Hoe zuiveren we het afvalwater?

Tijdens het Weekend van de Wetenschap geven we op zondag 2 oktober wordt een in de keuken gegund van rioolwaterzuivering Horstermeer.

Schoon water is van levensbelang. Voor inwoners, maar ook voor planten en dieren. Het schoonhouden van onze rivieren, meren, sloten en plassen is één van de verantwoordelijkheden van het waterschap. Dit gebeurt onder meer door het afvalwater te verwerken en te zuiveren. Want na de zuivering komt het water gewoon weer terug in de natuur.

Wist u dat we per persoon gemiddeld 150 liter water per dag gebruiken? Om te drinken, maar ook om te douchen, te wassen en het toilet mee door te spoelen? Stel u voor dat dit vieze water zomaar rivieren, meren, sloten en plassen in zou stromen. Die zouden dan sterk vervuilen. Ook onze gezondheid komt dan in gevaar. Daarom moet het afvalwater eerst goed worden schoongemaakt.

Rode Beek meandert weer bovengronds

De Rode Beek stroomt weer bovengronds. Door het zogenaamde ontkluizen, open leggen van deze beek en het herinrichten van het beekdal is een groene corridor ontstaan. Deze verbindt de natuurgebieden Teverenerheide, Brunssummerheide, Schutterspark en de Schinveldse bossen. Een nieuwe impuls voor natuur en recreatie in Brunssum-Oost. De Provincie Limburg, Waterschap Roer en Overmaas en de gemeente Brunssum hebben bij dit project de handen ineengeslagen. Het openleggen van de beek en de inrichting van de groene verbindingszone, waarmee medio 2014 is gestart, vergde een totale investering van bijna 13 miljoen euro. Op woensdag 21 september is het project opgeleverd en werd de beek symbolisch ‘geopend’ om weer vrijelijk te stromen.

Het waterschap had de wens om de Rode Beek van bron tot monding te herstellen tot een natuurlijke beek. De gemeente Brunssum wilde bufferbassins aanleggen, riolering vervangen en wilde daarnaast de waterkwaliteit borgen. De provincie wilde graag een groene verbindingszone maken zodat er één groot heide-natuurpark zou ontstaan. Met de voltooiing van het project Rode Beek konden alle wensen worden gerealiseerd.

Haico Offermans, wethouder Brunssum: “De ontkluizing van de Rode Beek levert een essentiële bijdrage aan de gebiedsontwikkeling Oostflank Brunssum. Dankzij dit project is er een prachtige verbinding ontstaan tussen Brunssummerheide, Teverenerheide, Schutterspark en Schinveldse Bossen. Door de hoogteverschillen die nu in dit gebied zijn ontstaan, is een brug geplaatst op 14 meter hoogte. Dit is uniek in Nederland!”

“Een geweldig resultaat”, zegt gedeputeerde Eric Geurts, verantwoordelijk voor onder meer Toerisme en Recreatie en de Buitenring Parkstad Limburg (BPL). “Deze nieuwe gebiedsontwikkeling zorgt voor mooie fiets- en wandelroutes. Dat is meteen een goede toeristische trekpleister voor Parkstad.”
De regio ontving eerder een internationale prijs voor beste toeristische bestemming wereldwijd. Het verhaal van transformatie ‘Uit zwart, nu groen, naar goud’  staat daarbij centraal. “Goede bereikbaarheid van dit prachtige recreatieve gebied is cruciaal. Daar gaat de komst van de Buitenring Parkstad Limburg voor zorgen, want er is veel te zien en te beleven in deze regio.”

Staatssecretaris Van Dam: Vier miljoen euro extra voor de Marker Wadden

Staatssecretaris Van Dam van Economische Zaken trekt 4 miljoen euro extra uit voor uitbreiding van de Marker Wadden. Dit maakte hij zaterdag 24 september bekend tijdens zijn bezoek aan het eerste eiland van de toekomstige archipel. Door het extra geld kunnen nog meer eilanden worden aangelegd. Deze nieuwe eilandengroep wordt een pleisterplaats voor allerlei vogels en geeft beschutting aan onder andere vissen en schelpdieren. In totaal heeft het ministerie 19 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van deze eilanden in het Markermeer.

Met driemaster Abel Tasman en in zijn kielzog ruim 100 andere grote en kleine schepen voer Van Dam naar het eerste eiland.  Van Dam: ‘Fantastisch om te zien hoe zo’n eiland ontstaat. Duizenden vogels gebruiken dit eiland nu al om uit te rusten. Er is belangstelling vanuit het binnen- en buitenland voor dit project. De nieuwste technieken worden gebruikt om deze eilanden te realiseren waardoor het een uithangbord is voor het bedrijfsleven. Ik roep het bedrijfsleven op om mijn voorbeeld te volgen en ook in dit project te investeren.’

Naast extra natuur voor mens en dier wordt de kwaliteit van het water verbeterd. Het slib dat nu voor troebel water zorgt, wordt gebruikt om de eilanden op te spuiten. Daardoor wordt het water weer helder en kunnen onder andere de vogels makkelijker voedsel vinden. De eilandengroep wordt uiteindelijk ongeveer 800 hectare groot zijn – grofweg 1200 voetbalvelden – en moet in 2020 klaar zijn.
Het project Marker Wadden wordt gerealiseerd door een samenwerking tussen publieke en private partijen, in het bijzonder Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat. De provincie Flevoland, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, het Ministerie van Economische Zaken en de Nationale Postcode Loterij (vanuit het Droomfonds) hebben geld beschikbaar gesteld voor de realisatie van de nieuwe eilandengroep.

Waterschap zoekt leden dijkinspiratieteam Leursche Haven en Laaksche Vaart

Nu bekend is dat in de Leursche Haven en Laaksche Vaart keermiddelen met gemalen komen, wordt een dijkinspiratieteam opgericht om mee te denken en het bestuur te adviseren over keuzes die in de toekomst gemaakt gaan worden. In het team zitten grondeigenaren, belangenorganisaties zoals ZLTO, hengelsportvereniging, watersportvereniging, gemeenten, provincie Noord-Brabant en het waterschap. Er zijn nog twee plaatsen over en hiervoor doet het waterschap een oproep aan mensen die wonen en/of werken aan, langs of tussen de Leursche Haven en Laaksche Vaart.

