Langetermijnvisie Rotterdamse samenwerking in de afvalwaterketen

Een gesloten afvalwaterketen in 2050. Dat is waar de samenwerkende waterschappen en gemeenten in de regio Rotterdam naar toe willen. Een belangrijke stap in deze Rotterdamse Samenwerking in de Afvalwaterketen is een langetermijnvisie.

Een belangrijke stap in deze Rotterdamse Samenwerking in de Afvalwaterketen is een langetermijnvisie.  De LTV is het richtpunt voor alle betrokken partijen: professionals, inwoners, bestuurders en ketenpartners die mogelijkheden zien voor samenwerking. De visie legt een toekomstbeeld vast van de Rotterdamse afvalwaterketen met 2050 als richtpunt. De route daar naartoe zal worden vastgelegd in een afzonderlijke strategie.

De visie zet in op een verandering naar een gesloten afvalwaterketen in 2050. Dit wil zeggen meer aandacht voor het sluiten van kringlopen en voor het terugwinnen van energie en grondstoffen uit afvalwater, zoals cellulose en fosfaat. Dit kan worden gebruikt voor bijvoorbeeld voor kunstmest of papieren bekertjes. De basis is het bestaande robuuste Rotterdamse watersysteem, zoals dat in de afgelopen decennia is opgebouwd, bestaande uit sloten en singels, riolering en afvalwaterzuivering. De verandering in de afvalwaterketen staat niet op zichzelf, maar sluit nadrukkelijk aan bij de aanpassing naar een waterbestendige stad en bij de realisatie van de overige wateropgaven.

De gemeente Rotterdam, waterschap Hollandse Delta, het Hoogheemraadschap van Delfland en het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard werken intensief samen om hun gezamenlijke ambities in en voor de Rotterdamse afvalwaterketen waar te maken. Hiertoe hebben ze in 2013 een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Gemeente Capelle aan den IJssel haakte in 2014 aan. De achterliggende doelen van de samenwerking zijn kostenbesparing, kwaliteitsverbetering en vermindering van kwetsbaarheid van de afvalwaterketen.

UT-onderzoek naar gebruik van satellietdata voor Nederlands waterbeheer

De faculteiten ITC en CTW van de Universiteit Twente zijn succesvol in het STW programma WATER 2014 met het onderzoeksvoorstel Optimizing Water Availability using Sentinel-1 Satellites (OWAS1S).

Het consortium bestaat naast universiteiten uit twaalf partijen uit publieke en private sector die zowel in kind als cash bijdragen leveren aan het project. Het project duurt vijf jaar.

Het budget wordt onder andere gebruikt voor het aanstellen van drie promovendi, waarvan twee aan de Universiteit Twente en één aan de Wageningen Universiteit. De promovendi gaan een nieuwe Europese satelliet, Sentinel-1, gebruiken om met ongeëvenaarde ruimtelijke resolutie (10-m) de draagkracht voor landbouwvoertuigen en vochtbeschikbaarheid voor planten te meten. Door deze informatie te combineren met bestaande modellen wordt onderzocht hoe waterbeheer optimaler kan.

Tijdens de transitie van de natte winter naar de droge zomer staat de Nederlandse waterbeheerder voor het dilemma om water vast te houden of juist af te voeren. Vasthouden betekent dat landgronden natter blijven met als gevolg dat de draagkracht onvoldoende is voor uitvoeren van bewerkingen waarmee het groeiseizoen wordt verkort. Aan de andere kant te vroeg beginnen met water afvoeren kan zorgen voor een vochttekort in droge zomermaanden met desastreuze gevolgen voor de gewasgroei en landbouwproductie.

Waterschappen kunnen de informatie, verkregen uit de satellietdata, gebruiken om weloverwogen beslissingen te nemen ten aanzien van dit jaarlijks terugkerende dilemma.

Laatste baggerwerkzaamheden Bollenstreek-Zuid in uitvoering

Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan de baggerwerkzaamheden in de Bollenstreek-Zuid. Tauw heeft in 2007 van het hoogheemraadschap van Rijnland opdracht gekregen voor de voorbereiding en begeleiding van de baggerwerkzaamheden van de ruim 1.000 watergangen in dit gebied. 

De baggerwerkzaamheden in de Bollenstreek-Zuid omvatten een groot deel van de boezem- en polderwatergangen in de gemeenten Leiden, Katwijk, Noordwijk, Lisse, Sassenheim en Oegstgeest. Door te baggeren zorgt het hoogheemraadschap voor een goede doorstroming. Dat voorkomt wateroverlast. Maar ook de waterkwaliteit en het waterleven profiteren van het baggeren. Vooral ondiepe vaarten en sloten knappen er vaak flink van op. Hier ontstaat meer ruimte voor de ontwikkeling van een gevarieerd ecosysteem.

Tauw is in de voorbereiding gestart met een intensieve periode van veel onderzoeken voor het gehele onderzoeksgebied, waaronder kwalitatief en kwantitatief waterbodemonderzoek, inventarisatie van oevers en overige objecten in en nabij de watergangen, onderzoek naar asbest, ecologie, archeologie,  explosieven, inclusief het aanvragen van de benodigde vergunningen.

Vervolgens is het gebied in zes werken ingedeeld en zijn deze werken in een contract gezet en aanbesteed. In 2011 is het eerste baggerwerk in uitvoering gegaan. Sindsdien hebben we vier baggerwerken met succes afgerond, waarbij meer dan 200.000 m3 specie is gebaggerd. De baggerwerken 5 en 6 vormen het slotstuk.

Binnen de baggerwerken 5 worden alle ‘rest’ watergangen gebundeld en worden de van explosieven verdachte trajecten gedetecteerd, benaderd en gebaggerd. In totaal wordt circa 15 kilometer aan watergangen gebaggerd waarbij circa 20.000 m3 bagger vrijkomt.

Binnen de baggerwerken 6 zijn momenteel drie trajecten van breed water (> 30 m) in uitvoering ten zuidwesten van de Kagerplassen: twee trajecten in de Warmonderleede (ter hoogte van de spoorbrug) en een traject in de Groote Sloot. In totaal wordt circa 1,5 km watergang gebaggerd waarbij circa 25.000 m3 bagger vrijkomt. Circa een derde van de vrijkomende baggerspecie is sterk verontreinigd en wordt per schip afgevoerd naar baggerdepot Ingensche Waarden. Tauw verzorgt de begeleiding hiervan conform het BRL SIKB 6000 protocol 6003.

Website Twents Waternet gelanceerd

Twents Waternet, waar waterschap Vechtstromen ook aan deelneemt, heeft deze week zijn website gelanceerd. www.twentswaternet.nl laat zien hoe onderlinge samenwerking de kosten voor riolering en zuivering van afvalwater kan verminderen.

