Herstel van zeegras bedreigd door schimmel

Al decennia lang proberen biologen zeegras terug te krijgen in de Waddenzee en de Grevelingen. Nederlandse onderzoekers - onder wie Laura Govers van de Radboud Universiteit - hebben nu ontdekt waarom dat steeds niet lukt: het zeegraszaad sterft door een waterschimmel die nooit eerder in zeewater is gevonden en die verwant is aan de bekende aardappelziekte.

De schuldige zeewaterschimmels (Phytophthora gemini en Halophytophthora sp. Zostera) belemmeren de zaadkieming en daarmee ook het zeegrasherstel. Ze zijn lid van de grote Phytophthora-familie, waar ook de bekende aardappelziekte toe behoort. De schimmels richten grote schade aan in de land- en tuinbouw: naast aardappels hebben ook druivenranken en eiken in California en eucalyptusbomen in Australië er last van.

De huidige resultaten kwamen aan het licht tijdens zeegrasherstelproeven in de Waddenzee en de Grevelingen, maar de schimmel blijkt op veel meer locaties in Europa en Amerika voor te komen. De internationale aanwezigheid van de ziekteverwekker bedreigt dus wereldwijd het herstel van zeegrasvelden. Een probleem dat aandacht verdient, want deze kustecosystemen zijn net zo belangrijk als koraalriffen: ze vormen kraamkamers voor verschillende vissoorten, verhogen de biodiversiteit, en dragen bij aan kustbescherming door de golfslag te dempen.

Tegenvallende kieming van zeegraszaad dat op het Waddeneiland Sylt was verzameld voor het herstelproject, was aanleiding voor dit onderzoek. Bijna 100 procent van dit zaad bleek besmet met Phytophthora. Hoofdonderzoeker Laura Govers, werkzaam bij de Radboud Universiteit en de Rijksuniversiteit Groningen, testte de kiemkracht van de besmette zaden. ‘Deze bleken zes keer minder vaak te kiemen dan niet-besmet zaad. Slechts 3 tot 4 procent van alle besmette zaden kiemde.

De afgelopen decennia zijn er wereldwijd veel zeegrasvelden hard achteruitgegaan. In Nederland zijn de uitgestrekte zeegrasvelden die oorspronkelijk in de Waddenzee stonden na 1930 verdwenen en nooit meer teruggekomen. Deze velden vormden een belangrijke kraamkamer voor vissoorten zoals haring en droegen bij aan de hoge biodiversiteit van het gebied. Ook maakten ze het water helderder en droegen ze bij aan kustbescherming door de golfslag te dempen. Daarom onderzoeken biologen of zeegrasherstel in de Nederlandse Waddenzee mogelijk is. Een manier om de kansen voor dat herstel te vergroten is door de zaden tijdens opslag te behandelen met koperoplossing. Die methode wordt al sinds de 19e eeuw in de landbouw ingezet tegen Phytophthora-besmetting en lijkt ook veelbelovend voor zeegraszaad.

Opportunistische meeuw past zich makkelijk aan

GPS-onderzoek biedt steeds meer inzicht in het gedrag van vogels. Twee nieuwe studies tonen dat meeuwen slim inspelen op veranderingen in hun omgeving. Dat is maar goed ook, stelt hoogleraar Willem Bouten van de Universiteit van Amsterdam die meewerkte aan de twee studies: 'De mens beïnvloedt het landschap en de beschikbaarheid van voedsel. Dieren moeten zich aanpassen om te overleven op de steeds dichter bevolkte aarde. Meeuwen kunnen dat goed, zien wij nu.'

Bouten en zijn collega’s bestudeerden het vlieggedrag van tientallen meeuwen in een Texelse kolonie. Op zoek naar voedsel vliegen de dieren vanaf het eiland langs de Nederlandse kust, door Noord-Holland, over de Noordzee en zelfs naar Groot-Brittannië en Denemarken. De biologen volgden de dieren met een GPS-tracker en versnellingsmeter om te bepalen wanneer ze zich daarbij klapwiekend voortbewegen en wanneer ze energiezuinig zweven op opstijgende lucht. De meeuwen blijken daarbij kleine bijzonderheden in het landschap te benutten om energiezuinig te vliegen, zo beschrijft de groep in vakblad Philosophical Transactions B.

De meeuwen vliegen bijvoorbeeld laag over dijken en duinenrijen, waar ze zweven op de lucht die de glooiing omhoog stuwt. 'Ze doen hun voordeel met kleine afwijkingen in het landschap, ook met menselijke toevoegingen als dijken en gebouwen,’ aldus ecoloog Judy Shamoun-Baranes die het onderzoek leidde. ‘Wij denken dat we het luchtruim niet aanraken wanneer we bouwen op het land, maar het bestuderen van de meeuwen toont dat we daarmee ook invloed hebben op het landschap in de lucht.'

Sommige vogels zijn specifiek gebouwd op zweven, denk aan ooievaars of grote roofvogels, terwijl veel zangvogels juist bijna alleen klapwieken. Meeuwen zijn bijzonder, omdat ze zowel kunnen zweven als klapwieken en gemakkelijk switchen tussen de twee. Dat maakt ze flexibel in hun mobiliteit, waardoor ze zich makkelijk aanpassen aan veranderende voedselbeschikbaarheid. De dalende visstand en het Europees verbod op het lozen van bijvangst, dwingen meeuwen meer voedsel te vergaren op het land.

In een tweede onderzoek inventariseerden Bouten en collega's dat foerageergedrag op het land bij een Spaanse meeuwenkolonie. Analyse van die GPS-gegevens leverde onverwachte inzichten op, zo is te lezen in vakblad PLOS ONE. Een populaire eetstek van de meeuwen trok de aandacht van de onderzoeksgroep, bij nadere inspectie bleek het om een grote, illegale vuilstort te gaan. Bouten: 'Wij proberen te begrijpen hoe meeuwen zich handhaven naast de mens, het verorberen van ons afval is daarbij een belangrijke schakel. En nu blijkt dat de dieren ons op die manier toevallig op misdadige praktijken wijzen.'

Bouten vindt het een opsteker dat ecologisch onderzoek dit onverwachte inzicht biedt. Hij wil de gegevens van zeven andere meeuwenprojecten in West-Europa nalopen om andere illegale stortplekken op te sporen. Ook ziet hij mogelijkheden voor de inzet van meeuwendetectives bij het opsporen van vissers die hun bijvangst tegen de regels in toch in zee dumpen. Die lozingen trekken steevast veel meeuwen aan.
Hoe het aanpassingsvermogen van de meeuw op de lange termijn uitpakt voor de soort, is onderwerp van discussie. Shamoun-Baranes: 'Vanuit een natuurlijk perspectief is het mooi dat meeuwen zich plooien naar de mogelijkheden die de mens hen biedt. Ze komen naar de stad, broeden veilig op de daken en eten vuilnis. Maar we weten niet of de meeuwen wel bestand zijn tegen het stadse fastfood dieet. Dat blijven we in de gaten houden.'

