Kunstmatige koraalpoliep reinigt water

Onderzoekers van de TU Eindhoven ontwikkelden een kleine plastic robot gemaakt van responsieve materialen, die beweegt onder invloed van licht en magnetisme. In de toekomst zou deze ‘draadloze aquatische poliep’  vervuilende deeltjes uit het omringende water kunnen halen, of cellen kunnen oppikken en transporteren voor analyse in diagnostische systemen.

De minirobot is geïnspireerd op een koraalpoliep; een klein zacht dier met tentakels waaruit koralen in de oceaan bestaan.

De ontwikkelde draadloos aangestuurde kunstmatige poliep is 1 bij 1 cm, heeft een stam die op magnetisme reageert én licht gestuurde tentakels.

Naast werken onder water, kan het ook zijn vorm vasthouden na licht-activatie. Terwijl het fotothermische materiaal na het verwijderen van de stimulus direct weer naar zijn oorspronkelijke vorm terugkeert, nemen de moleculen in het fotomechanische materiaal een nieuwe toestand in. Hierdoor zijn verschillende stabiele vormen mogelijk, die langere tijd blijven bestaan.

Energie winnen met warmtewisselaars in een kademuur

Geotechnisch adviesbureau CRUX Engineering, TU Delft, TU Eindhoven en de Groep Duurzame Energie hebben samen onderzocht of damwanden in de oever van vaarwegen een bron voor warmte en koeling kunnen zijn. Door warmtewisselaars in de kade aan te brengen kan energie worden gewonnen uit het langsstromende water en de bodem.

Hierdoor kan de damwand een bron worden van warmte en koude voor nabijgelegen bebouwing, zonder dat je naar bronnen hoeft te boren, of een warmtewisselaar in een kanaal of rivier zou moeten plaatsen.

Bij de haalbaarheidsstudie naar deze nieuwe manier van energieopwekking is onder meer onderzocht of de warmteverandering van de damwand niet nadelig zou zijn voor de grondkerende functie van de damwand. Tevens moest de studie duidelijk maken of er een interessant exploitatiemodel te maken is.

De eerste onderzoeksfase is positief afgesloten. Dat betekent dat de projectpartners een pilot konden gaan uitvoeren. In een praktijkopstelling in De Zweth wordt de techniek nu gedemonstreerd. Damwandleverancier Gooimeer bv, licentiehouder voor het patent in Nederland, heeft zich daarbij aangesloten. Daarnaast wisselt het consortium kennis uit met Duitsland waar al twee vergelijkbare projecten met positieve resultaten lopen.  

Expositie over de Maas in Limburgs Museum

1 oktober 2020 opent het Limburgs Museum een grote tentoonstelling over de Maas, de rivier die het leven van Limburgers al eeuwenlang vormt. Bedacht en samengesteld door gastcurator Servé Hermans, leider van Toneelgroep Maastricht, wordt de tentoonstelling één groot multidisciplinair kunstproject.

In deze tentoonstelling over de Maas laat Servé Hermans vier gezichten, muze, monster, moordenaar en moeder, zien van de rivier. Een romantisch gezicht, ‘muze’, met prachtige geschilderde landschappen. Het gezicht van de overstromingen, ‘monster’, waarin bezoekers een ondergelopen Limburg binnenwandelen. De Maas als ‘moordenaar’, met aandacht voor vervuiling en ronddrijvend plastic. En ‘Moeder Maas’, omdat de Maas ook beschermt en bewaart.

Wat bijzonder is: al deze thema’s worden vormgegeven door een heel team van kunstenaars en ontwerpers, aangestuurd door Servé Hermans. Van filmer Rob Hodselmans tot beeldend kunstenaar Claudy Jongstra en van componist Kwinten Moordijck tot toneelschrijfster Annet Bremen. Film, audio, licht, beeldende kunst, theater - alle disciplines werken samen om bezoekers de Maas te laten ervaren.

Natura 2000-maatregelen voor de Oostvaardersplassen

In de Oostvaardersplassen wordt een aantal maatregelen uitgevoerd voor de Natura 2000-doelstellingen. Dit is van belang om een aantal vogelsoorten te behouden en te beschermen. Deze maatregelen zijn: Reset van het moerasgebied in het westelijk deel voor de ontwikkeling van 500 ha nieuw rietmoeras. En maatregelen in het grazige deel door meer ondiep water en nat grasland.

