Vaar mee op de Blauwe Golf met de digitale vaargids

De provincie Noord-Holland roept (recreatie)schippers op om gebruik te maken van de digitale vaargids.

Door het invoeren van de gewenste bestemming in de digitale vaargids krijgt de schipper een persoonlijk routeadvies, met daarnaast de mogelijkheid om automatische openingsverzoeken in te dienen voor de bruggen. Samen met de informatie over de drukte op de weg, het openbaar vervoer en de nood-en hulpdiensten kan de brugbedienaar het beste bedientijdstip bepalen.

De provincie investeert volop in Smart Mobility. Met deze innovatieve oplossing hoeft het weg- en vaarwegverkeer minder lang te wachten voor een open brug. Dat scheelt tijd, geld (brandstof) en is beter voor het milieu en de bereikbaarheid.

'Bodembeleid moet steviger'

De vitaliteit van de rurale bodems in Nederland staat onder druk en het huidige bodembeleid is ontoereikend om dit te stoppen. Doelen ten aanzien van natuur, water en klimaat worden hierdoor niet gehaald en ook landbouwopbrengsten staan onder druk. De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) concludeert dit in zijn advies ‘De bodem bereikt?!’ dat vandaag is aangeboden aan minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

De overheid moet er beter voor zorgen dat bodems voor meer functies geschikt zijn, maar ook dat activiteiten daar worden uitgevoerd waar de bodem er ook daadwerkelijk geschikt voor ís. Daarvoor is onder meer aanpassing van wet- en regelgeving noodzakelijk.

Bodems hebben last van verzuring, vermesting, verdichting, verdroging en een verhoogde kwetsbaarheid. De internationaal afgesproken doelen voor verbetering van bodem, natuur, water en klimaat worden daardoor niet gehaald.

De afnemende bodemkwaliteit leidt tot lagere landbouwopbrengsten en afnemende natuurkwaliteit. Ook de waterkwaliteit voldoet hierdoor niet aan de normen en bodems houden te weinig water vast en stoten te veel broeikasgassen uit. De behoefte aan vitalere bodems wordt versterkt door de klimaatverandering. Organische stof in de bodem breekt hierdoor nog sneller af terwijl de verandering van het klimaat en de extremere weersomstandigheden, die daardoor ontstaan, juist bodems vragen die beter in staat zijn om water en koolstof op te slaan.

De raad beveelt het kabinet onder meer aan om meervoudig gebruik van de bodems te stimuleren, bijvoorbeeld door combinatie van functies als landbouw en koolstofopslag of bos en wateropslag. De raad vindt ook dat het kabinet in de Nationale Omgevingsvisie het principe ‘functie volgt bodem’ moet vastleggen. Dit houdt in dat de vitaliteit van de bodem bepalend is voor welke functies erop kunnen plaatsvinden. De uitwerking van dit principe is een taak voor de provincies.

Vervolgonderzoek containerverlies Wadden

In januari 2019 vaart het grote containerschip MSC Zoe in de zuidelijke vaarroute boven de Nederlandse Wadden in een noordwesterstorm. Het schip verliest daardoor 345 containers, wat leidt tot grote vervuiling van de zee en Waddeneilanden.

Deltares heeft op basis van gedetailleerde berekeningen de wind, stroming, waterstanden en golfcondities op het moment van de ramp bepaald.

De waterdiepte op de route was die bewuste nacht tussen de 21 en 26 meter. Er stond een noordwesterstorm, tot windkracht acht, vrijwel loodrecht op de vaarroute boven de Wadden. Grote golven met een significante golfhoogte van zesenhalve meter kwamen dwars op het schip af, waarbij af en toe golven van 11 meter hoog ontstaan. Deze condities komen daar gemiddeld één tot twee keer per jaar voor.

Door het ondiepe water boven de Wadden zijn de golven steil met hoge pieken. Regelmatig breken ze, waarbij de top van de golf met hoge snelheid naar voren valt. Deze ‘grondzeeën’ boven de Waddeneilanden zijn berucht bij zeevarenden die het gebied goed kennen.