Nog te veel lozingen, waterbewustzijn groeit

In de waterkwaliteitsrapportage van Delfland stond dat de waterkwaliteit in het Delflandse gebied nog niet goed genoeg was, onder andere door lozingen vanuit de glastuinbouw. Dat bleek uit de metingen die in 2015 waren gedaan. Hoe staat het nu met de waterkwaliteit?

Hoogheemraad Ingrid ter Woorst geeft aan dat er nog steeds lozingen aangetroffen worden maar dat waterkwaliteit wel bij steeds meer tuinders op het netvlies staat. “Onze handhavers merken dat zij steeds vaker gebeld worden voor advies of als er een calamiteit dreigt. Dat is fijn, want zo kunnen we samen op zoek naar een oplossing die bij beide partijen tot tevredenheid leidt”, geeft zij aan. Daartegenover staat dat er nog steeds lozingen worden aangetroffen. Ter Woorst vervolgt: “Uit onze cijfers blijkt dat bij een eerste bezoek van Delfland 60 tot 70 % van de tuinders niet voldoet aan wet- en regelgeving. Gelukkig is dat veelal snel verholpen, maar soms is het echt zoeken. Deze zomer hebben we een sloot leeg laten pompen. We  maten daar enorme normoverschrijdingen, maar konden niet vinden waar dat nu vandaan kwam. Toen het water eenmaal uit de sloot was, constateerden we een lozingspunt onder de waterlijn. En dat is echt geen incident, onze handhavers constateren nog echt te vaak dat er geloosd wordt terwijl dat niet nodig is.”

Tv-serie ‘Hoog’ viert twintig jaar Erasmusbrug

‘Hoog’ wordt de hoogste talkshow ter wereld. Op zaterdag 3 september, een dag voor de twintigste verjaardag van de Erasmusbrug, begint RTV Rijnmond met deze achtdelige serie. In iedere aflevering ontmoeten twee prominente Rotterdammers elkaar op 136 meter hoogte in het ‘hoedje’: op een unieke plek in gesprek over hun Rotterdam.

Het is niet alleen een unieke plek, ook het concept wijkt af van de gebruikelijke tv-wetten. Er is geen presentator, er zijn geen cameramensen, maar wel 25 mini-camera’s. De ‘studio’ beperkt zich tot nog geen 4 vierkante meter.De twee gasten zullen elkaar bevragen en erachter komen waarom zij van Rotterdam houden. Het spectaculaire uitzicht dient ter inspiratie.

Acteur Martin van Waardenberg gaat in gesprek met journaliste Fidan Ekiz (ook bekend als tafeldame bij De Wereld Draait Door). Feyenoorder Michiel Kramer ontmoet stand-up comedian Patrick Laureij en Scapino-choreograaf Ed Wubbe spreekt er met modeontwerpster Marga Weimans. Er zijn steeds verrassende koppels te gast. Ze moeten allemaal via steile trapjes en een éénpersoonsliftje naar de nok van de brug. Naast een passie voor de Maasstad hebben alle gasten nog iets gemeen: ze hebben geen last van hoogtevrees.

Aangekomen op de centraalste plek van Rotterdam – niet rechts of links van de oever maar pal erboven – kunnen de gasten niet anders dan de stad ervaren, beleven en uiteindelijk beschouwen. Discussievoer genoeg: naast alle dynamiek en groei van de laatste jaren, heeft Rotterdam nog altijd te maken met grootstedelijke problematiek. De gasten bepalen zelf de onderwerpen. Met het overweldigende uitzicht gaat het natuurlijk over de stad, maar het kan ook gaan over de liefde, het leven, lol of leed gaan..
In de serie is ook vanzelfsprekende aandacht voor de geschiedenis, bouw en impact van de brug. Onder anderen Bram Peper (oud-burgemeester), Riek Bakker (voormalig directeur Stedenbouw) en Ben van Berkel (architect) vertellen in ‘Hoog’ over de aanleiding en totstandkoming van de Erasmusbrug. Zij vertellen hun verhalen vanaf de begane grond.

Op 4 september 1996 is de Erasmusbrug in gebruik genomen. De feestelijke opening door koningin Beatrix was een belangrijk moment voor Rotterdam. De brug verbond de binnenstad met Zuid, maar was nadrukkelijk bedoeld als vliegwiel voor de ontwikkeling van de Kop van Zuid. Wethouder Joost Eerdmans (veiligheid, handhaving en buitenruimte): "Ik had de eer om zelf te gast te zijn. Eenmaal daarboven aangekomen had ik een prachtig overzicht op Rotterdam en vooral de Kop van Zuid. Een gebied wat dankzij de Erasmusbrug een explosieve groei heeft doorgemaakt en van Rotterdam heeft gemaakt tot wat het nu is: een wereldstad.” De Wilhelminapier nadert zijn voltooiing als blikvanger en Katendrecht is verworden tot een populaire en bedrijvige plek om te wonen, werken en recreëren. Een prijswinnend schoolvoorbeeld van succesvolle transformatie.

Regenwaterbier: een geschenk uit de hemel

Bij het nadenken over het rainproof maken van Amsterdam, kwam Joris Hoebe op een idee. Regenwaterbier. De eerste voorraad van 1000 liter is al uitverkocht en nu zit hij met een ander probleem. Waar haalt hij zo snel meer regenwater vandaan?

Door de klimaatverandering en de toenemende bebouwing heeft de stad moeite met het absorberen van regenwater. Fikse buiten zorgen voor overlast en schade. Joris Hoebe werkte voor MediaLAB Amsterdam aan het rainproof maken van de stad en brouwde thuis zijn eigen bier. Daar is veel water voor nodig. Vier tot vijf liter voor een liter bier. Zo kwam hij op het idee om bier te brouwen van regenwater: Hemelswater.

Is dat niet smerig, regenwater? Joris: “De meeste viezigheid komt door bijvoorbeeld de daken waar het water terechtkomt. Over het algemeen is het vrij zacht water omdat er geen kalk of mineralen inzitten. Om het echt te zuiveren werken we samen met een bedrijf dat, heel toevallig, ook Hemel(s)water heet en mechanische filters maakt. Daarna is het water helemaal schoon. Bovendien is het brouwproces zelf ook nog een vorm van zuivering ”

Het idee van bier uit regenwater is niet nieuw, want in de middeleeuwen werd bier ook vaak van regenwater gemaakt. “Brouwerijen zaten vaak naast kerken en kathedralen. Vanwege de enorme daken. Ik heb zelfs de theorie dat daardoor ook de traditie van brouwerijen bij kloosters zijn ontstaan. Grote gebouwen die als opvangplek voor regenwater fungeerden.”

