustgebieden groeiend probleem voor landbouw in droog seizoen

In Bangladesh is de verzilting van het kustgebied een groeiend probleem voor de landbouw in het droge seizoen. Door de stijging van de zeespiegel en het binnendringende zeewater wordt het steeds lastiger om gewassen te verbouwen, maar ook de veeteelt heeft er last van. Er ontstaat een gebrek aan zoet drinkwater voor de koeien en door de verzilting hebben de boeren een gebrek aan veevoer.

Judit Snethlage, onderzoeker Water en Voedsel bij Wageningen Environmental Research, onderzoekt momenteel welke keuzes de Bengali boeren in het kustgebied maken en waarom ze die keuzes maken. Zo ontdekte ze dat de boeren van oudsher veel sesam verbouwen, maar de laatste jaren meer watermeloen verbouwen, omdat die een goede prijs zou opleveren. Door de plotselinge groei van het aanbod aan watermeloenen zijn er geen goede afzetkanalen en is de prijs laag, waardoor er veel watermeloenen wegrotten op het land.

Snethlage onderzoekt ook de garnalenvisserij in het Bengaalse kustgebied. Bij de ontwikkeling van deze visserij is veel mangrovebos in het kustgebied gekapt, waardoor er geen natuurlijk systeem meer is om zeespiegelstijging en overstromingen op te vangen. Ze bekijkt nu of er duurzame visserij met ontwikkeling van mangrovebossen mogelijk is, zodat zowel de kustverdediging als de voedselvoorziening verbeteren.

Met warm water de Japanse duizendknoop bestrijden

Bij het dorp Haps is een geslaagde test uitgevoerd om met warm water de Japanse duizendknoop te bestrijden. Deze woekerplant is een ongenode gast. Er kan flinke schade aan dijken en oevers ontstaan door de diepe wortels en erosie aan de kleilaag. De plant is erg sterk en daardoor lastig te bestrijden.

Gebiedsbeheerder Thijs Ploegmakers: ‘We hebben bij Haps (Land van Cuijk) zes weken geleden de Japanse duizendknoop met warm water bestreden. Het hete water is afkomstig van de industrie waar het als koelwater is gebruikt. Het water van 99 graden Celsius wordt met een hogedrukspuit op de plant gespoten. Deze methode wordt ook gebruikt in stedelijk gebied om onkruid te bestrijden dat tussen tegels groeit.  Daardoor kwamen we op het idee om te proberen of het ook op grote schaal werkt om de Japanse duizendknoop in ons gebied te bestrijden. Een belangrijk voordeel is dat het een voordelige en duurzame methode is.'

De resultaten van de test zien er goed uit. “De plant heeft door het hete water een flinke klap gehad en veel takken en wortels zijn dood. We schatten nu dat zo’n 20% tot 30% van de plant kan teruggroeien.  Je zult de plant zo’n vier of vijf keer per jaar moeten behandelen. Pas over een aantal jaar weten we of het lukt om de plant helemaal weg te krijgen. Al is het belangrijkste doel om de plant in toom te houden en schade te voorkomen.'

Zorg om blijvende droogte in Twente

Daar waar het neerslagtekort in het westen en noorden van Nederland wat afneemt, wil het in het oosten maar niet gaan regenen. Hier en daar valt er een buitje, maar dit is lang niet voldoende voor het herstel van de grondwaterstanden.

Daar waar we in ons gebied volledig afhankelijk zijn van regenwater - met name de hoge zandgronden in Twente – is er in de afgelopen weken onvoldoende regen gevallen om het neerslagtekort te laten dalen. In het noordelijk deel van ons gebied is meer regen gevallen, maar het tekort ligt daar nu ook boven de lijn van 5 procent droogte jaren. De verwachte neerslag voor de komende week zal het tekort ook niet verder laten afnemen.

Het landelijk gemiddelde neerslagtekort is gedaald en staat nu ruim onder de 5 procent droogste jaren.

De tijdens de zomer ingestelde onttrekkingsverboden zijn reeds per 1 november ingetrokken. Dat betekent dat op dit moment alleen het hele jaar door geldende beregeningsregeling van kracht is. Deze regeling houdt in dat indien de eerstvolgende benedenstroomse stuw geen water meer afvoert er in dat deel van de watergang niet mag worden onttrokken. Dit geldt voor het overgrote deel van het gebied waar we geen water kunnen aanvoeren.

