Frituurvet brengt schade aan riool rond oud en nieuw

Na het bakken van oliebollen tijdens Oud en Nieuw, verschijnt bij bijna 4 op de 10 Nederlanders het gebruikte frituurvet nog in de gootsteen of wc. Dat blijkt uit publieksonderzoek van de waterschappen. Oliebollenvet veroorzaakt grote problemen in leidingen en bij rioolwaterzuiveringen. De zuivering en afvoer van dit vet kost de waterschappen jaarlijks enkele miljoenen euro’s.

Wanneer frituurvet door de gootsteen wordt gespoeld, gaat het vet stollen en aan de binnenkant van leidingen zitten. Dit kan zorgen voor verstoppingen bij mensen thuis en op rioolwaterzuiveringen. Bij een verstopping thuis moet al snel een loodgieter gebeld worden. Waterschappen moeten vaak speciale bedrijven inhuren die het vet verwijderen uit de persleidingen en gemalen.

De zuivering en afvoer van oliebollenvet kost de waterschappen jaarlijks enkele miljoenen euro’s. De getallen verschillen per regio, maar een waterschap kan hier jaarlijks wel 2 ton aan kwijt zijn. Deze kosten worden via de waterschapsbelasting uiteindelijk door inwoners betaald.

Uit onderzoek van de waterschappen blijkt dat 1 op de 5 Nederlanders meer zou willen bijdragen aan schoon water. Een goed voornemen voor het nieuwe jaar zou kunnen zijn om gebruikt frituurvet in een (oude) verpakking in te leveren bij de hiervoor bestemde recyclepunten . Zo worden niet alleen verstoppingen op de rioolwaterzuiveringen voorkomen, ook kan van gebruikt frituurvet biobrandstof gemaakt worden, een vorm van groene energie.

Het Nederlandse kustsysteem toekomstbestendig maken

Om betere voorspellingen te kunnen maken gaat een groot consortium onder leiding van de Universiteit Utrecht de komende zes jaar modellen en tools ontwikkelen. Onlangs werd bekend gemaakt dat hun project WadSED vanuit financieringsinstrument Perspectief van NWO 2.8 miljoen euro krijgt toegekend.

Om het systeem beter te begrijpen moeten we patronen gaan herkennen en meten in de huidige datasets. Bijvoorbeeld patronen van verplaatsende geulen en zandbanken. Daarmee kunnen we een nieuw model bouwen voor voorspellingen, dat is te gebruiken door zowel managers als door wetenschappers. Fundamentelere wetenschap krijg je niet, en tegelijkertijd heeft het project direct impact: hoe gaaf is dat?

Als het project klaar is, hoopt het consortium dat we slimmer omgaan met zand en slib in het huidige beheer van de vaarwegen, waardoor onze kust veiliger blijft als de zeespiegel gaat stijgen, en de natuur daarbij gezond blijft. Beleidsmakers worden voorzien van handvaten voor effecten van ingrepen en van klimaatverandering.

Volgende stap aanpak bodemdaling in polders

Melkveehouders in de Vlietpolder, Blauwe Polder en Waterloospolder gaan samen met de provincie Zuid-Holland, het Hoogheemraadschap van Rijnland, gemeente Kaag en Braassem, coöperatie De Groene Klaver en LTO Noord een plan maken om bodemdaling tegen te gaan.

Daarnaast kijken zij ook naar mogelijkheden om hun bedrijfsvoering te verduurzamen. Vertegenwoordigers van deze partijen hebben hiervoor een intentieovereenkomst getekend tijdens een bijeenkomst op 1 december.

Het afgelopen jaar heeft Rijnland samen met ongeveer 20 boeren uit deze polders al een eerste verkenning uitgevoerd naar mogelijke maatregelen. Dat bleek positief, vandaar dat zij de plannen nu verder willen uitwerken. Dit moet uiteindelijk leiden tot concrete afspraken over maatregelen die kunnen worden uitgevoerd, zoals de aanleg van waterinfiltratiesystemen.

Deze polders in Kaag en Braassem bestaan grotendeels uit veen. Bij droogte of door bemaling klinkt het veen in, waarbij onder meer CO2 vrijkomt. In het Klimaatakkoord is afgesproken deze uitstoot uit het veen fors te verminderen. Een van de maatregelen hiervoor is de aanleg van waterinfiltratiesystemen. In droge periodes houden zij de veengrond nat waardoor minder CO2 vrijkomt. In extreem natte periodes kunnen zij het water ook afvoeren.