Twents Waternet is een samenwerkingsverband van de 14 Twentse gemeenten en waterschap Vechtstromen en richt zich op kostenbesparing en kwaliteitsverbetering in de afvalwaterketen.

De website bevat actuele informatie over de ontwikkelingen en maatregelen om de kosten van riolering en zuivering van afvalwater beheersbaar te houden. De partners van Twents Waternet streven naar een kostenbesparing van ruim 14 miljoen in 2020. Zij zoeken daarbij naar winstkansen in de vorm van samenwerkingsmogelijkheden en maatregelen. Daarnaast streeft Twents Waternet naar een betere kwaliteit van het afvalwatersysteem en beperking van de kwetsbaarheid. Slimmer samenwerken, efficiëntere werkprocessen en innovatieve oplossingen moeten leiden tot een doelmatig afvalwaterbeheer.

Wetterskip Fryslan gaat nieuwbouw WaterCampus voorzien van biogas

Wetterskip Fryslan gaat in de loop van 2015 biogas leveren aan de nieuwbouw WaterCampus. Op woensdag 18 februari 2015 werd de overeenkomst ondertekend in het gloednieuwe hoofdkantoor van Wetsus.

De overeenkomst is onderdeel van een pilotproject tussen de gemeente Leeuwarden en Wetterskip Fryslan. In de pilot worden twee gebouwen voor een periode van 15 jaar volledig voorzien van biogas geproduceerd uit het slib van de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) van Wetterskip Fryslan. Naast de nieuwbouw WaterCampus is ook het CKM van Fier Fryslan onderdeel van de pilot. Doel van het pilotproject is om ervaring op te doen voor een maximale verduurzaming van de energievoorziening in de gemeente Leeuwarden.

Jaarlijks levert Wetterskip Fryslan 90.000 kuub biogas (gelijk aan het aardgasverbruik van 38 huishoudens) via een zeshonderd meter lange biogasleiding naar de WaterCampus en het CKM. Door de levering van biogas zet Wetterskip Fryslan een stap op de weg naar het uiteindelijk realiseren van een eigen grondstoffenfabriek. "De inzet is om van een afvalproduct als slib, een grondstof te maken. Dat kan wellicht over een paar jaar al resulteren in de realisatie van een grondstoffenfabriek. De lijn die Wetterskip Fryslan een aantal jaren geleden heeft ingezet op het gebied van innovatief
denken en het daarna uitvoeren binnen de watersector, wordt onder meer door een initiatief als dit, vormgegeven", aldus Wietze de Haan, lid van het dagelijks bestuur van Wetterskip Fryslan. "Met dit initiatief dragen Fier Fryslan, de gemeente Leeuwarden en Wetterskip Fryslan bij aan een
duurzamere wereld. Van een afvalproduct maken we groene energie die terecht komt bij een organisatie die onze steun verdient."

De nieuwbouw WaterCampus Leeuwarden betreft voor ongeveer 80% de nieuwe huisvesting van Wetsus. Bij de bouw is gebruikgemaakt van de nieuwste technieken op het gebied van duurzaam bouwen. De aansluiting op het biogas van Wetterskip Fryslan sluit aan bij de duurzaamheidsdoelstellingen voor het  gebouw. Eind 2014 ontving de uitbreiding WaterCampus al het BREEAM-NL excellent ontwerpcertificaat.

Met de uitbreiding op de WaterCampus maakt Leeuwarden een nieuwe grote stap als 'Capital of Watertechnology. Water en duurzaamheid spelen daarbij een bepalende rol. "Het is geweldig om te zien hoe nu in samenwerking met Wetterskip Fryslan deze pilot kan worden gestart." Aldus een trotse
burgemeester Ferd Crone, "Ik teken vandaag dit contract zodat dit nieuwe hoofdkwartier van Wetsus de komende jaren volledig wordt voorzien van biogas uit het slib van de rioolwaterzuivering in Fryslan. Een overeenkomst waar duurzaamheid en watertechnologie in optimale vorm samenkomen."

Proefinstallatie stromingsenergie officieel geopend

Vrijdag 20 februari hebben Jaap Bond (gedeputeerde provincie Noord-Holland) en Hans Konst (gedeputeerde provincie Fryslân) de proefinstallatie stromingsenergie van Tocardo en Tidal Testing Centre (TTC) geopend. Ze deden dit tijdens de conferentie ‘Van dijk naar Energiedijk’ georganiseerd door Energising deltas en De Nieuwe Afsluitdijk.

De gedeputeerden werden gevraagd om vanuit Wieringerwerf mee te helpen de waterturbines virtueel op z’n plek te krijgen. Getooid met helm en veiligheidsvest doorliepen ze de verschillende stappen die nodig zijn om de turbines op zijn plek te krijgen. Het begon met een terugblik op het transport en de installatie. Na de tewaterlating gleden de drie waterturbines langzaam in het water, klaar om elektriciteit te produceren. Gedeputeerde Konst, provincie Fryslân: “Met de opening van de nieuwe proefinstallatie hebben we een nieuwe stap gezet in onze ambitie op het gebied van duurzame energie. Als de techniek zich verder bewijst, kunnen we de versterking van de Afsluitdijk door het Rijk, naar een hoger niveau tillen door samen niet alleen een veilige, maar ook energieneutrale Afsluitdijk te realiseren”.

Sinds 2008 draait al één getijstroomturbine van Tocardo in het spuisluiscomplex bij Den Oever. Deze is nu uitgebreid met de nieuwe opstelling van drie turbines die naast elkaar in één spuikoker draaien. In deze nieuwe proefinstallatie wordt kennis en ervaring opgedaan voor een groter plan. Er zijn plannen om bij Kornwerderzand 15 tot mogelijk 20 turbines in de spuisluizen te plaatsen. Bij Kornwerderzand wordt meer water gespuid door invloed van de wind. Met dezelfde techniek kan hierdoor nog meer energie worden opgewekt. Ze zouden in totaal tijdens piekmomenten duizenden huishoudens van energie kunnen voorzien. Gedeputeerde Bond, provincie Noord-Holland: “De Afsluitdijk wordt hiermee een ‘aansluitdijk’: door samenwerking van allerlei partijen komen diverse duurzame innovaties op de dijk bij elkaar. Dit soort innovaties dragen bij aan een duurzamer Nederland. Ook versterken zij tegelijkertijd de regionale economie in de kop van Noord-Holland en Noord-Nederland.”