Na een regenachtig weekend trok hij met een tank met 1000 liter regenwater van het MediaLAB aan de Wibautstraat naar Brouwerij De Prael aan de Oudezijls Voorburgwal. “Net als wij, heeft de Prael een maatschappelijke missie. Ze bieden werk aan mensen met een psychiatrische achtergrond.” Zo ontstonden de eerste drieduizend flessen Hemelswater. Code Blond is de naam, een knipoog naar de weercodes van het KNMI.

De eerste voorraad was snel op. Nu is het vooral zoeken naar mogelijkheden om het regenwater goed te kunnen verzamelen. En zo de stad nog beter rainproof te maken. “We verzamelen nu op het dak van het Volkshotel aan de Wibautstraat. Tegen horecaondernemers zou ik willen zeggen: vang regenwater op en breng het langs. Dan maken wij een biertje voor je.”

Vanuit Hemelswater ontstaan weer nieuwe ideeën. Bijvoorbeeld om het graan en de hop te kweken in de stad en zo groene daken te creëren. Ook dat is weer een oplossing voor overvloedig regenwater. Van het bezinksel uit het brouwproces, de bierbostel, werd met bakkerij Hartog brood gebakken: Hemelswaterbierbrood. Voor Joris is Code Blond niet alleen lekker bier, maar ook het begin van een goed gesprek. “De mooiste manier om het verhaal van rainproof te vertellen.”

'Rondje Rotterdamse plassen’

Rotterdam is sterk verbonden met het water. En dat roept vooral associaties op met de haven, containerschepen en binnenvaart terwijl Rotterdam ook bijzonder aantrekkelijk is voor waterrecreanten. Die aantrekkingskracht kan nog groter worden als de Rotte meer met de stad en omliggende plassen wordt verbonden, zodat het makkelijker wordt een rondje te varen. Dat zou bovendien ondernemers verleiden om langs het water te investeren.

Deze toekomstvisie werd dinsdag 23 augustus met Jaap Smit gedeeld in het clubhuis van Watersport Vereniging IJsselmonde bij aankomst van de tweede etappe van zijn zeiltocht door Zuid-Holland. Bij ontwikkeling van deze plannen zou het helpen als op bestuurlijk niveau binnen de gemeente of de provincie iemand met passie voor waterrecreatie integraal verantwoordelijk voor dit thema wordt, aldus de pleitbezorgers.

Dinsdag stond de langste van de 5 etappes op het programma: van Alphen aan den Rijn via Waddinxveen, Gouda, Zuidplas, Krimpenerwaard, Capelle aan den IJssel en Krimpen aan den IJssel naar Rotterdam. Een afstand van 39 kilometer over de Oude Rijn, de Gouwe en de Hollandse IJssel. Tussen Alphen en de Julianasluis in Gouda passeerde Smit 12 bruggen.

Vanaf Alphen aan den Rijn waren Tjerk Bruinsma (oud-burgemeester van de Krimpenerwaard) en Martijn Spijk (directievoorzitter Rabobank Krimpenerwaard) te gast en in Gouda stapte Martijn Vroom (burgemeester Krimpen aan den IJssel) op. Met de gasten is met name gesproken over het initiatief om in de Krimpenerwaard met een aantal maatschappelijke partijen een toekomstvisie op te stellen waarin ook de vraag aan de orde komt van het profiel van de gemeente: forensenregio van het stedelijk gebied of gebied dat recreanten wil trekken.

Meer mogelijk met waterrecreatie Groene Hart

Waterrecreatie in het Groene Hart is in ontwikkeling en er zijn volop mogelijkheden om het voor waterrecreanten nog beter te maken. Die boodschap kreeg Jaap Smit maandag 22 augustus in Alphen aan den Rijn bij aankomst van de eerste etappe van zijn vaartocht door Zuid-Holland. Met het verruimen van de openingstijden van bruggen in het hoogseizoen zou de provincie hieraan kunnen bijdragen.

Smit begon zijn vaartocht maandagochtend vanaf de Kaagsociëteit. In zijn zeilboot ontving hij 4 burgemeesters uit de Rijnstreek: Marina van der Velde (Kaag en Braassem), Liesbeth Spies (Alphen aan den Rijn), Christiaan van der Kamp (Bodegraven-Reeuwijk) en Frans Buijserd (Nieuwkoop). Ook gedeputeerde Rogier van der Sande was te gast tijdens de eerste etappe die via Leiderdorp en Zoeterwoude naar Alphen aan den Rijn leidde. Onderweg werd onder meer gesproken over de samenwerking in de regio.

Nadat de boot in de jachthaven was afgemeerd nam Jaap Smit afscheid van de daggasten. Daarna volgde in het Park Rijnstroom een gesprek over waterrecreatie, waarvoor de gemeente Alphen aan den Rijn een aantal mensen had uitgenodigd die in deze sector actief zijn. In dit gesprek is onder andere gesproken over lopende initiatieven om de waterrecreatie in het Groene Hart te ontwikkelen, waarbij mogelijkheden liggen in het ontwikkelen van ‘iconen’. Aan de provincie werd gevraagd met een meer integrale aanpak te komen. Jaap Smit neemt de suggesties mee naar het provinciehuis.

Mossels versnellen kwelderherstel na langdurige droogte

Mossels zijn belangrijke bewoners van de diepere getijdenplaten en geulen langs de Nederlandse kust. In de VS zoeken mossels het graag hogerop en groeien ze tussen de planten. Daar blijken ze een belangrijke rol te vervullen: ze zorgen ervoor dat begroeide kwelders de gevolgen van de langdurige droogte beter kunnen weerstaan. Dat schrijft een internationaal team van wetenschappers – onder wie ook Radboud- en NIOZ-onderzoekers - in Nature Communications.

Nog veel meer dan Nederlandse kwelders, ondervinden de Amerikaanse kwelders de gevolgen van klimaatverandering. Als gevolg van langdurige droogte sterft Amerikaans slijkgras, de belangrijkste plantensoort, massaal af waardoor de kwelders in een lappendeken van kale en nog begroeide stukken veranderen. Na zo’n periode van droogte blijken kleine kolonies van mossels – heuveltjes van een halve meter doorsnee – essentieel voor het herstel van de afgestorven gebieden. Op deze heuveltjes blijft de vegetatie gezond, omdat de mossels kleine gaatjes in de bodem maken waarin water blijft staan, waardoor het zoutgehalte in de bodem lager blijft. Hierdoor kan het slijkgras tussen de mossels de droogte overleven, terwijl de rest van de kwelder door extreem hoge zoutgehaltes in de bodem afsterft.