35 jaar beheer en onderzoek van de Drentsche Aa in beeld gebracht

Toen het Drents provinciaal bestuur in de jaren 60 van de vorige eeuw besloot om natuur en landschap van het beekdal van de Drentsche Aa te beschermen, kwam er een ontwikkeling op gang die leidde tot het huidige Nationaal Park en Natura 2000-gebied Drentsche Aa.

Dit gebied is tegenwoordig tot ver over onze landsgrenzen bekend vanwege de unieke natuur die er te vinden in. Om die natuur te behouden is uitgekiend beheer essentieel, en waar nodig ook een op natuur gerichte inrichting. Wat hebben al die activiteiten opgeleverd?

De provincie heeft professionals Henk Everts, Ab Grootjans, Jan Bakker en Piet Schipper gevraagd om de ontwikkeling van de natuur in de afgelopen decennia te evalueren.

Hun bevindingen tonen aan dat alle inzet van provincie, beheerders, waterschap en anderen heeft geleid tot flinke vooruitgang. Zo is bijvoorbeeld een heel zeldzaam natuurtype ontstaan, het kalkmoeras. Hier hebben zich tot de verbeelding sprekende plantensoorten gevestigd zoals parnassia, moeraswespenorchis en groenknolorchis. Het blijkt dat vernatting met water van goede kwaliteit echt helpt om karakteristieke natuur te herstellen. Waar de onderzoekers ook erg over te spreken zijn is het herstel van de zogenaamde blauwgraslanden en heischrale graslanden in het Eexterveld.

Stedin en Evides vervangen kabels in Delft

Gemeente Delft, netbeheerder Stedin en Evides Waterbedrijf werken de komende jaren intensief samen om kabels en leidingen in de ondergrond van de Delftse binnenstad te vervangen.

Doel van de samenwerking is om overlast voor bewoners, ondernemers en bezoekers te beperken, de binnenstad bereikbaar te houden en efficiënt gebruik te maken van financiële middelen en technisch personeel.

Stedin vernieuwt vóór 2028 alle oude brosse gasleidingen om het gasnet klaar te maken voor de toekomst. Evides vervangt in totaal 15 kilometer aan oude drinkwaterleidingen.

Bewoners en ondernemers in de binnenstad ontvangen van de nutsbedrijven tijdig bericht over geplande werkzaamheden. Bewoners met vragen kunnen bij een centraal aanspreekpunt terecht.

Uitvoerder BAM Infra is in oktober gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor de eerste fase (Achterom, Lange Geer, Breestraat). Eerst worden de hoofdleidingen voor gas en water vervangen. Daarna sluit de uitvoerder de nieuwe hoofdleidingen aan op de aansluitingen van woningen en/of panden. Tenslotte legt de gemeente de drainage aan. Dit is nodig om het grondwaterpeil in de binnenstad beter te reguleren. De werkzaamheden moeten in 2028 gereed zijn.

Hoger grondwaterpeil eerste stap naar beperken funderingsschade

Een hoger grondwaterpeil kan een belangrijke bijdrage leveren aan het beperken van funderingsschade. Daarom zijn Vereniging Eigen Huis, Aedes, het Verbond van Verzekeraars, het KCAF en de Nederlandse Vereniging van Banken positief over het voornemen van het kabinet om met name in veenweidegebieden de grondwaterstand te verhogen. Deze maatregel is eerder door deze partijen bepleit.

Minister Harbers (I&W) schrijft de Tweede Kamer dat de bodem van ons land ’het fundament is van onze huizen’ en dat het daarom van groot belang is om de voortdurende bodemdaling in veengebieden terug te dringen. Hiermee kan toekomstige funderingsschade worden beperkt. De minister wil het verhogen van de grondwaterstand per gebied laten bepalen door de provincies en waterschappen, in samenspraak met de agrarische sector en andere betrokken partijen.

De coalitie aanpak funderingsschade dringt aan op een stevige regierol van de rijksoverheid om te voorkomen dat tegengestelde belangen in het regionaal overleg tot vertraging of zelfs verlamming leiden. Een goede, doordachte aanpak beperkt zich niet tot het grondwaterbeheer, ook funderingsschade door toenemende droogte in kleigebieden en door bacterieaantasting van houten funderingen moeten in de beleidsplannen worden opgenomen. De coalitie biedt aan om de opgebouwde expertise en kennis met alle partijen te delen.

De schade aan funderingen van woningen en gebouwen kan bij ongewijzigd beleid oplopen tot 60 miljard euro. Alleen al in veenweidegebieden met een zogenoemde slappe bodem gaat het naar schatting om 16 miljard euro aan noodzakelijk funderingsherstel. Vele honderdduizenden woningen lopen een aanzienlijk risico hierdoor te worden getroffen.