Hoe kunnen we onze deltatechnologie verrijken met energieopwekking uit water? Deze vraag is tijdens de conferentie “Van dijk naar Energiedijk” uitgebreid besproken. De economische mogelijkheden van energie uit water zijn groot. Niet alleen getijstroomenergie, maar ook blue energy (energieopwekking uit zoet en zout water) staat steeds meer in de belangstelling. Joop Oude Lohuis van Ecofys heeft in opdracht van het ministerie van Economische Zaken onderzoek gedaan naar het marktpotentieel van innovatieve technologieën voor energie en water. “Getijstroomenergie en blue energy hebben wereldwijd veel potentie. Nederland speelt in de ontwikkeling hiervan een belangrijke rol. Energie opwekken met waterturbines bij spuikokers of met membranen in een dijk of dam is iets wat over de hele wereld kan plaatsvinden. Kortom, een prachtig exportproduct”. Arwin van Buuren, universitair hoofddocent Bestuurskunde aan de Erasmus universiteit Rotterdam vult aan: “Maar partijen moeten de complexiteit van publiek-private samenwerking niet onderschatten”. Hij ontwikkelde voor het Energising deltas project een governance model voor energiedijken. “Van de totstandkoming van deze proefinstallatie kunnen we leren hoe overheid, markt en samenleving samenwerken om te komen tot een energieproducerende dijk”.

De verschillende partijen die aanwezig waren op de conferentie concludeerden dat Nederland veel innovatieve technieken bezit om energie uit water toe te passen. Dit kan wereldwijd goed opgeschaald kan worden en biedt grote exportkansen. Om dit mogelijk te maken moet er actie ondernomen worden om een grote stap voorwaarts te kunnen maken

Laatste woonboot verplaatst voor schoonmaken Vecht

Op 4 februari werd de laatste woonboot van het project Schoonmaken van de Vecht tijdelijk van de kant gehaald. Om de Vecht helemaal schoon te maken wordt ook onder de woonboten gebaggerd. In de afgelopen vier jaar zijn hiervoor ruim 400 woonboten tijdelijk van de kant gehaald. Tot begin maart schept Waternet, in opdracht van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, van Muiden tot Utrecht vervuilde bagger van de bodem van de rivier.

Om ook de bodem onder de woonboten schoon te maken, is het nodig om deze tijdelijk te verplaatsen. Dit verplaatsen en terugplaatsen wordt in een werkdag afgerond. Gedurende de baggerwerkzaamheden op de afmeerplek wordt de woonboot verplaatst naar een tijdelijke locatie. Na het terugplaatsen van de woonboot is de bodem onder de ark schoon, zo is de Vecht weer een stukje schoner. Op woensdagmiddag heeft Pieter Kruiswijk, Dagelijks Bestuurder van het waterschap, de bewoners van deze laatste woonboot taart en bloemen gebracht om deze belangrijke mijlpaal te vieren.

In vier jaar tijd wordt er 2,5 miljoen kuub, ongeveer 5000 volle binnenvaartschepen, vervuild slib uit de Vecht gehaald. Door de grote schoonmaak gaat de kwaliteit van het water vooruit, neemt de diversiteit aan planten en dieren toe en verbetert de doorvaart. Dit betekent een flinke verbetering voor iedereen op en langs de Vecht. De baggerwerkzaamheden komen binnenkort tot een eind. De rivier kan weer definitief worden teruggegeven aan omwonenden en de recreatievaart. Op 14 maart organiseert Waterschap Amstel, Gooi en Vecht daarom een feestelijk evenement langs de Vecht. Het programma volgt snel in de lokale media.

DNA profielen brengen drinkwater ecosystemen in kaart

TNO heeft met drinkwaterbedrijf Vitens het DNA profiel van 32 van de ruim 100 grondwaterwinningen van Vitens in kaart gebracht. Daarmee krijgt Vitens, ’s lands grootste waterbedrijf, als eerste bedrijf ter wereld de microbiologische samenstelling van bron tot tap  in kaart. Dit onderzoek van Dr. Guus Roeselers met zijn team in de Microbiologie & Systeem Biologie groep van TNO in samenwerking met Vitens is deze maand gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Environmental Microbiology.

Door de microbiele DNA profielen te analyseren met behulp van 'next generation sequencing technieken' kan de microbiologische samenstelling van het drinkwater nauwkeurig in kaart gebracht worden. Uit het onderzoek blijkt dat de grondwaterbronnen allemaal een unieke microbiologische samenstelling hebben waarmee je als het ware een vingerafdruk van het water kunt maken. Deze vingerafdrukken blijven jaren stabiel, ook tijdens het transport door de leidingen naar de kraan bij de klanten thuis. Daardoor is de herkomst van een glas kraanwater nauwkeurig te herleiden tot een specifieke bron. Bij verstoring, door bijvoorbeeld een vervuiling, verandert deze vingerafdruk.

Met behulp van DNA sequencing verwacht Vitens veel tijd en geld te kunnen besparen en de drinkwatercontrole te kunnen moderniseren. De techniek is namelijk te automatiseren. Mogelijk wordt op zeer lange termijn zelfs het gebruik van een petrischaaltje overbodig. Daarnaast is de innovatie nog eens toe te passen voor alle soorten micro-organismen, terwijl klassieke technieken voor elke soort anders zijn. Nu controleren waterbedrijven wereldwijd de kwaliteit van het kraanwater door het handmatig nemen van monsters en deze te analyseren in een laboratorium op een vastgesteld aantal parameters. Deze methoden zijn door de eeuwen heen verder geoptimaliseerd, maar dateren van rond 1850, en kosten relatief veel tijd en geld om tot een uitslag te komen.

Het voordeel is dat deze techniek gebruikt kan worden om elke microbiële populatie binnen een productieomgeving in een keer in kaart te brengen. Daarmee zijn productieprocessen beter te sturen. De techniek is door TNO al eerder met succes toegepast in de zuivel industrie.

Het onderzoek is deels betaald door Vitens, 3M, Wavin en TNO’s onderzoeksprogramma voor voedselveiligheid. De techniek is toegepast in samenwerking met Vitens, TNO, KWR en drinkwaterbedrijf Oasen.

TU Delft aan de slag in Vietnam

Vietnam is erg geïnteresseerd in de manier waarop Nederland woont, werkt en leeft in een rivierdelta. De situatie in Vietnam is vergelijkbaar met die in Nederland. Het land heeft een duizenden kilometers lange kustlijn en een groot deel van de bevolking, landbouw en industrie zit in deltagebieden van de Mekongrivier en de Rode Rivier.

Door onder andere de zeespiegelstijging, verlenging van het regenseizoen en vele tropische stormen heeft het land visie, expertise en nieuwe oplossingen nodig om de voeten droog te houden. Samen met Nederlandse ingenieursbureaus adviseert de TU Delft de Vietnamese overheid over betere infrastructuren en werkt ze met verschillende universiteiten samen aan de opbouw van expertise.

VINWATER huurt Vietnamese onderzoekers van de WRU in, die  begeleid en geadviseerd worden vanuit Delft. Veel van deze onderzoekers hebben in Delft gestudeerd. Via het onderzoekscentrum krijgen ze interessante wetenschappelijke opdrachten. Daarnaast biedt dit de TU Delft de mogelijkheid om praktijkervaring op te doen en deze ervaring als studie in te brengen in het onderwijs.