‘De eilandjes met vegetatie blijken essentieel voor het herstel van de kwelders na langdurige droogte’, zegt Christine Angelini van de Universiteit van Florida, de Amerikaanse leider van het project. ‘De vegetatie koloniseert de afgestorven delen opnieuw vanuit deze mossel-slijkgras eilandjes.’

‘Om het belang van de eilandjes voor het herstel van de kwelders te begrijpen, hebben we een wiskundig model gemaakt voor de Amerikaanse kwelders’, zegt Johan van de Koppel van het NIOZ. ‘Dit model laat zien dat het herstel van een afgestorven kwelder door de mossel-slijkgras-eilandjes zo'n tien keer sneller gaat: de kwelders herstelden zich dan in ongeveer 10 jaar, terwijl het zonder mosselen meer dan 100 jaar zou duren.’

‘In Nederland vinden we geen mossels op kwelders en schorren', vertelt Van de Koppel, 'en de resultaten zijn daardoor niet direct te vertalen naar de Nederlandse situatie.’ Maar opvallend is dat, ondanks het belang van mossels voor zowel de Nederlandse economie als voor de biodiversiteit, we nauwelijks weten wat het belang is van mossels en andere rif-vormende soorten voor de veerkracht van de Waddenzee in relatie tot klimaatverandering.

‘Wereldwijd is er wel veel onderzoek naar het belang van samenwerkingen tussen soorten - zoals die tussen de mossels en slijkgras - voor de biodiversiteit’, vult Tjisse van der Heide van de Radboud Universiteit aan. ‘Mossel- en oesterbedden zijn de koraalriffen van de Nederlandse kust en vormen een belangrijke hoeksteen voor de biodiversiteit van de Nederlandse kustwateren.’

Droogte in Afrika werd in laatste 1,3 miljoen jaar minder

Anders dan gedacht is de droogte in Afrika niet toegenomen – het continent werd juist natter. Dit blijkt uit een reconstructie van het klimaat rond Lake Malawi in de afgelopen 1,3 miljoen jaar door een internationaal onderzoeksteam, waaronder prof. Jaap Sinninghe Damsté en prof. Stefan Schouten van de Universiteit Utrecht. De verrassende uitkomsten van de reconstructie zijn interessant voor de theorieën over de evolutie en emigratie van de oermens uit Afrika. Het onderzoek is woensdag 10 augustus gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature.

Uit de reconstructie blijkt dat het klimaat in deze regio elke 100.000 jaar een natte en droge cyclus doormaakt die in de pas loopt met het komen en gaan van de grote ijstijden. Tot nu toe werd aangenomen dat het Afrikaanse continent steeds droger is geworden. Die toenemende droogte zou mede de evolutie en migratie van de Afrikaanse oermens hebben beïnvloed. De reconstructies laten echter zien dat, ondanks de cycli, het Afrikaanse continent in de afgelopen 1,3 miljoen jaar alleen maar natter werd.

"Onze bevindingen maken het verhaal van de menselijke evolutie een stukje ingewikkelder”, aldus de initiator van het onderzoek, prof. Thomas Johnson van de Universiteit van Minnesota Duluth (UMD).
"Ze zijn heel relevant voor de paleoantropologie, omdat ze een nieuw licht werpen op de feitelijke omstandigheden in tropisch Oost-Afrika gedurende de tijd dat daar de mens evolueerde."

Jaap Sinninghe Damsté, hoogleraar Organische Geochemie aan de Universiteit Utrecht: “Het is fantastisch om te zien wat methoden die ontwikkeld zijn in mijn vakgebied kunnen bijdragen aan klimaatreconstructies, en daarmee ook aan andere vakgebieden”.

Johnson, inmiddels emeritus, vatte al in 1994 het plan op om in de bodem van Lake Malawi in Afrika diepe sedimentkernen op te boren. Lake Malawi is een van de grootste en diepste meren ter wereld, dat wordt begrensd door Malawi, Mozambique en Tanzania.

Samen met zijn collega-hoogleraren Erik Brown en Byron Steinman, formeerde Johnson een internationaal onderzoeksteam met de benodigde expertise. Jaap Sinninghe Damsté en Stefan Schouten, beiden hoogleraar aan de Univesiteit Utrecht en verbonden aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en het NWO Zwaartekrachtprogramma Netherlands Earth System Science Centre (NESSC), onderzochten hoe de temperatuur van het oppervlaktewater in het meer door de tijd veranderde. Zij gebruikten hiervoor de door hen ontwikkelde TEX86 ‘palaeothermometer’ gebaseerd op fossiele resten van membranen van bepaalde soorten oerbacteriën.

In 2005 konden de gedroomde boringen worden uitgevoerd. Met behulp van technologie uit de olie-industrie, lukte het om uit de bodem van het 700 meter diepe meer een 380 meter lange sedimentkern te boren.

Het analyseren van de monsters en het bepalen van de ouderdom van de verschillende lagen was een uitdaging die tien jaar in beslag nam. De veel gebruikte methode van koolstofdatering werkt alleen voor sediment dat minder dan 50.000 jaar oud is en het overgrote deel van de kern was veel ouder.

De onderzoekers slaagden er in dit oudere deel te dateren uit vulkanische as-lagen en sporen van omkeringen in de magnetische polariteit. De temperatuurgeschiedenis werd herleid uit veranderingen in de distributie van organische verbindingen afkomstig van eencellige organismen. Voor de ontwikkeling van de neerslag door de tijd werd de variatie in de afzetting van calciumcarbonaat en in vegetatie gereconstrueerd uit fossiele organische moleculen afkomstig van het vetachtige laagje op de bladeren van planten.

Duurzaam doortrekken op Lowlands

Toiletbezoekers tijdens Lowlands, 19 tot en met 21 augustus 2016 in Biddinghuizen, trekken duurzaam door. Het merendeel van de toiletten wordt namelijk doorgespoeld met oppervlaktewater; water uit de sloot.

Het festival trekt jaarlijks zo’n 50.000 bezoekers, goed voor ruim 5,5 miljoen liter afvalwater. Dit is afvalwater dat door het doucheputje verdwijnt of dat door het toilet wordt getrokken. Waterschap Zuiderzeeland en Waterschap Vallei en Veluwe werken samen om al dit afvalwater te verwerken. Het grootste gedeelte wordt via een persleiding rechtstreeks afgevoerd naar afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI) Dronten. Het overige gedeelte wordt per vrachtwagen afgevoerd naar de Rioolwaterzuivering Elburg.

Beide waterschappen zijn goed voorbereid op deze piekbelasting. Uit voorzorg reinigde Waterschap Zuiderzeeland de rioolgemalen die het afvalwater richting de AWZI Dronten pompen.