Eerste stap gezet in ophogen Galgeplaat en omliggende platen in Oosterschelde

Op 8 december 2022 tekenden Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland en Natuurmonumenten een samenwerkingsovereenkomst om de planuitwerking te starten voor het ophogen van de Galgeplaat in het Nationaal Park Oosterschelde.

Door zandhonger en toekomstige zeespiegelstijging worden de zandplaten in de Oosterschelde kleiner en de omliggende geulen ondieper. Hierdoor staat een belangrijk leefgebied van vogels en zeehonden onder druk. Om ervoor te zorgen dat de Galgeplaat en de omliggende platen ook in de toekomst voedsel zullen verschaffen voor vogels en rustgebied voor zeehonden kan blijven, is een zandsuppletie nodig.

In de planuitwerkingsfase onderzoekt men onder andere het bodemleven, de sterkte en stabiliteit van de Galgeplaat en de omliggende zandplaten en ontwerpen we verschillende mogelijkheden voor de suppletie.

De planuitwerkingsfase loopt tot en met 2024 en vormt de basis voor de uitvoering. We verwachten dat de uiteindelijke zandsuppletie van de Galgeplaat en de omliggende platen in het oostelijk deel van Nationaal Park Oosterschelde plaatsvindt in de periode 2026-2027.

Door de aanleg van de Oosterscheldekering is de dynamiek in de Oosterschelde veranderd. De snelheid waarmee het water in en uit de Oosterschelde stroomt is sterk afgenomen.

Met name tijdens stormen wordt zand van de zandplaten afgeslagen. Maar door de geringe dynamiek is het getij niet meer in staat om het zand terug op de platen, slikken en schorren te brengen. Beetje bij beetje kalven de zandplaten af. Dat noemen we zandhonger.

Nederland moet beter worden voorbereid op extreme neerslag

Vergroot het bewustzijn dat ernstige wateroverlast ook in Nederland kan voorkomen. Geef mensen handelingsperspectief specifiek gericht op waar ze wonen. Kijk naar een groter gebied voor het treffen van maatregelen. Dit zijn drie van de aanbevelingen van de Beleidstafel wateroverlast en hoogwater, die was opgericht naar aanleiding van de overstromingen in Limburg in juli 2021.

Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) neemt alle aanbevelingen over en stuurde het eindadvies ‘Voorkomen kan niet, voorbereiden wél’ naar de Tweede Kamer.

De beleidstafel heeft onderzocht hoe inwoners, bedrijven en overheden beter bewust kunnen worden dat extreem weer ook in Nederland kan gebeuren, met wateroverlast of overstromingen tot gevolg. De tafel raadt aan om de communicatie te specificeren per doelgroep en per situatie, dus bijvoorbeeld voor mensen die dicht bij een beek wonen of akkerbouwers die gewassen telen in de uitwaarden.

Waterschappen en gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering van deze aanbeveling. Het ministerie geeft ondersteuning, bijvoorbeeld via het platform Ons Water. Dit platform maakt een toolbox die per doelgroep handvatten geeft: waar loopt hun gebied tegenaan, hoe kunnen ze voorzorgsmaatregelen nemen en wat kunnen ze doen bij wateroverlast?

Daarnaast gaat het ministerie onderzoeken of er een waterlabel kan worden toegevoegd bij de aankoop van een huis. Dit is vergelijkbaar met het energielabel en zal meer informatie geven over hoe groot de risico’s voor een woning of gebouw zijn om te worden getroffen door wateroverlast of overstroming.

Tot slot werken Rijk en waterschappen aan betere informatie voor burgers en bedrijven, zodat zij een betere voorspelling krijgen hoe hoog het water komt, wat dat voor hen betekent en wat ze kunnen doen in geval van een noodsituatie. Zo werkt Rijkswaterstaat aan het beteren van informatiedeling naar veiligheidsregio’s, waterschappen en sectoren zoals scheepvaart en drinkwaterbedrijven. Door die betere informatiedeling kunnen veiligheidsregio’s burgers beter informeren in geval van een crisis.

Renovatie slibvergistingstoren afvalwaterzuivering Haarlem Waarderpolder afgerond

Het afgelopen jaar is één van de drie slibvergistingstoren van de afvalwaterzuivering Haarlem Waarderpolder gerenoveerd. Eerder is ook al een toren gerenoveerd. In deze torens wordt slib, het restproduct wat overblijft na het zuiveren van afvalwater, vergist tot biogas. Dat wordt vervolgens weer ingezet voor elektriciteit en warmte.

Op donderdag 15 december is de renovatie van de slibvergistingstoren opgeleverd. Rijnland en bouwpartner ADS Groep kwamen bij elkaar op de zuivering om dit oplevermoment te vieren.