In het nieuwe dijkinspiratieteam zullen onderwerpen aan de orde komen die betrekking hebben op de keuze van de aannemer, het verder uitwerken van de oplossing en de uitvoering van het werk. Het dijkinspiratieteam blijft tot en met de uitvoering (eind 2019) van het project actief. Daarbij heeft het dijkinspiratieteam de taak om het algemeen bestuur en de marktpartij te adviseren over de standpunten van de direct betrokkenen in het gebied waar het allemaal plaatsvindt. Het vraagt dus wel de nodig tijd en inzet. In oktober (week 41) is de eerste bijeenkomst gepland.

Vervanging bedieningshuisje keerdeuren Roer in Roermond

Tot 15 oktober vervangt Waterschap Roer en Overmaas het bedieningshuisje gelegen langs de Looskade in Roermond. In het huisje hangt de bedieningsinstallatie waarmee de keerdeuren in de Roer worden bediend. De keerdeuren beschermen de binnenstad tegen hoogwater vanuit de Maas.

De werkzaamheden bestaan uit het demonteren van de elektrische installatie, het verwijderen van het huidige bedieningshuisje, het opzetten van een nieuw bedieningshuisje en het terugplaatsen van de elektrische installatie. Overlast voor de omgeving wordt zoveel mogelijk beperkt.

Vies is het niet. Rioolwater en techniek

Tijdens de open dag op 25 september op de rioolwaterzuivering in Dinther zal naast het zuiveringsproces óók de techniek en het werk in het gebied een rol spelen. Veel mensen hebben wel eens gehoord hoe het afvalwater gezuiverd wordt en wat er bij komt kijken. Minder bekend is de techniek die hier achter schuilt. Hier gaan we tijdens de rondleiding dieper op in. Van 11.00-16.00 uur staat de poort open aan de Hazelbergsestraat 5 in Heeswijk-Dinther!

Tijdens rondleidingen op onze rioolwaterzuiveringen krijgen basisschoolleerlingen informatie over hoe afvalwater schoongemaakt wordt. Ze horen ook dat het water schoon genoeg is om terug te geven aan de natuur. In de meeste gevallen komt het water, via een wateruitlaat, in het oppervlaktewater en stroomt uiteindelijk richting Maas. Een belangrijke bijdrage voor het waterpeil in de watergangen. Erg belangrijk voor planten en dieren die in de watergangen leven.

Dat er veel techniek schuil gaat achter het zuiveringsproces is wel duidelijk. Hierover wordt u ook geïnformeerd. Hoe ziet een vijzel er uit, een zuiger of beluchter? Dit willen wij u die dag graag laten zien. Interessant voor belangstellenden, maar ook voor leerkrachten en zeker scholieren die hun weg naar de toekomst gaan kiezen. Ook belichten we graag de problematiek van de vochtige doekjes. Met weinig moeite is die op te lossen. Ze horen gewoon niet in het riool!! Voorbeelden zijn er te zien.

Er gebeurt veel meer bij een waterschap. Er is de zorg voor de dijk, zodat wij droge voeten houden. Het waterpeil wordt nauwkeurig in de gaten gehouden en geregeld. Daarom is onderhoud en beheer van gemalen en stuwen van groot belang. Ook moeten de sloten goed gemaaid worden voor een goede doorstroming van het water. Ook handhaving en controles zijn belangrijk. Maak kennis met het werk van het waterschap!

Drinkwatersector publiceert lobby-punten nieuwe politieke jaar

'Neem vooraan in de geneesmiddelenketen maatregelen zodat medicijnresten niet in drinkwaterbronnen terecht komen.', 'Sluit in de Structuurvisie Ondergrond mijnbouw uit in waterwingebieden.' en 'Neem bescherming van het nationale belang drinkwatervoorziening op in bestuursmaatregelen.' Deze en vele andere standpunten staan beschreven in de Vewin lobby-agenda 2016-2017, die vandaag verschijnt.

Vewin, de vereniging van waterbedrijven in Nederland, behartigt al vele jaren de belangen van de Nederlandse drinkwaterbedrijven in Den Haag en Brussel. De lobby-agenda verschijnt jaarlijks bij de start van het nieuwe politieke jaar. Hij laat zien waar de drinkwatersector voor staat en wat de belangrijkste standpunten zijn op tal van onderwerpen die een relatie hebben met de drinkwatervoorziening waaronder mijnbouw, gewasbeschermingsmiddelen, bodemverontreiniging, belastingen en cyber security. De Haagse standpunten zijn ingedeeld naar ministerie en de Brusselse standpunten zijn te vinden onder het kopje Europese Unie.

De Nederlandse drinkwaterbedrijven zijn in publieke handen en voeren een wettelijke taak uit. Zij leveren 24 uur per dag schoon, gezond en lekker kraanwater, dat wereldwijd bekend staat om zijn topkwaliteit.

Inschrijving Waterinnovatieprijs verlengd tot 28 september

De uiterste inschrijfdatum voor de Waterinnovatieprijs is verplaatst van 21 september naar 28 september 2016.

Nieuwe technieken, nieuwe manieren van denken of werken op het gebied van de kerntaken van de waterschappen maken kans op de Waterinnovatieprijs in de vaste categorieën Waterveiligheid, Schoon water en Voldoende water.

Er is dit jaar ook een nieuwe categorie: Waterbewustzijn. Hoe zorgen we ervoor dat Nederlanders zich meer bewust worden van het feit dat waterveiligheid, schoon en voldoende water in onze delta niet vanzelfsprekend zijn?

Inschrijven kan via Waterinnovatieprijs.nl. Op de site vindt u de inzendcriteria en worden alle inzendingen gepubliceerd. Projecten die al eerder hebben meegedaan aan de Waterinnovatieprijs kunnen opnieuw deelnemen als er een duidelijke ontwikkeling in het project zichtbaar is. Een vakjury beoordeelt de innovaties.