De condities die door Deltares zijn bepaald, bootste instituut MARIN nauwkeurig na in zijn modeltestfaciliteiten.

Op basis van dit onderzoek komt MARIN tot de conclusie dat de volgende vier mechanismen samen kunnen leiden tot het verliezen van containers boven de Waddeneilanden:

1. Zestig meter brede containerschepen als de MSC Zoe zijn erg stabiel. Hierdoor willen ze snel weer terug naar hun evenwichtspositie rechtop, wanneer ze door een kracht uit balans worden gebracht. Dit resulteert in een korte ‘eigenperiode’ waarop het schip vanuit zichzelf gaat slingeren als er tegenaan wordt geduwd. Bij de huidige generatie grote containerschepen kan deze eigenperiode tussen de 15 en 20 seconden liggen, dicht bij de golfperioden boven de Wadden in noordwesterstormen. Hierdoor ontstaat ‘opslingering’, waardoor schepen kunnen hellen tot wel 16 graden.

2. In deze dwarsgolven slingert het schip niet alleen heen en weer, maar dompt het ook meters op en neer. Met een grote diepgang van zo’n 12 meter in het slechts 21 meter diepe water hebben grote containerschepen maar weinig ruimte tussen kiel en zeebodem, minder dan 10 meter. Door de combinatie van slingeren en dompen, kan het brede en diepe schip dus de zeebodem raken. Als dat gebeurt, ontstaan er hevige schokken en trillingen in schip, containers en sjorringen. Die kunnen hierdoor kapot gaan.

3. In het erg ondiepe water boven de Waddeneilanden kunnen de hoge brekende golven tegen de zijwand van het schip aanklappen, waardoor het water omhoog spuit tot aan de containers, 20 tot 40 meter boven zee. Dit heet ‘groen water’, omdat het massief zeewater is, geen rondvliegend wit schuim. Dit massieve groen water raakt dan met groot geweld de onderkant en zijkant van de containers. Die kunnen daardoor zelf beschadigen, of hele stapels kunnen worden omgeduwd als dominostenen. Wanneer MARIN de plekken waar veel groen-waterklappen voorkomen, vergelijkt met de schade aan de containers op het schip, lijkt het aannemelijk dat groen water een rol speelt bij het verliezen van containers.

4. Tot slot krijgt ook de romp van het schip rake golfklappen te verduren door deze brekende golven. Ook zij kunnen trillingen door het hele schip veroorzaken, die de sjorringen van containers kunnen beschadigen.

Om dit soort rampen met containers in de toekomst te voorkomen, is het belangrijk om te kijken naar alle scheepstypen en groottes die door dit drukke gebied varen. Voor kleinere schepen treden de vier beschreven mechanismen ook op, maar hun gevoeligheid is anders en de weerslimieten voor veilig varen ook.

Delta Kenniscentrum komt naar Vlissingen

Er komt een Delta Kenniscentrum in Vlissingen, gefocust op de unieke Zeeuwse combinatie van voedsel, water en energie. Hiervoor wordt een samenwerkingsverband aangegaan tussen de Zeeuwse kennisinstellingen (Scalda, Hogeschool Zeeland, University College Roosevelt en Wageningen Marine Research) en Wageningen Universiteit en de Universiteit Utrecht.

Het kabinet, de provincie Zeeland, gemeente Vlissingen en waterschap Scheldestromen hebben een bestuurlijk akkoord bereikt over het compensatiepakket dat is opgesteld door speciaal adviseur Bernard Wientjes  ter compensatie voor het afblazen van de verhuizing van de marinierskazerne naar Vlissingen.  Het akkoord bevat een pakket aan maatregelen om stevig te investeren in Zeeland, op zowel economisch als sociaal gebied.

Het is essentieel dat de Zeeuwse industrie gebruik kan maken van een verzwaard elektriciteitsnet, van waterstof en/of CO2-opslag. Verduurzaming van de Zeeuwse industrie vraagt dus om een combinatie van ontwikkelingen, die geborgd moeten worden zodat men kan blijven concurreren met industrieën elders.