De renovatie is uitgevoerd om het proces van slibverwerking en biogasproductie ook in de toekomst goed te laten verlopen. Hoogheemraad Bas Knapp: ’Rijnland werkt komende jaren aan het verbeteren en uitbreiden van het zuiveringsproces op de zuivering in Haarlem Waarderpolder. Dit is nodig om te voldoen aan de nieuwe eisen voor waterkwaliteit en de groei van het aantal inwoners en bedrijven in de regio. Ik ben trots dat we vandaag weer een stap vooruit zetten met de oplevering van de gerenoveerde slibvergistingstoren.'

De renovatie bestond uit meerdere werkzaamheden op het terrein van de afvalwaterzuivering. Zo zijn er onder andere onderdelen vervangen die belangrijk zijn om de verspreiding van geur te voorkomen. Gedurende de werkzaamheden werd het slib nog steeds verwerkt via de andere twee slibvergistingstorens op het terrein. Dankzij de goede samenwerking met bouwpartner ASD Groep zijn de werkzaamheden binnen planning en budget afgerond.

De afvalwaterzuivering Haarlem Waarderpolder is één van de negentien zuiveringen van het hoogheemraadschap van Rijnland. Hier zuivert Rijnland afvalwater van zo’n 224.000 huishoudens en bedrijven uit Haarlem, Spaa

Verkenningsfase extra waterberging De Onlanden afgerond

Waterschap Noorderzijlvest wil extra waterberging in De Onlanden realiseren om zo wateroverlast in de regio zoveel mogelijk te voorkomen. Hiervoor is in maart de projectprocedure gestart door het bevoegd gezag; Gedeputeerde Staten van de provincie Drenthe.

In maart van dit jaar startte de provincie Drenthe op verzoek van het waterschap de procedure voor de extra waterberging in De Onlanden. In dit natuurgebied wordt bij heftige neerslag nu ook al water opgevangen. Klimaatscenario’s voorspellen steeds vaker periodes met hevige en langdurige regenval.  Daarmee is extra ruimte voor waterberging nodig. Betrokkenen en omwonenden konden reageren op de plannen van het waterschap. Deze uitnodiging leverde dertig reacties op. De reacties zijn behandeld en beantwoord in een Nota van antwoord. Gedeputeerde Staten hebben deze op 29 november samen met de Nota kansrijke oplossingsrichtingen en koppelkansen vastgesteld.

De komende periode wordt onderzocht hoe de extra waterberging het beste kan worden ingericht. Uit het MER blijkt welke effecten er zijn op onder andere de flora en fauna in het gebied. Er worden drie oplossingsrichtingen onder de loep genomen. Naast twee bestaande oplossingsrichtingen uit de Toelichting (‘Alternatief Droge Voeten 2050’ en ‘Compartimentering kwetsbaar natuurgebied’) wordt er ook een nieuw ingebrachte oplossing meegenomen in het MER, genaamd ‘Optimaal natuuralternatief/ Hooiwegvariant’. Deze variant gaat meer in op mogelijkheden voor natuurontwikkeling. Denk daarbij aan het aanleggen van vluchtheuvels voor dieren, het dempen van bermsloten, het aanpassen van het waterpeil op specifieke plekken in het gebied en het verplaatsen van de stuwen aan de kant van het Leekstermeer.

Plaquette van gemaal Barwoutswaarder via Twitter weer in Woerden

De plaquette van het voormalige stoom- en later zuiggasgemaal Barwoutswaarder is via een bijzondere zoektocht op Twitter weer teruggekeerd in Woerden. De plaquette is nu te bewonderen in stoomgemaal Kamerik-Teylingens.

Ruim een jaar eerder plaatste Hilda Boesjes-Beljon een oproep op Twitter. Een bijzondere plaquette was aangeboden op het afvalstation in Lemmer, en niemand wist waar die vandaan kwam. Andere twitteraars schoten te hulp, en zo werd nog dezelfde avond de herkomst bekend: precies honderd jaar eerder, ter gelegenheid van de ombouw van stoomgemaal tot zuiggasgemaal, was hij geplaatst in gemaal Barwoutswaarder in Woerden.

In 1951 werd het zuiggasgemaal omgebouwd tot elektrisch gemaal. Waarschijnlijk is toen de plaquette verwijderd en meegenomen door de aannemer naar Friesland. Daar stond de glazen plaat decennialang verborgen in een schouw in een woning in het dorp Echten, tot hij bij een verbouwing weer opdook en op het afvalstation werd gebracht.

Het voormalige stoomgemaal Barwoutswaarder is al sinds de zeventiger jaren van de vorige eeuw in particulier bezit.