De prijzen in de verschillende categorieën worden op feestelijke wijze uitgereikt op 17 november in de Rijtuigenloods te Amersfoort. De winnaars ontvangen een glazen kunstwerk van Gert Bullée en krijgen daarnaast een intensief versnellingstraject met een looptijd van negen maanden.

Walter van der Meer benoemd tot deeltijdhoogleraar membraantechnologie

Prof. dr. ir. Walter van der Meer (57) is per 1 september 2016 benoemd tot deeltijdhoogleraar bij de Universiteit Twente. De algemeen directeur van drinkwaterbedrijf Oasen, bekleedt bij de UT de nieuw ingestelde leerstoel ‘Membrane Technology and Engineering for Water Purification’. 

Het deeltijdhoogleraarschap bij de Universiteit Twente betekent dat Walter van der Meer één dag per week werkzaam is als hoogleraar en verder als algemeen directeur van drinkwaterbedrijf Oasen. De nieuwe leerstoel houdt ook in dat Van der Meer zijn werkzaamheden als deeltijdhoogleraar voor de Technische Universiteit Delft beëindigt.

De nieuwe leerstoel maakt deel uit van de onderzoeksgroep Membrane Science and Technology. De onderzoeksgroep is toonaangevend in Nederland op het gebied van fundamenteel en praktijkgericht onderzoek naar de ontwikkeling en procestechnologische toepassingen van membranen in bijvoorbeeld de watersector.

'Wateroverlast grootste zorg'

Volgens het op Prinsjesdag gepresenteerde Deltaprogramma is er een gezamenlijke aanpak voor wateroverlast nodig. De Unie van Waterschappen wil hierin een belangrijke rol spelen samen met de bestuurlijke partners. Hans Oosters, voorzitter: "Wateroverlast is onze grootste zorg voor de komende jaren. Met vrijblijvende maatregelen komen we er niet. Een gezamenlijke aanpak met gemeenten, bedrijven en particulieren is hard nodig. Ook het Rijk moet daaraan ruimhartig bijdragen."

De frequentie en intensiteit van regenbuien neemt sneller toe dan verwacht. De hoosbuien die op basis van de meest recente KNMI-scenario's pas in 2050 werden voorspeld, vallen nu al. Er is de afgelopen 10 jaar door de waterschappen al 1,5 miljard euro geïnvesteerd in maatregelen tegen wateroverlast, maar er zal nu een extra inzet van alle partijen nodig zijn.

Hans Oosters: "Het klimaat verandert en dit vraagt om meer dan vrijblijvende maatregelingen. De gezamenlijke overheden zullen fors extra moeten investeren om wateroverlast in de toekomst zoveel mogelijk te voorkomen. Waterschappen zetten zich in voor maatregelen binnen het eigen watersysteem. En willen een helpende hand bieden aan gemeenten, particulieren en bedrijven om hen te helpen met oplossingen die wateroverlast op het land en op straat helpen verminderen. Van de Rijksoverheid en de provincies wordt gevraagd water een meer sturende rol in de ruimtelijke ordening te geven. Het volledig voorkomen van wateroverlast is overigens onmogelijk, maar we kunnen wel schade zo veel mogelijk beperken door slimmer te bouwen en te ontwerpen."

Het is daarbij belangrijk om klimaatproof (waterrobuust) te bouwen. Hans Oosters: "In de nieuwe Omgevingswet moet de watertoets goed mee worden genomen. Het instrument moet minder vrijblijvend worden. Om in Nederland te kunnen blijven wonen en leven moeten we bij het bouwen meer rekening houden met het waterbeheer en klimaatverandering. Bij gebouwen moet de vitale infrastructuur niet in de kelder staan. We moeten op zoek naar slimme maatregelen die ook andere doelen dienen. Een verlaagd aangelegd park in de stad kan naast een fijn park om in te recreëren, een prima waterberging zijn. Natuurontwikkeling in het landelijk gebied kan indien goed aangelegd, meer berging voor water en verbetering van de waterkwaliteit betekenen."

Er zijn ook nog andere 'beetjes die helpen'. Boeren kunnen bijvoorbeeld scheidingssloten terug aanbrengen, die tijdelijk overtollig water vasthouden. En burgers kunnen meehelpen door hun tuinen niet helemaal dicht te tegelen, zodat regenwater de grond in kan. Zie ook: www.onswater.nl.

Historische Worthingtonpomp krijgt plek in gerenoveerd gemaal Ankersmit

Gemaal Ankersmit in Deventer is bouwkundig gerenoveerd en werd tijdens de open monumentendag (zaterdag 10 september) officieel heropend. Naast het moderniseren van de gevels kreeg ook de historische Worthington-pomp uit de nabijgelegen Prins Bernardsluis een prominente plek bij het gemaal. Tauw heeft middels een donatie bijgedragen aan de restauratie, die is uitgevoerd door de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer.

De bijna acht ton zware Amerikaanse Worthington centrifugaalpomp, aangedreven door een General Motors dieselmotor, speelde begin jaren vijftig van de vorige eeuw een essentiële rol in de waterbouwkundige geschiedenis van Deventer. Dit type pomp was onderdeel van de door de Verenigde Staten in 1947 opgezette Marshallhulp om het door oorlog getroffen Europa er weer bovenop te helpen en werd op grote schaal in Nederland ingezet om de door oorlogsonderhandelingen opgetreden watersnoden en andere afwateringsproblemen de baas te worden.

Na de wederopbouwwerkzaamheden kregen diverse pompen een nieuwe bestemming. Zo ook de nu gerestaureerde Worthingtonpomp die in 1951 in de kelder van de nieuwe Prins Bernardsluis werd geplaatst. De sluis werd de belangrijkste schakel in het nieuwe watermanagement in Deventer met een centrale rol voor de Worthingtonpomp. Deze zorgde voor het terugpompen van weggesluisde water en het op peil houden van de waterstand in haven en het Overijsselse kanaal. In 1957 werd er een tweede pomp bijgeplaatst. Na de opening van gemaal Ankersmit in 1968 werd de rol van de pompen aanzienlijk minder en na een grondige verbouwing in 1993 nagenoeg overbodig. Daarom werden de pompen in 2011 gedemonteerd.