Er is een nieuwe stuw geplaatst om het waterpeil te beheren voor de ontwikkeling van meer rietland. Je ziet op drooggevallen plaatsen nu al gele moerasandijvie verschijnen. Het gehele proces van de moerasreset duurt ten minste vier jaar. In deze tijd komt het jonge riet tot ontwikkeling. Na de moerasreset volgt een natuurlijker beheer van het waterpeil. In de komende tijd, na het broedseizoen, wordt het waterpeil actief verlaagd.

Met de uitvoering van de maatregelen in het grazige deel van Oostvaardersplassen wordt een volgende stap gezet in de natuurontwikkeling als in de mogelijkheden voor natuurbeleving. Voor de natuurontwikkeling komen in het gebied vanaf 2021 onder meer vispassages en poelen.

Meer leefgebied voor moerasvogels in Groot Mijdrecht Noord-Oost

In Groot Mijdrecht Noord-Oost realiseert de provincie Utrecht, volgens afspraken met bewoners, drie moerasgebieden met daaromheen bloemrijk grasland. Op die manier ontstaat er een leefgebied voor bijzondere vogelsoorten zoals de lepelaar, purperreiger en de roerdomp.

Inmiddels is al 17 hectare natte natuur gerealiseerd en zijn de eerste moerasvogels gespot. De provincie Utrecht is gestart met het voorontwerp van het laatste en ook het grootste moerasgebied in Groot Mijdrecht Noord-Oost. Een gebied ter grootte van 57 hectare. Het moerasgebied wordt verbonden met het noordelijke gelegen natuurgebied Waverhoek.

Het ontwerp bestaat onder andere uit het aanleggen van kades met een rietkraag, zodat vogels niet worden verstoord, het maken van een stuw voor een goed waterpeil en het realiseren van een vispassage, zodat de vissen kunnen inzwemmen. Ook worden er rondom sloten gegraven voor een droge polder, er komt een vogelkijkpunt voor liefhebbers van moerasvogels en er worden windmolentjes geplaatst om zoet water het gebied in te pompen.

Afspraken over onderhoud van de rivierbedding in de Oude Maas

In nauwe samenwerking tussen Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid en waterschap Hollandse Delta is in de afgelopen jaren een aantal kwesties rond het onderhoud van de rivierbedding in de Oude Maas opgelost.

Voorheen was het niet altijd duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is. En dat is lastig, vooral als het rivieren en dijken betreft, want veiligheid staat altijd voorop.

De demping van de erosiekuil nabij de Spijkenissebrug afgelopen jaar was een praktijkvoorbeeld van de succesvolle samenwerking tussen de twee overheden vanuit meerdere perspectieven: waterbeheer, dijkversterking, procesinrichting en uitvoering.

Daarnaast zijn er ook beheerafspraken gemaakt. De onduidelijkheid zat ‘m in de zogenoemde zettingsvloeiing. Zettingsvloeiing is een mechanisme waarbij een talud kan wegspoelen. Bij aanwezigheid van een erosiekuil in de rivierbodem kan hierdoor een (deel van) de dijk daarin wegzakken.

Bijna helft Nederlanders maakt zich zorgen over droogte

Bijna de helft van de Nederlanders maakt zich zorgen over problemen door watertekort. Dat blijkt uit onderzoek van de Unie van Waterschappen.

Mensen die zich zorgen maken over de droogte denken daarbij vooral aan de gevolgen voor de natuur, mislukte oogsten en uitdroging van dijken. Ook na een regenachtige start van de zomervakanties kampen de natuur en de landbouw in het oosten en zuiden van het land nog altijd met de droogte. Dit is niet voor het eerst. De afgelopen jaren waren extreem droog.

Bijna de helft van de ondervraagden verwacht vaker overlast te gaan ervaren door watertekort en 44 procent is bereid zelf maatregelen te treffen om schade te voorkomen. Hierbij geeft driekwart de voorkeur voor het installeren van een regenton. De aanleg van meer groen wordt genoemd door ruim 60 procent.

Gemeenten en waterschappen willen de verstening van stedelijk gebied tegengaan door vergroening van straten en tuinen te stimuleren. Alle kleine beetjes helpen om water beter op te slaan en vast te houden voor droge tijden. De waterschappen juichen het gebruik van regentonnen dan ook toe. Ook het vervangen van tegels in de tuin voor planten is een goede maatregel om droogteproblemen te voorkomen.