De regio Zeeland levert binnenkort plannen aan voor een regionaal koploperprogramma voor de verduurzaming van de industrie. Op basis van dit plan kunnen instrumenten van het Rijk gerichter ingezet worden.

Versterkte Houtribdijk opgeleverd

Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat leverde 22 juni 2020 de versterkte Houtribdijk op.

De dijk tussen Lelystad en Enkhuizen kan, dankzij een nieuwe steenlaag en enorme zandpakketten, stormen aan die eens in de 10 duizend jaar voorkomen. Daarmee zijn omwonenden van het IJsselmeergebied de komende decennia beschermd tegen hoogwater.

Het project is binnen tijd en budget gebleven, ook al heeft de uitvoering deels plaats gevonden in tijden van corona. De versterking van de Houtribdijk is onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. Lees het complete persbericht op de website van Rijkswaterstaat.

'Let op negatieve gevolgen van warmte en water'

Waterschap Scheldestromen waarschuwt voor mogelijk verslechterde waterkwaliteit van sloten, vijvers en andere waterlopen.

'Gebruik ogen en neus voordat u in contact komt met oppervlaktewater', luidy de boodschap.

Het warme weer van deze week kan er voor zorgen dat op sommige plekken de waterkwaliteit achteruit gaat. Mensen die in aanraking komen met het water wordt geadviseerd normale hygiëne toe te passen, zoals het wassen van de handen.

Warm en droog weer vormen ideale omstandigheden voor algen om tot bloei te komen. Wanneer er te veel algen in het water zitten, kan dit leiden tot een zuurstoftekort met als gevolg stank of zelfs vissterfte. Het waterschap wil benadrukken dat dit natuurlijke verschijnselen zijn. Naarmate de temperatuur afneemt en neerslag toeneemt, verbetert de waterkwaliteit weer.

Start-up maakt van Amsterdams kanaalwater drinkwater

Drinken uit de Amsterdamse grachten. Een jonge watertech start-up, Aquablu, maakt het mogelijk. Marnix Stokvis, die Financial Economics heeft gestudeerd aan Erasmus School of Economics, en Marc van Zuylen, alumnus van de Rotterdam School of Management, zijn de oprichters van dit bedrijf.

Het bedrijf ontwikkelde een slim zuiveringssysteem voor de consumentenmarkt, dat de kwaliteit van het drinkwater garandeert.

De onverwachte hoge vraag naar het grachtenwater opent een nieuwe markt voor Aquablu, maar het bedrijft geeft aan geen winst te hoeven maken. Op dit moment zijn ze op zoek naar een milieuorganisatie die zich actief inzet tegen de plastic vervuiling om samen de strijd tegen plastic aan te gaan.

Beatrixbrug in centrum van Zaandam gaat eind juni open

De renovatie van de Beatrixbrug is de afgelopen 5 maanden in volle gang geweest. Naar verwachting gaat de brug nog voor het eind van deze maand weer open.

Donderdag 18 juni is de Beatrix uitvoerig geschouwd door de provincie Noord-Holland en de gemeente Zaanstad. Dit is gedaan om te beoordelen of de brug voldoet aan de technische richtlijnen en naar behoren functioneert. Hierbij is ook heel specifiek gekeken naar de fietspaden.

Tijdens de schouw bleken de pollers nog niet naar behoren te werken. De pollers zijn de beweegbare stalen palen die in het wegdek kunnen verzinken. Om de brug goed te kunnen openstellen, is het nodig om deze laatste werkzaamheden nog uit te voeren.

Grote verschillen in stroomsnelheid en versterkend effect verklaren grote erosiekuilen

Grote stroomsnelheidsverschillen in horizontale richting kunnen een versterkend effect hebben op de ontwikkeling van grote erosiekuilen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Yorick Broekema, expert bij Deltares.

De doorgaande ontwikkeling van grote erosiekuilen vlak achter de bodembescherming bij de Oosterscheldekering was de aanleiding om zijn onderzoek te starten.