Het onderzoekscentrum past in de internationale ambities van de TU Delft. De Nederlandse ambassade in Hanoi helpt bij het verwezenlijken daarvan. Ze speelt een belangrijke rol in het vinden van de juiste partners in Vietnam of om de universiteit in contact te  brengen met Vietnamese bewindspersonen. De TU Delft speelt ook een rol in en het uitbouwen van de bestaande relaties tussen de WRU en het Nederlandse bedrijfsleven. Dat kan opdrachten voor het Nederlandse bedrijfsleven opleveren.

Denk mee over betere IJ-oeverbindingen

De nieuwe IJ-oeverbindingen moeten een vlotte en veilige afwikkeling mogelijk maken van het groeiende woon-werkverkeer en de stijgende bezoekersstromen. De gemeente kijkt nadrukkelijk naar meerdere oplossingen voor een groot gebied. Van tunnels tot fietsbruggen en kabelbanen. Van centrumgebied tot oostelijke en westelijke IJ-oevers.

Om 'de stad' de gelegenheid te geven met ideeën te komen, wordt in maart een interactief proces georganiseerd. De eerste grote publieksbijeenkomst vindt plaats op maandag 2 maart, van 19.00 tot 22.00 uur. Locatie volgt nog, evenals data en locaties van volgende bijeenkomsten. Zie hiervoor de website van het project: amsterdam.nl/sprongoverhetij.

Heeft u concrete ideeën om de verbindingen tussen de IJ-oevers te verbeteren? Dan kunt u op deze website een formulier vinden waarmee u uw idee kunt insturen. De deadline is woensdag 25 februari a.s. Tot nu toe hebben zich al negen partijen gemeld, van individuele particulieren tot private samenwerkingsverbanden.

Aanleiding voor de studie is de stormachtige ontwikkeling van de IJ-oevers en Amsterdam-Noord. Prognoses wijzen op een mogelijke groei van het aantal woningen de komende decennia met 30% tot 55% en een mogelijke verdubbeling van het aantal arbeidsplaatsen. Op de korte termijn is de ontwikkeling van veel nieuwe voorzieningen gepland, met name in Overhoeks, met de Adam Tower (oude Shelltoren) en het gebied daarachter, de Strip. Daarmee zal het aantal bezoekers aan Noord nog verder stijgen. Ook de druk op het water zelf neemt toe: naar verwachting gaat zowel de beroeps- als pleziervaart meer gebruik maken van het IJ.

Duitsland geïnteresseerd in Groninger experimenten met slib

De Duitse deelstaat Niedersachsen is zeer geïnteresseerd in de aanleg van een groene dijk in Groningen met slib uit de Waddenzee. Ook de proef om slib uit te rijden over akkers in de Veenkoloniën trekt aandacht. Op 9 februari 2015 waren gedeputeerde Henk Staghouwer en een vertegenwoordiging van het ministerie van EZ op bezoek bij staatssecretaris Birgit Honé van  Niedersachsen om deze plannen uit te leggen.

Gedeputeerde Staghouwer lichtte namens de provincie Groningen de aanpak met slib in de Eems-Dollard toe. Zoals het plan om slib uit het Wad te gebruiken voor de aanleg van een dubbele 'groene dijk' tussen de Eemshaven en Delfzijl.

Niedersachsen heeft veel problemen met slib in de rivier de Ems. De rivier bevat erg veel slib, waardoor het water troebel is en weinig zuurstof bevat. De Europese Commissie wil dat Duitsland snel maatregelen treft, omdat het land in de Ems en de Eems-Dollard de Europese natuurdoelstellingen op deze manier niet haalt.

Er is een afspraak gemaakt om regelmatig bijeen te komen om informatie over slibprojecten te delen met Niedersachsen. Staatssecretaris Honé wil met de provincie en het ministerie van EZ praten over de maatregelen die straks nodig zijn om niet alleen de Ems, maar ook het gehele Eems-Dollard estuarium te verbeteren. Doel is om de maatregelen die Niedersachsen in de Ems treft op een slimme manier te verbinden met wat er in het Eems-Dollard estuarium moet gebeuren. 

Natuurontwikkeling langs Eem van start

Waterschap Vallei en Veluwe, Natuurmonumenten en de provincie Utrecht werken samen aan de ontwikkeling van nieuwe natuur en de verbetering van de natuurkwaliteit langs de Eem. De samenwerkingsovereenkomst is 4 februari ondertekend.

De dijkverbetering van de primaire dijken langs de Eem en Randmeren is de aanleiding geweest voor een brede aanpak voor de natuur in het gebied. De aanpassingen rondom de Eem bieden namelijk kansen om extra natuur aan te leggen en de kwaliteit van de natuur te verbeteren. Voor Natuurmonumenten en de provincie Utrecht zijn dat belangrijke doelstellingen. In de samenwerkingsovereenkomst staan de afspraken tussen de drie partijen om dit te realiseren.

Er komt 16 hectare natte natuur met rietzones, plas-drasgbieden, bredere sloten en natuurlijk graslandbeheer. Ook komen er rietoevers langs de Eem en Randmeren. In de gebieden Wolkenberg en eiland de Grote Melm komen twee nevengeulen, die in verbinding staan met de Eem. De natte natuur is gunstig voor vissen, amfibieën, de ringslang en verschillende plantensoorten. Van de 16 hectare is ruim 3 hectare natuurcompensatie van het waterschap omdat elders natuur verdwijnt voor de dijkverbetering. De overige hectaren worden mogelijk gemaakt dankzij samenwerking en kostenbesparing.

Een deel van de ontgraven grond wordt gebruikt alsdijkverbeteringsmateriaal en de klei wordt geleverd door Natuurmonumenten. Overige ontgraven grond wordt gebruikt om de Melmplas, een oude zandwinningsput, te dempen, zodat die kan functioneren in het plas-drassysteem. Door dit hergebruik is veel minder transport nodig. De werkzaamheden zijn inmiddels van start gegaan.

De drie partijen zijn blij met de samenwerkingsovereenkomst. Gedeputeerde Bart Krol: ’Veiligheid van de dijken is belangrijk, maar het is geweldig om er tegelijkertijd mooie natuur aan te kunnen ‘vastplakken’, waardoor ons landelijk gebied nog aantrekkelijker wordt. Dat is iets om trots op te zijn.’ Roline de Wilde van Natuurmonumenten: ‘Het heeft even geduurd, maar dan heb je ook wat. Na lange onderhandelingen kan het echte werk nu beginnen’. Heemraad Dick Veldhuizen: ‘Dit stukje Utrecht is het allermooist. En het wordt alleen maar mooier.’