Universiteiten verstevigen band met Wetsus

Wageningen Universiteit (WUR), Rijksuniversiteit Groningen (RuG) en Universiteit Twente (UT) intensiveren de samenwerking met watertechnologie-instituut Wetsus en steunen hiermee Wetsus in de transitie van tijdelijke naar meer structurele financiering. De komende vier jaar bedraagt de gezamenlijke bijdrage van de drie universiteiten 750.000 euro per jaar.

Naast de universiteiten hebben NWO en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een overgangsfinanciering voor de komende jaren beschikbaar gesteld voor Wetsus, die kan worden gebruikt voor een betere positionering voor structurele middelen. In het onderzoeksprogramma van Wetsus werken 23 Europese universiteiten en 110 internationale bedrijven samen aan de ontwikkeling van doorbraaktechnologie voor duurzame waterbehandeling.

Met de samenwerking kan doorgewerkt worden aan duurzame en circulaire innovaties als bijvoorbeeld het terugwinnen van grondstoffen en energie uit water en mest, het maken van waterstof en bioplastics uit afvalwater en het verwijderen van virussen en medicijnresten uit water. De Nederlandse watersector is van grote economische betekenis en staat wereldwijd bekend als vooraanstaand en innovatief. Het onderzoek van Wetsus schraagt deze positie.

Macrofauna in beken lijdt zwaar onder extreme droogte

Door de extreem droge zomers in Nederland verdwijnen steeds meer kleine diertjes die in beken leven: de macrofauna. Dat blijkt uit een samenwerkingsonderzoek van verschillende waterschappen en Wageningen Environmental Research.

Tussen 2018 en 2019 analyseerden onderzoekers van Wageningen Environmental Research in samenwerking met waterschappen het verschil in macrofaunadiversiteit van verschillende beken. Zo wilden ze meer te weten te komen over de weerstand en veerkracht van de macrofauna in de beken. Ze publiceerden hun resultaten onlangs op H2O Waternetwerk.

De macrofauna in beekjes spelen een belangrijke rol in het ecosysteem: ze zijn essentieel voor het opruimen van organisch afval zoals bladeren en dienen als voedsel voor vissen en vogels.

Veel kenmerkende macrofauna in beken zijn inmiddels zeldzaam geworden en komen op nog maar een klein aantal plekken in Nederland voor. Valt een beek volledig droog en verdwijnt de populatie van zo’n soort, dan is de kans op herkolonisatie klein.

Ook de duur van de droogval speelt een rol. Enkele soorten macrofauna overleven maanden in diepe, natte kuilen in de beekbodem of zelfs onder een laag vochtige bladeren, terwijl andere dat slechts dagen kunnen. Maar bij langduring watertekort drogen ook deze plekken uit en kunnen alleen soorten met speciale aanpassingen zich handhaven, zoals droogteresistente eitjes.

Stimuleringsbudget Emissiebeperking Open Teelten en Veehouderij open per 1 juli 2020

Waterschappen werken al jaren met elkaar samen om de waterkwaliteit in land- en tuinbouwgebieden te verbeteren. Om deze samenwerking nog verder invulling te geven hebben de waterschappen een gezamenlijk Stimuleringsbudget Emissiebeperking Open Teelten en Veehouderij ingesteld.

Uit dit budget kan een financiële bijdrage worden gegeven aan projecten en/of initiatieven die gericht zijn op de vermindering van emissies van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen uit de open teelten en de veehouderijsector en/of het verbeteren van de chemische en ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater bij deze sectoren.

De Stichting toegepast onderzoek waterbeheer (STOWA) beheert het ‘Stimuleringsbudget Emissiebeperking Open Teelten en Veehouderij’ namens de waterschappen.

Deltacommissaris Glas bezoekt Brabant Water

Op 16 juli bracht Deltacommissaris Peter Glas een werkbezoek aan Brabant Water. Algemeen directeur Guïljo van Nuland ontving hem samen met de voorzitter (Peter van der Velden) en de directeur (Hans de Groene) van de Vewin op het drinkwaterproductiebedrijf in Seppe.

Vewin lichtte de bedreigingen voor de kwaliteit van de bronnen van drinkwater toe en ging ook in op de toekomstige zoetwaterbeschikbaarheid.

Er is een fundamenteel andere kijk nodig op het watersysteem, aldus Vewin-voorzitter Peter van der Velden, 'met als rode draden ruimtegebruik beter afstemmen op waterbeschikbaarheid, water beter vasthouden en bewust omgaan met water. De onttrekkingen voor drinkwater vormen slechts een bescheiden onderdeel van de totale ‘waterbalans’, maar de drinkwatersector wil graag samen met andere partijen, zoals waterschappen, provincies, Rijk en andere gebruikers, actief bijdragen aan de transitie van het watersysteem.'