Onder voorwaarde dat een plan tot behoud zou worden ontwikkeld, schonk het waterschap Drents Overijsselse Delta de pomp in 2011 aan de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer, met een substantiële financiële bijdrage. De vrijwilligers van de stichting brachten samen met een groep sponsoren de pomp en de dieselmotor weer in oude staat terug. 

Tauw heeft in het verleden een belangrijke rol gespeeld bij het ontwerp en de realisatie van het gemaal en bij de renovatie in 1993 waarbij de pompaandrijving elektrisch is geworden. Ook toen was er oog voor het historische erfgoed: de oude dieselmotoren werden behouden.

Ziekte van Weil na zwemmen in open water

Onlangs zijn er enkele meldingen bij GGD regio Utrecht binnengekomen van zwemmers met een bewezen leptospirose infectie. Leptospirose (ziekte van Weil) is een infectieziekte, die wordt veroorzaakt door bacteriën. De bacterie kan via de urine van besmette dieren zoals ratten en muizen in aarde, riool en oppervlaktewater (zoals sloten en plassen) terecht komen.

Omdat de zwemmers in open water binnen én buiten de regio hebben gezwommen, waaronder de Kromme Rijn, is het niet duidelijk waar zij de infectie hebben opgelopen.

Bij een melding doet de GGD brononderzoek. Zo nodig onderhoudt de GGD contact met verantwoordelijke instanties voor waterbeheer over aanvullende maatregelen. Zwemmen in open water brengt altijd een risico op infecties met zich mee.

Bouw je eigen ‘drinkwaterzuivering’ bij Museum of Water

Op zaterdag 17 september en zondag 18 september kunnen kinderen in de leeftijd van 9 tot en met 12 jaar hun eigen ‘drinkwaterzuivering’ bouwen (nou ja, bijna dan). Deelnemen is gratis en kan tussen 13:00 en 16:00 uur. Aanmelden is niet nodig. De workshop vindt plaats in het Museum of Water in het Gemaal op Zuid, Pretorialaan 141 Rotterdam.

Museum of Water is een initiatief van de Engelse beeldend kunstenares Amy Sharrocks. In Londen heeft zij een tentoonstelling gemaakt van flesjes water die mensen hebben ingeleverd met hun verhaal waarom water voor hen bijzonder is. De meest uiteenlopende watersoorten komen aan bod: zeewater, water uit de Ganges, wijwater, afvalwater, het eerste badwater van een baby. Uiteraard ontbreekt een flesje Evideswater niet. Ook al is kraanwater in Nederland vanzelfsprekend, het is wereldwijd iets bijzonders. Veel mensen in de wereld hebben dit niet.

In de periode van 9 tot en met 25 september is in het Gemaal op Zuid de Rotterdamse variant te bekijken van vrijdag tot en met zondag tussen 11:00 en 17:00 uur. De tentoonstelling is gratis te bezoeken en er zijn diverse wateractiviteiten.

Raamovereenkomst Witteveen+Bos en Arcadis voor aanpak dijken

Waterschap Peel en Maasvallei (WPM) gaat de dijken uit het hoogwaterbeschermingsprogramma in de Noordelijke Maasvallei versneld realiseren. Ontwerp- en consultancybedrijven Arcadis en Witteveen+Bos hebben het deze zomer aanbestede ingenieurswerk daartoe gezamenlijk gegund gekregen.

Het gaat om een raamovereenkomst voor veertien dijkringen in Noord- en Midden-Limburg. De ambitie is om de dijken in 2020 gereed te hebben, in plaats van in 2024 zoals oorspronkelijk gepland was. Met het raamcontract is voor de adviesdiensten tussen de 7 tot 12 miljoen euro gemoeid, in een looptijd van vijf jaar. Arcadis en Witteveen+Bos hebben de opdracht gezamenlijk gekregen voor hun voorstel voor samenwerking en partnerschap met het Waterschap en een plan van aanpak voor de eerste deelopdracht: de verkenning van kansrijke oplossingsrichtingen voor de verschillende dijktracés. Opdrachtgever WPM en Arcadis/Witteveen+Bos gaan een relatie aan die verder gaat dan die van opdrachtgever-opdrachtnemer; gezien de tijdsdruk en projectomvang zijn ware partnerschap en samenwerking essentieel. De opgebouwde staat van dienst van Arcadis en Witteveen+Bos op het gebied van hoogwaterbescherming vormt hierbij een stevige basis. De overeenkomst heeft betrekking op diensten en producten voor de verkenningsfase, de planfase en de voorbereiding van de realisatie van het hoogwaterbeschermingsplan voor de dijkringen.

De aanbesteding van de engineering van de dijkringen is voor WPM een belangrijke mijlpaal in de aanpak van de dijkversterkingen die het waterschap op het programma heeft staan. WPM-voorzitter Ger Driessen: ‘De dijken uit het hoogwaterbeschermingsprogramma worden door WPM versneld gerealiseerd. Wij hebben deze zomer hard doorgewerkt met als resultaat nu al een gunning van alle ingenieurswerk van alle veertien dijken.’

Start bouw grootste zeesluis ter wereld in IJmuiden

Minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) heeft samen met de provincie Noord-Holland, gemeente Amsterdam, Havenbedrijf Amsterdam NV en de burgemeester van gemeente Velsen, het officiële startsein voor de bouw van de nieuwe zeesluis in IJmuiden gegeven.

De nieuwe sluis in IJmuiden die 500 m lang, 70 m breed en 18 m diep gaat worden, wordt hiermee de grootste zeesluis van de wereld.