Rol van de mens in wereldwijde droogte

Een warmer wordende aarde heeft sterke invloed op het grondwaterniveau en rivierstanden, en kan lange periodes van droogte met zich meenemen. De mens speelt een grote rol in dit proces, maar die rol varieert sterk van positief tot negatief, stelt promovendus Niko Wanders in twee recent verschenen wetenschappelijke publicaties. Het is dus belangrijk om de mens niet te vergeten als bepalende factor in het voorspellen van wereldwijde droogte.

In grote delen van de wereld, zoals de hoorn van Afrika, kan een periode van droogte vaak jaren duren, waardoor de maatschappelijke impact enorm is. Niet alleen de hoeveelheid drinkwater daalt, ook de productie van elektriciteit en voedsel, er ontstaat een grote kans op bosbranden en er is meer uitstoot van broeikasgas.

Die droogte wordt deels veroorzaakt door opwarming van de aarde, maar ook door de mens, schrijft promovendus Niko Wanders in zijn publicaties. “We hebben op wereldwijde schaal gesimuleerd wat er in deze eeuw met het grondwater en rivieren gebeurt als de temperatuur op aarde stijgt. Die resultaten hebben we vergeleken met data van de laatste dertig jaar van de vorige eeuw. Het bijzondere aan deze modellen is dat we ook de menselijke factoren kunnen meenemen. Wij zijn een van de weinige universiteiten die dat kunnen”, vertelt Wanders trots.

Uit zijn resultaten concludeert Wanders dat de mens een beduidende rol speelt in de toename van de wereldwijde droogte. Maar die rol is overal anders. Wanders: “Slechte irrigatie van het land en van nature lage waterbeschikbaarheid in het Midden Oosten draagt veel bij aan de droogte die daar heerst. In de Westerse wereld hebben we meer kennis en geavanceerdere technieken, en dragen we juist positief bij aan de grondwaterniveaus door water vast te houden in de natte winter. We kunnen heel veel van elkaar leren.”

“Hoewel onze invloed op het grondwaterniveau en rivierafvoeren substantieel varieert van negatief tot positief in verschillende delen van de wereld, is onze rol wel groot”, vervolgt Wanders. “ Mensen spelen een grotere rol in de beschikbare hoeveelheid water en droogte dan tot nu toe wordt aangenomen. Het is dus belangrijk om de menselijke factor mee te nemen in voorspellende hydrologische modellen. Dat gebeurt nu helaas nog niet of te weinig.”

Kieskompas waterschapsverkiezingen gelanceerd

Vanaf vandaag kunnen kiezers naar kieskompas.nl voor stemhulp bij de waterschapsverkiezingen. Op 18 maart zijn er verkiezingen voor 22 waterschappen, tegelijk met de verkiezingen voor Provinciale Statenverkiezingen. Het Kieskompas is woensdagmiddag onder begeleiding van André Krouwel gelanceerd tijdens het Nationaal Jeugdwaterschapsdebat in Lelystad, waar 500 leerlingen uit heel Nederland met elkaar debatteerden over water.

Kieskompas laat zien dat er bij de aankomende waterschapsverkiezingen echt iets valt te kiezen. Kies je voor hogere dijken, of wil je meer ruimte voor het water? Liever een lage waterstand voor de landbouw, of kies je voor een hoger peil tegen verdroging? Ga je voor natuur of liever recreatie?

Goed waterbeheer is onmisbaar voor het voortbestaan van Nederland. Waterschappen zorgen voor veiligheid, schoon en voldoende water. Maar daarnaast zit er een maatschappelijke waarde aan het werk van de waterschappen, denk aan de zorg voor een mooie leefomgeving, volksgezondheid, het bijdragen aan een duurzame samenleving. Belangrijke waarden die het waard zijn te gaan stemmen.

Lokale onderwerpen staan centraal in het Kieskompas. In waterschappen aan de kust spelen andere issues dan in het rivierengebied en in gebieden met veel veengronden. Hoe schoon is het open zwemwater? Mogen ganzen worden afgeschoten en muskusratten worden gevangen? Moeten waterschappen democratischer worden, of moeten er juist meer deskundigen in het bestuur komen?

Het wetenschappelijke team van Kieskompas, verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, heeft voor elk waterschap een Kieskompas gemaakt waarmee kiezers kunnen zien welke partij het beste past bij de eigen opvattingen.

Waterschap wil aanpassingen watersysteem Tholen

Op donderdag 26 februari neemt de algemene vergadering van waterschap Scheldestromen een besluit over het aanpassen van het watersysteem in de Anna Vosdijkpolder en net buiten Scherpenisse in de gemeente Tholen.

Voor de Anna Vosdijkpolder is een krediet van € 600.000,- nodig om een oplossing te bieden aan mogelijke afvoerproblemen en om te voorkomen dat laaggelegen percelen in het gebied overstromen. De werkzaamheden bestaan uit het verruimen van een waterloop over een lengte van 1500 meter, het aanleggen van negen nieuwe duikers en het aanbrengen van een regelbare stuw. Bij instemming van het voorstel, starten de werkzaamheden in april 2015. Afhankelijk van het weer worden de werkzaamheden voor het einde van het jaar afgerond.

Net buiten de kern Scherpenisse gaat het om het verruimen en het deels verleggen van een waterloop over een lengte van 290 meter. Hiermee kan het waterschap de capaciteit van het watersysteem vergroten en de waterloop beter bereikbaar maken voor onderhoud. Daarnaast wil het waterschap vier duikers vernieuwen en verruimen. Met deze maatregelen, waar een krediet van € 154.000,- voor nodig is, wordt het watersysteem robuuster gemaakt. De eerder voorgekomen wateroverlast in het achterliggende gebied moet daarmee tot het verleden behoren. Indien het krediet beschikbaar wordt gesteld, vinden de werkzaamheden van maart tot en met november plaats.

Door de uitvoering van deze maatregelen voldoen beide gebieden weer aan de eisen van Waterbeheer 21e eeuw (WB21). Waterschap Scheldestromen heeft een opgave om wateroverlast te voorkomen en te verminderen. Dit houdt in dat het watersysteem getoetst wordt aan extreme weersomstandigheden en moet voldoen aan nieuwe normen voor wateroverlast.

Innovatie maakt zuivering afvalwater duurzamer en voordeliger

Scheikundig technologen van de RUG hebben gezorgd voor een kostenbesparende en milieuvriendelijke innovatie voor waterschappen. Door steenkoolgruis toe te voegen is rioolslib beter te ontwateren en ontstaat biomassa die weer bruikbaar is als brandstof. Waterschappen kunnen daardoor al gauw een paar miljoen euro op jaarbasis besparen. De innovatie wordt momenteel op ruime schaal getest en verfijnd door Wetterskip Fryslân in Heerenveen.