Rijkswaterstaat monitort de kuilvorming intensief en stort waar nodig staalslakken of stortsteen om de stabiliteit van de kering te waarborgen. Broekema’s onderzoek is een belangrijke stap om tot een duurzame oplossing te komen en kuilvorming te voorkomen.

Het onderzoek voegt fundamenteel iets toe aan de kennisbasis voor morfodynamica en de stromingsleer in algemene zin. De bevindingen zijn niet alleen relevant om tot een duurzame oplossing te komen voor de kuilvorming bij de Oosterscheldekering. Ze zijn ook van toepassing bij andere infrastructurele constructies waar stevige stromingsverschillen kunnen optreden zoals bij het nieuwe ontwerp van de Afsluitdijk of een doorlaat in de Brouwersdam.

Dode vissen door piekbui in Hoogeveen

Medewerkers van Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) hebben uit het water bij de Helios flats in Hoogeveen ongeveer 500 dode vissen verwijderd (zo’n 35 kilo).

Reden hiervan is de lokale piekbui van afgelopen zondag. Hierdoor stortte het riool over en stroomde  ongezuiverd rioolwater in de watergang. Dit onttrekt veel zuurstof aan het water en werd de vissen helaas fataal. De dode vis is verzameld in containers en afgevoerd naar een erkend verwerkingsbedrijf. Het waterschap is bezig het water te verversen.

Met een zogeheten maaikorf wordt beplanting verwijderd, zodat het vuile water goed wegstroomt en vers water kan worden aangevoerd. Iets verderop pompt het waterschap het vuile water uit de watergang alsnog de riolering in. Vanuit daar gaat het richting de rioolwaterzuivering.

Verbeteringen Middelsgraaf Echt-Susteren tegen droogval

De Middelsgraaf, een beek die loopt van Schalbruch (Du) tot Echt-Susteren, is de afgelopen zomers vaker drooggevallen. Ook de in het gebied aanwezige natuurplassen, deels in gebruik als visvijver, ondervonden hinder van de droogte. Zo moest er een deel van de plassen in 2018 afgevist worden, om grootschalige vissterfte te voorkomen.

Om de Middelsgraaf droogtebestendiger te maken, brengt Waterschap Limburg over de lengte van 1 kilometer een ondoorlatende laag aan. Ook zal de waterstand en doorstroming van het water in de visvijvers de Doort worden verbeterd door de aanleg van enkele duikers.

Uit onderzoeken blijkt, dat er na de herinrichting van de Middelsgraaf in 2016 op trajecten in de beek een groot infiltratieverlies optreedt. Ook blijkt dat het waterpeil van de visvijvers afneemt bij een te geringe watertoevoer uit de Middelsgraaf. Dat komt door natuurlijk infiltratieverlies en verdamping. Dit vormt vervolgens een risico voor met name de visstand in de natuurplassen.

De werkzaamheden vinden dit najaar plaats omdat er rekening wordt gehouden met het vogelbroedseizoen. De maatregelen worden op een duurzame manier gerealiseerd door het gebruik van klei als natuurlijke oplossing voor het infiltratieverlies. 

Flevoland kijkt naar elektrisch beregenen

Akkerbouwer Leon Eijbrink uit Biddinghuizen beregent de gewassen op het land met behulp van een elektrische beregeningsinstallatie. Hij is daarmee een van eerste agrariërs in Flevoland die dat op deze manier doet, meldt Omroep Flevoland.

De provincie wil kijken of ze boeren kan stimuleren om over te stappen op een elektrisch aangedreven beregeningsinstallatie. Gedacht wordt aan steunmaatregelen.

Voor de installatie in Biddinghuizen is een bron op vijftig meter diepte aangeboord. Het water, dat van goede kwaliteit is, wordt door een elektrische pomp omhoog gehaald en gaat door een buizenstelsel naar de kavels.

