Eind februari heeft de Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans, samen met Eurocommissaris Vella van milieu, namens de Europese Commissie (EC) het voorstel voor de herziening van de Drinkwaterrichtlijn gepresenteerd. Het Europees Parlement heeft de Franse Europarlementariër Michel Dantin aangewezen als rapporteur op dit dossier. Woensdag 23 mei bracht hij een werkbezoek aan de Nederlandse drinkwatersector, bij de productielocatie Scheveningen van Dunea.
De Europese Drinkwaterrichtlijn is een belangrijke basis voor veilig drinkwater in de EU. Het doel is het beschermen van de menselijke gezondheid tegen verontreinigingen via drinkwater. Uit een evaluatie die de Europese Commissie vanaf 2015 heeft laten uitvoeren, blijkt dat de richtlijn in principe goed werkt, maar op vier punten aan verbetering toe is. Daarbij gaat het om de lijst van te controleren parameters, het invoeren van een risico-gebaseerde benadering van deze controle, regels voor de handel in materialen en producten die met drinkwater in contact komen, en de kwaliteit van de informatie
die de consument krijgt. Dit leidde tot het herzieningsvoorstel van de Commissie dat in februari is gepresenteerd.
Rapporteur Michel Dantin onderzoekt nu voor het Europees Parlement of de voorstellen van de Europese Commissie effectief zijn om de gestelde doelen te halen. Hij formuleert namens het Europees Parlement een reactie op het voorstel van de Commissie. Na stemming in het Europees Parlement is Dantin hoofdonderhandelaar namens het parlement om tot een akkoord te komen over de tekst van de richtlijn. Vewin heeft Dantin uitgenodigd het voorstel van de Commissie te bespreken en te bekijken welke impact het voorstel heeft op de drinkwatersector in Nederland en in Europa.
Hoe kijkt u aan tegen de watersector in Europa? En de positie van Nederland ten opzichte van de andere lidstaten?
Dantin: ‘Het is al jarenlang een belangrijke prioriteit van de Europese Unie om alle burgers van het continent te voorzien van goed drinkwater. De Drinkwaterrichtlijn was een van de eerste Europese wetgevingsteksten op het gebied van water. Deze tekst, die halverwege de jaren 70 is opgesteld, zorgt tegenwoordig in meer dan 99% van de gevallen voor een hoogwaardige drinkwatervoorziening binnen de Europese Unie. Op internationaal niveau vervult Europa een leidersrol. Onze drinkwaterbedrijven behoren tot de beste ter wereld. Nederland is een voorbeeld van dit geweldige succes.
De kwaliteit van het water dat aan consumenten wordt geleverd en de effectiviteit van de dienstverlening en infrastructuren geven blijk van veel ervaring in het beheer van waterreserves in dit land.’
Wat vindt u de grootste uitdagingen in het Europese waterbeleid?
Dantin: ‘In de eerste plaats de klimaatverandering, die het zuiden van Europa zwaarder treft dan het noorden. De verstoringen die we nu en in de toekomst gaan ondervinden, zullen grote gevolgen hebben voor de beschikbaarheid en kwaliteit van water. We moeten op deze veranderingen anticiperen door een beter waterbeheer, en wel zo vroeg
mogelijk in de productieketen. Ten tweede onze werkmethoden.De afgelopen decennia zijn veel inspanningen verricht om de druk van onze activiteiten op de waterreserves te verminderen, vooral in de landbouw en de industrie. Maar met het oog op de klimaatverandering en de demografische groei moeten we ons waterverbruik nog verder terugdringen en bronnen van verontreiniging beter bestrijden, met name opkomende verontreinigende stoffen.’
Waarom wilde u rapporteur worden van het drinkwaterdossier?
Dantin: ‘De toegang tot hoogwaardig drinkwater blijft van groot belang voor de Europese burgers: het heeft invloed op hun dagelijks leven, gezondheid en activiteiten. Ik ben als burgemeester van een stad met meer dan 60.000 inwoners en gedurende meer dan 10 jaar als voorzitter van een stroomgebieddistrict volgens de Kaderrichtlijn Water in Frankrijk al jarenlang betrokken bij het waterbeleid op lokaal en regionaal niveau. Dit rapport is een goede kans om mijn praktijkervaring te benutten en een praktische blik te werpen op de herziening van de Drinkwaterrichtlijn.’
Wat zou volgens u centraal moeten staan in de nieuwe Drinkwaterrichtlijn?
Dantin: ‘Het drinkwater in de Europese Unie voldoet weliswaar aan de kwaliteitseisen, maar de huidige tekst is al twintig jaar van kracht en heeft sindsdien geen grote veranderingen ondergaan. De herziening heeft dus als doel de kwaliteitsnormen voor drinkwater af te stemmen op de meest recente wetenschappelijke gegevens. Ook moet het wetgevingskader worden aangepast om beter in te spelen op nieuwe uitdagingen, zoals klimaatverandering en de transitie
naar een circulaire economie.’
Wat vindt u van het voorstel van de Europese Commissie?