Nieuw type membraan maakt waterzuivering goedkoper en efficiënter

Nieuwe selectieve membranen in de vorm van dunne holle rietjes, kunnen de waterzuivering verbeteren. Dat komt naar voren uit onderzoek van Joris de Grooth van UT-onderzoeksinstituut MESA+. De membranen die De Grooth mede-ontwikkelde, maken het mogelijk om water in één processtap te zuiveren, terwijl in huidige waterzuiveringsinstallaties altijd een voorbehandeling nodig is. Belangrijkste voordelen van de nieuwe membranen zijn dat ze de drinkwatervoorziening eenvoudiger en daarmee goedkoper en kunnen maken en dat ze microverontreinigingen , zoals medicijnresten, beter kunnen verwijderen. De Grooth promoveert op 4 februari aan de Universiteit Twente op zijn onderzoek.

Het oppervlaktewater in Nederland bevat steeds meer medicijnen, pesticiden en hormonen (onder meer afkomstig van de anticonceptiepil). Met bestaande waterzuiveringstechnieken wordt het hierdoor steeds lastiger om schoon drinkwater te creëren. Ze zijn hier immers niet ontwikkeld om ook deze vervuilingen uit het water te verwijderen.

Een nieuw type membraan, mede ontwikkeld aan de Universiteit Twente, kan uitkomst bieden. Dit selectieve membraan is aangebracht op dunne poreuze rietjes (ook wel vezels genoemd) met gaatjes van ongeveer 5 nanometer groot (een nanometer is een miljoen keer kleiner dan een millimeter). Over de gaatjes worden, met een relatief eenvoudig chemisch proces, verschillende dunne laagjes coating van een polymeer (van ongeveer 2 nanometer dik) aangebracht. Een groot voordeel van de methode is dat de dunne laag vanuit water kan worden aangebracht en chemische oplosmiddelen dus niet nodig zijn. Daarnaast is het creëren van de polymeerlaagjes zeer nauwkeurig te sturen. Afhankelijk van de gewenste toepassing kan het aantal laagjes en de dichtheid en de lading van de laagjes gekozen worden.

De nieuwe membranen hebben enkele belangrijke voordelen. Zo maken ze het mogelijk om water in één enkele processtap te reinigen, terwijl normaalgesproken altijd een voorbehandelingsstap nodig is om ‘grotere bestanddelen’ uit het water te filteren. Dit maakt waterzuivering goedkoper en brengt kleinschaligere goedkopere waterzuiveringscentrales in beeld, waardoor schoon drinkwater in afgelegen gebieden van bijvoorbeeld ontwikkelingslanden bereikbaar wordt. Daarnaast kun je met de nieuwe membranen, vergeleken met bestaande holle vezel membranen, beter microverontreinigingen zoals medicijnresten, hormonen en pesticiden uit het water verwijderen.

Voor grootschaligere waterzuivering worden meer dan 10.000 van de rietjes van ongeveer een meter lang in een module geplaatst. In een waterzuiveringsinstallatie kunnen enkele tientallen tot honderden van deze modules geplaatst worden.

Aan de binnenkant van de rietjes stroomt het vervuilde water naar binnen. Aan de buitenkant van het membraan komt het schone drinkwater door de vezel terwijl de vervuilingen achterblijven. Uit onderzoek met grotere testinstallaties kwam naar voren dat de methode ook op grote schaal goed werkt. Het bedrijf Pentair te Enschede, dat nauw betrokken was bij het onderzoek, neemt verdere productontwikkeling van het membraan over.

De Grooth voerde zijn promotieonderzoek uit bij de Membrane Science & Technology Group van UT-onderzoeksinstituut MESA+. Hij werd hierbij begeleid door prof. dr. ir. Kitty Nijmeijer en dr. ir. Wiebe de Vos. Tijdens zijn promotieonderzoek was De Grooth deels werkzaam bij het bedrijf Pentair. Dit werk maakte deel uit van een groot onderzoeksplatform opgericht voor de ontwikkeling van selectieve holle vezel membranen en dat mede werd gefinancierd door de Europese Unie via het onderzoeksproject LbLBRANE. Op 4 februari verdedigt De Grooth zijn proefschrift aan de Universiteit Twente.

13,5 miljoen voor herstel getijdenlandschap Haringvliet

Tijdens het Goed Geld Gala van de Nationale Postcode Loterij ontving het project ‘Met de Stroom Mee’ 13,5 miljoen euro voor herstel van het getijdenlandschap in het Haringvliet.

Het bijzondere project ‘Met de Stroom Mee’ is een coalitie van 6 organisaties: initiatiefnemer het Wereld Natuur Fonds (WNF), Natuurmonumenten, ARK Natuurontwikkeling, Sportvisserij Nederland, Staatsbosbeheer en Vogelbescherming Nederland. Zij werken nauw samen met de provincie Zuid-Holland, gemeenten en ondernemers uit de regio die met het Ruimtelijk Programma Goeree-Overflakkee van het Haringvliet weer een dynamisch gebied willen maken waar de natuur én regionale economie bloeien.

Getijdenatuur HaringvlietIedereen kan straks op het water en de oevers genieten van unieke natuur die vrijwel is verdwenen uit de Hollandse delta. Gedeputeerde Han Weber: “Voor de inwoners van Goeree-Overflakkee en de regio is ‘Met de Stroom Mee’ dubbel feest’. We krijgen er spectaculaire natuur bij, een geweldige economische impuls voor toerisme en een prettige woonomgeving.’’

De prijs maakt het mogelijk een historische kans te grijpen om de verloren natuur in het Haringvliet te herstellen. In 2018 zet Rijkswaterstaat de Haringvlietsluizen op een kier. Door dit Kierbesluit kunnen trekvissen als de zalm en de steur de riviermonding weer vinden om tussen de Rijn en de zee te migreren. Het zo lang afgesloten Haringvliet krijgt dan ook de overgangsdynamiek terug van zoet rivierwater en de zoute zee. Dat is hèt moment om de natuur het noodzakelijke zetje te geven. Door het unieke landschap van slikken, schorren en rietvelden te herstellen vormt zich een walhalla voor vissen, bruinvissen, dolfijnen en vogels, zoals lepelaars, dwergsterns, zilverreigers en vis- en zeearenden.

Het nieuwe Haringvliet wordt een natuurgebied dat iedereen kan ervaren en beleven. Er komen struinroutes tot diep in de natuur, veel uitkijkpunten, vis- en vogelexcursies en horeca die streekgerechten en duurzaam gevangen vis uit de delta bereiden. Er zijn al gesprekken met recreatieondernemers en lokale bedrijven die het plan omarmen.