Nieuwe duurzame sluisdeuren voor sluis Peelo

Provincie Drenthe heeft de circa 50 jaar oude houten sluisdeuren bij sluis Peelo onlangs vervangen door nieuwe sluisdeuren van Glasvezel Versterkt Kunststof (GVK). Het voordeel van GVK-sluisdeuren is dat ze relatief weinig onderhoud nodig hebben en langer meegaan dan houten sluisdeuren. In het najaar krijgt ook de Nieuwebrugsluis deze deuren.

De provincie Drenthe heeft als opdrachtgever ervaring met het op de markt zetten van sluisdeuren vervaardigd van Glasvezel Versterkt Kunststof (GVK). Deze ervaring is opgebouwd in een samenwerking met de provincie Groningen en ingenieursbureau Royal Haskoning DHV.

De GVK-sluisdeuren worden in een mal gemaakt. In de mal worden glasvezelmatten gelegd in combinatie met een kernmateriaal bestaande uit schuimblokken. De glasvezelmatten worden in de mal middels vacuüminjectie geïnjecteerd met een hars zodat er nadat de hars is uitgehard een zogenaamde sandwichconstructie ontstaat. Vervolgens worden op de GVK-constructie diverse onderdelen aangebracht zoals draaipunten, schuiven en voetpaden aangebracht die hoofdzakelijk van staal zijn.

Waterkwaliteit Grote Rietplas weer voldoende

Provincie Drenthe en Waterschap Vechtstromen trekken de waarschuwing voor blauwalgen in het zwemwater Kleine Rietplas en Bargerhoek in. De concentratie blauwalgen is daar onder de norm en er kan veilig gezwommen worden.

Op de locaties Parelstrand, Rietstrand en Watersportstrand wordt het negatief zwemadvies bijgesteld naar een waarschuwing. De concentratie blauwalgen is daar afgenomen, maar kunnen nog wel huid- en oogirritatie en maag- en darmklachten veroorzaken.

Op alle overige zwemlocaties in Drenthe is de waterkwaliteit voldoende.

Herstelplan stuw Linne bekend

Het herstelplan om de beschadigde stuw Linne te repareren is bekend. Rijkswaterstaat gaat onder meer alle 14 jukken van de stuw vervangen. De werkzaamheden moeten in het najaar van 2020 zijn afgerond.

Op 10 februari 2020 raakte stuw Linne beschadigd door twee duwbakken die tijdens de storm Ciara op drift waren geraakt.

Rijkswaterstaat kiest er voor om alle jukken zo snel als mogelijk te vervangen zodat de stuw voor het begin van het hoogwaterseizoen, vanaf 1 november 2020, weer veilig bediend en het waterpeil in de Maas weer goed gereguleerd kan worden.

Voor het herstel van stuw Linne is half april 2020 reeds gestart met de bouw van een dam benedenstrooms van de stuw. Deze vormt samen met de tijdelijke dam die eerder bovenstrooms gebouwd werd een bouwput in de Maas rondom de beschadigde stuw.

Kust Julianadorp en Den Helder versterkt

Rijkswaterstaat heeft de zandsuppleties bij de kust tussen Julianadorp en Den Helder begin juni 2020 afgerond. Met het kustonderhoud houden we de kust op zijn plaats en in goede conditie.

In totaal is bijna 5,5 miljoen m3 zand onder water vlak voor de kust aangebracht. Dat is vergelijkbaar met bijna 4 keer een voetbalstadion gevuld met zand. Hiervan werd 3,5 miljoen m3 gebruikt om een diepe geul in de zeebodem vlak voor de kust van Huisduinen gedeeltelijk op te vullen.

Bij Julianadorp is bijna 2 miljoen m3 zand vlak voor de kust gestort om de structurele kusterosie tegen te gaan en om het kustfundament mee te laten groeien met de zeespiegelstijging. Dit fundament bestaat uit de duinen, het strand en de zeebodem tot 20 m diepte en beschermt het achterliggende land tegen de zee.

 Om de kust te onderhouden, gebruikt Rijkswaterstaat jaarlijks gemiddeld 12 miljoen m3 zand afkomstig van de zeebodem op zo'n 10 km uit de kust.