Dantin: ‘De Europese Commissie stelt vier mogelijke verbeterpunten vast, namelijk de lijst parameters, het gebruik van een risicogestuurde aanpak, de verbetering van de transparantie en toegang tot informatie over drinkwater voor consumenten en ten slotte de materialen die in contact komen met drinkwater. Dit zijn de belangrijkste onderwerpen die ruimte bieden om de kwaliteit van het drinkwater in de Europese Unie te verbeteren. Ik steun het voorstel van de Commissie dat beoogt de risicogestuurde aanpak algemener te maken, op basis van de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dit is een grote stap vooruit, waardoor het waterbeheer kan worden verbeterd om het risico op vervuiling in een zo vroeg mogelijk stadium te vermijden. Zo kan de behandeling van water dat bestemd is voor menselijke consumptie aan het eind van de keten worden beperkt of voorkomen. Ik vind echter dat het voorstel in sommige aspecten van de uitvoering niet praktisch genoeg is. Bovendien moet duidelijker worden gemaakt hoe de verantwoordelijkheid wordt verdeeld over de verschillende betrokkenen, met name de lokale en nationale overheden en de waterleveranciers.’
In hoeverre is de Drinkwaterrichtlijn een belangrijk dossier in het Europees Parlement?
Dantin: ‘Via zijn vertegenwoordigers, die gekozen zijn via rechtstreekse algemene verkiezingen, ziet het Europees Parlement toe op de verwachtingen van Europese burgers en op de wensen die in de grondgebieden van de EU worden geuit. Veel initiatieven in heel Europa, zoals het EU-burgerinitiatief ‘Right2Water’, wijzen erop dat drinkwater een essentieel onderwerp blijft voor de Europeanen.’
Welke issues vindt u belangrijk bij de komende behandeling in het Europees Parlement? Welke discussies voorziet u met betrekking tot de onderhandelingen met de lidstaten? Dantin: ‘De toegang tot betaalbaar drinkwater van hoge kwaliteit en tot begrijpelijke, relevante informatie voor consumenten blijft een belangrijk aandachtspunt tijdens deze hervorming. Dit zal ongetwijfeld nog leiden tot vele debatten tussen de parlementariërs onderling én met de vertegenwoordigers van de lidstaten. Hoewel de kwaliteit van het drinkwater het belangrijkste onderwerp van de richtlijn blijft, denk ik dat deze nieuwe thema’s beter in de tekst geïntegreerd moeten worden.’
Hoe ziet u de relatie tussen de Drinkwaterrichtlijn en de Kaderrichtlijn Water, en Europese landbouwwetgeving zoals het gemeenschappelijk Landbouwbeleid?
Dantin: ‘De verbanden tussen de Drinkwaterrichtlijn en andere Europese regelgeving spelen een belangrijke rol in mijn ontwerprapport. De toepassing van de risicogestuurde aanpak impliceert dat de waterreserves hogerop in de keten beheerd moeten worden, namelijk in het milieu. Deze kwestie valt vooral onder de Kaderrichtlijn van 2000. In mijn ontwerprapport streef ik ernaar de verdeling van verantwoordelijkheden tussen de verschillende betrokkenen te verduidelijken in het licht van de andere Europese teksten en het principe dat de vervuiler betaalt.’
Hoe kijkt u terug op dit werkbezoek?
Dantin: ‘Nederland heeft van oudsher een uitstekende reputatie als het gaat om de kwaliteit van drinkwater en de efficiëntie van de watervoorziening, zoals ik vandaag kon ervaren op de productielocatie van Dunea. Met deze herziening zullen drinkwaterbedrijven een sleutelrol spelen bij het toepassen van de risicobenadering in alle fasen van de drinkwaterproductie en -voorziening. Hierdoor kan het waterbeheer stroomopwaarts in de keten worden verbeterd en de waterzuivering aan het eind van de keten worden verminderd.’
Minimumeisen drinkwatermaterialen
Hans de Groene, directeur Vewin: ‘Het bezoek van de heer Dantin was heel nuttig. Het bood een uitstekende gelegenheid om de Europarlementariër te laten zien hoe de Nederlandse drinkwatersector in de praktijk omgaat met de Drinkwaterrichtlijn en welke impact het huidige voorstel van
de Europese Commissie zou hebben.’ Het voorstel bevat volgens Vewin goede elementen zoals bijvoorbeeld de aansluiting bij bestaande Europese regels voor de verbetering van de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater, de Kaderrichtlijn Water. Vewin heeft namens de Nederlandse drinkwatersector en de Europese koepelorganisatie EurEau echter ook gepleit voor een aantal wijzigingen. ‘We missen in het huidige voorstel bijvoorbeeld een goede regeling voor materialen en chemicaliën die in contact komen met drinkwater. We zien graag EU-brede minimumeisen voor de kwaliteit waar materialen aan moeten voldoen, zoals leidingen, kranen etc. Dat is van belang voor de hygiëne en de volksgezondheid. We stellen het op prijs als dit onderwerp ook aan de orde komt in de reactie van het Europees Parlement op het voorstel van de Commissie’, aldus De Groene.