Circulaire ambities vertaald naar ontwerp nieuwe bediencentrale

Energieneutraal en voor een groot deel circulair. Zo laat de provincie Fryslân in Leeuwarden het nieuwe Swettehûs bouwen. Deze bediencentrale zal in de toekomst veertig bruggen bedienen.

De provincie wil een zo circulair mogelijk gebouw realiseren. Dat betekent onder andere dat minimaal 40 procent uit hergebruikt materiaal bestaat en een deel van de nieuwe materialen biologisch is.

Naast een werkplek voor ongeveer 20 brugbedienaars, doet het nieuwe gebouw en terrein straks dienst als uitvalsbasis voor provinciale medewerkers (vaar)wegbeheer, nautische zaken en de technische dienst voor onderhoud van bruggen en sluizen. Damwanden uit het Van Harinxmakanaal krijgen een tweede leven in de haven voor de werkschepen. Gebruikte Basralocus meerpalen worden toegepast voor de constructie, de gevel en de plafonds. Dit zeer sterke hardhout onderstreept het nautische karakter van het gebouw. Innovatieve warmtewisselaars in het Van Harinxmakanaal onttrekken warmte/koude uit het oppervlaktewater en zorgen daarmee voor verwarming/koeling van het gebouw (aquathermie). Warmte uit de servers van de bediencentrale gaat tijdelijk in opslag en kan op een later moment het gebouw verwarmen. Ruim 1000 zonnepanelen leveren voldoende energie voor het gebouw, het openen/sluiten van de fietsbrug Ritsumasyl en voor de laadpalen voor elektrische auto’s. 

Bouwgroep Dijkstra Draisma start in november met de bouw, eind volgend jaar is het klaar.

Demonstratielijn innovatieve duurzame slibverwerking

Om de grootschalige verwerking van afvalslib te testen en te demonstreren, ontwikkelen VSGM, Attero en CONOVATION een demonstratie slibverwerkingslijn tot een volgend niveau.

Ze kunnen hiermee aantonen dat zij hun eindproduct NEUTRAL op CO₂-neutrale manier maken. Het eindproduct Neutral dat hier uit ontstaat, kan ingezet worden bij allerlei toepassingen. Een voorbeeld is als cementvervanger in beton. Gelderland draagt financieel bij aan deze demonstratielijn.

Slib is een groot probleem. VSGM heeft daar een bijzondere en circulaire oplossing voor die ook nog leidt tot een CO2- en stikstofreductie. VSGM introduceerde, met de financiering vanuit het Innovatie- en Energiefonds Gelderland, deze techniek op de Nederlandse markt.

In een eerder stadium ondersteunde Gelderland VSGM via het programma De Groeiversneller. Provincie Gelderland stimuleert innovaties, die bijdragen aan een gezonde en schone regionale economie. Met de EFRO-subsidie is nu een volgende stap van een demonstratielijn mogelijk.

Dijkversterking tussen Culemborgse Veer en Beatrixsluis kans voor ontwikkeling recreatie en natuur

Een eerste verkenning voor de dijkversterking tussen Culemborgse Veer en de Beatrixsluis in Nieuwegein gaat van start.

De provincie Utrecht heeft samen met het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR), de gemeenten Houten en Nieuwegein en Rijkswaterstaat afgesproken om de dijkversterking en kansen voor het gebied als het gaat om recreatie, natuur en cultuurhistorie gezamenlijk op te pakken.

De komende jaren wordt de Lekdijk tussen het Culemborgse Veer en de Beatrixsluis versterkt. Waterveiligheid staat daarbij voorop, maar er zijn ook goede kansen in de omgeving van de dijk. Door dit te combineren, kan er efficiënter worden gewerkt met minder overlast voor de omgeving.

Voor cultuurhistorie wordt er gekeken naar het zichtbaar maken van de inundatiesluis bij Fort Honswijk en de ontwikkeling van het Fort zelf. Met wandel- en fietsroutes kunnen recreanten een bezoek brengen aan de historische forten op zowel het Eiland van Schalkwijk als Vreeswijk en omgeving.