UT-studenten ontvangen waterbeurzen

Omdat er grote behoefte is aan talentvolle technici in de watersector, ontvangen twee UT-studenten op 6 februari een studiebeurs vanuit de Topsector Water. Daan Poppema en Bas Krewinkel, beiden masterstudenten Civiele Techniek met de specialisatie Water Engineering and Management, krijgen twee jaar lang hun collegegeld vergoed. Bovendien krijgen ze een mentor uit het bedrijfsleven en worden ze ambassadeurs van de sector. De gemotiveerde studenten hebben een eigen kijk op de toekomst van waterbeheer.

Bedrijven en instellingen uit de Topsector Water stellen voor komend collegejaar enkele beurzen beschikbaar voor studenten op het mbo, hbo en masterstudenten in het wo. De genomineerde studenten hielden een pitch voor een jury, die uiteindelijk twee UT-studenten en zes studenten uit Delft tot winnaars koos. Op 6 februari ontvangen ze de beurs op het ministerie van Infrastructuur en Milieu uit handen van de directeur-generaal.

“Ik was erg onder de indruk van hun inspirerende pitches en hun kijk op de toekomst van de watersector”, zegt Denie Augustijn. De universitair hoofddocent vormt samen met Marjolein Dohmen-Janssen (opleidingsdirecteur Civiele Techniek) en Martijn Booij de Twentse afvaardiging in de jury. De Universiteit Twente ziet het aantal ‘waterstudenten’ sterk toenemen. Het zijn er de laatste twee jaar tussen de dertig en veertig, een verdubbeling ten opzichte van de jaren ervoor.

“Ook in crisistijd vinden studenten in deze branche snel een baan”, vervolgt Augustijn. “De behoefte aan hoog opgeleide technici is groot. Onze afstudeerders opereren wereldwijd en dragen hun steentje bij aan het oplossen van waterproblemen, die vaak veel maatschappelijke impact hebben. Denk daarbij ook aan rampen als de orkaan Sandy in New York, orkaan Katrina of de overstromingen in het Engelse Somerset. Nederlandse waterexperts zijn wereldwijd actief.”

“Watermanagement bestaat voor mij uit drie pijlers: innovatie, maatschappelijke verworvenheid en internationalisering. Waar innovatie en het internationale karakter aantonen dat de sector een uithangbord voor Nederland is, geldt de maatschappelijke betrokkenheid als één van de speerpunten bij de opleiding aan de UT. Juist de combinatie van deze drie pijlers is waardevol in tijden van innovatieve optimalisatie van bestaande (of nieuwe) infra met ruimtelijke en maatschappelijke restricties in plaats van nieuwbouw zonder grenzen. Hoewel buiten Nederland deze restricties nog niet altijd aanwezig zijn, zie ik dit in de toekomst ook in andere landen veranderen door de toenemende wereldpopulatie en verstedelijking. Hier liggen dus zeker kansen voor Nederland als ‘waterkennis instituut’. Kortom: het ideale werkveld voor mij.”

“Wat watermanagement voor mij interessant maakt, is de uitdaging om enerzijds hightech oplossingen te ontwikkelen en anderzijds rekening te houden met het grote publiek. Zowel binnen als buiten Nederland zijn ingrijpende oplossingen nodig om problemen rondom klimaatverandering, zeespiegelstijging en (drink)watertekorten op te lossen. Tegelijkertijd is het door de hoge kosten van projecten en de lange levensduur van bouwwerken noodzakelijk om alleen te ontwerpen wat mensen écht nodig hebben, en niet alleen wat technisch mogelijk is. Dit betekent dat je als ingenieur niet alleen technisch sterk moet zijn, maar ook moet weten wat betrokkenen willen en wat er speelt in de maatschappij.”

Antea werkt aan Ruimte voor de Rivier

Bij Nijmegen wordt gewerkt aan een van de meest aansprekende projecten van het programma ‘Ruimte voor de Rivier’. Antea Group maakt vanuit verschillende disciplines deel uit van de projectorganisatie die door de gemeente Nijmegen is opgetuigd om het contract met de aannemerscombinatie iLent te beheersen.

Na een uitvoerige maatschappelijke discussie is door de landelijke politiek besloten om de dijk bij Nijmegen-Lent 350 meter landinwaarts te verleggen. Zodoende komt er ruimte om een nevengeul voor de Waal aan te leggen. Deze nevengeul biedt bij hoogwater extra capaciteit voor de waterafvoer, zodat minder opstuwing optreedt.

Antea Group ondersteunt het technisch team met constructieadvies over de kunstwerken, beoordelingen van verificatie- en validatieplannen, definitieve ontwerpen van de bruggen en invaarbeveiliging en de L-wand als onderdeel van de terug te leggen dijk. Daarnaast vervullen we de rollen van toetscoördinator en lead-auditor in het contractteam en zijn we betrokken op het gebied van ecologie.

Zo worden de toetsen op systeem, proces en productieniveau georganiseerd die bij de aannemer worden uitgevoerd. Het 'Ruimte voor de Waal' project is in 2013 gestart en zal tot eind dit jaar doorlopen. Lees meer over het project en de rol van Antea Group in de bijlage.

Deventer gaat klimaatverandering te lijf met hitte- en warmtekaart Tauw

Op welke plekken in Deventer dreigt wateroverlast bij grote hoeveelheden regen? Waar in de stad en het buitengebied kan het extreem heet zijn, nu het klimaat verandert en de Hollandse zomers steeds warmer zijn? Tauw heeft voor de gemeente Deventer een kaart voor water- en hitteoverlast gemaakt dat tot op straatniveau laat zien hoe Deventer bestand is tegen die weerselementen.

Voor Nederland is de verwachting dat de voorspelde stijging van de gemiddelde temperatuur extremer weer met zich meebrengt: natter, droger en heter. Dit geeft wateroverlast, schade aan funderingen en groen en mogelijk hittestress. Door tijdig te onderzoeken wat deze klimaatveranderingen voor een stad betekenen is het mogelijk hierop te anticiperen, bijvoorbeeld bij nieuwbouw en herinrichting. Denk daarbij aan de inrichting van verkoelend groen of pleinen als plek voor waterberging voor extreme neerslag.

Tauw heeft tools ontwikkeld die snel inzicht geven in de impact van klimaatveranderingen op kwetsbare plekken en groepen in de stad. Tools die helpen oplossingen te kiezen en mede inzicht geven in de kosten en baten.

Een klimaatscan van de stad bestaat onder andere uit het in kaart brengen van wateroverlast (WOLK) en hittestress. Met deze klimaatscan wordt gezocht naar concrete locaties in de stad waar het leefklimaat kan worden verbeterd. In overleg met de diverse stakeholders (gemeentelijke afdelingen, provincie, waterschap, bewoners en andere doelgroepen) worden probleemlocaties en oplossingen besproken om samen tot een integraal, kosteneffectief maatregelpakket te komen.