Witte kerst met dik pak sneeuw helpt bij terugdringen neerslagtekort

Waterschappen hopen op een witte kerst met een flink pak sneeuw. Dat zou namelijk niet alleen mooie kerstplaatjes opleveren, maar sneeuw die smelt draagt ook bij aan het verminderen van het neerslagtekort en het herstel van de grondwaterstanden.

Het landelijk gemiddelde neerslagtekort is gedaald en staat nu ruim onder de 5 procent droogste jaren. Op weerstation Twenthe meet men nog steeds een flink neerslagtekort van 262 mm. Dat tekort zal naar verwachting de aankomende week maar iets dalen. Het neerslagtekort op weerstation Hoogeveen ligt met 120 mm ongeveer gelijk met de lokale 5 procent droogste jaren. De exacte neerslaghoeveelheden zijn onzeker en kunnen lokaal sterk verschillen. De meetstations geven een beeld van de lokale omstandigheden.

Momenteel bevinden de meeste grondwaterstanden zich nog steeds ruim onder het gemiddelde voor de tijd van het jaar, zowel in natuur- als landbouwgebied. Met de komende weersverwachting zal de grondwaterstand gelijk blijven.

Nieuwe Podcast: hoe houden De Nieuwe Dijkbewakers Nederland droog?

Vanaf vandaag is een nieuwe podcastserie te beluisteren over wat er bij de Rijksoverheid achter de schermen gebeurt als in Nederland een hoogwatercrisis dreigt. De zesdelige serie ‘Werken voor Nederland: De Nieuwe Dijkbewakers’ begint met de signalering via weermodellen van de aanzwellende storm en eindigt bij evacuaties en het aanpakken van schade. 

Het verhaal is fictief maar de scenario’s zijn levensecht. De nagespeelde crisis geeft zo inzicht in het werk in de IT bij uiteenlopende rijksorganisaties.
 
Ruby, de grootste storm ooit in Nederland, komt op ons land af. Wat gebeurt er dan achter de schermen bij de Rijksoverheid? In deze podcastserie bezoekt presentator Jim Stolze zeven rijksorganisaties om te ontdekken wat het werk van de nieuwe dijkbewakers inhoudt. Van zware datamodellen feilloos laten draaien tot stormvloedkeringen bedienen, cyberaanvallen tegenhouden en digitale verzoeken voor hulpdiensten coördineren. Nederland draait op IT.
Jim Stolze stelt de vragen.

De podcast is gemaakt in samenwerking met presentator Jim Stolze en productiebureau Het Podcast Kantoor. Jim stelt de vragen die we allemaal hebben als het water voor onze kust begint te stijgen. Zo bezoekt hij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) waar hij samen met een veiligheidsmeteoroloog en architect de weermodellen bekijkt die aangeven hoe de storm aanzwelt. Met welke organisaties houden zij de vinger aan de pols? Hierna gaat Jim naar Rijkswaterstaat en vervolgens bewondert hij de Maeslantkering. Wanneer gaat deze imposante kering dicht? Hoe hoog moet het waterpeil stijgen?
 
Steeds duidelijker wordt dat zo’n ramp als deze aantrekkelijk kan zijn voor hackers. Aan het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) vraagt Jim hoe Nederland dit soort criminelen te slim af is. Als ons land dan toch onder water begint te lopen, reist Jim naar het Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum (LOCC) om te horen hoe evacuaties georganiseerd worden. Tenslotte komt hij terecht bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en DICTU met de vraag hoe er wordt omgegaan met schade. Wat kunnen inwoners van getroffen gebieden doen als sommige zaken niet verzekerd blijken te zijn?
 
De podcastserie ‘Werken voor Nederland: De Nieuwe Dijkbewakers’ is vanaf nu te beluisteren via verschillende podcastapp. Meer informatie over de podcast is te vinden op: https://www.werkenvoornederland.nl/vakgebieden/icter-bij-de-rijksoverheid/podcast-werken-voor-nederland-de-nieuwe-dijkbewakers.
 

Drinkwaterbedrijven leveren goede kwaliteit water, wel vaker verontreinigingen in de bron

Drinkwaterbedrijven leverden ook in 2021 water van goede kwaliteit. Dat concludeert de ILT die als toezichthouder beoordeelt of het drinkwater voldoet aan de wettelijke normen van het Drinkwaterbesluit. Het drinkwater voldeed bij 99,9% van de metingen aan de gestelde normen. Dat constateert de ILT in het jaarlijkse rapport Drinkwaterkwaliteit 2021 dat naar de Tweede kamer is gestuurd.