Evides leent 190 miljoen euro voor klimaat

De Europese Investeringsbank (EIB) leent 190 miljoen euro uit aan Evides. Met dat geld wil het waterleidingbedrijf de drinkwatervoorzieningen voorbereiden op de toekomst.

Evides levert water aan het zuidwesten van Zuid-Holland, Zeeland en delen van Noord-Brabant.

De EIB heeft eerder leningen verstrekt aan bijvoorbeeld Brabant Water, Oasen en Dunea. Daar werd het geld ook (deels) gebruikt om de drinkwatervoorziening klimaatbestendig te maken.

Extra financiering Rijkswaterstaat voor natuurbeheer Waddenzee

Rijkswaterstaat krijgt vanaf 2022 van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat jaarlijks zo’n 2 miljoen euro voor zijn rol als natuurbeheerder van de Waddenzee.

Rijkswaterstaat is sinds 1 januari 2017 materieel eigenaar van het overgrote deel van de Waddenzee. Dit betekent dat Rijkswaterstaat voor dit deel verantwoordelijk is voor het instandhouden en ontwikkelen van het Waddenzee-areaal volgens onder meer de Natura2000-doelen.

Ruim 1,5 miljoen wordt gestoken in monitoring van de Waddenzee. De rest wordt vooral geïnvesteerd in beheertaken voor natuurwaarden.

Het onderzoek en de monitoring sluiten zoveel mogelijk aan op lopende initiatieven. Uiteindelijk doel is om de ‘gezondheidstoestand’ te achterhalen van de Waddenzee. De verschillende resultaten worden regelmatig gecommuniceerd.

Sterke jaarklassen voor platvis, kabeljauw in de problemen

Een groot deel van de belangrijkste visbestanden voor de Nederlandse visserij in de Noordzee staan er goed voor, maar er zijn zorgen om onder andere kabeljauw, zeebaars en tong, volgens de Internationale Raad voor Onderzoek der Zee (ICES). De Europese Raad van Visserijministers stelt eind 2020 de nieuwe vangstquota vast voor 2021. De vangstadviezen van ICES spelen daarbij een belangrijke rol.

ICES geeft op verzoek van de Europese Commissie advies over de maximale hoeveelheden vangst die kunnen worden gerealiseerd binnen de afgesproken doelstellingen in het Europese Visserijbeleid. Ook in 2020 heeft ICES advies gegeven, zij het in beknopte vorm vanwege de COVID-19 pandemie. De gevolgen van de pandemie op de adviezen zullen hoofdzakelijk volgend jaar inzichtelijk worden.

De omvang van het haringbestand fluctueert door natuurlijke oorzaken. Naar schatting zwemt er 1.3 miljoen ton volwassen haring in de Noordzee, Kattegat, Skagerrak en het oostelijke deel van Het Kanaal. Door lagere aanwas is het bestand de afgelopen jaren wel afgenomen, en bevindt zich nu rond het streefniveau dat nodig is voor het realiseren van de lange termijn duurzame oogst ('maximum sustainable yield', MSY). De visserijdruk is laag en ligt al sinds 1996 onder het MSY-streefniveau. Om het bestand rond het streefniveau te houden, adviseert ICES voor deze gebieden op basis van de MSY-benadering voor 2021 een lagere haringvangst van 365 792 ton, waarvan 359 367 ton voor menselijke consumptie en 6 425 ton voor de industrievisserij.

Europees Parlement: ruim baan voor waterstof

Het Europarlement nam vrijdag een resolutie aan over de ontwikkeling waterstof en energieopslag. Het opwekken van energie uit ‘groene waterstof’ is een serieuze aanvulling op zonnepanelen en windturbines. Daarom roepen Europarlementariërs de Europese Commissie op door te gaan met onderzoek naar waterstof.

Ook kan Europese steun helpen om de kosten van groene waterstof te drukken en het economisch aantrekkelijk te maken. Verder zouden gaspijpleidingen gebruikt kunnen worden als vervoerslijnen voor waterstof. Het Europees Parlement wil daar meer onderzoek naar, ook omdat gas op termijn zal worden afgebouwd.

Zo langzamerhand is duidelijk dat energie uit zon en wind niet altijd betrouwbaar is. Als er te weinig wind staat, kunnen turbines onvoldoende aan de energievraag voldoen. Hetzelfde geldt voor donkere dagen. In dat geval wordt er te weinig zonnestroom opgewekt. Daarom moeten we groene energie opslaan zodat er genoeg is op energiearme dagen.