Andere gemeenten die hier al mee aan slag zijn, zijn onder andere Amsterdam, Diemen, Groningen,

Onderzoek naar nieuw perspectief op waterbeheer

In het waterbeheer moet veel meer aandacht komen voor robuustheid van gebieden voor overstromingen en droogte. Een robuust systeem houdt in dat we beter met extremen om kunnen gaan. Hoge rivierafvoeren en langdurige droogte zullen door klimaatverandering vaker optreden en steeds meer schade aanrichten. We zouden ons daarom – naast het voorkomen van overstromingen en watertekort - veel meer moeten richten op het voorkomen van onherstelbare schade. Dit nieuwe perspectief biedt inspiratie voor een andere aanpak.

Dit zijn de belangrijkste conclusies van Marjolein Mens, onderzoeker bij Deltares die op 29 januari bij de Universiteit Twente promoveert op haar studie over systeemrobuustheid in het waterbeheer. Haar proefschrift is met name interessant voor waterbeheerders en beleidsmakers. Zij geeft hen met het proefschrift drie criteria waarmee zij maatregelen kunnen toetsen op hun bijdrage aan robuustheid. Marjolein toonde aan dat het meenemen van deze criteria tot andere voorkeursalternatieven kan leiden.

Marjolein Mens: “Analyses van risico’s en kosten en baten van een maatregel alleen zijn niet meer voldoende in het huidige waterbeheer. Om goed gewapend te zijn voor extreme gebeurtenissen met potentieel onherstelbare schade, moet je ook de systeemrobuustheid meenemen in de overweging. Beslissingen kunnen hierdoor heel anders uitpakken. Maatregelen die het risico op overstromingen en droogte verlagen zorgen er namelijk niet automatisch voor dat je ook goed voorbereid bent op extreme gebeurtenissen. Mijn onderzoek richtte zich daarom op het voorkomen van onacceptabele schade en niet alleen op het voorkomen van overstromingen of watertekorten.”

Mens: “Het is bijvoorbeeld belangrijk om te begrijpen hoe schade als gevolg van overstromingen ontstaat. Bij een geleidelijke overstroming is er meer tijd om tijdelijke, gevolg-beperkende maatregelen te nemen. Een systeem is ook robuuster voor overstromingen als de minder kwetsbare gebieden als eerste onderlopen, waardoor de totale schade beperkt blijft. Voor een snel herstel is het bovendien van belang dat een gebied bereikbaar blijft en dat essentiële voorzieningen zoals elektriciteit beschikbaar blijven. “

Voor het omgaan met extreme droogte blijkt de leveringszekerheid van zoet water van ondergeschikt belang aan de absolute watervraag. In reactie op toenemende watervraag wordt meestal gekozen voor het vergroten van de waterbeschikbaarheid, desnoods door lange pijpleidingen en grote reservoirs, maar de gevolgen van een extreme droogte worden daarmee niet beperkt. Een systeem dat robuust is voor droogte houdt de absolute watervraag ook in bedwang. Daarbij zouden bij een aankomend watertekort plannen klaar moeten liggen voor een noodwatervoorziening en voor het eerlijk verdelen van het nog beschikbare water over de gebruikers.

Om te onderzoeken hoe robuustheid kan worden meegenomen in het waterveiligheidsbeleid, nam Marjolein Mens de IJsselvallei als uitgangspunt. Ze bracht op een aantal punten fictieve wijzigingen aan. Ze bestudeerde effecten van doorbraakvrije dijken, reguliere dijkverhoging, compartimentering en diverse maatregelen van het programma Ruimte voor de Rivier. Welke maatregelen uiteindelijk het best scoren als het gaat om robuustheid, is afhankelijk van de ligging van een gebied en hoe het gebruikt wordt. Een gebied waarin geen mensen wonen en waar nauwelijks economische belangen zijn mag bijvoorbeeld eerder onder water lopen dan een dichtbevolkte stad of een industrieterrein. Uiteindelijk gaat het er om dat de totale overstromingsschade in de hele IJsselvallei beperkt blijft, zodat het gebied weer snel kan herstellen.

Structuurvisie WaalWeelde West in volgende fase

Het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland heeft ingestemd met de ontwerp-structuurvisie WaalWeelde West. De ontwerp-structuurvisie en bijbehorende stukken, zoals het milieueffectrapport en de reactienota naar aanleiding van de inspraakreacties op het voorontwerp, liggen van 6 februari tot 20 maart ter inzage.

De ontwerp-structuurvisie WaalWeelde West verschilt op een aantal punten van de voorontwerp-structuurvisie waar Gedeputeerde Staten in 2013 mee instemden. Dat komt door besluiten in de gemeenteraden van Lingewaal, Neerijnen en Zaltbommel - die eerder niet instemden met onderdelen van het voorontwerp - en door inspraakreacties op het voorontwerp en actualisering van beleid.

De meest in het oog springende wijzigingen zijn:

• Een hoogwatergeul Varik-Heesselt
  Uit de kaart in de voorontwerp-structuurvisie bleek niet duidelijk dat de loop van de geul nog niet bekend is. Dat is nu verduidelijkt door alleen een pijlsymbool op de plankaart aan te geven.
  Provinciale Staten van Gelderland en de gemeenteraad van Neerijnen hebben besloten dat naast de opname van een hoogwatergeul in deze ontwerp-structuurvisie, ook alternatieven nadrukkelijk onderzocht moeten worden in de MIRT-verkenning.
• Bedrijventerrein Kerkewaard
  B&W van Neerijen willen de uitbreiding van het bedrijventerrein in Haaften faciliteren op verzoek van logistiek bedrijf Van Uden. Of de uitbreiding van het bedrijventerrein wordt opgenomen in de structuurvisie WaalWeelde West is afhankelijk van of Kerkewaard wordt opgenomen in het Regionale Programma Bedrijventerreinen.
• Bypass Haaften
  De zoekzone die in het voorontwerp was opgenomen voor een bypass in het binnendijks gebied van Haaften, is vervallen. De bypass zou pas na 2050 in aanmerking komen voor realisering. Nu valt nog niet te overzien of de bypass er daadwerkelijk komt. Het Rijk heeft hem niet opgenomen in de tussentijdse wijziging van het Nationaal Waterplan. Om de inwoners van het gebied niet tientallen jaren last te laten hebben van de schaduwwerking, is de bypass nu komen te vervallen.
• Dijkteruglegging Brakel
  In de zomer van 2014 is samen met bewoners een alternatieve maatregel voor de dijkteruglegging ontworpen. In het verdere proces van de structuurvisie wordt daarom gewerkt met twee mogelijke rivierkundige maatregelen in de omgeving van Brakel.

De reacties op deze ontwerp-structuurvisie worden meegenomen bij het opstellen van de definitieve structuurvisie. Naar verwachting kunnen Provinciale Staten halverwege dit jaar besluiten over de structuurvisie WaalWeelde West.