99,9 procent van de genomen monsters voldeed aan de wettelijke normen. In 747 gevallen voldeed het drinkwater niet aan de norm. Bij 617 gevallen hiervan (83%) ging het om stoffen die geen gevaar opleveren voor de volksgezondheid. Binnen het wettelijk meetprogramma meten de drinkwaterbedrijven de kwaliteit van het water na de zuivering en aan de kraan, bij consumenten thuis in het distributiegebied.

Vanwege de coronapandemie hebben de drinkwaterbedrijven een deel van de monsternames op alternatieve locaties gedaan, in plaats van bij consumenten thuis. Dit waren bijvoorbeeld buitenkranen en tapkranen in openbare gebouwen. De ILT stelt dat de vergelijkbaarheid van de resultaten met eerdere jaren daardoor minder vanzelfsprekend is maar zegt geen signalen te hebben dat waterkwaliteitsgebreken daardoor onopgemerkt zijn gebleven. In 2021 voerden de drinkwaterbedrijven 544.006 metingen uit in het meetprogramma.

In 2021 hebben zich twee incidenten voorgedaan met een omvangrijke E.coli-besmetting, in Zuidoost-Brabant en in Oldenzaal en omgeving. Hiervoor werd een grootschalig kookadvies afgegeven. De betrokken drinkwaterbedrijven hebben de incidenten intensief geëvalueerd, de resultaten hiervan besproken met de ILT en de lessen gedeeld met de overige drinkwaterbedrijven. De aanwezigheid van chemische stoffen is de oorzaak van de overige 19 normoverschrijdingen.

Drinkwaterbedrijven controleren de hoeveelheid lood in drinkwater. Ze rapporteren per distributiegebied of het jaargemiddelde van de meetwaarden aan de drinkwaternorm voldoet. In 2021 is de norm voor lood eenmaal overschreden. In 2021 zijn er ook 1832 individuele loodmetingen geanalyseerd. In 18 gevallen hiervan is een overschrijding gemeten van de drinkwaternorm (10 microgram per liter of meer). Loden leidingen in oudere woningen zijn meestal de oorzaak van individuele normoverschrijdingen. Eigenaren van die panden zijn verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen. Drinkwaterbedrijven adviseren hierbij.

Drinkwaterbedrijven hebben een ontheffing van de ILT nodig om drinkwater te blijven produceren uit oppervlaktewater dat verontreinigd is. De ILT geeft deze ontheffing alleen als de verontreiniging geen gevolgen heeft voor de volksgezondheid. Op 31 december 2020 waren er tien ontheffingen van kracht. Op 31 december 2021 was dat er nog één. Drinkwaterbedrijven die drinkwater maken uit oppervlaktewater merken steeds vaker dat dit water stoffen bevat in concentraties boven de signaleringswaarde van 1 microgram per liter (1 μg/L) voor organische microverontreinigingen en ‘overige antropogene stoffen’, zoals vastgelegd in de Drinkwaterregeling.

Groenlandse smeltwaterbuffer kan al over een eeuw zijn uitgewerkt

Firn, de laag samengedrukte sneeuw die de Groenlandse ijskap bedekt, dreigt te verdwijnen. Als dit gebeurt, neemt het massaverlies van de ijskap dramatisch toe. De ijskap kan dan tot bijna 1 cm per jaar gaan bijdragen aan de wereldwijde zeespiegelstijging.

Deze nieuwe resultaten onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications, onder leiding van Brice Noël van het IMAU in samenwerking met collega’s van het National Center for Atmospheric Research (NCAR) en de University of Colorado, beiden in Boulder, VS.

De ijskap van Groenland, die een oppervlak heeft van ongeveer veertig keer Nederland, is voor negentig procent bedekt met een tot wel honderd meter dikke laag firn, de wetenschappelijke naam voor samengedrukte sneeuw.

De firnlaag zit vol lucht, en absorbeert als een spons het smeltwater dat elke zomer ontstaat. In de winter bevriest dat water, zodat de helft van het smeltwater nooit de ijskap verlaat. Dit werkt als een natuurlijke rem op het massaverlies van de ijskap.

Helaas dreigt de bufferfunctie van de firnlaag te verdwijnen, nu de hoeveelheid smeltwater in een opwarmende wereld zo groot wordt dat de firnlaag verzadigd kan raken.

Waterschapsbelasting Rivierenland stijgt in 2023 gemiddeld met 30 euro per gezin

Gezinnen met een eigen huis gaan volgend jaar gemiddeld 30 euro meer aan waterschapsbelasting betalen. Een alleenstaande huurder gaat gemiddeld ongeveer 12 euro per jaar meer betalen.

De verhoging wordt vooral veroorzaakt door maatregelen om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen en de stijgende (energie)prijzen. Met deze belastingstijging zit Rivierenland op het landelijk gemiddelde van alle waterschappen. 