Thuisbatterijen en opslag in auto’s zijn daarvoor goede middelen, aldus het Europees Parlement. Te denken valt aan nieuwe batterijtechnologieën en warmte- en koudeopslag.

Het Europarlement steunt de Europese Commissie in het ontwikkelen van één Europese standaard voor batterijen, zodat de EU steeds minder afhankelijk zal worden van de import ervan uit niet-EU-landen. Omdat deze landen vaker op een milieuonvriendelijke manier met grondstoffen omgaan, is het ook beter om zelf batterijen te ontwikkelen. Door meer in te zetten op recycling en het kopen duurzame grondstoffen kan de EU een groene slag maken, zo stellen Europarlementariërs.

Verder moet de EU-regelgeving rond nieuwe energievormen worden versoepeld zodat het makkelijker wordt om over te stappen op waterstof en andere vormen van energieopslag. Momenteel zijn er teveel dubbele belastingen, zijn de energienetwerken verouderd en schieten de EU-netwerkcodes tekort. Voor ontwikkelaars van faciliteiten voor energieopslag is het daardoor lastig werken. Het Europees Parlement wil dat deze barrières opgeheven worden. 

Mysterie van de groene gracht opgelost

Donderdag 2 juli kleurden de grachten in Den Haag plotseling groen. Hoogheemraadschap Delfland kreeg vele meldingen van omwonenden.

Onderzoek van het water gaf niet aan dat er een biologische reactie (algen) aan de kleur ten grondslag lag.

Inmiddels heeft een actiegroep bekend gemaakt de groene kleur te hebben veroorzaakt door uraninezout in het water te doen. Volgens de actiegroep een verf die onschadelijk is voor de natuur.

Delfland keurt deze wijze van actievoeren af: 'Ons water is ons dierbaar en we streven juist naar een optimale waterkwaliteit'.

'Watersnood 1953 leert: natuur redde levens en biedt kansen voor veiliger toekomst'

Dijken die aan de zeezijde liggen worden beschermd door natuurlijke kwelders of schorren, zijn beter bestand tegen stormen dan hogere dijken zónder natuur voor de oever. Bovendien redden ze ook mensenlevens als een dijk wel doorbreekt.

Dat schrijft een team van wetenschappers uit Yerseke, Delft en Antwerpen in Nature Sustainability.

‘De dreiging van klimaatverandering en zeespiegelstijging voor de toekomst van ons land wordt steeds reëler’, stelt professor Tjeerd Bouma, onderzoeker aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) in Yerseke en de universiteiten van Utrecht, Groningen en Zeeland. ‘Daarom zoeken we naar nieuwe, kosteneffectieve manieren om de kust veilig te houden. Dit onderzoek laat zien dat we ook nog veel kunnen leren van ons verleden.

Een team wetenschappers van het NIOZ, de TU Delft en de Universiteit Antwerpen analyseerde twee van de ergste overstromingen uit de geschiedenis van de Lage Landen. Zij zagen dat tijdens de zogenoemde Kerstvloed van 1717, waarbij meer dan 14.000 mensen omkwamen, minder dijkdoorbraken waren op plekken waar er een hoog opgeslibde, met planten begroeide zone voor de dijk lag. In het noorden van Nederland worden dit kwelders genoemd, in het zuiden schorren.

‘Dit is iets waar men zich in de 18e eeuw al bewust van was’, aldus Tim Soens, historicus van de Universiteit Antwerpen. ‘De dijken zonder kwelders of schorren waren al hoger en breder gemaakt, maar bleken desondanks toch zwakker te zijn dan de stukken dijk die door de natuur werden beschermd.’

‘Analyse van de dijkdoorbraken tijdens de stormvloed van 1953, die meer dan 1800 mensen het leven kostte, laat ook zien dat de doorbraken aanzienlijk minder diep waren als er een schor voor de dijk lag’, zegt gepensioneerd universitair hoofddocent Paul Visser van de TU Delft. Op die plekken liep veel minder water de polders in en was er dus meer tijd om te vluchten. ‘Met minder natuur had de ramp van 1953 aanzienlijk meer slachtoffers gemaakt, en vice versa, met meer natuur had de ramp minder slachtoffers gemaakt’, stelt Bouma dan ook. We kunnen dit niet alleen berekenen, maar ook met simpele schaalmodellen visualiseren,’ aldus Bouma. ‘Dit is op de website van het NIOZ te zien’.

at schorren niet alleen golven dempen, maar ook dijkdoorbraken klein houden, heeft belangrijke implicaties voor de kustverdediging van de toekomst, stelt Bouma: ‘Dit nieuwe inzicht betekent dat opslibbende “wisselpolders” – lage polders tussen 2 dijken die een aantal jaren door slibrijk zeewater worden overstroomd om op te hogen – er ook voor kunnen zorgen dat kustzones extra veilig worden. Onze analyses tonen aan dat bij zeespiegelstijging dit effect alleen maar belangrijker wordt voor onze veiligheid’. 