Vervangen duiker Reinaldaweg Linschoten

Omdat de duiker onder de M.A. Reinaldaweg (N204) in Linschoten slecht functioneert en wateroverlast veroorzaakt, wordt deze verwijderd. De verwijderde duiker wordt vervangen door twee nieuwe duikers waarmee de capaciteit van de waterafvoer vanuit de woonwijk sterk verbetert.

Oorspronkelijk zou de duiker vervangen worden in het weekend van 8-11 juli. Omdat er meer tijd nodig bleek voor de voorbereidende werkzaamheden (omleggen van stroomkabels), is het werk uitgesteld naar het derde weekend van augustus.

De werkzaamheden voor het verwijderen en vervangen van de kapotte duiker vinden plaats in het weekend van 19-22 augustus. Om het werk in één weekend te kunnen klaren, werkt de aannemer ’s avonds en ’s nachts door. De festiviteiten in het nabijgelegen Montfoort blijven bereikbaar tijdens het evenement ‘De 24 uur van Montfoort’.

Waterkwaliteit Grote Rietplas Emmen weer in orde

De provincie Drenthe en het Waterschap Vechtstromen trekken de waarschuwing voor blauwalg in de Grote Rietplas in. De waterkwaliteit voldoet weer aan de normen.

Op de locaties Parc Sandur, Roeibaan en Ruimzicht in de Grote Rietplas te Emmen was sprake van een verhoogde concentratie blauwalgen. Tijdens de laatste controle van het waterschap is gebleken dat de hoeveelheid blauwalgen gedaald is en aan de norm voor zwemwater voldoet.

Heeft melden van kroos zin?

In de zomer kan kroos op singels, sloten en vaarten snel groeien. Op verschillende plekken in het werkgebied van Delfland is het water bedekt met een laag kroos. Dat valt op, mensen maken zich zorgen en maken er melding van op Facebook,Twitter en bij het loket van het waterschap. Het liefst wil iedereen dat het kroos direct wordt opgeruimd.

Veel kroos op het water ziet er niet mooi uit en is ook niet goed voor een gezonde sloot. Waar langere tijd veel kroos voorkomt, raakt alles in de sloot uit balans. Dit kan leiden tot vissterfte en stankoverlast. Dat bewoners zich zorgen maken is terecht vindt hoogheemraad Hans Middendorp:  “Door klimaatverandering verwachten wij meer kroosoverlast in de zomer. Daarom denkt Delfland na over aanpak, samen met de gemeente. Toch is kroos een tijdelijk probleem,  want uiteindelijk verdwijnt het kroos vanzelf in het najaar.” 

Bij een kroosmelding letten we op de dichtheid van de krooslaag en ook meten we de hoeveelheid zuurstof in het water. Delfland ruimt kroos in de hoofdwatergang – de belangrijkste kanalen en vaarten voor de afvoer van regenwater – op als:

- het kroos de doorstroming van het water belemmert;
- het zuurstofgehalte in het water te laag wordt (met stank, vissterfte als gevolg);
- het onveilig wordt (kinderen kunnen een groene sloot zien als gras).

Is dit niet het geval, dan wordt de situatie niet als ‘ernstig’ beschouwd en dan ruimt Delfland het kroos niet op.  Toch zijn alle meldingen van kroos zeer welkom. Wij krijgen door kroosmeldingen meer inzicht in de plekken waar kroos tot overlast leidt. Zo kunnen wij vanaf volgend jaar gerichter aan de slag met het preventief verwijderen of wegnemen van oorzaken.

Start verdiepen Achterwaterschap

Maandag 8 augustus is Waterschap Rivierenland gestart met werkzaamheden in en rondom de Hoge Boezem van de Overwaard bij Kinderdijk. Men verdiept er het Achterwaterschap en legt een rietmoeras aan van zo'n 30 voetbalvelden groot.

Het verdiepen van het Achterwaterschap en het aanleggen van het rietmoeras is een meerjarenproject dat duurt tot 2022. De werkzaamheden starten met de aanleg van een palendam die het rietmoeras afbakent. Dit vindt plaats in de periode 8 augustus tot medio oktober.

Voor de aanleg van de palendam doen we er alles aan om overlast voor omwonenden en bezoekers (toeristen) te voorkomen. Alle aanvoer van materieel gebeurt daarom in de avonduren. Aan de noordkant van de Overwaard legt de aannemer een tijdelijke loswal aan voor de aanvoer van materieel en materiaal. De Overwaard blijft (uitsluitend voor bestemmingsverkeer) gewoon toegankelijk. Van de werkzaamheden in de Hoge Boezem van de Overwaard zelf ondervindt de omgeving geen hinder (deze zijn grotendeels buiten het gezichtsveld). In opdracht van het waterschap voert aannemersbedrijf J.P. Schilder B.V. de werkzaamheden uit.

De komende jaren vult men de palendam met opgegraven grond uit het Achterwaterschap. Naar verwachting starten we pas over enkele jaren met de rietaanplant van het rietmoeras. Dit komt omdat de opgegraven grond uit het Achterwaterschap telkens eerst moet bezinken en verstevigen.

Regentonnenactie Groningen en Ten Boer loopt nog tot 1 oktober 2016

Tot 1 oktober houden de gemeenten Ten Boer en Groningen nog een regentonnenactie. Op de markt, hoek Vismarkt – Guldenstraat, is meer informatie te krijgen over het benutten van regenwater. Er zijn diverse modellen regentonnen opgesteld en er loopt een regentonnen-promotieteam over de markt.

Elk jaar valt er gemiddeld 760 millimeter water in Nederland, dat is 760 liter op één vierkante meter. Dat regenwater is schoon en prima te gebruiken voor allerlei doelen. Bijvoorbeeld om de planten water te geven, maar ook voor het wassen van ramen. De eenvoudigste manier om regenwater op te vangen is in een regenton.
Korting

Groningen en Ten Boer willen het opvangen van regenwater stimuleren met de actie die in maart van start ging. Tot 1 oktober kunnen inwoners van de gemeente Groningen en Ten Boer bij de deelnemende winkels een regenton met € 17,50 korting kopen. De kortingsbon is opgenomen in een folder (pdf 1 MB). Die is, behalve in de winkels zelf, ook verkrijgbaar in de bibliotheken, diverse wijkcentra, supermarkten in Ten Boer en bij de gemeentelijke informatiebalies.

De gemeenten Ten Boer en Groningen benutten zelf ook regenwater. In alle nieuwe situaties scheiden ze regenwater van afvalwater. Ook als de gemeenten het riool vervangen, passen ze het systeem aan en voeren ze het regenwater gescheiden af. Het regenwater slaan ze dan zoveel mogelijk op. De gemeenten gebruiken dit in parken en ander groen in de omgeving. In de vijvers zorgt het regenwater voor doorstroming waardoor de waterkwaliteit verbetert.