Bouw gemaal Lettelbert van start

In het Zuidelijk Westerkwartier komt het nieuwe gemaal ‘Lettelbert’ en een inlaat voor water, ‘De Drie Polders’.

Op 8 juni werd hiervoor de eerste damwand geplaatst. Het gebied De Drie Polders wordt in opdracht van de provincie Groningen en het waterschap Noorderzijlvest ingericht voor natuur en waterberging. Gedeputeerde Henk Staghouwer van de provincie en dagelijks bestuurder Paul Tameling van het waterschap gaven samen het startsein voor de werkzaamheden.

De komende weken worden de damwanden één voor één in de grond in getrild. De damwanden maken deel uit van het nieuwe gemaal en de inlaatvoorziening langs het Lettelberterdiep. De damwanden zorgen ervoor dat de kade stevig blijft staan als de waterberging ingezet wordt. In dat geval stroomt er binnen 24 uur ongeveer 1,2 miljoen m3 water vanuit het Lettelberterdiep de waterberging in.

Onttrekkingsverboden van kracht vanwege droogte in Achterhoek

Vanwege de aanhoudende droogte is het vanaf woensdag 10 juni 2020 niet meer toegestaan om water te halen uit de Oude IJssel, beken, sloten en vijvers in onder andere de Achterhoek en Liemers.

Waterschap Rijn en IJssel wil hiermee het water op peil houden en problemen met de waterkwaliteit en volksgezondheid, zoals ongedierte, bacteriën, vissterfte en blauwalg zoveel mogelijk beperken. Ook is het verboden om grondwater op te pompen in en om natuurgebieden De Zumpe (bij Doetinchem) en Stelkampsveld (bij Borculo). Het waterschap wil hiermee kwetsbare natuur beschermen.

Het verbod op het gebruik van oppervlaktewater geldt voor zowel bedrijven als particulieren in het hele werkgebied van Waterschap Rijn en IJssel, dit wil zeggen de Achterhoek, Liemers, het zuiden van Overijssel en het zuidoosten van de Veluwe. Het verbod op het onttrekken van grondwater geldt voor iedereen in een zone van 200 meter om de twee genoemde natuurgebieden.

De droogte is dit jaar sneller en eerder opgetreden dan voorgaande jaren. Het neerslagtekort is opgelopen tot ongeveer 170 mm en de grond- en rivierwaterstanden zijn veel lager dan op hetzelfde tijdstip in 2018 en 2019.

Biodiversiteit reageert sterker op temperatuurstijging in oceaan dan op land

Nieuw internationaal onderzoek toont aan dat biodiversiteit in de oceaan sterker reageert op temperatuurstijging dan biodiversiteit op het land. Dit verschil is gevonden op basis van decennia van temperatuursverandering in gematigde klimaten. Het onderzoek van wetenschappers van de Radboud Universiteit, de Universiteit van Helsinki en de Universiteit van St. Andrews is gepubliceerd in Nature Ecology and Evolution.

Dat temperatuur heel bepalend is voor het leven van dier- en plantensoorten, was bekend. Grootschalige effecten van recente temperatuurveranderingen op biodiversiteit waren echter nog niet systematisch in kaart gebracht.

Het onderzoek heeft duidelijke biodiversiteitsreacties aangetoond op temperatuurveranderingen in zeesystemen, waarbij de opwarming op de meeste plaatsen samenviel met een stijging in het aantal soorten organismen. Verder toonde het onderzoek aan dat de reactie op opwarming verschilt tussen aanvankelijk koelere of warmere gebieden: in warmere gebieden waren de stijgingen in het aantal soorten duidelijker waarneembaar, maar leek het aantal individuele organismen juist te dalen.

Op het land werden geen systematische biodiversiteitsreacties waargenomen, terwijl de temperatuurstijging daar juist groter is. Volgens de auteurs zijn landsoorten mogelijk toleranter of hebben ze meer mogelijkheden om te schuilen in voor hen geschikte omstandigheden.