Minister en Gedeputeerde tekenen Bestuursovereenkomst Verruiming sluiscomplex Kornwerderzand

Het vernieuwen van de bruggen en verruimen van de sluis bij Kornwerderzand kan van start. Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) en gedeputeerde Avine Fokkens-Kelder (provincie Fryslân) hebben hiervoor vandaag de Bestuursovereenkomst Verruiming sluiscomplex Kornwerderzand getekend.

In de Bestuursovereenkomst is afgesproken om een grotere sluis aan te leggen, de bestaande bruggen te vervangen en de vaargeulen te verdiepen zodat grotere schepen hier gebruik van kunnen maken. Het Rijk betaalt 111 miljoen euro en de bijdrage vanuit de markt is 26,5 miljoen euro. De rest komt van de regionale overheden.

In plaats van de huidige draaibruggen in de A7 komen er vier basculebruggen (‘klapbruggen’ met een contragewicht). De twee doorvaartopeningen worden straks 21,7 en 25 meter. De huidige westelijke grote sluis wordt verruimd zodat grotere schepen er doorheen kunnen. De bestaande vaargeulen in het IJsselmeer en Ketelmeer worden ook verdiept, zodat de havens van Makkum, Lemmer, Urk, Lelystad, Meppel en Kampen voor deze grotere schepen bereikbaar worden.

Foto MD van Leeuwen (cc)

Feedtuber levert eerste opslagsysteem voor zuiveringsslib op

Feedtuber, gevestigd in Lemmer, heeft een eerste opslagsysteem voor waterzuiveringsslib geleverd aan Waterschapsbedrijf Limburg.

Waterschapsbedrijf Limburg produceert gezuiverd afvalwater in 17 waterzuiveringsinstallaties. Het zuiveringsslib dat daarbij geproduceerd wordt zet het bedrijf om in waardevolle grondstoffen en energie. WBL doet dat innovatief en duurzaam, efficiënt en effectief.

Omdat de capaciteit van de verwerking van het slib niet altijd synchroon loopt met de verwerking en afname van het verwerkt slib, was WBL op zoek naar een flexibel tussen opslagsysteem om in tijden dat de productie van slib hoger is dan de afname, dit slib veilig en snel te kunnen opslaan.

Grote voordeel van het systeem is dat de klant met een betrekkelijk geringe investering kan beschikken over een flexibel opslagsysteem dat ieder moment ingezet kan worden. Zodra er teveel slib wordt geproduceerd wordt de machine opgestart en het slib in de flexibele folieslurven geperst. Het kan hier tot wel 24 maanden in worden opgeslagen. Als de buffercapaciteit niet nodig is neemt het systeem geen onnodige ruimte in beslag.

Start bouw waddentribune met uitzicht over de Waddenzee

Bij de Hoek van de Bant, aan de Friese kant van het Lauwersmeer is op 1 juli de bouw van een waddentribune gestart.

De tribune komt aan de wad-kant van de zeedijk, een unieke plek met uitzicht over Werelderfgoed Waddenzee. De aanleg van de tribune wordt meegenomen in de dijkversterking die het Wetterskip Fryslân op dit moment uitvoert.

De Waddentribune is onderdeel van het project Rondje Lauwersmeer. De 43 kilometer wandel- en fietsroute rond het Lauwersmeer wordt verbeterd zodat bezoekers er de natuur straks nog beter kunnen beleven.

Tests op corona bij alle rioolwaterzuiveringsinstallaties in Nederland

Minister Hugo de Jonge (VWS) heeft het RIVM gevraagd om alle 352 rioolwaterzuiveringsinstallaties in Nederland dagelijks te monitoren op de aanwezigheid van het coronavirus. Het is de bedoeling dat deze cijfers worden opgenomen in het al bestaande coronadashboard, zodat de verspreiding en eventuele oplevingen van het virus beter en in een vroeger stadium kunnen worden vastgesteld.