Momenteel bevinden de meeste grondwaterstanden zich nog steeds ruim onder het gemiddelde voor de tijd van het jaar, zowel in natuur- als landbouwgebied. Met komende weersverwachting zal de grondwaterstand gelijk blijven. Dit is zorgelijk. We blijven ons inspannen en nemen maatregelen om water zo lang mogelijk in ons gebied vast te houden met stuwen. De bodem, de spons waarin het water wordt opgeslagen, proberen we met elke neerslag aan te vullen, maar dan moet er wel neerslag vallen. We hopen dan ook  dat er de aankomende 5 maanden voldoende neerslag valt om dit te bewerkstelligen.

Minister Harbers geeft startsein voor ‘Kampioenengroep’

Op de COP27 in Egypte was maandag de opening van het Nederlandse initiatief ‘Champions Group for Deltas and Coastal Zones’. De Champions zijn landen die voor grote uitdagingen staan als het gaat over overstromingen, droogte, zoetwatertekorten of zeespiegelstijging. Zij moeten dus relatief veel geld investeren in klimaatadaptatie. Doel is dat de deelnemende landen hun kennis delen om zich nog beter en sneller aan te passen aan het veranderende klimaat.

De Champions Group maakt deel uit van het International Panel on Deltas and Coastal Areas (IPDC), dat op de VN-waterconferentie in maart 2023 wordt gelanceerd. Het IPDC is een samenwerking tussen kennisinstellingen, financiële instellingen en landen. De Champions Group draait om die laatste groep.

Om de Champions Group en het IPDC een vliegende start te geven, investeert Nederland nu 2 miljoen euro én verzorgt Nederland het secretariaat tot aan de waterconferentie. Vandaag gaat de website van het IPDC online.

Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat): 'Wij Nederlanders zijn altijd goed geweest in het water buiten de deur houden. Al honderden jaren staan wij internationaal bekend om onze waterkennis en -kunde. Het veranderende klimaat zorgt echter voor extremer weer en zeespiegelstijging. Het is belangrijk om verdere klimaatverandering te voorkomen, tegelijkertijd moet de wereld zich nu aanpassen aan het nieuwe klimaat. Daarvoor hebben we in Nederland goede plannen en kennis ontwikkeld. Ik vind waterveiligheid een prioriteit die over de hele wereld moet gelden. Via de Champions Group kunnen de landen met de meeste expertise op klimaatadaptatie hun kennis delen met de rest.'

Het International Panel for Climate Change (IPCC) heeft landen opgeroepen om een nationaal plan te maken over hoe zij hun land gaan beschermen tegen het veranderende klimaat. Nederland heeft al goed in beeld wat er nu gedaan moet worden om toekomstige problemen voor te zijn. Zo hebben rivieren in Nederland meer ruimte gekregen om gecontroleerd te overstromen en zijn dijken versterkt en verhoogd. Nederland wil ook goed omgaan met de steeds vaker voorkomende droogte, dus wordt gekeken naar vormen om meer zoetwater op te slaan. Zoals een flexibel peil in het IJsselmeer.

Meer landen zijn volop bezig met klimaatadaptatie, en zij hebben zich aangesloten bij de Champions Group. Het gaat om Bangladesh, India, Colombia, Egypte en Vietnam. Daarnaast hebben financieringsinstellingen zich aangesloten, zoals het Green Climate Fund, de Asian Development Bank en de Inter-American Development Bank. Samen zetten ze zich in om een regio of land te helpen met hun nationale klimaatadaptatie.

De organisaties en landen die nu zijn aangesloten bij de Champions Group, gaan nu aan de slag met concrete klimaatadaptatie-adviezen voor Bangladesh, Colombia en Egypte. Die zullen op de VN-waterconferentie in maart 2023 worde gepresenteerd.

Waterschapsbelasting stijgt in 2023 gemiddeld met 30 euro per gezin

Gezinnen met een eigen huis gaan volgend jaar gemiddeld 30 euro meer aan hun waterschap betalen. Een alleenstaande huurder gaat gemiddeld ongeveer 12 euro per jaar meer betalen. Dit verwacht de Unie van Waterschappen na een inventarisatie onder de 21 waterschappen. De verhoging wordt vooral veroorzaakt door investeringen om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen en de stijgende prijzen.

Waterschappen kregen in 2022 net zoals iedereen in Nederland te maken met grote prijsstijgingen. Met name de sterk gestegen energiekosten hakken er bij veel waterschappen behoorlijk in. Bij sommige waterschappen zijn de belastingontvangsten dit jaar onvoldoende om alle kosten te dekken, zegt Vincent Lokin, bestuurslid van de Unie van Waterschappen.