Nederlandse waterexpert naar overstromingsgebied Macedonië

De Nederlander Peter Glerum gaat leiding geven aan een EU-team dat in Macedonië ter plekke de situatie en humanitaire noden in kaart zal brengen. Na hevige overstromingen afgelopen weekend is in dit land de noodtoestand uitgeroepen. Daarbij zijn meer dan 20 mensen om het leven gekomen.

Glerum (51) is voor deze taak voorgedragen door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Eerder al is hij ingezet in een leidinggevende functie bij waterrampen in Albanië, Bosnië en Nigeria. Minister Lilianne Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking): 'Het is overduidelijk dat Macedonië hulp nodig heeft. Als geen ander land kan Nederland hierbij een belangrijke rol spelen. Onze waterexpertise -zowel bij ondernemingen, kennisinstituten als overheden- staat daar garant voor.'

In Macedonië staan talloze huizen en straten onder water en is gebrek aan stroom en schoon drinkwater. Het is de bedoeling dat Glerum nog vandaag afreist. Hij zal leiding geven aan een team dat bestaat uit meerdere personen afkomstig uit diverse EU landen.

Zwemmen met een wetsuit (i.m.)

Wanneer de temperaturen afnemen is het water in Nederland veelal te koud om van te genieten. Maar de echte watersporter weet dat wetsuits de ideale oplossing zijn om zelfs met lage temperaturen het water te kunnen betreden. Zo neemt de kans op onderkoeling af en gaat het zwemmen beter vanwege de stroomlijn van het pak.

Soorten wetsuits
Er zijn meerdere modellen en diktes te koop die allemaal geschikt zijn voor verschillende sporten en temperaturen. Wetsuits met korte mouwen en broekspijpen zijn geschikt voor warmer weer en dus het beste te gebruiken tijdens vakanties. Exemplaren met lange armen en benen zijn ideaal voor het Nederlandse klimaat. Een dikker pak drijft beter en is daardoor geschikt voor beginnende zwemmers, terwijl een dunner pak meer flexibiliteit biedt en daardoor geschikt is voor sporters die meer bewegingsvrijheid nodig hebben. Bij het uitzoeken van een wetsuit is het een goed idee om een speciaalzaak zoals jobe.nl te bezoeken. Zij kunnen helpen met het uitzoeken van het ideale pak voor verschillende omstandigheden.

Het gebruik
Een wetsuit hoort aan te voelen als een soort tweede huid. Het pak moet helemaal strak om het lichaam heen zitten zodat er geen water tussen het pak en de huid kan komen. Het zwemmen zelf wordt niet bemoeilijkt door het dragen van een wetsuit, het is vooral het aan- en uittrekken van het pak dat wat behendigheid vereist. Het aantrekken van een wetsuit verloopt heel stroef, maar door het pak langzaam vanaf de voeten omhoog te schuiven kan het pak uiteindelijk over de schouders worden gehesen. Wanneer het pak gesloten is, is het verstandig om via de mouw even door het pak te blazen. Dit zorgt ervoor dat de lucht in het pak gelijk verdeeld is zodat het overal even goed aansluit. Het uitrekken van het pak wordt makkelijker wanneer er wat water onder het pak wordt gelaten. Na enige oefening wordt het gebruik van een wetsuit een stuk eenvoudiger en kan er zorgeloos worden genoten van het water.

Giessenbrug (A20) tweede helft oktober weer in bedrijf

De Giessenbrug, gelegen in de A20 ter hoogte van Rotterdam, gaat in de tweede helft van oktober weer in bedrijf. De hinder voor de scheepvaart is dan voorbij.

De Giessenbrug, gelegen in de A20 ter hoogte van Rotterdam, gaat in de tweede helft van oktober weer in bedrijf. De hinder voor de scheepvaart is dan voorbij.

In mei van dit jaar kwam tijdens een brugdraai het brugdek te snel naar beneden. Dit incident is veroorzaakt door een mechanische storing in het bewegingswerk. Rijkswaterstaat heeft maatregelen getroffen om er voor te zorgen dat dit niet meer kan gebeuren.

Het wegverkeer en de scheepvaart ondervinden geen (extra) hinder van de herstelwerkzaamheden. De stremming voor schepen hoger dan 5,40 m blijft tijdens de werkzaamheden van kracht.

Officiële start compenserende maatregelen Kierbesluit op Goeree-Overflakkee

Op 25 juli 2016 is de uitvoering van de compenserende maatregelen vanwege het Kierbesluit op Goeree-Overflakkee officieel gestart met het slaan van de eerste heipalen voor het nieuwe pompstation van Evides Waterbedrijf. Op 21 juni is het bestemmingsplan Zoetwatervoorziening in werking getreden en daarmee kunnen nu de werkzaamheden op Goeree-Overflakkee worden uitgevoerd.

De eerste heipalen zijn vandaag de grond ingeslagen en vormen het fundament voor het nieuw te bouwen pompstation tussen Middelharnis en Stad aan het Haringvliet. Gedurende het komende maanden wordt het pompstation gebouwd.

Tegelijkertijd wordt een 14 kilometer lange nieuwe waterleiding aangelegd vanaf het pompstation naar het huidige leidingnet bij Stellendam. De werkzaamheden aan de leiding zijn begin juni al gestart voor zover dit mogelijk was binnen het bestaande bestemmingsplan. Inmiddels is 6 kilometer leiding aangelegd.

Waterschap Hollandse Delta gaat op Goeree-Overflakkee onder meer nieuwe sloten aanleggen of bestaande sloten verbreden. In juni is alvast gestart met de eerste voorbereidingen om de sloten ten westen van het Kanaal van Dirksland te verbreden. Met de aanpassing in het bestemmingsplan, kunnen de werkzaamheden van het waterschap ook breder worden opgepakt.
Haringvlietsluizen in 2018 op een kier

In 2018 gaan de Haringvlietsluizen op een kier om de internationale vismigratie te bevorderen. Om dit mogelijk te maken moeten eerst de compenserende maatregelen zijn uitgevoerd door Rijkswaterstaat, waterschap Hollandse Delta en Evides Waterbedrijf. Hiermee blijft de zoetwatervoorziening voor het land op Voorne-Putten en Goeree Overflakkee én de drinkwatervoorziening voor Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland geborgd.