Daarnaast is het werk van het waterschap steeds complexer. Dit komt bijvoorbeeld door extremer weer, hogere eisen aan schoon en voldoende water en de zuivering van rioolwater. Rivierenland moet daarom kostbare maatregelen nemen om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Op dit moment is dit in het rivierengebied goed zichtbaar bij de verschillende dijkversterkingsprojecten.

Als Algemeen Bestuur van Waterschap Rivierenland zijn wij ons daarvan bewust. De afgelopen maanden hebben wij in verschillende werksessies gewerkt aan de voorbereidingen van de begroting. Dat heeft geleid tot bezuinigingen op verschillende beleidsterreinen. Dit om de stijgende prijzen zoveel mogelijk op te vangen.

Stichtse Rijnlanden en gemeente Nieuwegein gaan nauwer samenwerken

De gemeente Nieuwegein en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden gaan nauwer samenwerken. Daarvoor hebben hoogheemraad Nanda van Zoelen en wethouder John van Engelen van Nieuwegein op 22 november 2022 twee overeenkomsten ondertekend.

De gemeente en het waterschap gaan samenwerken bij het onderhoud van de watergangen in Nieuwegein. De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van de kleinere watergangen (singels en sloten) en het waterschap voor grotere watergangen (primair water). Voorheen werd het onderhoud onafhankelijk van elkaar uitgevoerd, waardoor omwonenden twee keer te maken kregen met overlast.

Met deze overeenkomst wordt het jaarlijkse onderhoud van alle watergangen in één keer uitgevoerd onder regie van de gemeente. Bewoners hebben dan maar één keer per jaar te maken met eventuele hinder door werkzaamheden en afvoer van het gemaaide groen en waterplantenafval uit sloten en singels. Bijkomend voordeel van deze regeling is dat de biodiversiteit in en rond de watergangen minder schade oploopt.

De tweede overeenkomst gaat over maatregelen en investeringen om de waterkwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren. Zo wordt bijvoorbeeld in de wijk Rijnhuizen een watertuin ontwikkeld. Met de Impulsregeling van het waterschap is het mogelijk om drie extra inlaten in Rijnhuizen te bouwen. Dit is belangrijk voor de doorstroming, waarmee wildgroei van kroos, blauwalg en botulisme wordt voorkomen.

Tarieven voor waterschapsbelasting Delfland in 2023 omhoog

De waterschapsbelasting gaat voor de regio Delfland in 2023 omhoog. Dat is nodig om ervoor te zorgen dat we droge voeten houden, dat de waterkwaliteit vooruitgaat en dat het afvalwater van de huishoudens en bedrijven goed wordt schoongemaakt.

Hoeveel de belasting omhoog gaat zal per gezin of situatie verschillen. De wereld is in verandering en ook Delfland wordt geconfronteerd met extreme omstandigheden zoals inflatie, stijgende energiekosten, gebrek aan materialen en een verhoogd risico op cyberaanvallen. De stijging van de waterschapsbelasting komt door de onvoorziene stijgende energiekosten.

Het bestuur van Delfland vindt het belangrijk, in deze dure en onzekere tijden, om niet alle kostenstijgingen door te berekenen in de tarieven. Delfland heeft een deel van de kostenstijging binnen de organisatie opgevangen. De stijgende energiekosten kunnen helaas niet opgevangen worden binnen de huidige heffingen.

Waterschapsbelasting is opgebouwd uit twee heffingen. De watersysteemheffing is voor veilige dijken, gezond, schoon en zoet water en minder kans op wateroverlast. De zuiveringsheffing is voor het schoonmaken van het afvalwater. In ons beheergebied wordt veel water verbruikt.

Nieuwste innovatie voor herstel oesterriffen geïnstalleerd in windpark Luchterduinen

Bij windpark Luchterduinen zijn vier zogeheten oestertafels geplaatst. Een oestertafel is een structuur van beton en ander materiaal waarop levende oesters worden geplaatst. Met de plaatsing van de oestertafels werken De Rijke Noordzee, Eneco, en Van Oord, aan het herstel van oesterriffen in de Noordzee.

De oestertafels hebben een innovatief ontwerp, waar vier jaar onderzoek aan vooraf ging. Dit ontwerp werd nog nooit eerder ingezet. Daarmee heeft het windpark een wereldwijde primeur.

Tot zo’n 200 jaar geleden kwam op 20% van de Nederlandse Noordzee grootschalige oesterriffen voor. Nu zijn er nauwelijks meer wilde oesterbanken te vinden in de Noordzee.