John S. Thomsonbrug in Grave via slim-fit-coat geconserveerd

Met de inzet van een zogenaamde slim-fit-coat wordt de John S. Thomsonbrug bij Grave vanaf eind augustus geconserveerd.

Van de negen brugdelen wordt de oude verf verwijderd en nieuwe aangebracht. De typerende regenboogkleuren van dit rijksmonument komen terug. Daarnaast wordt het wegdek (slijtlaag) van de brug vervangen en worden nog een aantal kleine onderdelen vervangen.

De speciale constructie zorgt ervoor dat het verven van de brug zo min mogelijk overlast voor de weggebruiker oplevert. De werkzaamheden duren tot eind 2022.

Tijdens het bevestigen van de constructie (eind augustus 2020) en verwijderen hiervan (in 2022) is de brug in het betreffende weekend beperkter twee nachten afgesloten. Overdag blijft 1 rijstrook beschikbaar. De huidige aslastbeperking (vrachtverkeer) blijft gelden.

Elektriciteit opwekken uit afvalwater mogelijk met anammox-bacteriën

Anammox-bacteriën kunnen verleid worden tot het maken van elektriciteit uit afvalwater, door ze te laten groeien op elektroden in afwezigheid van nitriet. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van microbiologen aan de Radboud Universiteit samen met collega’s uit de Verenigde Staten en Saudi-Arabië, dat is verschenen in Nature Communications.

Anammox-bacteriën zijn beroemd omdat zij ammonium kunnen omzetten in stikstofgas zonder daarbij zuurstof te gebruiken. Lange tijd werd dat door wetenschappers gezien als een onmogelijke reactie. 25 jaar geleden werden de anammox-bacteriën die hiertoe in staat zijn ontdekt - en ze komen gewoon voor in slootjes, oceanen en zeebodems.

Inmiddels worden anammox-bacteriën op wereldwijde schaal toegepast in waterzuiveringsinstallaties om het schadelijke ammonium uit afvalwater te halen. Deze methode waarbij veel minder zuurstof nodig is, is zeer energiezuinig en dus duurzamer dan de reguliere methode van waterzuivering.

Daarnaast lijkt wellicht een andere interessante toepassing mogelijk met de bacterie. Bij de omzetting van de ene stof in de andere kunnen bacteriën elektronen vrijmaken, en die kun je gebruiken voor het produceren van elektriciteit.

Normaal gesproken komen er bij de afbraak van ammonium elektronen vrij, die de bacteriën vervolgens gebruiken om nitriet mee af te breken. Door langzaam de hoeveelheid nitriet te verminderen, hebben de onderzoekers de anammox-bacteriën gedwongen de elektronen uit ammonium op een andere manier kwijt te raken.

Met een ERC Synergy Grant gaan Jetten samen met collega Caroline Slomp (UU) en hun team verder onderzoeken of anammox-bacteriën in de natuur, zoals op de zeebodem, deze reactie ook (en beter) uitvoeren.

Nieuwe klimaatwebsite brengt gevolgen klimaatverandering op postcodeniveau in kaart

Esri Nederland heeft de website checkmijnklimaat.nl gelanceerd. Hiermee wordt inzicht gegeven in hoe klimaatverandering de Nederlandse burger treft. Het vooruitzicht wordt gemaakt op basis van de klimaatvoorspellingen van het KNMI en data over omgevingsfactoren zoals overstromingsdiepte die de Klimaateffectatlas beschikbaar stelt.

Met deze data kan iedereen in Nederland in één oogopslag zien wat de kans is op wateroverlast, (extreme) droogte, overstromingen en (extreme) hitte binnen de eigen postcode.
Zo blijkt nu al dat Apeldoorn in 2050 kan rekenen op de meeste neerslag van heel Nederland, Texel een van de droogste plekken van het land zal zijn en dat met name Limburg te maken krijgt met minimaal tien extra dagen met temperaturen boven de 30 graden vergeleken met het huidige klimaat. Kijk voor meer informatie op checkmijnklimaat.nl. 