Het RIVM heeft de afgelopen maanden op een 29 locaties onderzoek gedaan naar het virus in rioolwater. Daaruit blijkt dat het virus al zichtbaar is in uitwerpselen voordat mensen symptomen van het virus ervaren. Dat betekent dat het virus van zowel mensen die symptomen hebben, als mensen die geen symptomen hebben of die nog niet hebben ontwikkeld, kan worden opgespoord in het rioolwater.

Het RIVM is gevraagd om zo snel mogelijk en voor 1 september alle rioolwaterzuiveringsinstallaties te monitoren. In de tussentijd worden de tests die het RIVM nu al uitvoert, toegevoegd aan het dasboard per 2 juli. Daarmee zijn eventuele oplevingen in grote lijnen te herkennen.

Foto Annabel (cc)

Gezamenlijke aanpak overlast waterplanten in Weerribben-Wieden

Overlast van waterplanten in de Oostelijke Belterwijde, onderdeel van Nationaal Park Weerribben-Wieden, wordt voortaan effectiever aangepakt.

Onder regie van de provincie Overijssel hebben overheid, recreatiebedrijven en natuurbeschermers de handen ineen geslagen.

Mede dankzij de groei van waterplanten is de waterkwaliteit in Nationaal Park Weerribben-Wieden flink verbeterd. Maar er is ook een keerzijde en dat is dat de recreatievaart er hinder van ondervindt in met name de Oostelijke Belterwijde.

Door groei van waterplanten wordt vlot en veilig varen nogal eens belemmerd. De plaatselijke zeilvereniging vreest zelfs voor haar voortbestaan. Aan de andere kant is het verbeteren van de waterkwaliteit en de groei van bepaalde waterplanten in dit gebied een wettelijke doelstelling in het kader van Natura 2000.

Belangrijk onderdeel van de overeenkomst is het jaarlijks opstellen van een concreet maaiplan voor de Oostelijke Belterwijde. Hierin wordt vastgelegd op welke plek gemaaid wordt en hoe de kosten onderling verdeeld worden van de maaiwerkzaamheden. De regie voor dit plan ligt bij de gemeente Steenwijkerland. Waterschap en provincie toetsen daarna of de wettelijke waterkwaliteits- en natuurdoelen in gevaar dreigen te komen.

Bijna alle wateraanvoersloten Noordoostpolder schoon

Medewerkers van Waterschap Zuiderzeeland hebben de wateraanvoersloten in de Noordoostpolder gecontroleerd. Na deze schouw bleek dat bijna alle sloten goed onderhouden zijn. Goed nieuws, omdat dit betekent dat de sloten in deze droge tijden het water goed kan aanvoeren. Twee sloten in de Noordoostpolder zijn niet goedgekeurd.

Alleen in de Noordoostpolder zijn wateraanvoergebieden te vinden. Deze gebieden zijn afhankelijk van het water dat de polder ingelaten wordt. De zandgronden in het Noordoosten van de Noordoostpolder (NOP) zorgen ervoor dat het water relatief snel de bodem in zakt.
In het westelijke deel van de NOP is wateraanvoer nodig om zout- en ijzerarm water in te laten.

Krachtenbundeling aanpak plastic soep Zuid Holland

Onlangs maakten Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid en RDM Centre of Expertise (RDM CoE) van Hogeschool Rotterdam bekend dat zij, samen met ruim twintig andere organisaties, gaan samenwerken aan de aanpak van plastics in onze rivierenm, om te voorkomen dat deze onze oceanen ooit bereiken.

Rijkswaterstaat heeft het initiatief genomen om partijen bij elkaar te brengen in de aanpak van plastic in water. Samen met RDM CoE heeft zij de ‘Community of Practice Plastic’ (CoPP) opgericht, waarin ervaringen en kennis worden gedeeld en gewerkt wordt aan gezamenlijke kennisontwikkeling.

De betrokken organisaties delen kennis en ontwikkelen gezamenlijk kennis op het gebied van het meten, afvangen en het stimuleren van hergebruik van plastics in water.
De partijen brengen eerst het probleem in kaart en verkennen vervolgens gezamenlijk maatregelen, met als uiteindelijk doel plasticvrije Zuid-Hollandse rivieren en wateren.

Belangrijke vragen zijn hierbij: Hoe kunnen we het probleem van plastics in water goed in kaart brengen (meten)? Hoe kunnen we plastics uit het watersysteem krijgen (afvangen)? En hoe kunnen we deze plastics weer terugbrengen in de productieketen (verwerken)?