Het nieuwe design van de oestertafels is speciaal gemaakt voor omstandigheden zoals heersend in windpark Luchterduinen, waar sprake is van hoge stroomsnelheden en veel zand. De nieuwe tafels, die meer dan drieduizend kilo wegen, zijn extra stabiel door het gewicht aan de onderkant. De oestertafels worden daarnaast op de steenbestorting rondom de windmolen geplaatst. Hiermee wordt voorkomen dat de tafels wegzakken in de zanderige zeebodem. De levende oesters worden bij het nieuwe ontwerp voor het eerst op verticale palen gelijmd, in plaats van in mandjes geplaatst. Hierdoor krijgen zij voldoende vers water en zuurstof om te overleven en zich voort te planten.

Rapport over Nationale Grondwater Reserves in Nederland

De komende decennia wordt een groeiende vraag naar drinkwater verwacht. Om ook in de toekomst aan de drinkwatervraag te kunnen blijven voldoen, hebben provincies Aanvullende Strategische Voorraden (ASVs) aangewezen. Dit zijn gebieden die ingezet kunnen worden om nieuwe winningen voor drinkwater te ontwikkelen waarbij rekening is gehouden met ontwikkelingen in de drinkwatervraag tot circa 2040.

NGRs zijn aanvullend op het huidige grondwaterbeschermingsbeleid en de ASVs. Het zijn diepe schone zoete en brakke grondwatervoorraden die als natuurlijk kapitaal dienen. NGRs kunnen in de toekomst mogelijk ingezet worden in geval van grootschalige en meerjarige crisissituaties waarbij de huidige bronnen onbruikbaar of ontoereikend zijn. In de verre toekomst kunnen NGRs mogelijk ook ingezet worden ten behoeve van de structurele drinkwatervoorziening.

Vanaf begin 2022 voeren Deltares en TNO een driedimensionale kartering uit van  grondwatervoorraden in de ondergrond van Nederland die in potentie geschikt zijn als NGR. Daarin wordt onder andere de geologische opbouw, de zoet-brak-zout grensvlakken en het ouderdom van het grondwater bekeken. Naast de 3D kartering wordt ook een inventarisatie gemaakt van huidig gebruik van die grondwatervoorraden en van (mogelijk toekomstig) reserveringen waarmee rekening gehouden moet worden bij de begrenzing van de NGRs en/of bij de ontwikkeling van eventueel beleid om de NGRs te beschermen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om gebieden die in het kader van de energietransitie mogelijkheden bieden om geothermie te ontwikkelen.

Omdat het grondwatersysteem een dynamisch systeem is, kijkt men ook naar de invloed van lange termijn ontwikkelingen op het grondwatersysteem (tijdshorizon 2100).

'Overstromingen in Valkenburg lastig te voorkomen'

Maatregelen om water bovenstrooms (ook in België) langer vast te houden kunnen de schade enigszins beperken, maar zijn te weinig effectief om extreme overstromingen in Valkenburg te voorkomen. 

Dat is een van de conclusies van een korte verkennende studie van kennisinstituut Deltares, in samenwerking met onderzoekers van de TU Delft en van universiteiten uit België, Duitsland en Luxemburg, in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Aanleiding voor het onderzoek  zijn de overstromingen in Zuid-Limburg van juli 2021. Door zware en aanhoudende regenval steeg het water van de rivier de Geul binnen korte tijd tot een recordhoogte.

Er zijn veel maatregelen mogelijk die zorgen voor minder hoogwater in Valkenburg, zoals water bovenstrooms langer vasthouden, door bijvoorbeeld bebossing van hellingen en rivierdalen, het aanleggen van regenwaterbekkens, of het vertragen van regenwaterafvoer uit bebouwd gebied. Maar helaas is dit positieve effect te klein om dit soort extreme overstromingen in Valkenburg volledig te voorkomen.

De onderzoekers komen wel met de volgende aanbevelingen:

Maak een grensoverschrijdend beheerprogramma voor de Geul in nauw overleg met de inwoners. Denk aan het opnemen van maatregelen die op de korte termijn eenvoudig zijn uit te voeren: verbetering van het meetnet en het waarschuwingssysteem, een goede (schade-)regeling voor herstel, inzetten op lokale bescherming en aanpassingen aan gebouwen.

Overweeg ook maatregelen voor de langere termijn; zorg dat water zo veel mogelijk wordt vertraagd tot onderaan de hellingen en in de beek, zonder dat dit op die locaties zelf tot wateroverlast leidt.
Investeer in internationale samenwerking om van de Geul een living-lab te maken; zo kunnen we samen het bodem- en watersysteem beter begrijpen en de effectiviteit van maatregelen goed monitoren.