Het bedrag van de waterschapsbelastingen verschilt van waterschap tot waterschap. Dit komt vooral doordat gebieden van elkaar verschillen. Factoren zoals laag of hoog gelegen in Nederland, stedelijk of landelijk gebied, de aanwezigheid van kwetsbare natuur en veel of weinig dijken bepalen de eisen aan het waterbeheer en daarmee de hoogte van de uitgaven. In 2023 hebben vooral de energiekosten een grote invloed op de verschillen in lastenstijgingen. Bij sommige waterschappen loopt een contract met lage vaste prijzen nog door, maar andere waterschappen waren genoodzaakt onlangs een nieuw contract met veel hogere tarieven af te sluiten.
Uitdagingen in het waterbeheer

Na de zomer van 2021, met vooral in Zuid-Limburg grote wateroverlast, gaat 2022 de boeken in als een uitzonderlijk droog jaar.

Op basis van de huidige tariefsvoorstellen stijgt de waterschapsbelasting van een alleenstaande huurder van gemiddeld 156 euro dit jaar naar 168 euro in 2023. Een stijging van 12 euro per jaar, oftewel 1 euro per maand. Een gezin met een eigen huis met een WOZ-waarde van 250.000 euro betaalde in 2022 gemiddeld 353 euro. In 2023 wordt dat gemiddeld 381 euro. Voor een woning van 325.000 euro stijgt de waterschapsbelasting gemiddeld van 376 naar 405 euro. En voor een woning van 400.000 euro stijgt het bedrag gemiddeld van 398 naar 429 euro.

Google geeft voorspellingen voor overstromingen

Google zal wereldwijd in twintig landen voorspellingen kunnen doen wat betreft het risico op overstromingen nabij rivieren. Het Amerikaanse bedrijf breidt ook zijn waarschuwingen voor bosbranden uit naar Australië en Mexico.

De landen waarin Google over rapporteert, zijn Brazilië, Colombia, Sri Lanka, Burkina Faso, Kameroen, Tsjaad, Democratische Republiek Congo, Ivoorkust, Ghana, Guinee, Malawi, Nigeria, Sierra Leone, Angola, Zuid-Soedan, Namibië, Liberia en Zuid-Afrika. Tot voor kort was de functie enkel actief in India en Bangladesh.

De Google-gebruikers uit deze regio kunnen een melding krijgen zodra er zich een risico voordoet op een overstroming, maar kunnen ook op het vernieuwde webportaal FloodHub terecht voor informatie.

Unieke proef met rifblokken van slib uit de Eems-Dollard gestart

Op twee locaties voor de zeedijk tussen Delfzijl en de Eemshaven is een unieke proef gestart. Daar wordt de komende vijf jaar onderzocht hoe het onderwaterleven in de Eems-Dollard en Waddenzee gestimuleerd kan worden met rifblokken van Groningse klei.

Op deze harde ondergrond kunnen mosselen en oesters zich vastmaken en een nieuw rif bouwen. Hiervoor worden vierhonderd blokken geplaatst bij het palenbos onder de Eemshaven en het strand van Bierum.

De rifelementen zijn gemaakt van baggerslib uit de haven van Delfzijl. Uit de proef moet blijken of de schelpdieren terugkeren in de Eems-Dollard en of hiermee een nieuw leefgebied voor onderwaterdieren en -planten ontstaat. De proef wordt mogelijk gemaakt door subsidie van de provincie Groningen en het Waddenfonds.

Riffen zijn belangrijk voor het herstel van het ecosysteem in de Waddenzee. De grote hoeveelheid slib in de Eems-Dollard zorgt ervoor dat zeegrassen, schelpdieren en ander onderwaterleven zich moeilijker kunnen vestigen. Het doel van de proef is de sterke achteruitgang van oester- en mosselbanken te verminderen en de biodiversiteit te stimuleren.

Onderwaterplanten verminderen broeikasgasuitstoot uit meren en sloten

Meren en sloten stoten minder broeikasgas uit als er veel ondergedoken waterplanten in groeien in plaats van drijvende planten of algen. Investeren in ondergedoken planten door Nederlandse waterbeheerders is op meerdere vlakken een goed idee, stellen onderzoekers. Deze planten hebben de beste kans op overleving als er minder meststoffen in de Nederlandse wateren zouden uitspoelen.

Een groot deel van de totale uitstoot van het broeikasgas methaan in Nederland komt uit meren en sloten (geschat wordt zo’n 16 procent). Helaas versterkt klimaatverandering dit effect nog eens: de uitstoot neemt rap toe wanneer het water opwarmt. Dit gebeurt vooral in voedselrijk water, omdat daar veel organisch materiaal aanwezig is op de bodem dat microorganismen via rottingsprocessen omzetten in methaan.