Minister Schultz: 'Deze megaklus is een prachtig voorbeeld van inventief bouwen. Er wordt gebouwd op een heel klein gebied tussen de andere sluizen in. En dat terwijl de winkel open moet blijven. De nieuwe sluis zorgt voor een betere bereikbaarheid en zet de deuren open voor de haven van Amsterdam om haar positie in Europa te behouden of zelfs te versterken tot 3e haven in Europa.'

Na bijna 100 jaar is de Noordersluis in IJmuiden aan vervanging toe. Een nieuwe grotere zeesluis moet ruimte bieden aan steeds groter wordende zeeschepen en hiermee de bereikbaarheid van de haven van Amsterdam verbeteren en de economie in de regio stimuleren. Vanwege de omvang een uitdagend werk, want tijdens de bouw moeten zowel de wegverbinding over het sluizencomplex als het sluizencomplex zelf zoveel mogelijk ongehinderd bereikbaar blijven. De nieuwe sluis is naar verwachting in 2019 beschikbaar voor de scheepvaart.

De bouw van de zeesluis is inventief, zoals bijvoorbeeld de bouw van de deurkassen. De deurkas is een grote betonconstructie waar de sluisdeuren in rollen als ze opengaan. De deurkassen, die 80 bij 55 m en 80 bij 26 m zijn, worden op maaiveld gebouwd en vervolgens afgezonken. Het voordeel van deze methode is dat er niet eerst een diepe bouwkuip gemaakt hoeft te worden die veel omgevingshinder en risico’s voor de bestaande sluizen en waterkering kan opleveren.

Tijdens de bouw zoekt aannemersconsortium OpenIJ bij de werkgeversservicepunten Groot-Amsterdam, IJmond Werkt! en Zuid-Kennemerland mensen uit de regio die langer dan drie maanden geen werk hebben en biedt hen een tijdelijk werktraject aan. Er zijn al diverse arbeidsplaatsen gecreëerd voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook start dit schooljaar een lesprogramma voor scholen in de regio om op die manier jongeren te enthousiasmeren voor een carrière in de techniek.


Om de bouwwerkzaamheden van dichtbij te bekijken, is er een uitkijkpunt gebouwd ten noorden van de Noordersluis. Het uitkijkpunt is 12 m lang, 3 m breed en 6 m hoog. Maximaal 50 mensen kunnen op het plateau staan om van dichtbij de bouwwerkzaamheden gade te slaan.

Groefwier succesvol behouden op de dijk van Sint-Annaland

Projectbureau Zeeweringen heeft in 2015, na het versterken van de dijk bij Sint-Annaland, 700 oude basaltblokken die waren begroeid met het zeldzame en kwetsbare groefwier teruggeplaatst.

Uit recent onderzoek van ⤤Bureau Waardenburg is gebleken dat het plantje nu ook groeit op de nieuwe versterkte glooiing.

Groefwier (Pelvetia canaliculata) is een soort bruinwier dat van oorsprong groeit op rotskusten. In Nederland komt deze soort alleen voor op enkele plaatsen in de Oosterschelde. Groefwier hecht zich permanent aan een vaste ondergrond (onder andere basaltzuil). Indien deze bevestiging wordt verbroken, kan deze niet worden hersteld.

In 2014 waren, voorafgaand aan de dijkversterking bij Sint-Annaland, op kleine schaal technieken getest om te kijken hoe het groefwier kon worden behouden. Deze testen werden uitgevoerd bij de Zandkreek, Burghsluis en Sint-Annaland. Daaruit bleek dat het terugzetten van 'oude' basaltblokken begroeid met groefwier de beste kans bood voor het in stand houden van dit zeldzame wier. Jonge groefwiertjes zijn nu ook gevonden op de nieuwe betonzuilen.

Toetsing droge waterkeringen voor waterschap Rivierenland

Waterschap Rivierenland wil, in het kader van een meerlaags veiligheidsplan, weten of de Meidijk en Slaperdijk Kestere-Lienden in geval van overstroming een kerende functie kan vervullen. Daarom gaat Tauw de komende maanden de veiligheid van circa 12 kilometer zogenaamde droge keringen toetsen.

De Meidijk en Slaperdijk Kesteren-Lienden hebben onder dagelijkse omstandigheden geen kerende functie. Bij een dijkdoorbraak van dijken langs de Waal zijn deze keringen echter wel van invloed op het overstromingsbeeld in de Betuwe en Bommelerwaard. Daarbij is het van belang dat deze dijken voldoende sterkte hebben om instromend water te kunnen keren en zo de gevolgen van een overstroming in het achterland kunnen beperken (meerlaagse veiligheid).

Voor waterschap Rivierenland is het van belang om te weten of beide keringen een rol in deze meerlaagse veiligheid kunnen vervullen. Daarmee wil Waterschap Rivierenland bepalen of deze keringen al dan niet in beheer worden gehouden.

Het waterschap heeft Tauw ingeschakeld om de droge keringen te toetsen op de faalmechanismen hoogte, macrostabiliteit en piping.

Lidewijde Ongering nieuwe juryvoorzitter Waterinnovatieprijs

De inzendingen voor de Waterinnovatieprijs 2016 worden dit jaar door een deskundige jury onder voorzitterschap van Lidewijde Ongering beoordeeld op hun vernieuwende, duurzame en baanbrekende karakter. Ongering, secretaris-generaal van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, neemt het juryvoorzitterschap over van Annemieke Nijhof, CEO bij Tauw, die na drie edities afzwaait.

De Unie van Waterschappen, de Nederlandse Waterschapsbank, STOWA, VP-delta en de Topsector Water reiken elk jaar de Waterinnovatieprijs uit aan innovatieve waterprojecten die toepasbaar zijn binnen de taken en verantwoordelijkheden van waterschappen: veiligheid, schoon water en voldoende water.

De vakjury die de innovaties beoordeelt bestaat verder uit Hans van der Vlist van de Adviescommissie Water, Hans Huis in 't Veld van Topsector Water, Josée van Eijndhoven, voormalig hoogleraar en voormalig directeur Rathenau Instituut, Menno Snel van de Nederlandse Waterschapsbank, Hendrik Postma van de Vereniging Waterbouwers en Boskalis Nederland en Tine te Winkel, watertrainee bij Acacia Water.