Waterschap Aa en Maas verstrekt subsidie voor maatregelen tegen wateroverlast

Bestuurder William de Kleijn van waterschap Aa en Maas: ‘De afgelopen maanden troffen meerdere extreme regenbuien ons werkgebied. Zowel in bebouwd gebied als in het buitengebied kwam hierdoor wateroverlast voor. In Boxmeer viel 10 centimeter regen in 2 uur tijd. Het water liep woningen in. Dat zorgde voor veel schade en het gevoel van machteloosheid tegen dit natuurgeweld. Het zal u maar overkomen! Deze buien gaan in de toekomst helaas vaker voorkomen op willekeurige plekken in Noord-Brabant. Sloten, kanalen en riolen raken dan vol. Het water stroomt vervolgens naar de laagste plekken van de wijk of straat en soms ook woningen in. Deze extreme neerslag kunnen we niet voorkomen, hopelijk blijft het dus bij incidenten. Maar samen kunnen we de kans op wateroverlast in de bebouwde kom wel verminderen.’

Het waterschap bekijkt samen met gemeenten de mogelijkheden om de opvang van regenwater in de buitenruimte te vergroten. Een andere mogelijkheid is om het water bij de bron op te slaan. Daarvoor hebben we de hulp van bewoners en bedrijven nodig. Water van verhard oppervlak komt nog vaak in het riool of sloten terecht waar het niet snel weg kan. Als bewoners en bedrijven zelf de afwatering van deze verharding in de tuin of op het terrein opvangen, dan verleggen we de grens van overlast naar een veel hoger niveau. Onverharde tuinen en gazon nemen namelijk veel water op. Water opvangen kan zonder er last van te hebben.

Een effectieve maatregel is bijvoorbeeld de regenpijp afbuigen naar de tuin. Het grondwater wordt dan aangevuld zodat planten daar in de warme zomerperiode direct profijt van hebben en het natuurlijke grondwatersysteem wordt hersteld. Ook kunnen bewoners bij een verbouwing een groen dak toepassen. Dit ziet er mooi uit en zorgt voor verkoeling in de zomer. Bovendien levert het een directe bijdrage in de wateropvang. Meer mogelijkheden staan op www.aaenmaas.nl/klimaat. Hebt u andere ideeën? We bespreken de mogelijkheden graag met u!

Waterschap plaatst rifkorven in Noorder IJplas

In de week van 8 augustus plaatst Waterschap Amstel, Gooi en Vecht samen met Rijkswaterstaat tien rifkorven in de Noorder IJplas. De rifkorven zijn holle ballen van beton met gaten waarin kleinere trekvissoorten en jonge vissen kunnen schuilen tegen roofvissen en visetende vogels.

De Noorder IJplas heeft de afgelopen jaren een metamorfose ondergaan. De voormalige zandwinplas is door het waterschap – in nauwe samenwerking met Rijkswaterstaat en gemeente Amsterdam, Stadsdeel Noord - omgevormd tot plas van belang voor de visstand in het Noordzeekanaal.

Zo zijn er verbindingen gemaakt voor vissen, zodat vissen in en uit de plas kunnen zwemmen, kunnen paaien en rusten. De eerste monitoringsresultaten leveren op dat vissen dit ook doen. De rifkorven moeten de verblijfsmogelijkheden voor jonge vis en kleine treksoorten, zoals glasaal en driedoornige stekelbaars, nog verder vergroten.

Ook wordt momenteel het noordelijke deel van de plas verondiept zodat er planten en dieren kunnen leven en om recreatie in de meest noordelijke delen van de plas mogelijk te maken.

De schuilobjecten hebben de vorm van een bijenkorf, zijn hol en bevatten tal van gaten waar de vis de korf in en uit kan zwemmen. Ze zijn ongeveer 1 meter hoog, gemaakt van beton en wegen 800 kg. De rifkorven hebben hun werking als schuilplaats voor vis bewezen tijdens een eerder onderzoek in het Markermeer.

De rifkorven worden geplaatst bij de Noorder IJplas en de vispassages bij gemaal Halfweg, de Oranjesluizen, de Madagascarhaven, de Minervahaven en de Neptunushaven. Het plaatsen van de rifkorven is niet overal een eenvoudige klus. Na een vaartocht vanaf de Houtribdijk worden de korven voor de vispassages bij de Noorder IJplas en Gemaal Halfweg overgeladen op een vrachtauto met kraan, die de korven vervolgens op de juiste plek te water zal laten.

Nieuwe kostentoedeling nog ter inzage tot en met 22 augustus

Waterschappen zijn verplicht om tenminste eens per vijf jaar expliciet stil te staan bij de zogenoemde ‘kostentoedeling’. Op basis van deze kostentoedeling worden de kosten die het waterschap maakt over de verschillende categorieën belastingbetalers verdeeld.

Het dagelijks bestuur van Vechtstromen stelt voor om een wijziging in de kostentoedeling door te voeren en het aandeel dat inwoners moeten bijdragen te verhogen ten opzichte van dat voor huizenbezitters, bedrijven, landbouw en natuur. De reden voor dit voorstel is dat Vechtstromen steeds meer kosten maakt die direct zijn te relateren aan inwoners. De maatregelen voor waterbeheer richten zich in toenemende mate op het stedelijk gebied, klimaatbestendig waterbeheer, innovatie en duurzaamheid. Voor groepen die het minst kunnen betalen, heeft Vechtstromen een kwijtscheldingsregeling.

De ontwerp-kostentoedelingsverordening ligt gedurende zes weken ter inzage, van 11 juli tot en met 22 augustus. Het algemeen bestuur van Vechtstromen besluit op 12 oktober over de kostentoedelingsverordening. Dit besluit vormt de basis voor de wijze waarop de kosten van Vechtstromen met ingang van 2017 worden verdeeld over de verschillende belastingcategorieën.

Water Zuid-Hollandse eilanden langzaam steeds schoner

Het water in de sloten, singels en plassen op de Zuid-Hollandse eilanden wordt langzaam steeds schoner. De uitgevoerde maatregelen dragen hieraan bij. Ook zien we dat we de tijd moeten nemen voor waterkwaliteitsverbetering. Maatregelen laten pas na langere tijd hun optimale effect zien.

Met dit voortschrijdende inzicht toetsen we ook regelmatig of de maatregelen die zijn bedacht ook  effect zullen hebben. In 2015 heeft het waterschap vijftien KRW maatregelen uitgevoerd en zeven prioritaire knelpunten opgelost. Bovendien gaan we 2 maatregelen niet meer uitvoeren.

In 2015 is in totaal ongeveer 60% van de geplande maatregelen voor de kaderrichtlijn water uitgevoerd. Er is bijvoorbeeld gebaggerd in de zijtakken van de Waal (Ridderkerk en Hendrik-Ido-Ambacht). De bovenste dikke laag bagger is verwijderd en planten krijgen nu weer de kans er te groeien. Planten zijn een belangrijke en dragen ook bij aan een betere waterkwaliteit door opname van stoffen.