Nu profiteren vooral drijvende waterplanten, zoals eendenkroos, en algen van klimaatverandering. Zij groeien aan het oppervlak en kunnen daardoor als eerste gebruik maken van hogere temperaturen en hogere CO2-concentraties in de lucht. Toenemende felle regenbuien brengen nog eens extra meststoffen van het land in het oppervlaktewater.

In water waar niet deze drijvende planten, maar juist ondergedoken planten domineren groeit de uitstoot echter veel langzamer als het water opwarmt, zo hebben onderzoekers van de Radboud Universiteit, Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Wageningen University en IGB-Berlijn aangetoond. Hiervoor hebben ze Nederlandse wateren nagebootst in grote watertanks met daarin voornamelijk algen, drijvende planten of ondergedoken planten. De helft van de tanks werd vier graden opgewarmd, anticiperend op de verwachte klimaatopwarming aan het eind van deze eeuw.

ITC-algoritme detecteert regen op het Afrikaanse platteland

UT-onderzoeker Kingsley Kumah, verbonden aan de Universiteit Twente, optimaliseerde een machine learning algoritme om de nauwkeurigheid van regenvoorspellingen met behulp van satellietgegevens te verhogen. De data over regenval die Kumah gebruikte, verzamelde hij met telefoonsignalen. Deze technologie maakt het mogelijk regen te meten op moeilijk bereikbare plaatsen.

In Nederland en andere Europese landen krijg je met een app op je telefoon altijd een vrij nauwkeurige regenvoorspelling voor de komende uren. Dit is mogelijk dankzij radar die regenval met een zeer hoge resolutie kan waarnemen. In veel gebieden in de wereld, zoals op het platteland van Afrika, ontbreken dergelijke weertechnologieën.

Satellieten bieden mogelijk een oplossing. Maar de resolutie van satellietgegevens is soms zo groot als de hele stad Enschede. In zijn onderzoek detecteerde Kumah regen met behulp van telefoonsignalen. Hij combineerde de telefoonsignalen met satellietgegevens om een algoritme te trainen dat de regen kan volgen en voorspellen in gebieden waar traditionele maar dure radargegevens niet beschikbaar zijn.

Antennes zijn op veel plekken meer aanwezig, maar ze zijn niet gelijk verdeeld over het land. Een grotere afstand tussen antennes betekent ook een grotere mate van onzekerheid. Bovendien leveren de meeste exploitanten van mobiele netwerken data in intervallen van 15 minuten. Korter durende regen kan worden gemist. Zelfs met deze uitdagingen was de data nauwkeurig genoeg om zijn algoritme te trainen. Kumah blijft het algoritme trainen met meer extreme neerslag en nieuwe omstandigheden om het nauwkeuriger te maken.

Amsterdamse visser Hendrik Kramer brengt vis onder lokaal label Wild ‘n Zilt op de markt

Visser Hendrik Kramer is via CrowdAboutNow een crowdfunding campagne gestart om zijn vislabel Wild ‘n Zilt op de markt te brengen. Kramer is de zesde generatie uit een familie vissers en zijn missie is: laten zien dat duurzame visserij loont. Dat doet het nu nog niet. Kramer heeft een energiezuinig schip gebouwd waarmee hij vist op de Noordzee, ook vist hij zonder plastic aan zijn netten en werkt hij mee aan een project van milieuorganisatie Good Fish voor het verbeteren van het vissenwelzijn. Met het label Wild ‘n Zilt wil hij zijn vis direct aan de consument verkopen.

In 2009 begon visser Hendrik Kramer in de voetsporen van zijn vader in de visserij. In eerste instantie op het schip van zijn vader, maar al snel besloot zijn vader de zaak te verkopen omdat hij geen toekomst zag in de visserij. Na een aantal jaar als freelance visser gewerkt te hebben zag Kramer dat de visserij duurzamer kon. In 2018 bouwde de visser een energiezuiniger schip, genaamd MDV2, waarmee hij voor zichzelf begon. Het schip is energiezuiniger door de visserijtechniek die gebruikt wordt, daarnaast speelt de vorm van het schip en de diesel-elektrische voortstuwing een belangrijke rol.

Steeds vaker stellen afnemers hoge eisen aan de manier waarop de vis is gevangen. Maar de extra inspanningen die de visser moet leveren voor een meer duurzame vangst raken in de keten onzichtbaar en worden hierdoor uiteindelijk niet meegerekend in de prijs waarvoor de vis verkocht wordt. Daarom wil Kramer het label Wild ‘n Zilt starten en daarvoor laat hij zich adviseren door milieuorganisatie Good Fish en een comité van experts op het gebied van duurzame visserij.