Lidewijde Ongering, secretaris-generaal ministerie van IenM: "Ik vind het een eer om juryvoorzitter van de Waterinnovatieprijs te zijn. Het is goed dat de Unie van Waterschappen prijzen geeft aan innovaties die helpen Nederland beter te beschermen tegen water en zorgen voor schoon en voldoende zoet water. En dit jaar gaat er voor het eerst ook een prijs naar initiatieven om het waterbewustzijn onder Nederlanders te vergroten. Dat is belangrijk: we hebben het in Nederland goed voor elkaar, maar waterveiligheid en voldoende zoet water zijn geen vanzelfsprekendheden. Je daar bewust van zijn, daar beginnen alle innovaties om de veiligste en slimste delta ter wereld te blijven, mee."

De Unie van Waterschappen nodigt bedrijven, belangenorganisaties, kennisinstellingen, overheden en particulieren uit om innovatieve waterprojecten in te zenden via waterinnovatieprijs.nl. Dit kan tot 21 september.

De inzenders maken kans op een versnellingstraject van 9 maanden met intensieve begeleiding van een innovatiemakelaar en een mooi glaskunstwerk. Tijdens een feestelijke prijsuitreiking op 17 november in de Rijtuigenloods te Amersfoort worden de prijswinnaars bekend gemaakt.

Woon jij boven drinkwater?

Vrijdag begon in Zeist de campagne ‘Bescherm je drinkwater’ met het onthullen van een reusachtig rietje. Gedeputeerde Mariette Pennarts: “Bijna een half miljoen mensen wonen op of in de buurt van een grondwaterbeschermingsgebied waar drinkwater wordt gemaakt. Veel mensen zijn zich daar niet van bewust. Daar vragen we de komende maanden samen met drinkwaterbedrijven Vitens en Oasen aandacht voor.” De campagne krijgt tot einde van het jaar een vervolg in Bunnik en Amersfoort. Daarna wordt deze verder uitgerold in Gelderland.

Om te bepalen of je in een grondwaterbeschermingsgebied woont is er een postcodecheck beschikbaar op www.beschermjedrinkwater.nl. Deze website heeft ook tips en informatie over wat je als inwoner kunt doen om het grondwater beter te beschermen, zoals:
• Vermijd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen
• Verwijder onkruid met de hand of met kokend water
• Was de auto in de wasstraat en ververs de olie bijvoorbeeld bij een tankstation
• Spoel overgebleven medicijnen niet door het toilet, maar lever ze in bij het klein
chemisch afval bij de gemeente

Dit betekent dat inwoners nu zelf meer invloed kunnen uitoefenen op de kwaliteit van het grondwater, waarvan hun kraanwater wordt gemaakt.

Een grondwaterbeschermingsgebied beschermt de bronnen waaruit drinkwater wordt gemaakt. Alle gebieden waar drinkwater wordt gewonnen zijn echter kwetsbaar voor verontreinigingen. Geschat wordt dat 10% van de verontreinigingen door inwoners zelf wordt veroorzaakt. Een druppel olie, bijvoorbeeld gelekt tijdens het verversen van de olie van de auto, kan door de bodem heen dringen en grondwater verontreinigen. Verder kunnen ook bestrijdingsmiddelen, medicijnresten of wasmiddelen invloed hebben op de grondwaterkwaliteit. Inwoners kunnen nu zelf iets doen aan de kwaliteit van hun drinkwater en daar worden ze de komende maanden door de drinkwaterbedrijven over geïnformeerd.

Provincies kiezen voor majeure opgaven in Waddengebied

De drie waddenprovincies hebben besloten dat het Waddenfonds de komende tien jaar 150 miljoen euro gaat investeren in zes grote opgaven in het Waddengebied. Dit om specifieke problemen op te lossen en ruimte te maken voor economische ontwikkelingen en ecologie. Dit staat in het Investeringskader Waddengebied 2016-2026.

De gezamenlijke inzet van de Waddenprovincies betekent een trendbreuk in de ontwikkeling en de financiering van projecten. Met het gezamenlijke investeringskader ontstaat er meer focus, waardoor gerichter kan worden geïnvesteerd in de ecologie en economie van het Waddengebied.
Voor de komende 10 jaar is er vanuit het Waddenfonds € 150 miljoen beschikbaar voor 6 grote thema’s. Aanvullend op dit bedrag is altijd sprake van co-financiering. Het gaat om de thema’s Waddenzee, havenontwikkeling en natuurverbetering, het versterken en vermarkten van werelderfgoed, vitale kust en Afsluitdijk, Eems-Dollard gebied in balans en eilanden op eigen kracht. Het Waddenfondsgeld wordt voor 50% besteed aan projecten om de economie vooruit te helpen en 50% voor verbetering van ecologie. 

Het Investeringskader Waddengebied 2016-2026 is opgesteld in opdracht van de Stuurgroep Waddenprovincies, waarin gedeputeerden van Groningen, Fryslân en Noord-Holland zitten. Binnenkort besluiten Provinciale Staten van de 3 provincies over het voorstel. Naast de 6 thema's blijven er aparte subsidieregelingen bij het Waddenfonds om reguliere kleinere projecten via thematische openstellingen (bijvoorbeeld recreatie en toerisme te bevorderen). Hiervoor is tot 2026 om 90 miljoen euro beschikbaar.

Als voorbereiding op het investeringskader is overleg geweest met allerlei partijen, bedrijven en organisaties in en rond de Waddenzee. Kijk voor meer informatie op de projectwebsite: www.ikwaddengebied.nl

VU en Dopper gaan voor de eerste PET-watervrije universiteit

De VU moet de eerste universiteit van Nederland worden waar niemand meer rondloopt met wegwerpflesjes water. Green Office VU doet samen met Dopper mee aan de Duurzame Introductie Stunt (DIS) tijdens de VU Introductiedagen. Dat markeert de aftrap van het project ‘VU PET-Watervrij in 2018.’