Binnen het relatief kleine Nederland zijn grote verschillen te ontdekken in de gevolgen van klimaatverandering. In de omgeving van Apeldoorn wordt rond 2050 de meeste jaarlijkse neerslag voorspelt met gemiddeld 1000-1500 mm per jaar. Maar veranderingen zijn ook nu al merkbaar. Zo was februari 2020 al de natste maand sinds de weermetingen in het jaar 1901 en werd afgelopen 8 april de warmste ooit. De kans op problemen door droogte zijn ook reëel, zoals opbrengstderving en bodemdaling. In de zuidelijke en oostelijke provincies moeten inwoners tegen hitte kunnen: het gebied kan rekenen op een flinke toename van extreem warme dagen in het jaar, waarbij de thermometer al snel volgens de voorspellingen op jaarbasis meer dan 12 dagen boven de 30 graden Celsius aantikt. In delen van Limburg is de voorspelling zelfs dat deze temperatuur meer dan 18 dagen per jaar wordt bereikt.

Nieuwe technieken voor verbeterde prognoses waterafvoer Rijn bij Lobith

Waterbeheerders maken voor hun beslissingen op het gebied van watermanagement voortdurend gebruik van prognoses van waterafvoeren. Om tot een goede prognose te komen, moet als eerste een goede schatting worden gemaakt van hoe vol een stroomgebied is, alvorens in de toekomst te kijken met behulp van weersverwachtingen.

Het maken van een schatting van hoe vol een stroomgebied is bestaat uit een serie van stappen waaronder het schatten van de ruimtelijke verdeling van neerslag, de temperatuur en de potentiele verdamping & ruimtelijke hydrologische modellering op hoge resolutie.

Onderzoeker Bart van Osnabrugge (Deltares) onderzocht al deze stappen en nam hierbij als casus de afvoer van de Rijn bij Lobith.

Naast de wetenschappelijke relevantie op het gebied van operationeel voorspellen van afvoeren, geven de resultaten van dit onderzoek ook aanleiding tot specifieke aanbevelingen over het verbeteren van hydrologische prognoses voor het Rijnstroomgebied. Deze aanbevelingen zijn dat de kwaliteit van de afvoervoorspelling van de Rijn bij Lobith in de zomer kan worden verbeterd door de assimilatie van de waterstanden van de Zwitserse meren. Dit zou verder kunnen worden verbeterd door het anders gebruiken van de afvoermetingen van de zijrivieren in Duitsland.

Experiment gestart naar gevolgen verlies microplastics containers MSC Zoe

Wat zouden de miljoenen plastic bolletjes die zijn achtergebleven na het overboord slaan van de 342 containers voor het ecosysteem van de Waddenzee kunnen betekenen?

Wageningen Marine Research is een acht weken durend mesocosm-onderzoek gestart om dit uit te zoeken. In 30 zoutwatervijvers worden polystyreen-korrels in verschillende concentraties op experimentele ecosystemen losgelaten bestaand uit Noordzeewater, sediment en mariene organismen uit de Waddenzee zoals plankton, schelpdieren, wormen, garnalen.

De MSC Zoe verloor in elk geval twee typen microplastics: drijvende polyethyleen (HDPE) pellets van circa 5 mm, en polystyreen (PS) korrels van 0,5-1 mm groot. De microplastics waar dit onderzoek over gaat, zijn de korrels gemaakt van polystyreen. Korrels van dat materiaal zijn iets zwaarder dan water.

Het onderzoek wordt uitgevoerd in een soort zoutwater vijvers (mesocosms) waarin onderzoeker Edwin Foekema de levensgemeenschap van de Wadddenzee probeert na te bootsen. In totaal zijn 30 mesocosms, elk met een inhoud van bijna vijf kubieke meter, voorzien van een zandbodem, Noordzeewater en organismen.

Onderzoek naar de effecten van microplastics op deze mesocosm schaal is nog niet eerder uitgevoerd, zeker niet met vis in mesocosms. Het meeste microplastic-onderzoek vindt plaats op laboratoriumschaal en dan mis je de natuurlijke interacties, bovendien zijn dat vaak kortlopende proeven.