Er zijn natuurvriendelijke oevers aangelegd langs de Waal (bij Ridderkerk), de Betjesweg (Hellevoetsluis) en de Rijksstraatweg (in Brielle). Door in de sloot een flauw aflopende oever aan te leggen, creëren we een goede leefomgeving voor een grotere variëteit aan waterplanten en –dieren.
Een ander voorbeeld is de realisatie van een doorspoelsysteem in de wijk Paddewei (Barendrecht). Door het verleggen en vergroten van duikers, verbindingsbuizen tussen twee sloten, wordt de waterdoorstroming verbeterd. Ook hiermee verbetert de waterkwaliteit.

Deze en andere resultaten staan in ‘Waterwerken 2015’ van waterschap Hollandse Delta. In deze rapportage meldt het waterschap hoe ver het staat met het bereiken van de doelen. De doelen die het waterschap op lange termijn wil bereiken staan in het Waterbeheerprogramma.

Activiteit in leegstaande vispaaiplaatsen

Het kan heel goed zijn dat u deze dagen ziet dat de vispaaiplaatsen in de Oranjebuitenpolder langs het Oranjekanaal, bij de Zeven Gaten in De Lier (beide Westland), en in het Akkerdijkse Bos ten zuiden van Delft, in gebruik zijn. Helaas nog niet door vissen, zoals de bedoeling is, maar door mensen die de vispaaiplaatsen maaien. Dat doen we omdat we de vispaaiplaatsen willen testen. Het gras staat nu te hoog om te zien wat het water doet als de vispaaiplaats onder water wordt gezet.

Na het maaien worden de vispaaiplaatsen deze zomer eerst onder water gezet en daarna weer leeg gepompt. Zo zien we of er water in kuilen op het grasland blijft staan. Dat is namelijk niet de bedoeling, want daar kunnen vissen in achterblijven die dan niet meer verder kunnen zwemmen (en een makkelijke prooi worden voor bijvoorbeeld kraaien, meeuwen, en reigers). Overigens is dit niet het enige wat we testen. We kijken ook naar de procedures: werken de vispaaiplaatsen, laten we snel genoeg water in de vispaaiplaats komen of juist te snel, weten onze mensen wat ze moeten doen om de vissen naar de vispaaiplaatsen te leiden, et cetera. Als de testen goed uitpakken, kan het zijn dat we ze vanaf 2017 ook daadwerkelijk voor de vis in kunnen zetten.

Naast de testen is er nog een ander belangrijk aspect om de vispaaiplaats in gebruik te kunnen nemen: de natuur (grasland en waterplanten) in de vispaaiplaats moet daarvoor ook goed genoeg tot ontwikkeling zijn gekomen. Die wordt namelijk door de vissen gebruikt om te schuilen en om voedsel te zoeken en moet dus ruimschoots aanwezig zijn.

Ook in volgende jaren kunt u ons de vispaaiplaatsen zien maaien. Dat blijft ieder jaar nodig om te voorkomen dat het gras te lang wordt en er boompjes gaan groeien. Belangrijk, want anders kunnen vissen er niet goed paaien als de vispaaiplaats gevuld wordt met water.

Hartelkering weer klaar voor stormseizoen

De Hartelkering bij Spijkenisse is weer in topconditie. Rijkswaterstaat heeft de Hartelkering een grote onderhoudsbeurt gegeven. Voor het eerst in 20 jaar zijn de schuiven en hefcilinders uit hun constructie getild.

Op een speciale onderhoudslocatie zijn ze geconserveerd en gereviseerd. De grote schuif van bijna 100 meter werd op 27 juli als laatste onderdeel weer teruggeplaatst. Na een uitvoerige test op 5 augustus is de Hartelkering ruim op tijd weer klaar voor het stormseizoen.
 
Om te zorgen dat Nederland droge voeten houdt tijdens storm en hoogwater, werkt Rijkswaterstaat continue aan onze stormvloedkeringen. Dit jaar kreeg de Hartelkering bij Spijkenisse een zeer grote onderhoudsbeurt. De Hartelkering vormt samen met de Maeslantkering de Europoortkering. De Europoortkering beschermt 2 miljoen mensen in Zuid-Holland tegen stormvloeden vanuit zee.
  
De schuiven van de Hartelkering zijn van staal en daarom gevoelig voor roest. Ze hebben een nieuwe beschermende verflaag gekregen. Daarnaast zijn de hefcilinders gereviseerd. Rijkswaterstaat heeft alle onderdelen van het hydraulisch systeem gecontroleerd, vervangen of gerepareerd. Zo blijft de Hartelkering een veilige en optimaal functionerende stormvloedkering.
   
Omdat het onderhoudswerk niet op locatie kon plaatsvinden zijn de onderdelen van de kering eind april uitgehesen met grote drijvende hijsbokken en kranen op pontons. Speciaal water- en wegtransport bracht de onderdelen naar Krimpen aan den IJssel en Boxtel. Inmiddels zijn de werkzaamheden voltooid en zijn de cilinders en schuiven weer teruggeplaatst in de kering.
   
Vlak na het terugplaatsen van de onderdelen eind juli zal Rijkswaterstaat op 5 augustus uitgebreid testen of de onderdelen weer naar behoren werken. Zo is de Hartelkering ruim voor het stormseizoen weer in topconditie. Aansluitend vindt in september de complete functioneringssluiting plaats samen met de Maeslantkering. Deze jaarlijkse testsluiting voert Rijkswaterstaat uit als voorbereiding op het stormseizoen, dat loopt van 1 oktober tot 15 april.

Stichting Calamiteitenfonds Mijn(water)schade Limburg van start gegaan

De Stichting Calamiteitenfonds Mijn(water)schade Limburg is in het leven geroepen om voorziening toe te kennen in die gevallen waarbij de veiligheid van wonen in het geding is als gevolg van schade veroorzaakt door vroegere mijnbouwactiviteiten.

Deze voorziening bestaat uit een geldelijke bijdrage aan de eigenaar-bewoner resp. in geval van huur aan de eigenaar van de desbetreffende woning in de kosten van bouwtechnische werkzaamheden om de woning weer veilig en bewoonbaar te maken. Voor het uitvoeren van deze bouwtechnische werkzaamheden sluit het bestuur een intentieovereenkomst met vijf aanneembedrijven.

Om te kunnen bepalen of sprake is van een noodvoorziening en de aard en omvang daarvan vast te stellen dient  de dienst Bouw- en Woningtoezicht van de gemeente waarin de woning gelegen is te rapporteren.

Het gebied waarvan verwacht wordt dat zich naar alle waarschijnlijkheid mijnschade zal kunnen voordoen is gesitueerd in 12 gemeenten in Zuid-Limburg.

De voorwaarden en procedure om in aanmerking te komen voor een voorziening liggen vast in de Schaderegeling van de Stichting, vastgesteld op 10 december 2015.