De Duurzame Introductie Stunt (DIS) is een wedstrijd georganiseerd door landelijk studentennetwerk Studenten voor Morgen, waarbij studie- en studentenverenigingen uit diverse steden strijden om een prijs voor de meest duurzame introductie stunt. Green Office VU gaat voor de eerste plek: iedereen kan zijn wegwerp PET-flesje omruilen voor een duurzame Dopper. Met de ingezamelde flesjes maken de initiatiefnemers een verticale tuin, tot de Dag van de Duurzaamheid op 10 oktober te zien op de VU. De eerstejaars kunnen zelf hun oude flesje ook zelf omtoveren tot een tuin.

“Met deze stunt willen we studenten en medewerkers bewust maken van de impact die een PET-flesje heeft op het milieu. We willen hen inspireren om alternatieven te gebruiken”, aldus Marthe van Rijn, manager van Green Office VU. Vicevoorzitter Marjolein Jansen van het College van Bestuur: “Als we met elkaar kunnen zorgen dat het aantal PET-flesjes verminderd wordt, dan moeten we daar de schouders onder zetten.” Het initiatief wordt gesponsord door de VU, Dopper, Green Living Lab, Intratuin en Hortus Botanicus VU.

Blue-Green Infrastructures: natuurlijke, duurzame en rendabele waterzuivering

Zowel in Nederland als daarbuiten hebben we te maken met grootschalige stromen grond- en oppervlaktewater die (micro)verontreinigingen bevatten en niet of onvoldoende worden gezuiverd. Dit heeft een nadelige invloed op de kwaliteit van ons drink-, oppervlakte- en grondwater, met alle ecologische en humane risico’s van dien. Gelukkig bieden natuurlijke waterzuiveringssystemen een duurzame en goedkope oplossing: Blue-Green Infrastructures. Blue-Green Infrastructures is onderdeel van het Tauw-innovatieprogramma ‘Engineering with nature'.

Het niet of onvoldoende zuiveren van de waterstromen is vooral te wijten aan de hoge (voorziene) kosten van een ‘high-tech’ aanpak en het ontbreken van beleid en/of kennis. Waterstromen raken vervuild met bijvoorbeeld het effluent van rioolwaterzuiveringsinstallaties die medicijn- en hormoonresten bevatten, de uitstroom van mijnwater (vol metalen en zout), percolaat van chemische stortplaatsen met een cocktail aan chemicaliën en water van riooloverstort met een hoog BZV-gehalte. 

Om samen met onze klanten te zorgen voor een schoner en veiliger milieu, zet Tauw in op natuurlijke waterzuiveringssystemen. Hiervoor combineren we op de natuur gebaseerde fysische, biologische en chemische zuiveringsprocessen in verschillende formaties tot een modulaire opstelling. Door de verschillende zuiveringsbouwstenen achter elkaar te schakelen, kunnen we maatwerk leveren. De specifieke wensen van de klant worden meegenomen in het ontwerp.

Voorbeelden van dergelijke bouwstenen zijn adsorptie met een stabiel plantaardig materiaal, oxidatie door beluchting met een cascade, neerslag en extractie van stoffen in rietvelden en fotochemische en biologische afbraak in helder ondiep oppervlaktewater. 

Studenten doen onderzoek naar waterkwaliteit

Op dinsdag 6 september gaan studenten van de Hanzehogeschool Groningen de waterkwaliteit van vijftien vijvers in Groningen onderzoeken. Om 15.00 uur doen de studenten met de onderwaterdrone en apps hun metingen bij de Floresvijver in de Korrewegwijk. De resultaten zijn op vrijdag 9 september bekend en worden open source gedeeld via www.hanze.nl/noorderruimte. Belangstellenden zijn daarbij van harte welkom!

Maandag startte het nieuwe studiejaar en gaan ruim 25 nieuwe studenten binnen het Kenniscentrum NoorderRuimte aan de slag met nieuwe opdrachten binnen de thema's Aardbevingen, Duurzaamheid & Overvloed, Gezondheid & Overvloed en Krimp.

Een van de projecten is het onderzoek naar waterkwaliteit. Tijdens een warme periode is het van groot belang om te weten of er bijvoorbeeld botulisme of blauwalg in het water zit. Een snel, kosteneffectief en gedetailleerd inzicht in de waterkwaliteit kan tegenwoordig snel gemeten worden door innovaties als onderwaterdrones en apps. Studenten gaan als voorbereiding op diverse projecten in Groningen, Hoogeveen en Manila kijken hoe ze zelf metingen kunnen verrichten en deze kunnen interpreteren. Niet met dure meetapparatuur, maar 'gewoon' met hun eigen telefoon.

De nieuwe studenten van het Kenniscentrum NoorderRuimte komen van dertien verschillende opleidingen van de Hanzehogeschool en de RUG. Zij werken in multidisciplinaire teams samen met de externe opdrachtgever, lectoren en onderzoekers van het Kenniscentrum - en soms ook samen met andere nationale en internationale onderwijsinstellingen - aan praktijkgerichte onderzoeksvragen. Over de 'eigen muren' heen kijken, van elkaar leren en samen komen tot goede oplossingen zijn daarbij belangrijke uitdagingen.

Ontwerpen Icoon Afsluitdijk onthuld

Met de onthulling van een eerste ‘Spiegelsteen’ in de dijk hebben minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) en de gedeputeerden Kielstra van de provincie Friesland en Loggen van de provincie Noord-Holland in Breezanddijk het startschot gegeven voor het project Icoon Afsluitdijk. Daan Roosegaarde en zijn team van ontwerpers, technici en ontwikkelaars onthulden de ontwerpen die vanaf dit en volgend jaar bijdragen aan de waarde van de dijk als internationaal visitekaartje voor de Nederlandse waterbouwkunde, innovatie en Dutch Design.