Met het label wil Kramer de vis direct vanaf zijn schip verkopen aan de consument. Door de keten te verkorten kan hij zich richten op consumenten en organisaties die duurzaamheid belangrijk vinden en hier ook voor willen betalen.

André Hammer beëdigd als bestuurder

Dijkgraaf Dirk-Siert Schoonman heeft André Hammer beëdigd als lid van het algemeen bestuur van Waterschap Drents Overijsselse Delta. Hij volgt Breun Breunissen op als lid van de fractie Bedrijven. Breunissen verliet onlangs het waterschapsbestuur, omdat hij wethouder is geworden van de gemeente Raalte.

Hammer is senior partner van Marxveld Business Consultants B.V. Hij gaf leiding aan vele (inter)nationale samenwerkingsverbanden tussen overheid, bedrijfsleven en wetenschap. Momenteel kan hij worden ingehuurd als coach bij het vaststellen en realiseren van lange termijn bedrijfsdoelstellingen.

Hij was in 2020 fractievolger van de fractie Bedrijven in het algemeen bestuur van Waterschap Drents Overijsselse Delta en woont in Vollenhove.

In het waterschapsbestuur zijn de zetels als volgt verdeeld: Water Natuurlijk (5), VVD (4), CDA (3), ChristenUnie (2), Algemene Waterschapspartij (2), Gemeentebelangen Drenthe-Overijssel (3), 50Plus (1), SGP (1), Ongebouwd (4), Bedrijven (3) en natuurterreinen (1).

Rioolwerkzaamheden aan de Helperzoom

In oktober wordt een deel van het riool aan de Helperzoom in Groningen gerenoveerd.

Er loopt zo’n 1.300 kilometer aan rioolbuizen door Groningen. Op verschillende plekken laat de gemeente het riool renoveren door rioolrenovatiebedrijf Aarsleff Leidingrenovatie bv.

Het renovatiebedrijf geeft het bestaande riool een nieuwe binnenwand. Het bedrijf plaatst via een rioolput een kunststof kous in een bestaande rioolbuis. Die kous hardt langzaam uit. Zo ontstaat er een nieuwe leiding in een bestaande buis. Het riool kan er daarna weer jaren tegenaan.

Aanleg ‘extra’ rivier in Genne-Overwaters

Het Zwarte Water ligt ten noorden van Zwolle, waar de Overijsselse Vecht samenstroomt met het Zwarte Water. In dit bijzondere rivieren- en uiterwaardengebied werkt Rijkswaterstaat de komende tijd aan de riviernatuur.

Half september begon men in Genne-Overwaters met de eerste werkzaamheden. Zo wordt het gebied een nog duurzamere leefomgeving voor mens, dier en plant. Dit is een belangrijke stap richting de Kaderrichtlijn Water-doelen en de Natura2000-doelen van de provincie Overijssel.

In Genne-Overwaters, bij Hasselt, komt een nevengeul. In deze ‘extra’ rivier, die parallel loopt aan het Zwarte Water, is plaats voor ondiepten en langzaam stromend water. Zo krijgen dier- en plantensoorten die van nature in en rondom de rivier voorkomen, weer de ruimte.

In dit gebied, dat ook een Natura 2000-gebied is, komt een hardhouten ooibos. Deze ontwikkelen we in samenwerking met provincie Overijssel. De werkzaamheden zijn gestart op 15 september en duren tot en met eind december 2022. In deze periode zijn er continu werkzaamheden in Genne-Overwaters.

Noord Holland blijft investeren in toekomstbestendige Hollandse Waterlinies

Noord-Holland blijft de komende jaren investeren in het behoud en beleefbaar maken van de Hollandse Waterlinies. Hiervoor is ruim 9 miljoen euro beschikbaar.

Dat geld wordt onder andere besteed aan herstel en versterking van de liniedijken, het optimaliseren van toeristisch recreatieve routes en het ondersteunen van herbestemming en restauratie van forten.  

De provincie heeft de afgelopen 20 jaar ruim 30 miljoen euro geïnvesteerd in het Noord-Hollandse deel van de Hollandse Waterlinies: de Stelling van Amsterdam. Veel militaire werken zijn hierdoor in samenwerking met partners gerestaureerd en herbestemd.

De komende jaren blijft de provincie herbestemming en restauratie van forten ondersteunen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de verdere ontwikkeling van Fort bij Edam en Fort aan de Middenweg. Ook blijft de provincie betrokken bij de zoektocht naar een passende bestemming voor de loods op het terrein van Fort bij Velsen en Fort benoorden Spaarndam. Het herstel en versterking van de liniedijken is al gestart en blijft een belangrijke opgave.