Rijkswaterstaat versterkt de Afsluitdijk de komende jaren om Nederland ook in de toekomst te beschermen tegen de kracht van het water. Er komen onder meer nieuwe keersluizen en pompen om meer water te kunnen afvoeren, waardoor het grootste gemaal van Europa ontstaat. Rijk en regio hebben deze gelegenheid aangegrepen om ook initiatieven op het gebied van recreatie en toerisme, natuurontwikkeling en duurzame energie de ruimte te geven. Studio Roosegaarde versterkt de cultuurhistorische waarde van de dijk en maakt nieuwe koppelingen tussen mens en landschap.

Schultz: “Het innovatieve ontwerp van Cornelis Lely beschermt ons land al meer dan 80 jaar. De Afsluitdijk is veel meer dan een eindeloze scheiding tussen zilt en zoet. De Afsluitdijk staat voor durf, daadkracht en innovatief ingenieurschap. Met dit project bouwen we voort op deze traditie en blijft de Afsluitdijk vandaag, morgen en in de verre toekomst een levende legende op het terrein van waterveiligheid, duurzaamheid en innovatie.”

Minister Bussemaker (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) liet in een videoboodschap weten blij te zijn met de toekenning van de icoonstatus aan de Afsluitdijk. “Van de stellingen van Den Oever en Kornwerderzand, de Lorentz- en Stevinsluizen tot het monument van Dudok: de Afsluitdijk is een aaneenschakeling van rijksmonumenten. De Afsluitdijk is ook symbool van de bron van onze nationale geschiedenis en cultuur: de strijd tégen en het leven mét het water. En als icoon is het een symbool van onze toekomst. Van onze drang naar vernieuwing en verbeeldingskracht.”

Naast de onthulling van de eerste Spiegelsteen in de dijk reikten Schultz, Kielstra en Roosegaarde 6 Spiegelstenen uit aan mensen die veel voor de Afsluitdijk hebben betekend. De lichtreflecterende Spiegelstenen zijn een unieke serie, gemaakt van de oude basaltblokken, en zijn een ode aan de 5000 werknemers die de 32 kilometer lange dijk in 5 jaar steen voor steen met de hand hebben gebouwd. Twee stenen gaan naar de heren Pennekamp en De Jong, die hun leven lang werkten aan het onderhoud van de Afsluitdijk. De familie van Cornelis Lely ontvangt een steen. De architecten van het nieuwe Masterplan van de Afsluitdijk, Yttje Feddes en Paul de Ruiter, krijgen er één; Alex Terpstra nam er één in ontvangst voor bij het Monument op de Afsluitdijk en Bert Kranendonk en Theo op de Hoek namen een steen voor het nieuwe Beleefcentrum op de Afsluitdijk in ontvangst.

Tweede fase groot onderhoud aan Zeelandbrug

In de periode van 5 tot en met 28 september 2016 wordt er groot onderhoud verricht aan de zuidelijke beweegbare basculebrug van de Zeelandbrug. De slijtlaag op het brugdek wordt vernieuwd en het brugdek wordt op scheurvorming geïnspecteerd en zo nodig gerepareerd. In de brugkelder worden belangrijke onderdelen van het bewegingswerk vervangen. Bromfietsers en fietsers ondervinden geen hinder van de werkzaamheden, snelverkeer en scheepvaart wel.

Actuele informatie over afsluiting van de Zeelandbrug krijgt u via de Zeelandbrug app. Deze app voor smartphone en tablet wordt 24 uur per dag up-to-date gehouden. De app vermeldt zowel geplande afsluitingen als niet geplande afsluitingen, bijvoorbeeld vanwege een ongeval. De Zeeland brug app is beschikbaar voor iPhone of Android. 

Haalbaarheidsonderzoek afvalwaterzuivering met plantenkassen

Tauw is samen met waterschap Vallei en Veluwe en de gemeenten Barneveld en Leusden een onderzoek gestart naar de haalbaarheid van het lokaal zuiveren van het afvalwater met kassen in jeugddorp De Glind. De kracht van het concept is dat afvalwaterzuivering wordt gecombineerd met een aantrekkelijke plantenkas, die ook een educatieve en recreatieve functie heeft.

Het concept van kassenzuivering is ontwikkeld in Hongarije. Het is wereldwijd al veelvuldig toegepast, maar nog zeer beperkt in West-Europa (alleen in Frankrijk). Het mooie van deze manier van zuiveren is dat het een meerwaarde creëert voor de omgeving (in plaats van een zuivering ‘wegwerken' naar de rand van de stad achter een rij bomen zoals doorgaans gebeurt). Dit concept lijkt voor zowel stedelijke gebieden als buitengebieden goede mogelijkheden te hebben.

Jeugddorp De Glind is een uniek dorp in het buitengebied van de gemeente Barneveld waar kwetsbare kinderen en jongeren een speciale plaats innemen binnen de hechte gemeenschap. Door er (tijdelijk) te wonen, werken en/of leren en door deel te nemen aan de gemeenschap kunnen ze in De Glind stappen zetten naar hun toekomst. Kassenzuivering zou hier een mooie bijdrage aan kunnen leveren. Het haalbaarheidsonderzoek is dus niet alleen technisch, financieel en juridisch van aard. De maatschappelijke acceptatie is een belangrijk onderdeel van het onderzoek.

Bij dit onderzoek, dat naar verwachting eind 2016 is afgerond, zijn naast bovengenoemde partijen ook de Rudolphstichting, dorpsbelang en de gemeente Ede betrokken.

Tijdelijke verlaging waterstand grachten Amersfoort

De gemeente Amersfoort verlaagt in de periode van 19 tot 23 september de waterstand in de grachten, de Heiligenbergerbeek en de Flierbeek. Dit om oude fietsen en ander grof vuil uit het water te halen. Ook inspecteert en onderhoudt de gemeente de kademuren.

Voor eigenaren van kademuren of houten beschoeiingen is dit een geschikt moment om zelf ook onderhoud uit te voeren. Vanaf donderdagmiddag 22 september stijgt de waterstand langzaam. Op vrijdag aan het begin van de middag wordt het gebruikelijke peil weer bereikt.